Phong Cầm
“Anh có thực sự cảm thấy sẽ đọc ra được tâm hồn em?”, cô thủ thư hỏi.
“Có. Tâm hồn em ở đâu đây, ngay gần đây thôi, anh chỉ chưa biết nên tìm ở đâu! Và anh cũng linh cảm là anh đã có lần từng biết cách tìm ra nó.”
Chúng tôi ngồi sánh vai nhau trên sàn nhà kho lưu trữ, tựa lưng vào tường nhìn lên dãy đầu lâu. Các đầu lâu im lặng nhìn lại, nhưng không tiết lộ một ý gì.
“Anh thử nghĩ lại xem. Thử nhớ lại tất cả những gì diễn biến quanh anh từ khi bóng anh bị ốm, từng chi tiết một. Có thể trong đó ẩn giấu chìa khóa dẫn đến tâm hồn em.”
Sàn nhà lạnh ngắt. Tôi nhắm mắt, trong tai ầm vang tiếng im lặng của dãy đầu lâu.
“Sáng nay mấy ông già đào một cái hố ngay dưới cửa sổ nhà anh. Anh không hiểu họ định chôn gì xuống đố mà đáo hố to như vậy. Tiếng xẻng cắm vào đất đã đánh thức anh. Nghe như mấy ông già đào cái hố đó trực tiếp trong đầu anh. Sau đó có tuyết rơi, và tuyết đã phủ kín hố.”
“Còn trước đó?”
“Anh đi với em đến nhà máy điện. Nhưng em tự biết rồi mà! Anh gặp tay quản lý trẻ và chuyện trò với anh ta về khu rừng. Anh ấy còn chỉ cho anh xem quạt gió nằm trên lỗ gió. Tiếng gió hú thật khủng khiếp – tựa như thổi thẳng từ địa ngục sâu thẳm lên chỗ chúng mình. Anh quản lý là người trầm lặng, trẻ và gầy.”
“Đúng, em còn nhớ.”
“Anh ấy tặng anh chiếc phong cầm, một cây đàn gió có hộp gió đẩy ra đẩy vào. Nó cũ rồi nhưng vẫn hoạt động không chê vào đâu được.”
“Chiếc phong cầm!”, cô nói. “Biết đâu chiếc phong cầm… không, đúng chiếc phong cầm là chìa khóa, nhất định.”
“Phong cầm”, tôi nói.
“Vâng, rất logic: phong cầm tượng trưng cho âm nhạc, âm nhạc tượng trưng cho mẹ em, và mẹ em tượng trưng cho những gì còn sót lại của tâm hồn em. Có thể thế không?”
Tôi đứng dậy quay trở lại thư viện tìm chiếc măng tô treo cạnh lò sưởi, lấy chiếc phong cầm trong túi ra đem vào kho và ngồi xuống cạnh cô thủ thư. Tôi xỏ tay vào quai da hai bên sườn đàn và chơi vài hợp âm.
“Nghe hay quá”, cô nói. “Có phải những tiếng này bắt chước gió không?”
“Nó chính là gió”, tôi nói. “Phong cầm tạo ra gió, gió sinh ra các âm thanh khác nhau và tập hợp chúng lại.”
Cô nhắm mắt lắng nghe tiếng phong cầm.
Tôi lần lượt bấm tất cả các hợp âm mà tôi nhớ ra. Các ngón tay phải của tôi nhẹ nhàng lần theo các nốt nhạc từ dưới lên và từ trên xuống, nhưng không thể nhận ra được giai điệu nào. Tuy vậy lúc này tôi không lấy đó làm quan trọng. Tôi dùng nó tạo ra tiếng gió cho cô nghe là đủ lắm rồi. Chẳng việc gì phải tìm thêm. Tôi chỉ việc phó mặc mình cho gió như một con chim.
Không, không thể như thế được, tôi không thể bỏ mặc tâm hồn tôi ra sao thì ra. Đôi khi nó nặng nề và tăm tối, nhưng lúc khác nó lại vút lên không trung và nhìn thấy cả cõi vĩnh hằng.
Tôi nghe được ngọn gió mùa đông ngoài kia vút qua thành phố. Nó rú rít ở góc tường thư viện, xoắn xuýt vòng quanh tháp đồng hồ cao vút, luồn qua dưới cầu và uống cong những cành liễu dọc sông. Nó thổi thốc qua rừng, quét ngang đồng cỏ, kêu vi vút trong dây cáp trong khu nhà máy và đập ầm ầm vào cửa. Bầy thú run rẩy vì lạnh và mọi người trong nhà nín thở. Tôi nhắm mắt và để những hình ảnh của thành phố trôi qua trong óc. Bãi cát bồi trên sông, vọng quan sát trên tường thành phía tây, nhà máy điện trong khu rừng, những mảnh nắng của khu công chức nơi người già ngồi tán gẫu, bầy thú quỳ uống nước bên mấy hố nước bờ sông, đám cỏ dại xanh lục mọc ở kẽ giữa các bậ đá run run trước gió mùa hè. Tôi cũng nhớ đến hồ nước ở phía nam mà tôi cùng cô thủ thư đến xem, nhớ mảnh ruộng nhỏ sau nhà máy điện, đồng cỏ bao quanh doanh trại bỏ hoang phía tây, những mảng tường đổ cạnh giếng nước trong Rừng Đông nằm sát tường thành.
Tôi cũng nhớ đến những người mà tôi làm quen ở đây. Ông đại tá ở phòng bên, mấy ông già trong khu công chức, viên quản lý nhà máy điện và cuối cùng là ông gác cổng – nhất định giờ này họ đang ngồi trong phòng mình và nghe tiếng bão tuyết gầm rú bên ngoài.
Tôi sẽ mất đi, mất tất cả những địa điểm và con người ấy, mất vĩnh viễn. Cả cô thủ thư nữa. Nhưng tôi sẽ không quên những câu chuyện và khuôn mặt ấy trong phần đời còn lại. Tôi sẽ nhớ đến họ, tựa như vừa thấy họ hôm qua. Cho dù thành phố này lắm ngang trái, cho dù người ở đây không có tâm hồn – đó đâu phải là lỗi của họ? Thậm chí tôi sẽ nhớ cả ông gác cổng. Ông ta cũng chỉ là cái đinh vít nhỏ trong cả một bộ máy lớn, một trong nhiều người bị bức tường thành phong tỏa không sao thoát ra được. Một thế lực nào đó đã tạo ra vòng kim cô bằng gạch này, con người chỉ đưa chân vào và bị cầm cố trong đó. Tôi tin rằng tôi có thể yêu thành phố này, những địa điểm và cư dân ở đó. Tôi không thể ở lại đây, đúng thế, nhưng đơn giản là tôi yêu tất cả.
Đúng lúc ấy có gì đó bùng lên trong óc tôi, thoảng nhẹ, khó nhận ra. Một hòa âm chợt vướng lại, dai dẳng đợi, tựa như muốn đòi gì. Tôi mở mắt và nhấn hợp âm đó lần nữa. Tay phải tôi tìm các âm thanh tương thích. Tôi khó nhọc lắm mới tìm ra bốn nốt đầu tiên thích hợp với hợp âm đó. Chúng như những tia nắng dịu dàng nhảy múa từ trên trời xuống và từ từ len vào tim tôi. Bốn âm thanh ấy cần tôi, và tôi cần chúng.
Tôi ghì nút hợp âm vừa tìm được ở bên phím trầm và nhấn đi nhấn lại bốn nút kia bên phím giai điệu. Chúng gọi những âm kế tiếp và một hợp âm từ ba nốt khác. Trước tiên tôi tìm hợp âm ấy. Và tìm được ngay. Giai điệu này khó tìm quá, nhưng bốn nốt đầu đã giúp tôi tìm đến năm nốt tiếp theo. Hợp âm tiếp theo từ ba âm khác cũng nảy ran gay.
Đó là một bài hát! Chưa phải một bài đầy đủ, nhưng ít nhất cũng là các nhịp đầu tiên. Tôi lặp đi lặp lại ba hòa âm với mười hai nốt. Nhất định phải là một bài hát mà tôi rất thuộc.
Danny Boy!
Tôi nhắm mắt chơi hết bài hát. Khi đã nhớ ra bài đó, giai điệu và hợp âm cứ thế tự tuôn chảy ra ngón tay. Tôi chơi đi chơi lại bài hát. Giai điệu tràn ngập trái tim, làm dãn từng sợi cơ trong cơ thể xơ cứng của tôi. Bài hát bị quên lãng lâu ngày ngân nga trong tai, thấm sâu đến xương tủy – chắc chắn tôi phải có một khát vọng đón chờ nó từ tận sâu thẳm trong tâm hồn! Tôi đã mất nó quá lâu, đến nỗi quên cả khao khát được nhớ đến nó. Âm nhạc làm tay chân và da thịt tôi, cả tâm hồn tôi từng tê cứng trong mùa đông nay tan ra, âm nhạc trả lại cho đôi mắt tôi ánh sáng hằng khao khát.
Có cảm giác như qua âm nhạc mà tôi cảm nhận được hơi thở của thành phố. Tôi ở trong thành phố, và thành phố trong tôi. Nó thở, nó chuyển động theo nhịp cơ thể tôi. Và run rẩy. Cả bức tường cũng bập bềnh, phập phồng. Nó dãn nở như làn da tôi.
Tôi đắm chìm vào giai điệu của Danny Boy, chơi đi chơi lại rất lâu bài hát ấy, rồi tôi đặt đàn xuống sàn nhà, dựa vào tường và nhắm mắt. Người tôi vẫn bập bềnh. Tựa như tất cả xung quanh đều là tôi. Tường thành, cánh cổng, bầy thú, khu rừng, dòng sông, lỗ gió, hồ nước – tất cả, tất cả đều là tôi mà thôi. Tất cả đều trong tôi. Ngay cả mùa đông lê thê cũng là một phần tôi.
Cô thủ thư không mở mắt, ngay cả sau khi tôi đã bỏ tay khỏi đàn. Nước mắt tuôn trào dưới hàng mi cô nhắm chặt, trong khi hai tay cô ghì chặt cánh tay tôi. Tôi quàng tay lên vai cô và chạm môi lên mi mắt cô. Nước mắt cô ấm nóng. Da cô mềm và ẩm. Một tia sáng kỳ bí và dịu dàng khiến gò má cô ửng lên và những giọt lệ sáng lấp lánh. Ánh sáng đó không thể từ bóng đèn tù mù dưới trần nhà kho. Nó trong trẻo như ánh sao, mặc dù vậy rất ấm áp.
Tôi đứng dậy tắt đèn. Giờ thì có thể nhận ra nguồn sáng từ đâu – đầu lâu! Đầu lâu tỏa sáng! Căn phòng sáng tựa ban ngày. Ánh sáng dịu như mặt trời mùa xuân và lặng lẽ như ánh trăng. Dường như trong nháy mắt, ánh sáng bị lãng quên trong muôn vàn đầu lâu ngủ say trên giá chợt bừng dậy. Chúng im lìm tỏa sáng lóng lánh như mặt biển dưới ánh nắng ban mai. Và mặc dù tôi nhìn thẳng vào chúng nhưng mắt không bị lóa và không hề đau. Ngược lại, ánh sáng ấy chùm lên tôi một sự yên tĩnh đê mê, tràn vào tâm hồn tôi như một hơi ấm của những kỷ niệm xa xưa. Tôi nhận ra mắt mình đã lành lại từ lâu. Không gì có thể làm tổn thương chúng được nữa.
Một quang cảnh tráng lệ! Mọi nơi quanh tôi lấp lánh và nhấp nháy. Đồng lòng trong lời nguyện im lặng, tất cả tỏa sáng như những viên ngọc nằm dưới đáy hồ nước trong vắt. Tôi cầm một đầu lâu lên tay và khẽ lướt đầu ngón tay lên đỉnh sọ. Lập tức tôi nhận ra tâm hồn của cô. Nó đây rồi! Nó dịu dàng và âu yếm áp vào đầu ngón tay tôi. Hơi ấm và ánh sáng từ những tia mỏng mảnh của tâm hồn cô còn yếu ớt, nhưng đó là hơi ấm và ánh sáng, không ai cướp chúng của cô đi được nữa.
“Nó đây này, tâm hồn của em đây!”, tôi nói. “Ánh sáng này chỉ từ tâm hồn em tỏa ra mà thôi.”
Cô gật đầu rất khẽ và nhìn tôi với cặp mắt đẫm lệ.
“Bây giờ anh có thể đọc được tâm hồn em, bây giờ anh có thể ráp từng mảnh lại thành một khối nguyên vẹn. Tâm hồn em không lạc lối và tan nát nữa. Nó đây rồi, và không ai lấy nổi của em được nữa.”
Tôi đặt một nụ hôn nữa lên mi mắt cô.
“Em hãy để anh một mình ở đây một lát”, tôi nói. “Đến sáng sớm anh sẽ đọc xong tâm hồn em. Sau đó anh sẽ ngủ mấy phút.”
Cô gái gật đầu đưa mắt nhìn lần nữa dọc dãy đầu lâu đang tỏa sáng lấp lánh trước khi rời khỏi kho. Sau khi cô đóng cửa, tôi tựa lưng vào tường và ngắm muôn vàn tia sáng thanh mảnh chấp chới phát ra từ các đầu lâu, ngắm mãi không thôi. Đó là những giấc mơ xưa mà cô vẫn gìn giữ, nhưng đồng thời cũng là những giấc mơ của tôi. Nhưng để cuối cùng tìm được chúng, tôi đã phải đi con đường dài dằng dặc qua thành phố nằm trong bức tường vây quanh này. Giờ là lúc tôi đến đích. Tôi nhặt một đầu lâu, áp tay lên và từ từ nhắm mắt.