Sordo đang chiến đấu trên một ngọn đồi. Ông ta không thích gì ngọn đồi này và khi trông thấy nó, ông ta nghĩ rằng hình thù nó giống một cái mụn lở loét. Nhưng ông ta không chọn cách nào khác. Nhìn từ xa, ông ta đã nhận ra nó ngay. Ông ta thúc ngựa phi về phía đó, con ngựa thở hổn hển giữa hai chân ông ta, khẩu súng máy nặng nề trên lưng, túi lựu đạn treo lủng lẳng ở một bên và túi đựng hộp đạn ở một bên khác, trong khi Joaquin và Ignacio dừng lại và bắn, dừng lại và bắn để ông ta có đủ thì giờ để đặt khẩu súng máy vào vị trí thuận lợi. Lúc bấy giờ tuyết hãy còn rơi, tuyết đã gây thất bại cho họ, và khi ngựa ông ta trúng đạn, nó thở phì phì, bắt đầu leo dốc bằng những bước chân chậm chạp, khập khiễng như muốn té, đi tiếp đoạn đường còn lại, máu nó phun có vòi trên tuyết. Sordo leo bộ vừa cầm cương kéo nó. Ông ta cố leo thật nhanh với hai cái túi nặng nề trên vai trong lúc những viên đạn bắn xối xả vào các tảng núi đá, sau đó ông ta nắm chặt bờm ngựa và hạ thủ nó thật nhanh chóng, khéo léo, dịu dàng ngay nơi địa thế mà ông ta đang cần đến nó, con ngựa đầu vùi phía trước, lăn nhào trong kẽ hở giữa hai tảng đá. Sordo đặt khẩu súng máy đúng vào vị trí để có thể bắn qua lưng ngựa, ông ta đã bắn sạch hai hộp đạn, bắn thành từng dây ào ạt trong khi những vỏ đạn thi nhau rơi sâu trong tuyết, một mùi lông ngựa cháy khét lẹt xông lên từ lớp da ngựa nơi họng súng nóng tựa vào, trong lúc ông ta bắn xả vào bọn người đang leo lên dốc, buộc chúng phải phân tán để tìm chỗ ẩn núp. Trong trọn khoảng thời gian đó, ông ta nghe lạnh ở lưng bởi ông ta không biết được chuyện gì xảy ra ở phía sau ông ta. Khi người sau cùng trong số năm người đã leo tới đỉnh đồi, cảm giác lành lạnh kia biến mất và ông ta quyết định giữ lại số đạn dược phòng khi cần đến.

Có hai con ngựa khác nằm chết trên sườn đồi và ba con ở trên đỉnh đồi. Đêm rồi ông ta đã chỉ có thể đánh cắp được ba con ngựa và trong số đó thì một con đã trốn thoát khi người ta giải nó vào chuồng và khi những tiếng súng đầu tiên nổ vang. Trong số năm người đã leo tới đỉnh đồi. Hết ba người đã bị thương, Sordo trúng đạn ở mông đít và trúng hai chỗ nơi cánh tay trái, ông ta rất khát nước, những vết thương khiến các bắp thịt ông ta cứng đờ và một trong hai vết thương ở cánh tay trái thật nhức nhối. Ông ta nghe nhức đầu và trong khi nằm dài đợi phi cơ, ông ta nghĩ đến câu nói bông lơn của người Tây Ban Nha. Đó là câu: Hay que tomar la muerte como si fuera aspira, có nghĩa là: Mày hãy nhận cái chết như uống một viên aspirine. Nhưng ông ta chỉ thì thầm câu nói đùa đó. Ông ta mỉm cười trong cơn đau đớn và trong cơn buồn nôn xâm chiếm lấy ông ta trong mỗi lần ông ta cử động cánh tay, và ông ta nhìn quanh quẩn xem còn lại những ai trong nhóm.

Năm người đàn ông chia nhau mỗi người một vị trí, trông giống năm nhánh ngôi sao. Họ dùng đầu gối và tay tạo thành những mô bùn và đá chắn ngang trước đầu và vai họ. Lúc bấy giờ từ chỗ núp, họ đang nối liền những cái mô cá nhân đó bằng một cái bao lơn bằng đất và đá. Cậu thiếu niên tên Joaquin dùng chiếc nón sắt để đào và xúc đất đưa đi.

Cậu ta đã tìm thấy chiếc nón sắt đó trong cuộc tấn công xe lửa, chiếc nón bị một viên đạn chọc thủng và mọi nguơi đã chế nhạo cậu ta. Nhưng cậu ta đã dùng búa vỗ lại những chỗ lởm chởm quanh cái lỗ thủng và nhét vào đó một cái nút cây mà cậu đẽo được bằng một miếng kim khí ở bên trong chiếc nón.

Khi trận đánh bắt đầu, cậu ta trồng chiếc nón lên đầu mạnh đến nỗi sọ dừa cậu ta kêu vang như đội phải một cái soong và trong quãng đường sau cùng khi buồng phổi thấm đau, hai chân đờ đẫn, miệng khô ran giữa lúc đạn réo ầm ĩ, chát chúa chung quanh trong đoạn đường đưa lên đỉnh đồi, sau khi con ngựa của cậu ta đã bị giết chết, lúc bây giờ chiếc nón trở nên nặng nề, nó siết lấy vầng trán sưng phồng của cậu ta bằng một vành sắt cứng. Nhưng cậu ta vẫn giữ lấy nó. Bây giờ thì cậu ta xới đất với nhịp đều đều đầy sự tuyệt vọng và gần như máy móc. Cho tới bây giờ cậu ta vẫn chưa trúng đạn.

– Cái đó cũng giúp ích được phần nào. – Sordo bảo cậu ta bằng một giọng khan khan.

– Resistir y fotificar es vencer. – Joaquin nói, miệng cậu cứng đờ, khô ran vì nỗi sợ hãi vượt quá khát vọng chiến đấu thông thường. Đó là một trong những khẩu hiệu của đảng Cộng sản có nghĩa là: “Giữ vững tinh thần và củng cố tức là thắng trận”.

Sordo nhìn về phía dưới triền đồi, nơi một tên kỵ binh vừa rời khỏi một tảng đá. Ông ta rất thương Joaquin nhưng lúc này thì ông ta không còn tâm trí đâu mà nghe khẩu hiệu.

– Đồng chí nói gì?

Một người trong bọn ngoảnh mặt khỏi công việc đang làm. Hắn đang nằm sấp, hai tay cẩn thận đặt một viên đá trong khi cằm vẫn tì sát mặt đất.

Joaquin lặp lại câu nói bằng một giọng nói non choẹt, khô khan trong khi vẫn tiếp tục đào đất.

– Tiếng sau cùng ra làm sao? – Người đàn ông tì cằm sát mặt đất nói.

– Vencer – Cậu thiếu niên nói – Thắng trận.

– Mierda – Người đàn ông nói. Cứt đái.

– Có một khẩu hiệu áp dụng đứng vào trường hợp này được, và người ta nói nó phát sinh ra những khẩu hiệu kia vanh vách từng cái một không khác gì những bùa chú. Pasionaria từng nói rằng thà chết đứng còn hơn sống quỳ.

– Này, người cộng sản, đồng chí có biết rằng mụ Pasionaria của đồng chí có một thằng con trai cỡ tuổi đồng chí đang ở bên Nga từ đầu cuộc chiến này không?

– Láo. – Joaquin nói.

– Qué va, láo à. Chính anh chàng chuyên viên thuốc nổ có cái tên kỳ dị nọ đã bảo với tôi. Hắn cũng ở trong đảng. Hắn nói dối làm gì?

– Láo. Bà ta không làm một việc như vậy đâu: giấu đứa con trai ở bên Nga, an toàn, xa nơi giặc giã.

– Tôi muốn được ở bên Nga – Một người trong bọn của Sordo nói – Mụ Pasionaria của đồng chí hẳn sẽ không gởi tôi sang Nga đâu hả?

– Nếu đồng chí còn tin ở mụ Pasionaria quá thì hãy đến xin mụ ta giúp bọn ta rời khỏi ngọn đồi này. – Một người đàn ông có bắp đùi được băng bó lên tiếng.

– Bọn phát xít sẽ đảm trách chuyện đó. – Người đàn ông tì cằm sát vào đất bùn nói.

– Đừng nói những chuyện như thế. – Joaquin nói.

– Đồng chí miệng còn hôi sữa, hãy lo chùi sạch môi đi rồi chuyền đất trong nón sắt cho tôi. Không một ai trong bọn ta được dịp nhìn mặt trời lặn chiều nay đâu!

Và Sordo nghĩ: trông nó giống một cái mụn lở loét. Hay một cái vú con gái, không có núm. Hay một cái miệng núi lửa. Mày chưa trông thấy núi lửa bao giờ, ông ta nghĩ, và mày sẽ không bao giờ thấy được nó nữa. Vả lại ngọn đồi này lại giống một cái mụn lở loét. Đừng bận tâm tới chuyện núi lửa. Bây giờ nghĩ tới chuyện núi lửa thì trễ quá rồi.

Ông ta thận trọng đưa mắt nhìn qua cổ con ngựa chết, có tiếng súng nổ veo veo từ một tảng đá ở sát phía dưới triền đồi và ông ta nghe những viên đạn ghim vào xác con ngựa. Ông ta bò sau xác con ngựa, liều lĩnh ném một cái nhìn vào khoảng giữa mông con ngựa và tảng đá. Ngay trên sườn đồi, ông ta trông thấy xác ba tên kỵ binh bị giết trong lúc bọn phát xít toan xung phong chiếm ngọn đồi dưới lằn đạn bắn che của những khẩu súng máy. El Sordo và các đồng chí của ông ta đã bẻ gãy cuộc tấn công đó bằng cách thả những trái lựu đạn lăn dọc theo triền đồi. Còn nhiều xác chết không thấy được trên các triền đồi khác. Không có ngõ thuận tiện nào cho phép chúng mở cuộc tấn công để lên phía trên đỉnh đồi, và Sordo biết rằng khi ông ta còn đạn và lựu đạn, cùng với bốn người còn lại, chúng không thể đánh bật ông ta ra khỏi đây được trừ phi chúng sử dụng tới lũy pháo. Ông ta không hiểu chúng có đi kiếm súng cối ở La Granja để mang tới hay không. Có lẽ là không, bởi vì phi cơ chắc chắn sẽ đến ngay. Bốn tiếng đồng hồ đã trôi qua kể từ lúc chiếc phi cơ quan sát bay trên đầu bọn họ.

Ông ta nghĩ, ngọn đồi này quả thật là một cái mụn lở loét và chúng tôi chỉ là mủ của nó. Nhưng chúng tôi giết chúng khá nhiều khi chúng khởi sự cái trò dại dột này. Làm sao chúng có thể hy vọng tóm được bọn chúng tôi bằng cách đó? Chúng trang bị bằng những võ khí tối tân đến độ chúng có thể điên lên vì tin tưởng. Ông ta đã dùng lựu đạn giết tên sĩ quan trẻ cầm đầu cuộc xung phong. Trái lựu đạn tung lên và lăn xuống trước bọn chúng đang ở trên triền đồi trong lúc chứng đang gập người vừa leo dốc vừa chạy lên.

Xuyên qua đám lửa vàng và làn khói xám, Sordo trông thấy tên sĩ quan phóng người tới trước. Bây giờ thì hắn nằm trơ ra đó như một cái gói quần áo cũ, đánh dấu giới hạn cùng tận của đám xung phong. Sordo nhìn xác chết đó rồi nhìn những xác chết khác ở triền đồi phía dưới.

Những con người đó quả cam đảm nhưng lại cứng đầu, ông ta nghĩ. Nhưng bây giờ thì chúng đã hiểu, chúng không thể tấn công trước khi phi cơ đến. Dĩ nhiên là trừ phi có súng cối. Với một khẩu súng cối thì điều đó lại dễ. Súng cối, đó chính là phương cách thông thường, và ông ta thừa biết sự hiện diện của một khẩu súng cối chính là cái chết của cả năm người trong bọn họ, nhưng khi nghĩ đến việc phi cơ sẽ tới đây thì ông ta lại cảm thấy trơ trọi trên ngọn đồi này như thể ông ta bị lột sạch áo quần, và cả da nữa. Ông ta nghĩ, không thể nào cảm thấy trần truồng hơn. Một con thỏ bị lột da cũng lành lặn sánh với một con gấu. Nhưng tại sao chúng lại mang phi cơ tới? Chúng có thể đánh bật chúng tôi ra khỏi nơi này với một khẩu súng cối cơ mà. Nhưng mà chúng lại tự hào với phi cơ của chúng và rất có thể chúng sẽ mang phi cơ tới. Cũng như chúng đã tự hào với vũ khí tự động của chúng vì thế mới xảy ra chuyện ngu xuẩn này. Nhưng chắc chắn là chúng đang tìm một khẩu súng cối.

Một người nổ súng. Sau đó hắn lại bắn, lần này thật nhanh.

– Hãy tiết kiệm đạn. – Sordo nói.

– Có một tên khốn kiếp đang định leo lên tảng đá kia. – Người vừa bắn nói và đưa một ngón tay ra.

– Bắn trúng không? – Sordo hỏi vừa quay đầu lại một cách khó khăn.

– Không. Nó nấp kỹ quá.

– Đồ điếm chúa, chính Pilar. – Người đàn ông có chiếc cằm đặt vào đất bùn nói – Con điếm đó, nó biết bọn mình đang chết tại đây.

– Mụ ta không làm gì được đâu. – Sordo nói. Người đàn ông vừa mới lên tiếng sát bên lỗ tai thông suốt của ông ta đang nghe ông ta nói mà không quay đầu lại – Mụ ta có thể làm gì được đây?

– Đánh bọc hậu bọn côn đồ này.

– Qué va – Sordo nói – Chúng phân tán quanh trái núi này. Làm sao mụ ta đương đầu với chúng được? Bọn chúng có 150 tên. Bây giờ thì có thể hơn.

– Nhưng nếu mình cầm cự tới đêm. – Joaquin nói.

– Và nếu Noël đến vào dịp Pâques. – Người đàn ông tì cằm xuống mặt đất nói.

– Và nếu bà cô của đồng chí mà có cojones, thì bả là ông dượng rồi – Một người khác nói – Cho người tìm mụ Pasionaria đi. Để mụ ta giúp bọn mình. Chỉ còn lại có mụ ta thôi.

– Tôi không tin chuyện đứa con trai của bà ta – Joaquin nói – Hoặc giả nếu hắn có ở bên đó, chính là để được huấn luyện thành phi công hay một cái gì gần gần như vậy.

– Hắn trốn an toàn bên đó.

– Hắn học biện chứng pháp. Pasionaria cũng đã từng ở đó rồi. Và Lister, Modesto cùng bao nhiêu người khác nữa. Anh chàng có cái tên kỳ lạ đã cho tôi biết. Họ đi học ở bên đó để trở về giúp đỡ bọn mình. – Joaquin nói.

– Phải chi họ giúp mình ngay bây giờ. – Người kia nói – Phải chi họ đến đây giúp đỡ bọn mình ngay bây giờ. – Hắn bắn và nói – Me cago entai, tôi lại bắn trật nó nữa rồi.

– Hãy giữ đạn của đồng chí và đừng nói nhiều, nói nhiều khát nước lắm – Sordo nói – Trên đồi này không có nước đâu.

– Hãy cầm lấy cái này. – Người đàn ông nói và lăn người nằm sang một bên, tháo vò rượu từ trên vai vòng qua khỏi đầu, trao cho Sordo – Uống cái này thấm giọng đi, hẳn những vết thương làm cho đồng chí khát lắm.

– Tất cả cùng uống đi. – Sordo nói.

– Vậy tôi vô trước đây. – Chủ nhân vò rượu nói và nốc một ngụm to trước khi chuyền vò rượu đi giáp vòng.

– Sordo, theo đồng chí thì bao giờ phi cơ tới đây? – Người đàn ông kê cằm trên đất bùn hỏi.

– Bất cứ lúc nào – Sordo nói – Đáng lẽ chúng đã tới đây rồi.

– Liệu bọn ác ôn côn đồ kia có tấn công ta nữa hay không?

– Chúng chỉ tấn công khi nào phi cơ không tới. – Ông ta nghĩ rằng nói tới súng cối không ích lợi gì. Khi có súng cối tới đây thì họ cũng có đủ thì giờ để biết.

– Chúng có quá đủ máy bay, căn cứ vào những gì mình trông thấy hôm qua.

– Quá nhiều. – Sordo nói.

Ông ta nghe đau đớn nơi đầu và cánh tay đờ đẫn không tài nào cử động được, ông ta dùng cánh tay còn lành lặn cầm lấy vò rượu giơ lên, vừa nhìn bầu trời cao rộng, trong sáng và xanh lơ: bầu trời đầu hạ. Ông ta đã năm muơi hai tuổi và ông ta chắc chắn rằng đây là lần sau cùng trong đời ông ta còn có dịp nhìn bầu trời.

Ông ta không sợ chết chút nào, nhưng ông ta giận điên người lên vì bị sập bẫy trên ngọn đồi này, nơi người ta không còn biết phải làm gì ngoài việc đợi chết. Ông ta nghĩ phải chi có thể chuồn được khỏi nơi này. Nếu kéo chúng vào thung lũng hoặc thoát được qua bên kia con đường thì còn gì bằng. Nhưng mà làm gì được trên ngọn đồi ghẻ lở này. Chỉ còn cách sử dụng nó tới mức tối đa và đó là điều họ vẫn cố làm cho tới bây giờ.

Nếu ông ta biết được rằng trong lịch sử có bao nhiêu người đã phải chết gục trên một ngọn đồi, thì điều đó cũng không an ủi ông ta chút nào, bởi vì trong những giây phút mà ông ta đã trải qua, loài người vẫn không động lòng trước những gì xảy ra cho những kẻ khác trong những trường hợp tương tự; như một người thành góa phụ không thấy an ủi khi nghĩ rằng bao nhiêu người chồng yêu dấu khác đã chết. Dù sợ hay không sợ, thật khó lòng chấp nhận cái chết của chính mình. Sordo đã chấp nhận nó, nhưng ông ta không tìm thấy niềm khuây khỏa trong sự chấp nhận đó, ngay ở tuổi năm mươi hai của đời người, với ba vết thương và trên một ngọn đồi bị vây khổn.

Ông ta thầm đùa nghịch với chính mình về chuyện đó nhưng ông ta nhìn bầu trời và những ngọn núi xa, ông ta nốc rượu và ông ta cảm nghiệm rằng mình chẳng muốn chết chút nào. Ông ta nghĩ, nếu phải chết và nếu biết rõ ràng phải chết, tôi có thể yên ổn mà chết. Nhưng tôi chống lại chuyện này.

Chết không là gì cả và ông ta chẳng vẽ nên một hình ảnh hãi hùng nào về cái chết trong đầu óc ông ta. Nhưng sống, đó là hình ảnh một cánh đồng lúa đong đưa trong gió bên sườn đồi. Sống, đó là một cánh chim ưng bay trong trời rộng. Sống, đó là một ấm nước mát của ngày đập lúa với những bụi trấu bay mù. Sống, đó là một con ngựa kẹp giữa hai chân, một khẩu các bin ở một bên chân, và một ngọn đồi, và một thung lũng, và một dòng suối cây cối um tùm ở hai bên bờ, và bờ thung lũng bên kia với xa xa những ngọn đồi trùng điệp.

Sordo trả lại vò rượu cho chủ nhân của nó với một cái gật đầu tỏ dấu cám ơn. Ông ta nghiêng người về phía trước và vỗ nhẹ vào cổ con ngựa chết, đúng vào nơi nòng khẩu súng máy đã làm cháy xém mảng da của nó. Ông ta vẫn còn nghe mùi lông cháy khét lẹt. Ông ta nhớ lại mình đã giữ con ngựa nơi kia bằng cách nào khi nó đang run rẩy giữa lúc những viên đạn thi nhau nổ chát chúa và rít liên hồi ở chung quanh và ở trên đầu họ như một tấm màn, và bằng cách nào ông ta đã nhắm bắn thật kỹ, đúng vào giao điểm của những đường nối liền một bên tai và con mắt phía đối xứng. Sau đó, khi con ngựa bị bắn gục, ông ta vội nằm xuống sau cái lưng nóng hổi và nhễ nhại của nó để bắn trả lại những tên lính xung phong đang leo lên ngọn đồi.

– Eras mucho caballo, – Ông ta nói – điều này có nghĩa là: mi đúng là một con ngựa hảo hạng.

Bây giờ thì Sordo đang nằm ở bên cạnh sườn còn lành lặn, đưa mắt nhìn trời. Ông ta nằm trên những lớp vỏ đạn, đầu được tảng đá che chở và người ép sát vào hông con ngựa. Những vết thương làm cho các bắp thịt của ông ta đờ đẫn, nhức nhối, ông ta đau đớn nhiều và cảm thấy mệt nhọc trong từng cử động nhỏ.

– Sao vậy, Sordo? – Người đàn ông đứng cạnh ông ta lên tiếng hỏi.

– Không, tôi đang nghỉ mệt.

– Ngủ đi. Chúng sẽ đánh thức ta dậy khi chúng đến đây.

Đúng vào lúc đó, một người nào cất tiếng kêu từ phía dưới triền đồi.

– Nghe đây, bọn ăn cướp. – Giọng nói phát ra từ phía sau một tảng đá che khuất khẩu súng máy gần họ nhất – Đầu hàng đi trước khi máy bay phân tụi bay ra từng mảnh.

– Nó nói gì? – Sordo hỏi.

Joaquin lặp lại cho ông ta. Sordo lăn người nằm sang một bên và trườn người lên để lại nằm đúng sau khẩu súng.

– Có thể chúng không có máy bay – Ông ta nói – Đừng trả lời và cũng đừng bắn. Có thể ta lại làm cho chúng tấn công nữa.

– Ta sỉ vả chúng một chút đi nghe? – Một người đàn ông hỏi, hắn là người đã kể cho Joaquin nghe chuyện con trai của Pasionaria đang ở bên Nga.

– Không – Sordo nói – Đưa khẩu súng lục lớn cho tôi. Ai có khẩu súng lục lớn?

– Đây.

– Đưa cho tôi. – Ông ta quỳ gối, cầm khẩu Star 9mm và bắn một viên xuống mặt đất, cạnh xác con ngựa, chờ đợi giây phút, đoạn bắn liên tiếp bốn viên cách khoảng đều nhau. Đoạn ông ta chờ và đếm tới sáu mươi và bắn một viên sau cùng vào xác con ngựa. Ông ta mỉm cười, trả lại khẩu súng.

– Lắp đạn vô đi, – Ông ta thì thầm – không ai được nói gì và cũng không ai được bắn.

– Bandidos! 1 – Giọng nói vang lên từ sau những tảng đá.

Trên đồi, không ai đáp lại.

– Bandidos! Hàng đi trước khi tan xác thành muôn mảnh.

– Có kết quả rồi đó. – Sordo hài lòng.

Trong khi ông ta quan sát triền đồi, thì một người đàn ông chợt xuất hiện trên một tảng đá. Không một tiếng súng nào phát ra từ ngọn đồi và cái đầu người vụt biến mất. El Sordo chờ đợi, vừa đưa mắt ngó quanh, nhưng không thấy động tĩnh gì nữa. Ông ta quay đầu nhìn những người khác, mỗi người đang canh chừng khoảng triền đồi của mình. Họ cùng gật đầu với ông ta.

– Không ai được động đậy. – Ông ta thì thầm.

– Đồ ma cô con của điếm thúi. – Từ sau các tảng đá giọng nói lại vang lên.

– Lũ heo đỏ. Đồ đâm cha giết chú hãm chị dâu, ngồi đầu cầu thổi ống tiêu!

Sordo mỉm cười. Ông ta đã nghe ra những tiếng chửi bới ném tới ông ta, ông ta quay cái lỗ tai lành lặn của mình về phía những tiếng chửi bới đó. Ông ta nghĩ thầm, hiệu quả hơn aspirine. Còn phải tém bao nhiêu tên nữa đây? Chúng ngu ngốc đến thế à?

Giọng nói lại im bặt và trong vòng ba phút sau đó, họ không còn nghe gì nữa và cũng không trông thấy một hoạt động nào. Sau đó, khoảng chừng 100 thước dưới chân họ, tên lính đang rình mò lại xuất hiện và bắn. Viên đạn trúng vách đá và trượt đi trong một tiếng rít rợn người. Sau đó Sordo trông thấy một người đàn ông người gập làm đôi chạy từ chỗ núp sau các tảng đá nơi đặt khẩu súng máy, chạy qua khoảng trống, tới tảng đá lớn nơi một người khác đang núp và kêu inh ỏi. Hắn phóng người sau tảng đá.

Sordo nhìn quanh. Người ta ra dấu cho ông ta biết không có động tĩnh nào trên các dốc đồi khác. Sordo mỉm cười sung sướng, và gật đầu. Ông ta nghĩ, mười lần hơn thuốc aspirine và ông ta chờ đợi, chỉ một anh thợ săn lành nghề mới có thể sung sướng như ông ta lúc bấy giờ.

Phía dưới sườn đồi, người đàn ông vừa mới chạy ra khỏi đống đá để tới chỗ núp sau tảng đá lớn lúc bấy giờ nói với tên kia.

– Mày có chắc điều đó không?

– Không biết. – Tên đứng núp trả lời.

– Điều đó hợp lý – Người đàn ông nói, hắn là tên sĩ quan chỉ huy phân đội – Chúng bị bao vây rồi. Chúng chỉ còn có nước đợi chết mà thôi.

Tên lính không nói gì.

– Mày nghĩ sao? – Tên sĩ quan hỏi.

– Tôi không nghĩ gì cả. – Tên lính nói.

– Mày không thấy gì hết từ lúc có những tiếng súng lục sao?

– Không.

Tên sĩ quan nhìn đồng hồ đeo tay. Ba giờ kém mười rồi, hắn nói. Lúc bấy giờ một tên sĩ quan khác đến núp sau tảng đá. Tên đang đứng núp xê ra để nhương chỗ cho hắn.

– Còn anh, Paco – Tên sĩ quan thứ nhứt hỏi – Anh thấy thế nào?

Tên sĩ quan thứ nhì thở hổn hển sau chuyến leo dốc và chạy băng qua sườn đồi.

– Tôi nghĩ đó là một mưu mẹo. – Hắn nói.

– Nếu không phải thế thì sao? Mình cứ mãi đợi ở nơi này và lo bao vây xác chết thì quê thật.

– Mình đã từng biết những cảnh tệ hơn – Tên sĩ quan thứ nhì nói – Hãy nhìn cái dốc đồi này coi.

Hắn ngước mắt về phía những xác người nằm gục bên đỉnh đồi. Từ chỗ quan sát, hắn trông thấy đường viền đỉnh đồi với những tảng đá tản mạn, cái bụng cùng mấy cái chân co lại của con ngựa của Sordo, và đống đất do bọn họ xới lên để làm bao lơn.

– Còn súng cối? – Tên sĩ quan thứ nhì hỏi.

– Đáng lẽ tới đây từ một tiếng đồng hồ trước. Nếu không tới sớm hơn nữa.

– Vậy thì mình đợi nó. Mình đã dại dột khá nhiều rồi!

– Bandidos! – Tên sĩ quan thứ nhứt chợt hét lên vừa đứng thẳng người lại và ngẩng đầu ra khỏi tảng đá, chóp ngọn đồi trở nên gần với hắn hơn – Đồ heo đỏ! Đồ hèn nhát!

Tên sĩ quan thứ nhì nhìn tên lính và lắc đầu. Tên lính quay mặt đi nhưng môi hắn mím lại.

Tên sĩ quan thứ nhứt vẫn đứng đó, đầu trồi lên, khỏi tảng đá, và bàn tay đặt trên bá súng lục. Hắn bắt đầu nguyền rủa thậm tệ về phía ngọn đồi. Không có gì xảy ra. Sau đó, hắn rời khỏi tảng đá một cách cương quyết và vẫn đứng thẳng người như thế, nhìn về phía đỉnh đồi.

– Lũ hèn, bắn đi nếu tụi bay còn sống – Hắn hét lên – Hãy bắn vào một người, cóc sợ một tên con đỏ nhà thổ nào cả.

Đó là một câu hò hét dài dòng và khuôn mặt tên sĩ quan đỏ lên như gấc.

Tên sĩ quan thứ nhì, một người ốm yếu, da sạm nắng, đôi mắt trầm lặng, miệng mỏng, môi trên dài ra, hai má hóp tua tủa những râu, lại lắc đầu một lần nữa. Chính tên sĩ quan vừa mới hét kia là người chỉ huy cuộc tấn công thứ nhứt. Trên trung úy nằm gục chết bên sườn đồi là người bạn thân nhứt của tên trung úy kia tên là Paco Berrendo. Bây giờ hắn đang nghe những tiếng hò hét của tên đại úy đang trong trạng thái kích động dữ dội.

– Chính đồ heo đã giết mẹ và chị tôi. – Tên đại úy nói. Hắn có khuôn mặt đỏ rần, bộ râu mép vàng hung kiểu người Anh và một vẻ bịnh hoạn trong cái nhìn của hắn. Đôi mắt hắn có một màu xanh nhợt nhạt với những sợi lông mi cũng nhợt nhạt. Khi nhìn vào đôi mắt đó, người ta có cảm tưởng chúng điều tiết rất chậm chạp – Bọn đỏ! – Hắn kêu lên! – Bọn hèn nhát! – Và hắn lại bắt đầu nguyền rủa.

Bây giờ thì hắn hoàn toàn xuất đầu lộ diện và hắn cầm súng nhắm kỹ vào mục tiêu duy nhứt hiện ra trên đồi mà bắn: xác con ngựa của Sordo. Viên đạn làm tung một lớp bụi cách mười lăm thước ở phía dưới con ngựa. Tên đại úy lại bắn nữa. Viên đạn va vào một tảng đá và trượt đi trong tiếng rít.

Tên đại úy đừng nhìn lên đỉnh đồi. Tên trung úy Berrendo thì nhìn xác tên trung úy kia nằm đúng ở dưới đỉnh đồi. Tên đang núp thì nhìn xuống đất trước mặt hắn. Đoạn hắn ngẩng mặt nhìn tên đại úy.

– Không ai còn sống trên đó nữa. – Tên đại úy nói – Mày, – Hắn bảo tên đang núp – mày lên xem coi nào.

Tên lính nhìn xuống đất, không nói gì.

– Mày không nghe tao nói gì à? – Tên đại úy hét lên.

– Nghe, thưa đại úy. – Tên lính nói, vẫn không nhìn hắn.

– Vậy thì đi đi. – Tên đại úy vẫn cầm khẩu súng lục – Nghe chưa?

– Dạ nghe, thưa đại úy.

– Tại sao chưa chịu đi?

– Tôi không muốn đi, thưa đại úy.

– Mày không muốn đi à? – Tên đại úy chĩa mũi súng vào vùng thắt lưng của tên lính – Mày không muốn đi à?

– Tôi sợ, thưa đại úy. – Tên lính nói một cách nghiêm trang.

Tên trung úy Berrendo quan sát khuôn mặt tên đại úy cùng đôi mắt kỳ dị của hắn, tưởng chừng hắn sắp giết tên lính tại chỗ.

– Đại úy Mora. – Hắn nói.

– Trung úy Berrendo?

– Tên lính kia có thể có lý.

– Có lý khi hắn nói sợ à? Có lý khi hắn không muốn tuân theo một mệnh lệnh à?

– Không. Hắn có lý khi tin có một âm mưu gì đây.

– Bọn chúng chết cả rồi – Tên đại úy nói – Anh không nghe tôi nói à? Bọn chúng chết cả rồi.

– Ông muốn nói những người bạn của chúng ta nằm trên sườn đồi đó à? – Berrendo hỏi hắn – Tôi đồng ý với ông.

– Paco, – Tên đại úy nói – đừng có ngốc. Anh tưởng chỉ có anh là người thương mến Julian sao? Tôi nói với anh là bọn đỏ đã chết. Nhìn coi.

Hắn đứng thẳng người và đặt hai tay lên tảng đá, hắn rút người lên đó và leo một cách vụng về trên hai đầu gối đoạn đứng phắt dậy.

– Bắn đi – Hắn hét lên, hắn đứng trên tảng đá hoa cương xám, khoa hai tay – Bắn đi. Bắn đi. Bắn hạ tao đi.

Trên đỉnh đồi, El Sordo vẫn nằm yên sau lưng con ngựa chết và mỉm cười.

Cái giống dân gì lạ! Ông ta nghĩ, ông ta cười khẩy một mình vừa cố nén lại, bởi tiếng cười làm lay động cánh tay khiến ông ta đau nhói.

– Bọn đỏ – Có tiếng hét phía dưới – Bọn đỏ súc sinh. Bắn vào người tao nè. Bắn hạ tao đi.

Ngực run lên vì tiếng cười, Sordo ném một cái nhìn rất nhanh qua mông con ngựa và trông thấy tên đại úy đang khoa tay từ trên một tảng đá. Một tên sĩ quan khác đứng cạnh đó. Tên lính đứng ở đầu bên kia. Sordo tiếp tục nhìn theo hướng đó và lắc đầu, lòng tràn đầy sung sướng.

“Bắn vào tao nè – Ông ta lặp lại thật nhỏ – Bắn hạ tao đi!” Đoạn hai vai ông ta lại run lên vì cười. Ông càng đau nhói ở cánh tay, và cứ mỗi lần cười như vậy ông ta có cảm giác đầu mình như sắp sửa vỡ ra. Nhưng ông ta lại cười đến rung người như trong một chứng động kinh.

Tên đại úy Mora bước xuống tảng đá.

– Bây giờ anh tin tôi không, Paco? – Hắn hỏi tên trung úy Berrendo.

– Không.

– Cojones. Ở đây chỉ có toàn những thằng ngu xuẩn và nhát gan.

Tên lính đã cẩn thận quay trở lại sau tảng đá và tên trung úy Berrendo đang ngồi xổm cạnh hắn.

Tên đại úy xuất hiện cạnh tảng đá lại bắt đầu chửi những điều gớm ghiếc về phía đỉnh đồi. Không có ngôn ngữ nào bẩn thỉu, rác rến hơn ngôn ngữ Tây Ban Nha. Nó có thể phiên dịch được tất cả những vẻ thô tục của những ngôn ngữ khác và cả những từ ngữ chỉ có trong những xứ sở mà sự lăng mạ đi đôi với sự khổ hạnh trong tôn giáo. Tên trung úy Berrendo là một tín đồ Thiên Chúa giáo ngoan đạo. Tên lính cũng vậy. Cả hai thuộc phe bảo hoàng ở Navarre, họ có thể nguyền rủa hay lăng mạ kẻ khác khi họ nổi giận, nhưng họ xem đó như một cái tội mà họ thường xuyên phải đi xưng.

Họ ngồi sau tảng đá, nhìn tên đại úy và nghe hắn hò hét cả hai đều không tán thành hắn và những lời lẽ của hắn. Họ không muốn nuôi duỡng những ý nghĩ kiểu đó trong đầu vào ngày họ có thể chết. Tên lính nghĩ rằng nói năng như vậy thật không nên chút nào. Nói về đức Virgen như vậy thì rõ là xui xẻo. Con người đó, hắn ăn nói còn tệ hơn bọn đỏ.

Julian đã chết, tên trung úy Berrendo nghĩ. Chết ngay trên sườn đồi kia vào một ngày như thế này. Thế mà bây giờ cái ống loa kia lại tiếp tục mang xui xẻo lại cho bọn này với những câu chửi rủa tục tằn của nó.

Sau cùng, tên đại úy thôi không hò hét nữa và quay lại nhìn tên trung úy Berrendo. Đôi mắt hắn lạ lùng hơn bao giờ hết.

– Paco. – Hắn vui vẻ nói. Ta lên đó đi, anh và tôi.

– Tôi không đi.

– Sao? – Tên đại úy lại móc khẩu súng lục ra.

Tôi ghét cái bọn thích cầm súng hăm dọa người ta, Berrendo nghĩ. Chúng không thể đưa ra một mệnh lệnh mà không phô trương vũ khí. Chúng phải móc súng ra khi chúng vào nhà xí và tự ra lịnh phải làm những điều phải làm.

– Tôi sẽ đi khi ông ra lịnh nhưng đồng thời tôi phản đối. – Tên trung úy Berrendo nói với tên đại úy.

– Vậy thì tôi đi một mình vậy – Tên đại úy nói – Ở đây sao lắm kẻ hèn nhát quá.

Hắn cầm khẩu súng lục trong bàn tay phải, bắt đầu leo lên triền đồi. Berrendo và tên lính đưa mắt nhìn theo. Hắn không lẩn tránh và nhìn thẳng về phía trước, nơi có những tảng đá, xác con ngựa và khoảng đất mới xới ở trên đỉnh.

El Sordo nằm sau con ngựa, trong góc đá, nhìn tên đại úy leo lên ngọn đồi.

Chỉ có một tên thôi, ông ta nghĩ. Ta chỉ có một tên thôi. Nhưng theo cách nói của hắn thì đó là caza mayor 2. Hãy nhìn hắn tiến lên kìa. Hắn thuộc phần tôi. Tôi đưa hắn đi theo tôi cho có bạn. Hắn sắp sửa đi một chuyến với tôi. Nào đến đây, leo lên đây. Đến với tôi. Nào. Bước tới đi. Đừng bước chậm lại. Đến thẳng đây đi. Cứ tiếp tục như vậy. Đừng dừng chân lại nhìn bọn chúng. Được lắm. Đừng nhìn xuống dưới. Hãy cứ tiếp tục tiến bước và nhìn thẳng về trước. Nhìn xem kìa, hắn có râu mép. Mày bảo sao? Hắn đang trờ bộ râu mép tới, người bạn đồng hành. Hắn là đại úy. Nhìn dáng đi của hắn kia. Ta bảo hắn là maza mayor đúng lắm mà. Hắn có cái đầu của bọn Inglés. Nhìn xem, với khuôn mặt đỏ ửng, tóc vàng và mắt xanh. Hắn có đôi mắt xanh nhợt nhạt không cố định. Khá gần rồi đấy. Quá gần rồi, tốt lắm, người bạn đồng hành. Đón lấy cái này nghe.

Ông ta ấn nhẹ vào cò súng, khẩu súng máy giật lùi lại ba lượt chạm mạnh vào vai ông ta trong cơn trượt mạnh của võ khí tự động.

Tên đại úy ngã gục trên triền đồi, mặt ập vào đất. Cánh tay trái của hắn gập lại dưới thân thể hắn. Cánh tay phải tay cầm súng, nằm sải ra ở trước đầu. Từ dưới triền dốc bọn chúng lại tiếp tục bắn lên đỉnh đồi.

Ngồi xổm sau tảng đá, nghĩ rằng đã đến lúc phải vừa băng qua khoảng trống vừa chạy dưới làn đạn, tên trung úy Berrendo nghe giọng nói trầm trọng và khàn khan của Sordo từ trên đỉnh đồi vọng xuống.

– Bandidos! Bandidos! Bắn đi! Bắn hạ tao đi!

Trên đỉnh đồi, El Sordo nằm dài sau khẩu súng và cất tiếng cười đến đau nhói ở ngực và ông ta tưởng đầu mình đang võ ra.

– Bandidos! – Ông ta lại kêu lên hớn hở – Bắn hạ tao đi, bandidos! – Đoạn ông ta gật đầu khoái trá. Ta có nhiều người đồng hành trong cuộc du lịch, ông ta nghĩ.

Ông ta đợi bắn hạ tên sĩ quan kia khi hắn rời chỗ núp sau tảng đá. Sớm muộn gì hắn cũng sẽ rời khỏi chỗ đó. Sordo biết hắn không thể đứng đó chỉ huy được và ông ta tin mình có thể giết hắn một cách dễ dàng.

Lúc bấy giờ, những người khác đang nghe những tiếng vù vù đầu tiên của những chiếc phi cơ đang bay tới gần.

El Sordo không nghe thấy chúng, ông ta mải nhắm vào rìa tảng đá với khẩu súng máy, ông ta nghĩ: tôi chỉ trông thấy hắn khi hắn đang co giò chạy và nếu không chú ý là tôi sẽ bắn hụt nó ngay. Tôi có thể bắn từ phía sau hắn trong suốt quảng đường. Khẩu súng máy phải đuổi theo một lượt với hắn, trước cả hắn. Hoặc cứ để hắn chạy và sau đó bắn ngay về phía trước hắn, trên đầu hắn. Tôi sẽ thử chận hắn ở đó, bên rìa tảng đá và bắn vào ngay phía trước hắn. Lúc bấy giờ, ông ta cảm thấy có bàn tay đặt lên vai mình, ông quay lại trông thấy khuôn mặt của Joaquin xám ngắt vì sợ. Ông ta nhìn theo hướng chỉ của cậu thiếu niên và trông thấy ba chiếc phi cơ đang tới gần.

Cũng trong lúc đó, tên trung úy Berrendo đã rời khỏi tảng đá và cúi đầu chạy băng qua triền đồi để tiến về chỗ núp có nhiều tảng đá cũng là nơi đặt khẩu súng máy.

Sordo đang nhìn phi cơ, không trông thấy hắn băng qua.

– Giúp tôi kéo cái này ra coi. – Ông ta bảo Joaquin, và người con trai kéo súng máy vào giữa khoảng con ngựa và tảng đá.

Những chiếc phi cơ bay tới gần trong một tốc độ đều đều. Chúng bay từng đợt, chúng mỗi lúc một lớn dần và tiếng gầm thét mỗi lúc một to hơn.

– Nằm ngửa xuống để bắn lên chúng, – Sordo nói – phía trước chúng khi chúng bay tới.

Họ nhìn những chiếc phi cơ không rời mắt.

– Cabrones! Hijos de putas! – Ông ta nói nhanh.

– Ignacio – Ông ta vừa nói kê họng súng trên vai cậu trai – Còn cậu! – Ông ta bảo Joaquin – Ngồi xuống và đừng cử động. Cúi xuống. Nữa. Thôi. Nữa.

Ông ta lại nằm xuống và chĩa khẩu súng máy lên trời trong lúc phi cơ từ từ trờ tới.

– Ignacio, vịn cho tôi cái chân ba càng này coi. – Cái chân ba càng lủng lẳng trên vai người con trai và nòng súng thì lắc lư theo cơn run mà Joaquin không chế ngự nổi trong khi cậu ta ngồi xổm ra dó, đầu cúi xuống, nghe chừng tiếng rống mỗi lúc một lớn dần.

Ignacio nằm sấp, đầu ngẩng lên trời, trông chừng chúng bay tới, cậu gom chân ba càng trong hai bàn tay và dựng đứng khẩu súng lên.

– Hãy cúi đầu sát xuống – Ông ta bảo Joaquin – Đưa đầu tới trước.

Mụ Pasionaria nói: “Tốt hơn là chết đứng…”, Joaquin nghĩ thầm trong khi tiếng rống vọng tới gần. Đoạn cậu ta chợt thầm thì: “Kính Đúc Mẹ đầy ơn phước. Chúa ở cùng Bà. Bà được nhiều phước đức hơn tất cả mọi người nữ và tấm lòng Bà được giáng phúc. Thánh nữ Maria, đức Mẹ của Chúa Trời, hãy cầu nguyện cho chúng con là những kẻ có tội, bây giờ và trong giờ lâm tử. Amen. Thánh nữ Maria, đúc Mẹ của Chúa Trời”, cậu ta lại bắt đầu cầu nguyện và sau đó, khi những tiếng gầm thét trở nên dữ dội, cậu ta vội vã xưng tội: “Lạy Chúa, con thật tình sám hối đã lăng mạ Ngài, Ngài vẫn xứng đáng với lòng kính mến của con…”.

Sau đó, có tiếng nổ dữ dội thét vào tai và nòng súng chợt nóng hổi trên vai cậu ta. Tiếng nổ lại phát ra và cậu nghe điếc tai vì sức thổi của khẩu súng. Ignacio kéo mạnh chân ba càng, và nòng súng làm cháy xém lưng cậu ta. Tiếng súng nổ vang từng hồi trong tiếng gầm thét của phi cơ và cậu ta không còn nhớ việc xưng tội nữa.

Tất cả những gì cậu còn nhớ là: trong giờ lâm tử của chúng con. Amen. Trong giờ của chúng con. Amen. Trong giờ. Trong giờ. Amen. Những người khác tất cả đều đang bắn. Bây giờ và trong giờ lâm tử của chúng con. Amen.

Sau đó, xuyên qua tiếng súng nổ, có tiếng rít của không khí bị xé toạt, trong cơn gầm thét rực trời, mặt đất lăn quay dưới hai đầu gối của cậu ta và những mảnh đá bắt đầu rơi chung quanh, và rồi Ignacio nằm ập lên người cậu ta, và rồi khẩu súng đè lên cậu ta. Nhưng cậu ta vẫn chưa chết bởi vì tiếng rít lại bắt đầu và mặt đất lại lăn quay dưới thân thể cậu ta trong cơn gầm thét dữ dội. Rồi sự việc lại khởi đầu trở lại, và rồi mặt đất tan biến dưới bụng cậu ta và rồi một cạnh đồi bay tung lên trong không khí và chầm chậm rơi xuống, phủ lên những thân thể nằm sõng soài. Những chiếc phi cơ bay trở lại và dội bom ba lần nhưng trên ngọn đồi không còn ai hay biết gì về điều đó. Rồi chúng bắn ria lên đỉnh đồi và bay đi thẳng. Chúng nhào thẳng xuống một lần sau cùng trong tiếng nổ của những khẩu súng máy của chúng rồi thì chiếc thứ nhứt bay trở lên và tách ra, tuần tự những chiếc kia cũng làm y theo, bây giờ chúng không bay từng đợt nữa mà kết thành hình chữ V, và bay ra xa theo hướng Ségovie.

Tiếp tục cầm đầu một hỏa lực hùng hậu tiến chiếm đỉnh đồi, tên trung úy hướng dẫn một cuộc tuần thám lên tới một trong những hố bom, nơi bọn chúng có thể ném lựu đạn lên đỉnh đồi. Hắn không muốn để sót một người nào chờ bọn chúng trên đỉnh đồi hoang tàn, hắn ném bốn trái lựu đạn vào trong mớ xác chết hỗn độn của mấy con ngựa làm tung đất đá mịt mù trước khi leo lên khỏi hố bom và đi xem xét.

Không còn ai sống sót trên đỉnh đồi trừ Joaquin đang nằm bất tỉnh nhân sự dưới xác chết của Ignacio. Joaquin bị chảy máu mũi và tai. Cậu ta không còn hay biết gì, cảm giác gì kể từ lúc cậu ta chợt thấy mình rơi vào giữa cơn sấm sét và lúc trái bom kia rơi sát bên cậu ta khiến cậu tan hồn khiếp đảm. Tên trung úy Berrendo làm dấu thập tự đoạn bắn một phát từ sau gáy cậu ta, nhanh chóng và dịu dàng, nếu người ta có thể bảo một động tác như thế là dịu dàng, như lúc Sordo hạ thủ con ngựa bị thương.

Đứng trên đỉnh đồi, tên trung úy Berrendo nhìn phía dưới hắn, trên triền đồi, những xác chết của đồng bọn, đoạn hắn nhìn về phía cánh đồng xa, nơi bọn chúng đã phi ngựa tới trước khi Sordo bị dồn vào bước đường cùng tại đây. Hắn quan sát các vị trí đoạn ra lịnh dẫn ngựa của những người chết lên và cột các xác chết nằm vắt qua yên ngựa để đưa họ về La Granja.

– Nhặt tên đó lên nữa. – Hắn nói. Tên có hai tay đặt trên khẩu súng máy. Hẳn đó là Sordo, ông ta lớn tuổi hơn cả và chính ông ta giữ khẩu súng máy. Không, cắt đầu hắn và bọc trong một cái poncho – Hắn sung sướng nghĩ trong giây phút – tốt hơn hết nên cắt hết đầu. Và đầu những tên khác ở triền đồi phía dưới, nơi ta đã khởi sự bắn chết chúng. Hãy lượm hết những súng trrường và súng lục và chở khẩu súng này trên một con ngựa.

Đoạn hắn bước trở xuống nơi có xác tên trung úy đã bị ngã gục trong đợt tấn công đầu tiên. Hắn chỉ nhìn mà không dám đụng vào đó. Qué cosa mas mala es la querra, hắn nói với chính mình, điều đó có nghĩa là: “Chiến tranh là điều tệ hại làm sao”.

Đoạn hắn lại làm dấu thập tự và vừa bước xuống đồi, hắn lẩm nhẩm đọc năm bài Lạy Chúa Con và năm bài Kính đức Maria dành cho sự yên nghỉ của linh hồn người bạn đã chết. Hắn không muốn ở lại để chứng kiến việc thi hành mệnh lệnh của hắn.
— —— —— —— ——-

1 Đồ ăn cướp.
2 Con mồi to.