Đêm hè, mấy bà già trong khu phố lại quây quần bàn bạc, than thở cho số phận khốn khổ của nhà Lucia Santa.

Lúc đầu, tất cả đều kêu lên đầy thương xót:

– Số kiếp gì mà khổ vậy, chồng trước chết, chồng sau bỏ mạng trong nhà thương điên, thằng con khôn lớn, đã kiếm được miếng ăn cho gia đình, lại cũng lăn đùng ra mà chết. Sao mà thê thảm, bất hạnh đến thế được. Trời đất, thánh thần gì mà cay nghiệt thế nhỉ?

Mọi người gật gù, đồng ý, cho đến khi một mụ già, cả đời cũng đầy ắp khốn khổ, lên tiếng “Đúng, đúng là chị ta khổ thật đấy. Nhưng dù sao còn đứa con gái lớn làm cai thợ may, thông minh, lấy được thằng chồng đĩnh đạc đàng hoàng. Rồi còn mấy đứa con trai. Thằng Larry vợ con đề huề, làm nghiệp đoàn bánh, tiền bạc thiếu gì. Bây giờ, thằng Gino lại ngoan ngoãn, là đầu tàu của cả nhà đấy, làm việc quần quật trong sở đường sắt, chẳng bao giờ gây rắc rối với pháp luật. Thằng Sal học hành được khen thưởng, mai kia chắc là thầy giáo, giáo sư chứ chẳng vừa. Còn Lena đúng là con gái Ý, hiếu thảo ngoan ngoãn, chăm chỉ việc nhà. Thấy chúng nó kính trọng mẹ mà ham. Hai đứa có gia đình rồi, vẫn đều đặn biếu tiền me. Thằng Gino tháng tháng đưa cho mẹ nguyên phong bì tiền lương”.

Không chồng thật đấy, nhưng thử ngắm mấy lão chồng trong khu phố này xem, chưa chắc chị ta là người bất hạnh đâu. Dù thằng Vincent vắn số, nhưng khi sống, nó chẳng làm gì để gia đình mang tai tiếng. Nó ốm yếu, chẳng may ngã vào tàu hoả. Chỉ là tai nạn thôi mà. Nó được chôn cất trong đất thánh đàng hoàng. Tội nghiệp thằng bé, ra đời dưới một ngôi sao xấu, định mệnh đã an bài từ lúc chào đời.

Vì vậy ngẫm lại, nhiều người còn khốn khổ hơn chị ta nhiều. Nào là chồng chết vì tai nạn nghề nghiệp, nào đẻ non, nào con cái chết vì những bệnh cảm cúm bình thường…Chẳng có ai trong số những người đàn bà ngồi đây, lại không ít nhất một lần chôn con.

Thử nhìn Lucia Santa vượt qua những bất hạnh trong đời như thế nào. Trong khi quanh đây, con gái chửa hoang, con trai trộm cắp, lưu manh, nằm nhà đá, lên ghế điện thiếu gì. Ấy là chưa kể cái cảnh rượu chè, cờ bạc, chồng bảo kê, vợ làm đĩ đấy.

Không đâu, khổ thật, nhưng chị ta còn may mắn chán. Con cái khoẻ mạnh, xinh gái, đẹp trai, tương lai sáng sủa. Chẳng bao lâu Lucia tha hồ sung sướng. Vì vậy, cứ can đảm lên mà sống, đây là nước Mỹ chứ có phải là đất Ý đâu. Trên đất Mỹ này còn có thể đổi thay số phận. Con trai còn có thể làm trong văn phòng, cổ cồn, cà vạt đàng hoàng, đâu phải nai lưng trên đồng ruộng. Con gái biết đọc, biết viết, đi giày, mang bít tất lụa, chớ đâu phải nuôi heo, vác củi oằn lưng như con lừa.

Kẻ nào cho đến lúc chết mà không gặp điều bất hạnh? Ai tránh được nỗi khổ đau? Sống trên đời, mà không phải khóc? Chỉ có chết là hết khổ. Ôi, đúng quá đi chớ. Mấy mụ già chắp tay tạ ơn ngày lìa bỏ thế gian này. Đúng, đúng quá, chết là hết khổ.

Tuy nói vậy, nhưng mắt họ còn sáng, sức lực và nhựa sống còn tràn trề trong những thân thể lù xù dưới lớp áo đen. Chuyện gì xảy ra trong khu phố họ đều tỏ tường. Thằng ranh nào lếu láo, họ rủa sả nhanh như chớp. Họ húp sùm sụp những cốc kem lạnh ngắt lớn tổ chảng, mấy cái răng vàng khè còn ham hố ngoạm ngon lành tới tận lớp bánh, qua lớp sốt và phô mai dày cộm. Họ sẵn sàng giết chết kẻ nào ăn chặn, dù chỉ mẩu bánh của con cái họ. Các mụ còn ham sống lắm. Cái thành phố đầy bê tông cốt thép này, các hè đường lát đá, các con đường trải nhựa có trở thành tro bụi, các mụ vẫn cứ phải sống.