Đưa chiếc vé tàu buộc vào dây đeo quanh cổ cho người soát vé – mà em rất quen – Tôt-tô-chan đi ra cửa và ra khỏi ga Gi-y-u-gao-ka.

Em thấy một điều rất hay. Một thanh niên đang ngồi xếp chân vòng tròn trên một cái chiếu sau một đống rất to trông như những mảnh vỏ cây. Năm, sáu người đang đứng xung quanh xem anh ta. Tôt-tô-chan quyết định cũng đứng lại xem, vì anh ta đang nói:

– Xin các vị nhìn tôi cho kỹ, xin các vị nhìn tôi cho kỹ, – khi anh ta trông thấy Tôt-tô-chan, anh ta nói. – Điều quan trọng nhất đối với ta là sức khỏe. Mỗi buổi sáng, ta muốn biết mình khỏe hay không, cái vỏ cây này sẽ giúp ta. Sáng dậy, ta chỉ cần nhai một ít vỏ cây này. Nếu thấy đắng, thế là ta không được khỏe. Nếu không đắng thế là ta khỏe, ta không ốm. Cái vỏ cây này nó cho ta biết khỏe hay ốm, giá chỉ có hai mươi xu! Xin mời ông kia thử một chút.

Anh ta đưa miếng vỏ cây cho một người đàn ông gầy gò ông này rụt rè nhấm nhấm bằng răng cửa rồi hơi nghiêng nghiêng đầu nhìn miếng vỏ cây.

– Hình như hơi… hơi… đăng đắng… Người thanh niên đứng dậy kêu lên:
– Thưa ông, nhất định là ông mắc một bệnh gì rồi. Ông phải cẩn thận. Nhưng không ngại, nó chưa đến nỗi trầm trọng. Ông nói nó mới chỉ hơi đăng đắng. Nào bây giờ mời bà, nhấm thử một chút xem nào.

Một bà có cái làn to đi chợ cầm một miếng vỏ to hơn và nhai thật mạnh. Bà ta nói một cách vui vẻ:

– Ờ, nó chẳng đắng tí nào!

– Xin chúc mừng bà. Bà rất khỏe mạnh! – rồi anh ta cất giọng. – Nào, hai mươi xu đây? Hai mươi xu đây?
Chỉ hết có thế mà sáng nào ta cũng biết là mình khỏe hay yếu. Món hời! Món hời đây!

Tôt-tô-chan cũng muốn cắn thử một tí cái vỏ cây màu xám xám ấy, nhưng em thẹn quá không dám hỏi.

Em nói:

– Thế lúc tan học, anh còn ở đây không? – Còn chứ, – người thanh niên vừa nói vừa nhìn cô bé học sinh.

Tôt-tô-chan chạy vụt đi, cái cặp sách đập phành phạch vào lưng em. Em không muốn chậm vì em phải làm một việc trước khi lớp học bắt đầu. Em phải hỏi các bạn một điều ngay khi em đến lớp:

– Ai có thể cho mình vay hai mươi xu không?

Nhưng không ai có hai mươi xu cả. Một túi kẹo ca-ra-men dài chỉ có mười xu.

Thật ra cũng không quá nhiều, vậy mà không ai có.

Mi-y-ô-chan hỏi:

– Để tớ hỏi bố mẹ tớ nhé?

Vào những lúc như thế này, may mắn Mi-y-ô-chan lại là con gái thầy hiệu trưởng.

Nhà Mi-y-ô-chan gần ngay phòng họp tức là mẹ em cũng ở ngay trong trường.

Em nói với Tôt-tô-chan lúc ăn cơm trưa:

– Bố nói sẽ cho bạn vay nhưng bố muốn biết là để làm gì. Tôt-tô-chan đi lên văn phòng.

Thầy hiệu trưởng vừa bỏ kính ra vừa nói:

– Em cần vay hai mươi xu để làm gì?

– Thưa thầy, em muốn mua một miếng vỏ cây có thể cho ta biết là khỏe hay yếu, – em trả lời ngay.

Câu trả lời gợi tính hiếu kỳ của thầy hiệu trưởng:

– Họ bán cái ấy, ở đâu?

– Ở trước cửa ga.

– Thôi được, nếu em thích thì cứ mua một miếng. Nhưng phải nhấm thử một tí nhé!

Ông lấy ví ra khỏi túi áo vét-tông và để hai mươi xu vào lòng bàn tay Tôt-tô-chan. Tôt-tô-chan nói:

– Em rất cảm ơn thầy. Em sẽ xin tiền mẹ em và trả lại thầy. Mẹ vẫn cho em tiền để mua sách. Nhưng nếu em muốn mua một cái gì khác, em phải hỏi trước. Vỏ cây đoán sức khỏe thì ai cũng cần nên em chắc mẹ em sẽ bằng lòng.

Khi tan học, Tôt-tô-chan nắm chặt hai mươi xu trong tay chạy vội đến nhà ga, anh thanh niên vẫn ở đó, rao to món hàng của mình. Khi trông thấy hai mươi xu trong tay Tôt-tô-chan, anh ta cười rạng rỡ:

– Em ngoan lắm? Nhất định bố mẹ sẽ bằng lòng.

– Cả Rốc-ky nữa.

– Rốc-ky là ai? – anh ta hỏi và chọn ra một miếng vỏ cho Tôt-tô-chan.

– Nó là con chó béc-giê Đức của gia đình.

– À chó à, ừ, với chó nó cũng công hiệu đấy. Nếu đắng, nó sẽ không thích và như thế là nó ốm đấy!
Anh thanh niên chọn ra một miếng vỏ cây rộng khoảng hai phân, dài khoảng mười hai, mười ba phân.

– Đây cứ mỗi sáng em nhấm một tí, nếu thấy đắng thì là em ốm đấy. Nếu không, tức là em khỏe như vâm.
Tôt-tô-chan về nhà, cẩn thận mang miếng vỏ cây quý báu gói trong giấy báo. Việc đầu tiên khi về đến nhà là cắn thử một tí. Vỏ cây khô và nháp nhưng không đắng. Thực tế, nó chẳng có mùi vị gì cả.

– Hoan hô! Con rất khỏe.

Mẹ vừa nói vừa cười:

– Thì con khỏe chứ sao. Có việc gì thế con? Tôt-tô-chan giải thích. Mẹ cũng nhấm thử một tí vỏ cây – Nó không đắng. – Thế là mẹ cũng khỏe!

Rồi Tôt-tô-chan ra chỗ con Rốc-ky, giơ giơ cái vỏ cây vào mồm nó. Lúc đầu, nó hít hít, sau, nó liếm.

Tôt-tô-chan nói:

– Mày phải cắn nó kia, rồi mới biết mày khỏe hay ốm.

Nhưng con Rốc-ky không cắn. Nó lấy chân gãi gãi phía sau tai, Tôt-tô-chan để cái vỏ cây sát hơn vào mõm nó.

– Nào, cắn thử xem nào. Nếu mày không khỏe thì thật khổ quá.

Miễn cưỡng, con Rốc-ky cắn một miếng vỏ ở ngoài rìa. Rồi nó lại hít hít, nhưng nó không có vẻ gì là không thích cả. Nó chỉ ngáp to.

– Hoan hô! Con Rốc-ky cũng khỏe!

Sáng hôm sau, mẹ cho Tôt-tô-chan hai mươi xu. Em đi thẳng đến phòng thầy hiệu trưởng và đưa ra cái vỏ.

Thầy hiệu trưởng nhìn một lúc như muốn nói: “Cái gì đấy? ” Thế rồi ông trông thấy hai mươi xu Tôt-tô-chan nắm cẩn thận trong tay và ông nhớ ra.

Tôt-tô-chan nói:

– Thầy nhấm thử đi. Nếu đắng là thầy ốm đấy?

Thầy hiệu trưởng nhấm một tí. Sau đó ông xoay xoay cái vỏ cây, ngắm nghía một cách kỹ càng.

– Nó có đắng không ạ? – với vẻ lo âu, Tôt-tô-chan hỏi và nhìn vào khuôn mặt thầy hiệu trưởng.

– Nó chẳng có mùi vị gì cả, – Ông nói, trả lại Tôt-tô-chan miếng vỏ cây – Thầy khỏe, cảm ơn em.

– Hoan hô, thầy hiệu trưởng khỏe, em rất mừng.

Hôm ấy Tôt-tô-chan mời mọi người trong trường nhấm một tí vỏ cây, không một học sinh nào thấy đắng cả, như thế nghĩa là ai cũng khỏe mạnh. Tôt-tô-chan phấn khởi lắm.

Tất cả học sinh đi đến thầy hiệu trưởng và nói là các em đều khỏe mạnh, và đối với từng em một, thầy đều trả lời:

– Thế thì tốt quá!

Thầy hiệu trưởng hẳn phải biết ngay từ đầu. Ông sinh ra và lớn lên ở miền trung đất nước, huyện Gum-ma, cạnh con sông mà đứng từ đấy bạn có thể nhìn thấy núi Ha-ri-ma. Hẳn ông biết là vỏ cây ấy không đắng, dù là ai nhấm nó.

Nhưng thầy hiệu trưởng nghĩ rằng cứ nên để cho Tôt-tô-chan mừng là em thấy mọi người đều khỏe mạnh. Ông mừng là Tôt-tô-chan đã được giáo dục để trở nên người lo lắng đối với ai nói là vỏ cây ấy đắng.

Thậm chí Tôt-tô-chan còn ấn cả vỏ cây vào mồm một con chó lạc đường đi gần trường, suýt nữa bị chó cắn, nhưng em không sợ.

Em quát con chó:

– Nào, cắn đi, mày sẽ biết mày khỏe hay ốm. Nếu mày khỏe, thế là tốt.

Thế là em cố làm cho con chó lạ đó cắn một miếng vỏ. Nhảy lò cò xung quanh con chó, em reo:

– Hay lắm, mày cũng khỏe!

Con chó cúi đầu xuống như thể cám ơn rồi chạy biến đi.

Đúng như thầy hiệu trưởng đã đoán, người bán vỏ cây không bao giờ còn thò mặt đến Gi-y-u-gao-ka nữa.

Sáng sáng trước khi đi học, Tôt-tô-chan lấy miếng vỏ cây quý báu đó ở trong ngăn kéo ra – trông nó bây giờ cứ như đã bị một con hải ly to lớn gậm nhấm – và cắn một tí rồi vừa reo vừa đi ra khỏi nhà: “Tôi khỏe mạnh”. Và may mắn thay, Tôt-tô-chan rất khỏe mạnh.

Em bé nói tiếng Anh

Có một học sinh mới đến trường Tô-mô-e. Là học sinh tiểu học thì cậu ta cao lớn quá. Tôt-tô-chan thấy cậu ta giống như một học sinh lớp bảy. Quần áo cậu ta mặc ctĩng khác, cứ như là quần áo người lớn.

Sáng hôm ấy, thầy hiệu trưởng giới thiệu cậu học sinh mới ở sân trường.

– Đây là Mi-y-a-gia-ki. Em sinh ra và lớn lên ở Mỹ, nên không nói thạo tiếng Nhật. Vì thế em đã đến trường Tô-mô-e, ở đây, em sẽ kết bạn dễ dàng hơn và học tập cũng thoải mái hơn. Bây giờ em ấy là bạn của các em. Chúng ta xếp em ấy vào lớp nào? Hay là vào lớp năm cùng với Ta-chan và các bạn khác? Các em thấy thế nào?

– Thế thì hay quá, – Ta-chan, rất giỏi vẽ, nói bằng một giọng kẻ cả.

– Thầy nói là bạn ấy không thạo tiếng Nhật, nhưng rất giỏi tiếng Anh. Đề nghị bạn ấy dạy các em một ít tiếng Anh. Bạn ấy chưa quen với sinh hoạt ở Nhật, do đó các em sẽ giúp bạn ấy, có phải không nào? Và hỏi bạn ấy về sinh hoạt ở Mỹ. Bạn ấy sẽ kể cho các em nghe nhiều chuyện hay. Thôi, bây giờ thầy để bạn ấy ở lại dây với các em nhé!
Mi-y-a-gia-ki cúi chào các bạn cùng lớp, bạn nào người cũng nhỏ nhắn hơn cậu ta. Và tất cả các học sinh, chứ không phải chỉ có các học sinh trong lớp của Ta-chan, đều cúi đầu chào lại.

Đến giờ ăn trưa, Mi-y-a-gia-ki đi sang nhà thầy hiệu trưởng, các bạn khác cũng đi cùng với cậu ta. Và cứ thế cậu ấy đi cả giày vào nhà thầy. Tất cả học sinh đều quát lên:
– Cậu phải bỏ giày ra chứ!

Mi-y-a-gia-ki hình như ngạc nhiên:

– Chết, xin lỗi, – cậu ta vừa nói vừa bỏ giày ra.

Các học sinh bắt đầu góp ý với cậu ta, tất cả cùng nói một lúc:

– Vào phòng sàn có trải thảm và phòng họp, bạn phải cởi giày. Còn vào lớp học và thư viện, bạn có thể đi giày. Đến đền Ku-hon-but-su thì bạn có thể đi giày khi ở ngoài sân nhưng vào trong đền phải cởi giày.

Biết sự khác nhau giữa sinh hoạt ở Nhật và nước ngoài là rất lý thú.

Hôm sau, Mi-y-a-gia-ki mang đến trường một quyển sách tranh to của nước Anh. Các học sinh xúm quanh cậu ta vào lúc ăn trưa dể xem. Ai cũng ngạc nhiên. Chưa bao giờ họ thấy một quyển sách tranh đẹp như thế. Những sách tranh các em đã biết chỉ in màu đỏ tươi, xanh lá cây và vàng nhưng quyển sách này lại có cả màu da người hồng nhạt. Còn màu xanh thì có nhiều sắc độ thật diễm lệ, trộn với màu trắng và xám, thành những màu không thể tìm thấy ở phấn màu và bút chì màu. Có rất nhiều màu ngoài hai mươi bốn màu tiêu chuẩn của hộp bút chì màu, thậm chí hộp bút chì đặc biệt bốn mươi tám màu của Ta-chan cũng không có. Còn về tranh thì bức đầu tiên là một con chó kéo một em bé sơ sinh bằng chính cái tã của bé. Điều gây ấn tượng là em bé trông không như vẽ mà da dẻ lại hồng hào, mịn màng như em bé thật.

Chưa bao giờ, các em thấy một quyển sách tranh to đến thế và in trên giấy bóng, dày và đẹp đến như thế.

Vẫn với tác phong dễ gần và chan hòa của mình Tôt-tô-chan đứng thật gần Mi-y-a-gia-ki và quyển sách tranh.

Mi-y-a-gia-ki đọc phần viết bằng tiếng Anh cho các bạn. Tiếng Anh đọc nghe thánh thót nhẹ nhàng ai nghe cũng thích. Rồi Mi-y-a-gia-ki lại bắt đầu vật lộn với tiếng Nhật..

Rõ ràng là Mi-y-a-gia-ki đã đem một cái gì đó mới và khác lạ đến trường học. Cậu ta bắt đầu học.

– A-ka-chan là em bé.

– A-ka-chan là em bé. Sau đó, Mi-y-a-gia-ki nói:

– Ut-su KU-si là đẹp, nhấn mạnh âm “KU” và bỏ âm cuối “i”. Các bạn khác nhắc lại:

– Ut-su-ku-SHII là đẹp.

Lúc ấy Mi-y-a-gia-ki nhận ra rằng mình phát âm tiếng Nhật sai:

– Đọc là Ut-su-ku-SHII. Đúng không?

Mi-y-a-gia-ki và các học sinh chẳng bao lâu đã quen thân nhau. Ngày nào, cậu ta cũng mang sách mới đến Tô-mô-e và đọc cho các bạn nghe vào lúc ăn trưa.

Cứ như thế Mi-y-a-gia-ki đã trở thành giáo viên phụ đạo tiếng Anh. Đồng thời, về tiếng Nhật cậu ta cũng tiến bộ rất nhanh. Và cậu ta cũng không mắc sai lầm như ngồi trong tô-kô-nô-ma, là chỗ góc thụt vào để treo các tấm trướng và các đồ trang trí.

Tôt-tô-chan và các bạn của em học được rất nhiều điều về nước Mỹ. Nhật và Mỹ đang trở thành bạn ở trường Tô-mô-e. Nhưng ở ngoài Tô-mô-e, Mỹ đã trở thành kẻ thù, và vì tiếng Anh là tiếng của kẻ thù nên nó đã bị gạt ra khỏi chương trình học của các trường.

Chính phủ Nhật tuyên bố “Mỹ là quỷ”. Nhưng ở trường Tô-mô-e, các em vẫn hát đồng thanh “Ut-su-ki-shii là đẹp”. Những ngọn gió nhẹ thổi qua Tô-mô-e thật êm dịu, ấm áp, và các em đều xinh đẹp cả.