“Chúng mình cho anh ta quá giang đi,” nhiều lần Lolita nài nỉ tôi, cọ hai đầu gối vào nhau theo cái cách rất riêng của em, khi một pollex đặc biệt ghê tởm nào đó, một gã trạc tuổi tôi, vai rộng như tôi, với cái face à claques* (cái mặt đáng ăn tát)[24]của một kép hát thất nghiệp, bước giật lùi, gần như trên luồng đi của xe chúng tôi.

[24] Vẫn là ngoại hình của Quilty, nỗi ám ảnh thường trực trong đầu H. H.

Chao, tôi phải hết sức cảnh giác để mắt đến Lolita, cô bé Lo lơi lả! Có lẽ do thường xuyên tập dượt yêu đương, nên mặc dù vẻ ngoài rất chi là trẻ con, em vẫn tỏa ngời một ánh lóe lả lơi khiến bọn chủ, thợ các xưởng sửa chữa xe, bọn bồi khách sạn, bọn đi nghỉ mát, bọn quých đi xe “luých”, bọn cù lần da cháy nắng bên những bể bơi xanh biếc, đều phát cuồng lên vì thèm muốn, một điều ắt đã có thể làm tôi phổng mũi tự hào, nếu nó không khơi ngọn lửa ghen trong tôi. Vì bé Lo ý thức rõ về ánh lóe đó của mình và tôi thường bất chợt thấy em coulant un regard* (liếc nhìn trộm) về phía một con đực khả ái nào đó, một gã thợ bơm dầu mỡ nào đó, cánh tay gân guốc nâu óng, đeo đồng hồ, và tôi vừa quay lưng để đi mua một chiếc kẹo mút cho chính cô bé Lolita ấy thì đã nghe thấy em và gã thợ máy đẹp trai nọ rộ lên hòa nhịp đùa cợt nhả nhớt như trong một bản tình ca hoàn hảo.

Trong những chặng ngừng nghỉ dài hơn, khi tôi xả hơi thư giãn sau một buổi sáng kịch chiến trên giường và – Hum khoan dung! – vì hảo ý do trái tim được xoa dịu, cho phép em đi thăm vườn hồng hoặc thư viện thiếu nhi ở bên kia đường cùng với con bé Mary xấu xí, con gái nhà hàng xóm của một motel, và đứa em trai tám tuổi của nó, Lo thường về muộn một tiếng, với Mary chân không tụt lại cách một quãng xa đằng sau và thằng nhóc thì đã hóa thành hai học sinh trung học tóc vàng cao lêu nghêu, gớm guốc, đầy cơ bắp và vi trùng lậu. Độc giả có thể tưởng tượng tôi trả lời cục cưng của mình ra sao khi em hỏi tôi – một cách thiếu tự tin, tôi phải thừa nhận thế – em có thể cùng Carl và Al đến sân trượt pa tanh được không?

Tôi nhớ lần đầu tiên tôi để cho em đến một sân trượt pa tanh như thế, một buổi chiều đầy gió và bụi. Một cách phũ phàng, em nói rằng sẽ chẳng có gì thú vị nếu tôi đi theo em vì quãng thời gian này trong ngày là dành cho lứa tuổi vị thành niên. Sau một hồi tranh cãi, chúng tôi đi đến một thỏa hiệp: tôi ngồi lại trong xe, những chiếc xe khác (trống không) quay mũi về phía sân trượt ngoài trời có bạt che, trên đó khoảng năm chục người trẻ tuổi, đa số kết thành cặp, trượt hết vòng này đến vòng khác một cách không cần thiết theo điệu nhạc máy và gió rắc bạc lên các thân cây. Dolly mặc quần jeans, đi giày cao màu trắng, như phần lớn các cô gái khác. Tôi đếm những vòng trượt của đám đông và đột nhiên, em biến mất. Khi em trở lại trượt qua chỗ tôi, thì đã thấy cặp kè với ba thằng du côn mà một lúc trước, từ bên ngoài sân trượt, tôi đã nghe thấy chúng bình phẩm về đám con gái chơi pa tanh – và giễu một cô gái chân dài xinh đẹp vừa tới, mặc soọc đỏ thay vì quần jeans hay quần thụng.

Ở một vài trạm kiểm soát trên xa lộ trước khi vào bang Arizona hay California, đôi khi có một gã bà con gì đó với cảnh sát soi mói nhìn chúng tôi riết róng đến nỗi trái tim tội nghiệp của tôi rụng rời. “Không phải em ún chứ?” gã hỏi và mỗi lần như thế, cục cưng ngốc dại của tôi lại cười rinh rích. Cho đến giờ nhớ lại, toàn bộ dây thần kinh mắt của tôi vẫn còn rung lên hình ảnh Lo trên mình ngựa, một khâu trong cả dây chuyền một cuộc kị mã có hướng dẫn trên một con đường dành cho mục đích này. Lo nhong nhong theo một nhịp phi nước bộ, đằng trước là một bà lớn tuổi và đằng sau là một gã nhân viên nông trại dâm đãng; và tôi đằng sau hắn, ghét cái lưng béo núc mặc sơ mi hoa của hắn còn thậm tệ hơn cả một người lái xe con ghét một chiếc xe tải trên một con đường núi. Hoặc nữa, ở một khu trượt tuyết, tôi thấy em bồng bềnh trôi khỏi tôi, thần tiên và cô đơn, trên một chiếc ghế dây treo lâng lâng, lên hoài lên mãi, tới một đỉnh cao lấp lánh, nơi những lực sĩ mình trần cười hớn hở đang chờ em, chờ em.

Ở bất cứ thành phố nào chúng tôi dừng nghỉ, tôi đều hỏi, theo cái cách lịch sự châu Âu của mình, địa điểm của các bể bơi, các bảo tàng, các trường học sở tại, số học sinh của ngôi trường gần nhất, vân vân; và vào giờ xe buýt của các trường đón đưa học sinh, tôi thường đậu xe ở một điểm chiến lược, tươi cười và hơi nháy mắt một chút (tôi phát giác ra cái tic nerveux* (chứng máy cơ) này bởi vì Lo độc ác là người đầu tiên nhái nó), cùng với cô bé học sinh lưu động bên cạnh mình, quan sát lũ trẻ rời khỏi trường – đó bao giờ cũng là một cảnh thú vị. Thứ trò này chẳng mấy chốc bắt đầu làm chán ngấy Lolita-chóng-chán và, vốn tính trẻ con thiếu đồng cảm với những thói đồng bóng của người khác, em thóa mạ tôi và cái khát khao của tôi muốn được em ve vuốt trong khi những cô bé tóc nâu mắt xanh mặc soọc xanh, hoặc tóc màu đồng mặc bolero xanh lá mạ, hoặc tóc vàng rơm dáng vẻ con trai mặc quần jeans bạc màu, diễu qua trong nắng.

Coi như một thỏa hiệp, bất cứ khi nào và ở đâu có thể, tôi đều nhiệt tình khuyến khích em đến các bể bơi cùng các bé gái khác. Em rất mê nước lấp lánh và là một tay nhảy cầu cừ khôi. Thoải mái khoác chiếc áo choàng, tôi kiếm chỗ yên vị trong sum suê bóng râm đầu giờ chiều sau khi đã nhúng nước qua quít gọi là và cứ ngồi nguyên đó với một cuốn sách làm vì, hoặc một túi kẹo, hoặc cả hai, hoặc chẳng gì cả ngoại trừ những tuyến hạch chộn rộn của mình và nhìn ngắm em tung tăng với chiếc mũ cao su đỏ, long lanh những hạt trai nước trên làn da rám nắng mượt mà, vui tươi như một tấm áp-phích, trong chiếc xi líp xa tanh bó khít và chiếc xu chiêng chun. Cục cưng dậy thì của tôi! Xiết bao tự đắc, tôi sung sướng đến ngỡ ngàng với việc em là của tôi, của tôi, của tôi, và trong tiếng rền rĩ của lũ chim câu buồn thảm, ôn lại cơn ngất ngây ban mai vừa nãy và lên sẵn kế hoạch cho cơn ngất ngây ban chiều, và lim dim đôi mắt nhoi nhói nắng, tôi so sánh Lolita với bất kì tiểu nữ thần nào khác mà sự tình cờ bủn xỉn gom lại quanh em, để thỏa mãn sự khoái trá cùng nhận định tinh tuyển của tôi; và hôm nay đây, đặt tay lên trái tim đau của mình, tôi thực sự nghĩ rằng không một ai trong số đó đáng thèm khát hơn em, hoặc giả nếu có, thì nhiều nhất cũng chỉ đôi ba lần, dưới một ánh sáng nào đó, nhờ một mùi nước hoa hỗn hợp nào đó trong không khí – một lần trong trường hợp vô vọng của một cô bé trắng trẻo người Tây Ban Nha, con gái một ông quí tộc cằm bạnh, và một lần khác – mais je divague* (nhưng tôi nói linh tinh rồi).

Lẽ dĩ nhiên, tôi cần phải luôn luôn thận trọng và trong sự ghen tuông sáng suốt của mình, ý thức đầy đủ nguy cơ tiềm ẩn trong những trò đú đởn hào nhoáng đó. Chỉ cần tôi quay đi một lúc – chẳng hạn, đi mấy bước để xem xem phòng mình, rốt cuộc, đã sẵn sàng chưa, sau khi thay nệm giường – là khi trở lại, kìa! đã thấy em les yeux perdus* (mắt nhìn đi tận đâu đâu), ườn mình trên mép đá, thả đôi bàn chân ngón dài xuống nước, đạp đạp, trong khi bên trái bên phải em, khom khom một brun adolescent* (thiếu niên tóc nâu) mà chắc chắn hàng tháng sau, sắc đẹp màu nâu dịu của em cùng những nếp da trẻ thơ trên bụng em sẽ còn làm cho se tordre* (quằn quại) – ôi Baudelaire[25]! – trong những giấc mộng trở đi trở lại hoài.

[25] Charles Baudelaire (1821-1867), đại thi hào Pháp. Hình tượng những giấc mơ và những từ “bruns adolescents”, “tordre”, lấy từ hai câu trong bài thơ “Le Crépuscule du matin” (Hoàng hôn của buổi sáng) của ông: “C’était l’heure où l’essaim des rêves malfaisants/Tord sur leurs oreillers les bruns adolescents” (tạm dịch: Đó là giờ mà cả đàn hung mộng/Làm những thiếu niên tóc nâu quằn quại trên gối).

Tôi thử dạy em chơi quần vợt để chúng tôi có thể có nhiều thời gian giải trí riêng với nhau; nhưng mặc dù từng là một tay vợt tốt trong thời thanh niên, tôi lại tỏ ra là một ông thầy vô tích sự; vì vậy, ở California, tôi phải thuê, với thù lao rất cao, một huấn luyện viên nổi tiếng dạy em một số giờ; đó là một ông già nhăn nheo, giọng khàn khàn, có cả một bầy lau nhau nhặt bóng[26]; ở ngoài sân quần, nom ông như một thứ đồ bỏ thân tàn ma dại, nhưng thi thoảng, trong một giờ học, để giữ cho bóng qua lại liên tục, ông trổ một cú tuyệt chiêu, có thể nói như một đóa hoa xuân, trả bóng đánh pách! một cái cho cô học trò, ngón tuyệt kĩ thần tiên với uy lực tuyệt đối đó khiến tôi nhớ lại là ba mươi năm trước, tôi đã xem ông đánh tan tác Gobbert[27] vĩ đại ở Cannes! Cho tới khi Lo bắt đầu tập với ông, tôi cứ nghĩ em sẽ không bao giờ học được môn thể thao này. Trên sân quần vợt của khách sạn này hay khách sạn nọ, tôi luyện cho Lo và ráng sống lại những ngày xưa khi mà trong một đợt gió nóng, một đám bụi quáng mắt và một cơn mệt mỏi kì lạ, tôi mồi hết ban này đến ban khác cho Annabel vui tươi, hồn nhiên, thanh lịch (lấp lánh vòng tay, váy trắng xếp nếp, dải nhung đen buộc tóc). Mỗi lời khuyên kiên trì của tôi chỉ làm tăng thêm cơn giận dỗi của Lo. Kể cũng lạ – ít nhất là trước khi chúng tôi đến California – thay vì tập dượt với tôi, em lại thích đấu với một cô bé cùng tuổi mảnh mai, yếu ớt, xinh đẹp tuyệt trần theo cái kiểu ange gauche*(thiên thần vụng về) những ván vớ va vớ vẩn chẳng đâu vào đâu – thời gian tìm nhặt bóng nhiều hơn thời gian giao đấu thực tế. Với tư cách là khán giả nhiệt tình sẵn sàng giúp đỡ, tôi thường tiến đến cô bé kia, hít mùi nước hoa thoang thoảng vị xạ hương trong khi chạm nhẹ vào cánh tay trên, nắm lấy cổ tay xương xẩu của cô, đẩy bắp đùi mát rượi về hướng này hay hướng nọ để chỉnh tư thế thích hợp cho cú bạt trái. Trong khi đó, Lo cúi về phía trước, xõa những lọn tóc xoăn cháy nắng trước trán, cắm chiếc vợt xuống đất như cây gậy chống của một người tàn tật và rít lên một tiếng xì!ghê tởm, phản đối sự can thiệp vô lối của tôi. Tôi bèn để họ tiếp tục cuộc chơi và đứng nhìn, với chiếc khăn lụa quấn quanh cổ, so sánh hai thân thể đang vận động của họ với nhau; tôi nghĩ đó là hồi ở Nam Arizona – những ngày được đệm một lần lót nhàn rỗi ấm cúng, và Lo vụng về tiu trượt bóng, và chửi thề, và thực hiện một cú tựa như giao bóng rúc thẳng vào lưới, và phô ra lớp lông tơ ươn ướt, lấp lánh ở nách khi em tuyệt vọng vung cao vợt và đối thủ của em, còn đoảng vị hơn, cần mẫn lao ra đón bóng mà chẳng đỡ được trái nào; nhưng cả hai đều thích mê và liên tục thông báo tỉ số trận đấu dở hơi của họ bằng một giọng vang vang, rành rọt.

[26] Đây thực tế là một ngôi sao quần vợt vào những năm 20 của thế kỉ trước, sinh năm 1893, mất năm 1953 mà Nabokov không muốn nêu đích danh; 7 lần quán quân giải vô địch Mĩ, 3 lần quán quân Wimbledon và 5 lần vô địch đánh đôi Mĩ.

[27] André H. Gobbert là một tay vợt vô địch Pháp vào thời Thế chiến thứ nhất. “Tôi đã xem ông ta bị Patterson đánh bại ở Wimbledon vào năm 1919 hay 1920 gì đó,” Nabokov nhớ lại.

Tôi nhớ có một hôm, thực hiện lời hứa mang tới cho họ đồ uống lạnh từ khách sạn, tôi đi theo con đường rải sỏi và trở lại với hai cốc lớn đầy nước dứa đá và xôđa; và rồi một khoảng trống đột ngột trong ngực khiến tôi dừng sững lại khi thấy sân quần vợt vắng tanh. Tôi cúi xuống đặt cốc trên mộc chiếc ghế băng, và không hiểu tại sao, tôi trông thấy, với một độ sắc nét lạnh giá, khuôn mặt chết cứng của Charlotte, và tôi liếc nhìn quanh, và thấy Lo trong chiếc soọc trắng đang lủi qua bóng râm lốm đốm trên một lối đi trong vườn cùng với một người đàn ông cao lớn mang hai chiếc vợt tennis[28]. Tôi lao theo họ, nhưng trong khi chật vật băng qua các bụi rậm, tôi thấy trong một hình ảnh xen kẽ – như thể dòng đời không ngừng rẽ đôi ngả – Lo mặc quần dài cùng cô bạn mặc soọc hì hụi lên lên xuống xuống một bãi nhỏ đầy cỏ dại và uể oải khua vợt trong những bụi cây để tìm trái bóng lạc.

[28] Lại một ảo ảnh tự tạo của H. H. do nỗi ám ảnh thường trực về Quilty.

Tôi liệt kê những chi tiết vô nghĩa nhưng tươi nắng này chủ yếu là để chứng tỏ với các quan tòa rằng tôi đã làm tất cả những gì có thể trong phạm vi khả năng của mình để đem lại cho Lolita của tôi những giờ phút vui thú thực thụ. Thật tuyệt vời biết bao khi được thấy em, một bé gái, phô diễn với một bé gái khác một số tài năng ít ỏi của mình, chẳng hạn như một kĩ năng nhảy dây đặc biệt. Với bàn tay phải nắm lấy cánh tay trái quặt ra sau phần lưng không bắt nắng, tiểu nữ thần vệ tinh, một cô bé đáng yêu, trong suốt, tròn xoe mắt nhìn, giống như mặt trời óng ánh màu sắc đuôi công tròn xoe mắt nhìn lớp sỏi rải dưới hàng cây nở hoa, trong khi giữa cái thiên đường có đốm mắt ấy, cô bé nam tính lấm tấm tàn nhang của tôi nhảy tưng tưng, lặp lại những động tác của biết bao cô bé khác mà tôi đã hả hê ngắm trên những hè phố và kè sông ngập nắng, tưới đẫm nước, tỏa mùi ẩm ướt của châu Âu cổ kính. Liền đó, em giao lại sợi dây cho cô bạn nhỏ người Tây Ban Nha và, đến lượt mình, theo dõi cô ta nhắc lại bài học, và vuốt tóc lên khỏi trán, rồi khoanh tay lại, nhón một đầu ngón chân lên bàn chân kia, hoặc buông thõng hai tay trên bộ mông chưa mãn khai, và tôi nắm chắc là rốt cuộc, đám nhân viên chết tiệt của khách sạn đã dọn xong căn phòng biệt lập của chúng tôi sạch sẽ tinh tươm; bấy giờ, nở một nụ cười sáng trưng với cô gái tóc đen rụt rè tháp tùng công chúa của tôi và, từ phía sau, thọc sâu những ngón tay người cha vào tóc Lo, rồi nhẹ nhàng nhưng kiên quyết xoắn chúng quanh gáy em, tôi điệu cục cưng bất kham của mình về tổ ấm be bé của chúng tôi để giao nối nhanh một quắn trước bữa ăn tối.

“Tội nghiệp, mèo nhà ai cào ông vậy?” đôi khi, tại bàn ăn chung của “lữ quán”, trong một bữa tối có kèm theo khiêu vũ như đã hứa trước với Lo, một phụ nữ xinh đẹp, dỏ da thắm thịt, ở độ tuổi mãn khai, thuộc cái loại tởm lợm coi tôi là đặc biệt hấp dẫn, hỏi tôi như vậy. Đó là một trong những lí do khiến tôi cố giữ khoảng cách với mọi người càng xa càng tốt, trong khi, mặt khác, Lo lại cố hết sức thu hút đến mức tối đa những kẻ có cơ trở thành nhân chứng vào quĩ đạo của mình.

Nói một cách hình tượng, em vẫy cái đuôi bé tẹo của mình, thực tế là ngoáy cả cặp mông, như cách bọn cún con vẫn làm – trong khi mấy người lạ mặt cười nhăn nhở xán lại gần chúng tôi và mào đầu câu chuyện vui vẻ bằng một nghiên cứu so sánh biển số xe. “Xa nhà quá nhỉ!” Những bậc phụ huynh tọc mạch, tìm cách gợi chuyện dò hỏi Lo về tôi, gạ em đi xem phim với con họ. Đôi lần chúng tôi suýt lộ tẩy. Dĩ nhiên, cái tội nợ thác nước đeo đuổi tôi hoài ở tất cả những nơi chúng tôi tạm trú. Nhưng mãi cho đến một buổi tối, sau chầu ân ái quá ồn ào, tiếng ho của một người đàn ông ở phòng bên choán đầy khoảng lặng, rõ mồn một như chính tôi ho, tôi mới nhận ra là chất liệu tường ngăn của các lữ quán chẳng khác gì cái bánh xốp; và sáng hôm sau, khi tôi đang điểm tâm ở quầy giải khát (Lo vốn dậy muộn và tôi thích mang về tận giường cho em một bình cà phê nóng sốt), người bạn phòng bên tối qua, một lão cả tẩm lớn tuổi đeo cặp kính xấu xí trên cái mũi dài đức hạnh, và một chiếc huy hiệu đại hội gì đó trên ve áo vét-tông, bằng cách nào đó lân la bắt chuyện được với tôi, và trong câu chuyện, lão hỏi tôi, liệu bà xã nhà tôi có giống bà xã nhà lão ở chỗ hễ không ở trại là cứ ngúng nguẩy, sáng bạch rồi vẫn chưa chịu dậy; và nếu như cơn hiểm nguy gớm ghiếc vừa sượt qua tôi không làm tôi suýt chết nghẹn, thì hẳn tôi đã có thể khoái trá với cái vẻ ngẩn tò te trên bộ mặt phong trần có đôi môi mỏng của lão khi tôi vừa tụt xuống khỏi chiếc ghế cao quầy bar vừa trả lời lão rằng “đội ơn Chúa”, tôi góa vợ.

Thú vị biết bao cái chiêu mang cà phê đến tận giường, rồi tạm ách lại tới khi em hoàn thành bổn phận buổi sáng mới cho uống. Và tôi là một người bạn xiết bao chu đáo, một người cha xiết bao say mê, một bác sĩ nhi khoa xiết bao tận tụy, chăm lo cho mọi nhu cầu thân thể của bé cưng tóc nâu đỏ của mình! Điều duy nhất khiến tôi bất mãn với tự nhiên là tôi không thể lộn trái Lolita của tôi trong ra ngoài để áp đôi môi hau háu của mình vào tủ cung tươi trẻ của em, trái-tim-ẩn-số của em, buồng gan óng ánh xà cừ của em, chùm nho biển của phổi em, hai quả thận xinh đẹp của em. Vào những buổi chiều đặc biệt nhiệt đới, trong cái ngột ngạt dính nham nháp của giấc ngủ trưa, tôi thích cái mát rượi của chiếc ghế bành bọc da chạm vào thân hình to lớn trần truồng của tôi trong khi tôi bế em trên đùi. Em ngồi đó, rành một bé gái bình thường, tay gãi mũi trong khi mê mải đọc những mục thời thượng nhẹ nhàng của một tờ báo, dửng dưng với niềm ngây ngất của tôi như thể nó chỉ là một thứ em đang ngồi lên, một chiếc giày, một con búp bê, một chiếc cán vợt tennis, mà em quá lười nhác không buồn nhấc chân nhấc tay để dẹp đi. Mắt em đang dõi theo những cuộc phiêu lưu của các nhân vật truyện tranh em ưa thích: có một cô gái ăn mặc lôi thôi lếch thếch, nhưng được thể hiện bằng nét vẽ rất đẹp, gò má cao, cử chỉ đầy góc cạnh[29] mà chính tôi cũng không khỏi thèm muốn; em xem đi xem lại những ảnh chụp các vụ xe đâm nhau; em không bao giờ nghi ngờ tính xác thực về địa điểm, thời gian và hoàn cảnh được gán cho những người đẹp phô đùi trần trên các tấm hình quảng cáo; và em say mê lạ lùng những bức ảnh chụp các cô dâu sở tại vận đồ cưới từ đầu đến chân, ôm hoa và đeo kính.

[29] Chỉ truyện tranh Penny do Harry William Haenigsen (1900-1990) sáng tác năm 1943. Haenigsen là họa sĩ Mĩ chuyên vẽ tranh truyện; Penny nằm trong số những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông.

Một con ruồi đậu xuống và bò gần rốn Lo hoặc thám hiểm vùng núm vú trăng trắng nõn nà của em. Em tìm cách tóm nó trong tay (theo cách của Charlotte) rồi lại quay về với chuyên mục “Hãy khảo sát tâm trí của bạn”.

“Hãy khảo sát tâm trí của bạn. Liệu tội ác tình dục có giảm bớt nếu trẻ em tuân theo một số điều cấm kị? Không được chơi ở quanh những nhà vệ sinh công cộng. Không được nhận kẹo từ những người lạ hoặc lên xe của họ. Nếu bị bắt đưa lên xe, hãy ghi nhớ số biển đăng kí.”

“… và nhãn hiệu kẹo,” tôi tự ý để thêm.

Em tiếp tục đọc, má em (thoái lui) kề má tôi (dấn tới); và, hỡi độc giả, xin nhớ đây là một ngày đại cát!

“Nếu bạn không có một cây bút chì, nhưng đã đến tuổi biết đọc…”

“Chúng tôi,” tôi dẫn đểu, “những thủy thủ thời Trung cổ đặt trong chiếc chai này[30]…”

[30] Theo một truyền thống có từ lâu, những người đi biển khi gặp sóng to gió lớn, thường viết một thông điệp bỏ vào một cái chai gắn kín thả xuống biển, hi vọng trong muôn một, có thể một ngày nào đó tới tay ai đó. Tính chất “dẫn đểu” ở đây là: những thủy thủ thả chai xuống biển này không thể biết là mình đang sống trong thời Trung cổ, cũng như chúng ta không thể biết mười thế kỉ nữa, người ta sẽ gọi thời chúng ta đang sống là thời gì.

“Nếu,” Lo lặp lại, “bạn không có một cây bút chì, nhưng đã đến tuổi biết đọc biết viết – đúng là cha này muốn nói thế, phải không, đồ ngu – thì hãy tìm cách vạch con số ấy bên lề đường.”

“Bằng những móng vuốt nhỏ của em à, Lolita?”