Đổ lỗi cho người khác chẳng thể giúp ta vơi bớt nỗi đau, cũng chẳng thể khiến cuộc sống của ta thêm hạnh phúc. Nếu chỉ biết dùng những lời lẽ chỉ trích, xỏ xiên, ta sẽ khó có thể nhận được sự cảm thông từ mọi người. Thay vào đó, nếu muốn mọi người lắng nghe, ta phải chân thành – không phải theo cách ta mong muốn mọi người nhìn nhận, mà theo đúng với bản chất ta vốn có.

Sẽ là đòi hỏi vô lý khi ta nói ra những lời khó nghe mà lại mong mọi người tán đồng. Nếu muốn họ thấu hiểu, ta phải chấp nhận mình có thể bị tổn thương khi chia sẻ những cảm xúc chân thực từ tận đáy lòng. Làm được điều đó không đơn giản, nhưng nếu ta tập cho mình thói quen thẳng thắn trong cả suy nghĩ lẫn hành động, chắc chắn mọi thứ sẽ trở nên dễ dàng hơn. Sẽ chẳng ai hiểu ta nếu ta không mở lòng với họ.

Tôi muốn anh dồn hết năng lực của mình để vẽ nên bức họa thực sự giống tôi. Đừng quên đánh dấu tất cả những nét thô cứng, mụn nhọt, khuyết tật và mọi thứ mà anh thấy ở tôi. Nếu không, anh sẽ chẳng lấy được một xu nào từ tôi hết.

Lời Oliver Cromwell(*) gửi cho Peter Lely (**)

(*) Oliver Cromwell (1599 – 1658): Nhà lãnh đạo chính trị và quân sự người Anh, người đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập nền cộng hòa ở Anh. Sau khi đánh bại những người bảo hoàng trong cuộc nội chiến Anh và chinh phục các nước phụ thuộc vương triều Anh như Scotland và Ireland, Cromwell trở thành Huân tước bảo hộ của cả ba nước này. Năm 2002, ông được BBC bình chọn là một trong “10 người vĩ đại nhất nước Anh”.

(**) Peter Lely (1618 – 1680): Họa sĩ người Hà Lan nhưng làm việc chủ yếu ở Anh. Ông được xem là một trong những họa sĩ vẽ chân dung hàng đầu.