Ngài Henry Clithering, cựu cảnh sát trưởng Scotland Yard đang ở lại nhà Bantry, một nơi gần ngôi làng St Mary Mead.

Sáng thứ Bảy, đang lúc sảng khoái nhất đi trở xuống phòng ăn sáng vào mười giờ mười lăm, suýt nữa ông va phải vô người bà Bantry trước cửa phòng ăn. Bà loay hoay từ trong chạy vụt ra, mặt mày hớt hơ hớt hải.

Đại tá Bantry đã ngồi vô bàn. “Chào ông bạn, khỏe chớ. Xin cứ tự nhiên”.

Ngài Henry kéo ghế ngồi. Vừa ngồi xuống, món ăn sáng đã dọn sẵn ra bàn, chủ nhà mở lời.

“Sáng nay Dolly trong người bồn chồn nóng nảy”.

“Vâng, tôi cũng thấy vậy”. Ngài Henry nhỏ nhẹ nói.

Ngài nghĩ trong đầu. “Bà ấy xưa nay tính điềm đạm, có bao giờ tất bật như bữa nay”. Ngài Henry quen nhìn bà quanh năm tất bật với việc làm vườn.

“Vâng”, đại tá Bantry nói “Chỉ có sáng sớm nay là lăng xăng thế đó. Chuyện con bé trong làng… con gái bà Emmot… bà Emmot là người trông coi nhà Blue Boar”.

“À, ra thế”.

“Vâng”. Đại tá Bantry trầm ngâm: “Con bé mặt mũi xinh ghê. Nó vừa gặp chuyện lôi thôi. Chuyện thường ngày ở làng. Vì nó mà tôi với bà Dolly vừa cãi nhau một trận muốn điên cái đầu. Đàn bà có mấy ai thấy xa trông rộng. Dolly tức giận vì con bé… ông biết đàn bà mà… đàn ông thì thô bạo… thật là phức tạp. Nói vậy mà không phải vậy… thời xưa không như thời nay. Bọn con gái nó biết thân nó. Mấy thằng lăng nhăng đâu phải tên nào cũng đểu cáng. Nửa này nửa nọ. Tôi thích anh chàng Standford. Hắn mới lớn lên và không phải là một thằng sở khanh đâu”.

“Thì ra anh chàng Standford gây ra chuyện lôi thôi cho con bé?”

“Hắn chứ ai. Tôi không rành mấy chuyện đó”, ông Đại tá dè dặt nói “Nghe đồn vậy thôi. Ông biết chuyện đó chứ! Ông thấy chưa, tôi chả biết gì hết. Tôi không phải như Dolly… tính bà bộp chộp, cứ nghĩ người ta có tội. Mặc xác, phải biết giữ mồm giữ miệng. Ông thấy không… phải điều tra cho rõ đầu đuôi”.

“Điều tra?”

Đại tá Bantry trố mắt nhìn.

“Vâng. Tôi kể cho ông nghe chưa? Con bé nhảy xuống sông tự vẫn. Chuyện đồn ầm cả lên, chả ra gì”.

“Khiếp thật”, ngài Henry nói.

“Khiếp chứ. Tôi chúa ghét mấy chuyện đó. Tội nghiệp con bé. Cha nó xưa nay tính khắt khe, coi bộ con bé chịu không nổi”.

Ông bỏ ngang câu chuyện.

“Bà Dolly cũng thấy bực mình theo”.

“Chỗ nó tự vẫn là ở đâu?”

“Ngoài bờ sông. Chỗ này nước chảy xiết. Ra tới đó thấy con đường mòn có chiếc cầu bắc qua. Ai cũng tưởng nó nhảy xuống chỗ đó. Thôi, thôi đừng nghĩ tới làm gì”.

Nghe tiếng sột soạt. Đại tá Bantry giở báo ra coi, muốn quên câu chuyện buồn thảm để theo dõi tin tức trong nước.

Ngài Henry thích để tai nghe chuyện xảy ra trong làng. Sau bữa ăn sáng ông nằm một mình trên chiếc ghế bành ngoài bãi cỏ, kéo sập chiếc mũ xuống che mắt, ngẫm nghĩ việc đời.

Khoảng mười một giờ rưỡi người hầu phòng bước qua sân cỏ, tới gần chỗ ông.

“Thưa ngài, có bà Marple cần gặp ngài”.

“Bà Marple à?”

Ngài Henry ngồi dậy, đưa tay sửa chiếc mũ ngay ngắn. Nghe nhắc tên ông giật mình. Ông còn nhớ bà Marple… cung cách trầm lặng của một bà già chưa chồng, đầu óc minh mẫn lạ lùng, ông nhớ lại còn tới cả chục vụ án chưa tìm thấy lời giải… không hiểu làm sao “bà già quê” cứ qua mỗi vụ lại tìm ra lời giải một cách chính xác mới hay chứ. Ngài Henry khâm phục bà sát đất. Ông đang phân vân ngọn gió nào đưa bà tới đây.

Bà Marple ngồi chờ trong phòng khách, vẫn tư thế ngồi thẳng lưng, chiếc giỏ đựng mấy món hàng lạ mắt xếp bên cạnh chỗ ngồi. Hai bên má phơn phớt hồng, gương mặt có vẻ bối rối.

“Thưa ngài Henry… rất hân hạnh. Thật may mắn được gặp ngài, nghe nói ngài mới về đây nghỉ ngơi. Mong ngài bỏ lỗi cho”.

“Thiệt ra tôi rất vui mừng mới phải”, ngài Henry nói, chìa tay ra bắt “Giờ này bà Bantry đâu đã về”.

“Vâng”, bà Marple nói “Lúc đi ngang qua nhìn thấy bà ấy đang nói chuyện với ông hàng thịt Footit. Hôm qua con chó Henry Footit bị xe cán… ông ấy mới mua về nuôi, đặt tên cho nó. Giống chó fox, nó lớn xác sủa vang, mấy ông hàng thịt thích lắm”.

“Ờ nó đấy”, ngài Henry nói.

“Cũng may bà ấy đi vắng”, bà Marple nói “Tôi đến đây mục đích gặp ông, do chuyện đau thương vừa nói đến”.

“Chuyện Henry Footit?” Nghe nói ngài Henry đâm hoảng hỏi lại.

Bà Marple nhìn ông muốn tránh.

“Không, không phải. Tôi muốn nói Rose Emmott, ngài nghe rõ chứ?”

Ngài Henry gật.

“Bà Bantry có cho tôi hay. Khổ thật”.

Nghe nói ngài ngạc nhiên. Không hiểu sao bà Marple muốn gặp ngài hỏi chuyện Rose Emmott.

Bà Marple lại ngồi xuống. Ngài Henry làm theo. Vừa mở lời nhưng thoáng nhìn nét mặt bà thấy khác hơn ban nãy, trang trọng, nghiêm chỉnh.

“Chắc ngài còn nhớ, Henry, tôi với ngài cùng tham dự nhiều vai rất là vui nhộn. Tưởng tượng ra chuyện ly kỳ rồi kết thúc nhẹ nhàng. Ngài còn khen tôi sắm vai không đến nỗi tệ”.

“Bà làm cho bọn tôi chới với một phen”. Ngài Henry nói giọng thành thật “Bà có biệt tài tìm ra đâu là sự thật. Bà còn nêu lên mấy vụ điển hình ở làng bên, cung cấp thêm manh mối”.

Ngài vừa cười vừa nói, bà Marple không cười. Bà giữ vẻ mặt lạnh như pho tượng.

“Nghe ngài đang ở đây tôi phải tìm tới đây. Nhưng tôi sợ nói ra e rằng ngài sẽ cười cho”.

Qua việc này ngài thấy bà thành khẩn.

“Ô không tôi không dám cười đâu”, ngài nhỏ nhẹ nói.

“Thưa ngài Henry… con bé này… Rose Emmott. Không phải nó nhảy sông tự vẫn… người ta giết nó… Tôi còn biết ai là thủ phạm”.

Ngài Henry nghe qua sững sờ một lúc. Vẫn giọng nói bình thản, bà Marple không có vẻ gì xúc động. Bà muốn trình bày một việc bình thường trên đời này với tất cả tấm lòng.

“Đây là một việc hệ trọng, bà Marple”. Ngài Henry lấy lại bình tĩnh nói.

Bà khẽ gật đầu lia lịa.

“Tôi hiểu… tôi hiểu… cho nên tôi mới tới đây”.

“Nhưng coi kìa, bà đừng trông mong vô tôi. Dạo này tôi chỉ là một phó thường dân. Nếu bà muốn nêu vấn đề chuyên môn thì ta nên tới đồn cảnh sát”.

“Tôi thấy không nên”, bà Marple nói.

“Sao lại không?”

“Bởi ông biết đó, tôi không có một, một chút… theo như ông thường nói là kiến thức”.

“Tức là bà chỉ có thể đoán thôi”.

“Ông muốn nói thế nào cũng được, nhưng thật ra đâu phải vậy. Tôi biết. Ở địa vị của tôi nếu muốn nêu lên ý kiến riêng của tôi cho viên thanh tra mật thám Drewitt nghe… chà, chắc ông sẽ cười. Thiệt tình, không biết có nên trách ông ấy không. Phải nói khó mà hiểu cho hết các vấn đề chuyên môn”.

“Cụ thể như là…” Ngài Henry nói xen vô.

Bà Marple khẽ nhếch mép cười.

“Nếu tôi phải kể thì đó là chuyện anh chàng bán rau Peasegood đã bỏ mối cho đứa cháu gái tôi, thay vì bỏ cà rốt như mọi bữa hắn lại đem bỏ hàng củ cải như mấy năm trước đây…” Bà ngưng giữa chừng.

“Một cái tên xứng đáng là một thương hiệu”, ngài Henry nói nhỏ “Bà muốn nói chỉ cần phán đoán manh mối nhờ đối chiếu một vụ tương tự”.

“Tôi biết bản tính con người”, bà Marple nói “Thật là vô lý nếu bao nhiêu năm ở trong làng mà không biết tính từng người. Vấn đề đặt ra là ngài có tin tôi hay là không?”

Bà nhìn sâu vô mắt ông. Hai bên má đỏ ửng. Bà nhìn thẳng vào ông không một chút do dự.

Trong cuộc sống ngài Henry đã từng trải. Ngài nói đâu ra đó, không dài dòng. Không cầu kỳ và lập dị như bà Marple, ngài hiểu chuyện.

“Tôi phải tin bà, bà Marple. Nhưng tôi chưa hiểu sao bà buộc tôi phải biết về vụ này, và vì sao bà tìm tới đây”.

“Tôi đã nghĩ đi nghĩ lại”, bà Marple nói “Tôi suy nghĩ kỹ bằng chứng. Tôi muốn ông nên nhìn thẳng vô vấn đề viên thanh tra Drewit, thích tâng bốc lên mây, tôi biết. Tất nhiên là với vụ việc nghiêm trọng hơn chắc chắn đại tá cảnh sát trưởng Melchett sẽ hợp tác với ông”.

Bà nhìn ông như van lơn.

“Dựa trên cơ sở nào bà muốn nhờ tôi giúp một tay?”

“Tôi nghĩ ra…” Bà Marple nói “Phải viết tên… chỉ cần một cái tên… trên mảnh giấy đưa cho ông. Nếu lỡ khi bị điều tra ông phải nói là… người này… không dính dáng tới vụ án. Mà này, có thể là tôi nhầm”.

Bà dừng lại bất chợt rùng mình. “Phải nói là khiếp… khiếp thật… nếu một người vô tội phải bị treo cổ”.

“Sao thế này…” Ngài Henry kêu lên hoảng hốt.

Bà quay lại nhìn ông sững sờ.

“Có thể tôi nhầm… mặc dù tôi nghĩ như vậy. Viên thanh tra Drewitt là một nhân vật kỳ tài. Nhưng sự cẩn tắc của một người thông minh lại rất nguy hiểm. Nó sẽ trượt rất xa”.

Ngài Henry nhìn bà tấm tắc.

Lần này tìm kiếm một hồi bà Marple lôi ra chiếc túi đựng sổ tay, xé ra một mảnh giấy viết tên rồi xếp đôi lại đưa qua cho ngài Henry.

Ông mở ra coi. Chả có gì nhưng ông lại nhướng mày, nhìn qua bà Marple tay nhét mảnh giấy vô túi.

“Đấy, đấy”, ngài nói “Chuyện này coi bộ ly kỳ. Trước giờ tôi chưa gặp, nhưng tôi sẽ hậu thuẫn cho bà, bà Marple”.

Ngài Henry đang ngồi bên trong phòng cùng với đại tá Melchett cảnh sát trưởng và viên thanh tra mật thám Drewitt.

Ông cảnh sát trưởng dáng người nhỏ thó, tướng nhà binh trông dữ dằn. Viên thanh tra cao lớn, bề ngoài trông lanh lẹ.

“Rõ ràng là tôi muốn xen vô chuyện mấy ông”. Ngài Henry cười nói “Tôi chưa tiện nói ra đây…”

“Kìa ông bạn, chúng tôi mừng lắm. Đấy là một việc làm đáng khích lệ”.

“Chúng tôi lấy làm vinh dự, thưa ngài Henry”. Viên thanh tra nói.

Ông cảnh sát trưởng nghĩ trong đầu: “Chán lắm, ông bạn, chuyện nhà Bantry. Ông chồng thì bôi bác nhà nước, bà vợ nói chuyện lảm nhảm mấy thứ rau củ”.

Viên thanh tra thì nghĩ khác: “Tiếc là ta không được xử lý một việc hóc búa thế này. Một bộ óc nhạy bén nhất nước Anh. Ta có nghe nói. Tiếc là khi nói ông ta đã nghĩ ra”.

Ông cảnh sát trưởng mạnh dạn nói:

“Tôi e rằng chuyện này có gì mờ ám. Ban đầu có thể là cô nàng ngã xuống sông, chuyện bất cẩn khi sinh hoạt thường ngày. May thay có bác sĩ Haydock, ông khám nghiệm tỉ mỉ. Một vết bầm trên cánh tay – phía tay trong. Vết thương do trước lúc tai nạn xảy ra. Tức là anh chàng kia níu tay cô ta xô xuống nước”.

“Tức là phải ra sức?”

“Không cần phải ráng, không có dấu hiệu cho thấy nạn nhân vùng vẫy… bởi lúc đó cô ta bị níu tay bất thình lình, trên chiếc cầu trơn trợt. Nếu vậy muốn xô cô ta té xuống có khó gì đâu… cầu không bắt tay vịn”.

“Ngài còn nhớ rõ nơi vụ việc xảy ra?”

“Có chứ. Trong làng có một thằng nhóc… Jimmy Brown… mười hai tuổi, lúc đó nó đang ở trong lùm cây bên kia sông, nghe thấy tiếng kêu la của một người từ phía chiếc cầu và một tiếng rơi bõm xuống nước, trời chạng vạng nhìn mọi thứ lờ mờ, không rõ. Ngay tức thì nó nhìn thấy một vật màu trắng trôi trên mặt nước, vội chạy ra nhảy xuống cứu. Đem được lên bờ nạn nhân đã ngất, khó cứu”.

Ngài Henry gật.

“Thằng nhóc không nhìn thấy ai trên cầu?”

“Không, vì lúc đó trời nhá nhem, đầy sương mù. Tôi hỏi nó sau đó có nhìn thấy ai không hay là trước đó, nó quả quyết con bé nhảy xuống sông. Tất cả mọi người đều nghĩ như vậy”.

“Nhưng mà, còn mảnh giấy…” Viên thanh tra Drewitt nói. Ông đưa qua cho ngài Henry.

“Mảnh giấy trong túi áo nạn nhân. Viết bằng bút chì của họa sĩ nhưng giấy bị thấm nước nên căng mắt mới đọc ra từng chữ”.

“Nội dung ra sao?”

“Đây là nét chữ của Sandford. Hay lắm, vỏn vẹn một hàng: ‘Tám rưỡi anh ra cầu gặp em. – R. S.’ À, thời điểm gần tám rưỡi… sau đó vài phút… Jimmy nghe thấy tiếng kêu la và tiếng rơi bõm xuống nước”.

“Không biết ngài đã gặp mặt Sandford lần nào chưa?” Đại tá Melchett tiếp tục câu chuyện. “Hắn về đây được một tháng. Là một kiến trúc sư trẻ, xây dựng nhiều kiểu nhà độc đáo. Hắn đang xây nhà cho Allington. Có trời mới biết… toàn bộ vật liệu hiện đại. Bàn ăn toàn bằng kính, ghế phẫu thuật bọc da, chân bằng thép. Bấy nhiêu đó không là gì, nhìn vô, mới thấy tính cách anh chàng Sandford. Vụng về… mất tư cách”.

“Hắn bày trò dụ dỗ”, ngài Henry nói, “là một trò xưa như trái đất, nhưng không làm sao lừa được, nên phải giết nàng”.

Đại tá Melchett tròn xoe mắt.

“À thì ra thế”, ông nói, “phải, phải”.

“Vâng, thưa ngài Henry”, Drewitt nói, “Thì đây… đây là một vụ án xấu xa, lộ liễu. Anh chàng Sandford đã làm cho con bé mang bầu. Rồi hắn chuồn về London. Ở đó hắn có một em… còn trẻ đẹp… đã hứa hôn trước. Vâng, nếu con bé hay được thì hắn sẽ mất toi công. Hắn hẹn gặp Rose tại đầu cầu, bữa đó trời sương mù, nhìn quanh không thấy ai… hắn níu lấy vai nàng, xô xuống nước. Hắn là đồ súc sinh… hắn phải bị trừng phạt xứng đáng. Tôi xin hết”.

Ngài Henry ngồi lặng thinh một lúc, ngẫm nghĩ trong vụ này do thành kiến mà ra, một anh chàng kiến trúc sư thời nay trong một xóm làng xưa cổ như làng St. Mary Mead.

“Theo tôi đoán có phải anh chàng Sandford sắp làm cha đứa bé sắp chào đời nay mai?” ngài hỏi.

“Hắn sắp làm cha”. Drewitt nói “Rose Emmott báo tin cho cha nàng biết. Rồi hắn sẽ lấy nàng làm vợ. Cưới nàng! Không phải hắn!”

“Trời ơi”, ngài Henry nói “Sao mà giống như trong mấy vở kịch thời Victoria. Một vai nữ không ai ngờ, một thằng đểu từ London tới, người cha nghiêm khắc, tên phản bạn… chúng ta chỉ mong được đón nhận những đôi tình nhân chung thủy mà thôi. Vâng, để rồi tôi sẽ hỏi hắn cho ra?”

Ngài lớn tiếng hỏi:

“Ở làng này có ai ngắm nghé con bé chưa?”

“Ngài định nói Joe Ellis?” Viên thanh tra hỏi “Jose được lắm. Hắn làm nghề thợ mộc… Chà! Nếu như con bé chịu theo Joe…”

Đại tá Melchett gật đầu hiểu ý.

“Ông lo việc của ông đi”. Viên thanh tra lớn tiếng.

“Joe Ellis làm sao dính vô vụ này?”, ngài Henry hỏi.

“Chả ai biết làm sao”, viên thanh tra nói “Hắn sống lặng lẽ. Hắn là thế. Mọi việc vẫn thế. Hắn chấp nhận mọi toan tính của Rose. Nàng chê hắn. Hắn vẫn chờ nàng quay về dù có bao lâu… Hắn là vậy đó”.

“Tôi muốn được gặp hắn”. Ngài Henry nói.

“À! Ta sẽ đến nơi gặp hắn”. Đại tá Melchett nói “Chúng ta không bỏ qua việc này. Tôi thấy nên đến nhà Emmott trước, rồi nhà Sandford, sau cùng tới gặp Ellis. Ngài thấy có tiện không, Clithering?”

Ngài Henry đồng ý.

Mọi người tới quán Blue Boar gặp Tom Emmott. Thoạt nhìn gã người cao lớn, lực lưỡng, độ tuổi trung niên, mắt nhìn láo liên, chiếc cằm bạnh ra.

“Hân hạnh được gặp quý vị… chào ngài đại tá. Xin mời vô trong này nói chuyện tự nhiên hơn. Quý vị cần việc gì? Không hở? Xin nhường lời quý vị. Quý vị đến đây là có ý hỏi thăm con gái tôi. Chà! Nó là đứa con ngoan, con Rose. Nó xưa nay vẫn vậy… cho tới lúc gặp thằng súc sinh kia, xin lỗi quý ông, tôi nói vậy mới đúng. Nó hứa hẹn lấy con gái tôi. Tôi phải trừng trị hắn. Hắn đẩy nhào con tôi xuống nước. Quân súc sinh giết người. Gia đình tôi tan nát. Con gái tôi có tội tình gì…”

“Con gái ông đã cho ông hay là Sandford phải chịu trách nhiệm lo cho nó?” Melchett hỏi.

“Dạ có, nó ngồi kể cho tôi nghe tại chỗ này, căn phòng này”.

“Rồi ông nói gì với con gái?” Ngài Henry hỏi.

“Nói gì với nó hở?” Người đàn ông có vẻ ngạc nhiên.

“Này, ông không dọa đuổi con ra khỏi nhà chứ?”

“Lúc đó tôi thấy choáng váng… tự nhiên vậy. Quý vị phải thông cảm cho tôi. Nhưng làm sao phải đuổi nó đi, không bao giờ!” Gã lại giận. “Không hiểu luật lệ để làm gì… tôi muốn nói bấy nhiêu. Luật lệ để làm gì? Hắn có bổn phận lo cho con tôi. Nếu không, lạy Chúa, hắn phải bồi thường!”

Gã đấm mạnh tay xuống bàn.

“Lần cuối ông còn nhìn thấy con gái vào lúc nào?” Melchett hỏi.

“Mới hôm qua, lúc ngồi uống trà”.

“Ông thấy con gái ra sao?”

“Vâng, vẫn như mọi bữa, tôi không để ý. Giá mà tôi biết được…”

“Ông không biết gì đâu”, viên thanh tra lạnh lùng nói.

Khách lục tục ra về.

“Emmott coi bộ khó mà tha cho việc này”. Ngài Henry trầm ngâm nói.

“Tay này đểu”, Melchett nói “Nếu gặp thời cơ hắn sẽ moi tiền Sandford”.

Nơi đến tiếp theo là nhà anh chàng kiến trúc sư. Rex Sandford trông thực tế khác xa với hình ảnh ngài Henry mường tượng ra trong đầu. Nhìn bề ngoài gã cao lớn, nước da trắng trẻo, gầy nhom. Đôi mắt xanh mơ màng, tóc tai bờm xờm để dài tới gáy. Giọng nói nghe eo éo.

Đại tá Melchett tự giới thiệu trước rồi qua tới các vị khách cùng đi. Ông mướn đi thẳng vô vấn đề, ông đề nghị anh chàng kiến trúc sư kể lại đầu đuôi chuyện xảy ra tối hôm trước.

“Chắc anh đã biết”, ông mào đầu câu chuyện, “tôi không có quyền buộc anh nói ra và những điều anh dựng lên sẽ phản lại anh. Tôi muốn xác định rõ vị trí của anh”.

“Tôi… tôi không hiểu ông muốn nói gì”. Sandford nói.

“Chắc anh đã biết vụ cô Rose Emmott chết đuối tối hôm qua”.

“Biết chứ. Ôi! Thật là thảm thiết. Thiệt tình đêm qua tôi không thể chợp mắt. Sáng nay không đi làm nổi. Tôi cảm thấy có trách nhiệm… trách nhiệm ghê gớm”.

Gã đưa tay lên vuốt tóc, trông càng rối bù hơn.

“Tôi không ngờ xảy ra chuyện rủi ro”, gã nói ra vẻ đau đớn… “Tôi không cho là… tôi không biết gì về chuyện đó”.

Gã ngồi xuống bên chiếc bàn, hai tay bưng mặt.

“Có phải tôi vừa nghe ông nói, ông Sandford, ông muốn từ chối không khai ra đêm qua ông đang ở đâu lúc tám rưỡi”.

“Không, tôi không nhớ. Lúc đó tôi không có nhà. Tôi đang đi dạo như mọi bữa”.

“Ông đến nhà cô Emmott?”

“Không. Tôi đi một mình, ngang qua khu rừng một quãng khá xa”.

“Ông nói sao khi mảnh giấy này được tìm thấy trong túi áo nạn nhân?”

Viên thanh tra Drewitt đọc to lên một cách vô tư.

“Nào, thưa ông”, viên thanh tra dứt khoát. “Ông không nhận là ông viết cái thư này?”

“Không, không dám. Ngài nói đúng. Tôi viết cái thư đó. Rose muốn tôi đến gặp nàng. Nàng đòi gặp tôi cho được. Tôi chưa biết tính sao, nên nghĩ cách viết giấy nhắn gởi cho nàng”.

“À, vậy càng hay”. Viên thanh tra nói.

“Nhưng tôi không đi!” Sandford kêu lên một tiếng thất thanh. “Tôi không đi! Thà rằng đừng nên gặp nàng, bởi sáng mai tôi phải về quê. Tôi thấy thà đừng… đừng gặp nhau nữa. Tôi định về London sau mới gửi thư sau… rồi định ngày… sắp xếp”.

“Chắc ông đã biết, thưa ông, cô ấy cho biết là sắp có con, và xác định ông là cha đứa bé?”

Sandford càu nhàu, không nói ra.

“Nói vậy có đúng không?”

Sandford tay bưng kín mặt.

“Chắc là vậy”. Gã nghẹn ngào nói.

“À!” Viên thanh tra không giấu được cảm xúc. “Nào trở lại chuyện ông ‘đi dạo’. Đêm qua có ai nhìn thấy ông không?”

“Tôi không biết. Tôi nghĩ là không. Tôi còn nhớ hình như là không thấy ai”.

“Tiếc thật”.

“Ngài muốn nói sao?” Sandford nhìn sâu vô mắt ông.

“Chuyện tôi đi dạo một vòng hay là không, can hệ gì tới quý ông? Nó không liên quan đến việc tự cô ấy nhảy xuống sông”.

“À”, viên thanh tra nói “Ông biết mà, không phải cô ấy muốn tự vẫn. Cô ấy bị xô té xuống sông, ông Sandford ạ”.

“Nàng…” phải một hồi lâu gã mới cảm nhận được hết chuyện rùng rợn. “Lạy Chúa! Thì ra…”

Gã ngồi phịch xuống ghế.

Đại tá Melchett định bỏ đi.

“Này Sandford, nên nhớ là…” Ông vừa đi vừa nói “Ông đừng tính chuyện đi ra khỏi nhà này”.

Cả ba vị khách cùng lui ra. Viên thanh tra và ông cảnh sát trưởng liếc nhìn nhau.

“Vậy là đầy đủ, thưa ngài”. Viên thanh tra nói.

“Vâng, ta cho ban hành trát đòi và ra lệnh bắt giữ hắn”.

“Xin lỗi”, ngài Henry vừa nói “Tôi bỏ quên đôi găng tay”.

Ngài vụt chạy vô trong, Sandford vẫn ngồi yên trên ghế nhìn chăm chăm vô khoảng không.

“Tôi phải quay lại”, ngài Henry nói, “để cho ông biết là tôi muốn giúp đỡ ông, chuyện riêng tư tôi không thể nói ra đây. Tôi muốn hỏi cho biết, nếu được, ông chỉ cần kể lại ngắn gọn chuyện quan hệ giữa ông với cô nàng Rose ra sao?”

“Cô ta thật xinh đẹp”, Sandford nói “Rất đẹp và gợi tình. Và… và rồi nàng ở lì tại nhà tôi. Thề có Chúa, tôi nói thật. Nàng không để cho tôi yên. Tôi như bị cô lập, không ai thích gần gũi và như tôi đã kể, nàng đẹp vô cùng, nàng biết rõ điều đó…” Giọng gã như lạc đi, gã ngước nhìn, “Và rồi chuyện gì đã xảy ra. Nàng đòi tôi phải lấy nàng. Tôi không biết tính sao. Vì đã lỡ hứa hôn với một nàng trên London… thôi, chắc là xong một đời. Nàng chẳng hiểu gì đâu. Làm sao nàng hiểu được? Nàng cho tôi là kẻ vô tích sự, đúng quá. Như tôi đã kể, tôi không biết nên tính sao. Tôi phải lo tránh mặt Rose. Tôi tính về thành phố… gặp luật sư… lo dàn xếp chuyện tiền bạc cho nàng. Lạy Chúa, tôi chẳng khác nào một kẻ mất trí. Và mọi chuyện đã rõ, tôi là một nạn nhân. Nhưng sao mọi người lại trách tôi. Chính nàng phải lo liệu việc đó”.

“Trước đây ông đã nghe nàng dọa đòi tự tử lần nào chưa?”

Sandford lắc đầu.

“Chưa nghe, nàng có bao giờ vậy đâu”.

“Còn anh chàng Joe Ellis?”

“Anh chàng thợ mộc đó hả? Cả đời nhà hắn làm nghề đó. Anh chàng quê mùa… muốn đeo đuổi Rose”.

“Chắc là hắn phải ghen?” Ngài Henry nói xen vô.

“Cũng biết ghen chứ… Nhưng là dân quê ngu đần. Hắn ngấm ngầm ôm hận”.

“Thôi”, ngài Henry nói “Tôi phải về đây”.

Ngài chạy ra theo mấy ông khách kia.

“Tôi thấy là, Melchett…” Ngài nói “Ta nên lưu ý anh chàng này… Ellis… đến thăm anh ta trước đã rồi mới tính chuyện quyết liệt hơn. Không khéo nếu ban hành lệnh bắt e rằng lầm lẫn. Dù sao ghen tuông cũng là duyên cớ để gây án mạng… chuyện đời xưa nay đã vậy rồi”.

“Đúng quá”. Viên thanh tra nói, “Joe Ellis không rơi vô cái dạng này. Hắn hiền như bụt. Đấy! Chưa hề biết giận ai. Vậy thì ta nên thống nhất với nhau ra tới nơi hỏi gã đêm qua có đi đâu không. Giờ này hắn đang ở nhà. Hắn ở trọ nhà của bà Bartlett… người đàn bà đoan chính… một góa phụ, lo việc giặt ủi quần áo”.

Các vị khác bước vô căn nhà nhỏ tươm tất gọn gàng. Một bà mập ú, tuổi trung niên chạy ra mở cửa. Trông mặt mũi bà tươi tắn, mở to đôi mắt xanh nhìn khách.

“Chào bà Bartlett”, viên thanh tra lên tiếng, “cho tôi hỏi thăm Joe Ellis có ở đây không?”

“Mới vừa về khoảng mươi phút”, bà Bartlett đáp. “Mời quý ông vô nhà, xin mời”.

Lau vội hai tay vô tấm tạp dề, bà mời mấy ông khách bước vô ngoài nhà trước, bày đủ thứ đồ chơi thú nhồi bông, một chiếc ghế sô pha và mấy món đồ cũ kỹ.

Bà vội vã dọn một chỗ cho khách ngồi, kéo bớt cái kệ tủ ra cho trống chỗ, bà cất tiếng gọi:

“Joe, có khách đến nhà!”

Phía dưới nhà bếp tiếng nói vọng lên.

“Chờ tắm rửa xong tôi lên tới ngay”.

Bà Bartlett nhếch mép cười.

“Mời bà vô đây”. Đại tá Melchett nói “Mời bà ngồi”.

“Ồ, tôi không dám”.

Bà Bartlett được nghe mời xúc động.

“Bà thấy Joe Ellis ở đây được chứ?” Melchett hỏi cho có.

“Không còn chỗ chê, một thanh niên nề nếp, không biết một giọt rượu. Lo chí thú làm ăn, quán xuyến việc nhà. Cậu ấy đóng mấy cái kệ cho tôi, sửa lại tủ cất chén bát dưới nhà bếp. Đủ các món linh tinh trong nhà… Joe tính hay giúp người, không màng tới việc trả ơn. Chà! Vậy mà mấy anh chàng thanh niên ở quanh đây không thích anh ta lắm”.

“Mấy cô nàng gặp anh ta thì có phước lắm”. Melchett nói vu vơ “Nghe nói cậu ta mê cô nàng Rose Emmott trong làng này lắm thì phải?”

Bà Bartlett thở ra.

“Nghe nói tôi thấy mệt. Cậu ấy mê cô ả, còn cô nàng chẳng thèm ngó lại”.

“Thường buổi tối Joe hay đi đâu chơi, bà Bartlett?”

“Ở nhà đây chứ đi đâu. Có khi thì làm thêm mấy việc lặt vặt. Đang học một khóa kế toán hàm thụ”.

“À, thế đấy. Tối qua cậu ấy có ở nhà chứ?”

“Có”.

“Có chắc không bà Bartlett?” Ngài Henry hỏi tới.

Bà quay qua nhìn ông.

“Chắc thế, thưa ngài”.

“Vậy là khoảng từ tám đến tám rưỡi cậu ấy không đi đâu chơi?”

“À, không”, bà Bartlett cười lên. “Cậu ấy lo sửa tủ đựng chén bát dưới bếp suốt cả buổi tối, còn tôi lo giúp một tay”.

Ngài Henry nhìn nét mặt bà tươi cười, chợt một thoáng hồ nghi hiện ra trong đầu.

Một lúc sau Ellis từ nhà dưới đi lên, bước vô phòng.

Nhìn anh ta người cao lớn lực lưỡng, gương mặt điển trai, chất phác. Đôi mắt xanh nhìn e dè, nụ cười hiền hòa. Nói chung là một chàng trai dễ thương.

Melchett mở đầu câu chuyện, bà Bartlett lui ra ngoài, xuống nhà bếp.

“Chúng tôi đang mở cuộc điều tra về cái chết của Rose Emmot. Anh biết cô ta chứ, Ellis?”

“Có”. Anh ta ngần ngừ rồi nói lầm bầm, “tôi chờ ngày được cưới nàng. Tội nghiệp!”

“Anh biết chuyện xảy ra với cô ấy?”

“Có”, mắt anh ta long lên một cách tức giận. “Hắn xô nàng xuống nước, chính hắn. Thà vậy đi, lấy gã rồi nàng cũng sẽ khổ. Tôi biết đến lúc đó nàng sẽ quay lại tìm tôi. Tôi sẽ lo hết cho nàng”.

“Cho dù…”

“Không phải lỗi tại nàng. Hắn hứa hão, muốn lừa nàng. Ôi! Nàng kể cho tôi nghe. Nàng đâu có muốn tự vẫn… Hắn không đáng giá”.

“Tối qua lúc tám rưỡi anh ở đâu, Ellis?” Phải chăng do ngài Henry quá tưởng tượng hay là câu trả lời đã được anh ta sắp sẵn trong trí nên anh ta trả lời nhanh chóng.

“Tôi ở nhà đây, lo sửa tủ kệ ở dưới nhà bếp cho bà B. ngài hỏi bà ấy thì biết”.

“Anh chàng mau miệng ghê”. Ngài Henry nghĩ trong đầu. “Bình thường gã ăn nói chậm chạp, vậy tức là cho thấy gã đã chuẩn bị trước lời đối đáp”.

Sau đó ngài nghĩ bụng chắc là ngài quá sức tưởng tượng. Ngài nghĩ ra đủ chuyện… đúng vậy, tưởng tượng thấy nỗi sợ thoáng hiện trong đôi mắt xanh lúc gã ngồi đó.

Trao đổi thêm mấy việc, các vị khách cáo lui ra về. Ngài Henry xin phép trở xuống nhà bếp. Bà Bartlett đang đứng bên bếp lò nấu ăn. Bà vui vẻ ngước nhìn ngài. Cái tủ kệ kê sát vô vách, chưa làm xong, đồ nghề còn bày ra đó.

“Ellis lo làm cả buổi tối hôm trước đấy sao?” Ngài Henry hỏi.

“Vâng, khéo đấy chứ thưa ngài, cậu ta là một tay thợ lành nghề, Joe khá lắm”.

Bà nói nghe rất tự nhiên… không vấp váp.

Còn Ellis… có phải gã nghĩ ra chuyện này? Không, phải có một cái gì khác hơn.

“Ta phải dò xét lại cho kỹ”. Ngài Henry nghĩ.

Vừa quay bước đi ra ngoài chân ngài vấp phải chiếc xe đẩy trẻ em.

“Không khéo thằng bé nó thức dậy”. Ngài nói.

Bà Bartlett cười giòn.

“Ồ, không phải, thưa ngài. Tôi đâu có con… nghĩ tội nghiệp, chiếc xe đó tôi cất đồ giặt ủi”.

“À, thì ra thế”.

Bất chợt ngài buột miộng nói:

“Bà Bartlett, bà biết Rose Emmott chớ. Bà có thể cho tôi biết đôi nét về cô nàng đó được chứ?”

Bà nhìn sâu vô mắt ông.

“Dạ được, thưa ngài. Con bé ấy nó nhẹ dạ. Nay thì nó đã chết rồi… nhắc lại mấy chuyện đau buồn làm chi nữa”.

“Nhưng lý do tôi muốn hỏi là… tôi muốn nghe ý kiến của riêng bà”. Ngài nói nghe xuôi tai.

Bà do dự, chưa hiểu ý ngài.

“Con bé ấy nó không đáng gì, thưa ngài”, bà lặng lẽ nói “Trước mặt Joe, tôi tránh không nói ra. Con bé nó moi hết tiền. Ai chớ nó dám lắm… tiếc thật. Chắc ngài biết rồi chứ?”

Vâng, ngài Henry biết thế. Nhà Joe Ellis cảm thấy bị xúc phạm. Vì đã quá tin người trong vụ này khi biết rõ sự thật càng xấu xa hơn.

Ngài bỏ đi khỏi, trong người thấy chưa yên. Mất công toi chẳng thu được gì. Cả buổi tối hôm trước Joe Ellis lo cắm cúi làm việc nhà. Bà Bartlett có ở đó giúp gã một tay. Vậy thì có ai tung ra chuyện này trước? Lấy gì làm bằng chứng đối chiếu… ngoại trừ bằng chứng hồ nghi cho câu trả lời sắp đặt trước cửa Joe Ellis… khi nghe hỏi tới gã mau miệng nói ra ngay.

“Vâng”. Melchett nói, “đến đây ta có thể đã hiểu rõ mọi việc, phải không?”

“Rõ quá, thưa ngài”, viên thanh tra nói “Sandford là người ta cần bắt giữ. Không cần phải suy xét, việc rõ như ban ngày. Theo tôi thấy rõ là hai cha con cô nàng muốn tống tiền. Gã làm gì có tiền… gã lo sợ nếu chuyện tới tai vị hôn thê… chán nản, gã không còn chọn lựa nào khác hơn. Ngài thấy sao?” Ông nói xong quay lại ngài Henry.

“Có thể là như vậy”, ngài Henry nói “Nhưng… theo tôi thì anh chàng Sandford không dám có hành vi táo bạo đến vậy”.

Nói vậy chứ ngài thừa hiểu lời phản bác vừa rồi không ăn thua gì. Một con thú lúc bị dồn vô thế bí nó sẽ cắn càn.

“Cho tôi gặp thằng nhóc con”. Bất chợt ngài nhớ ra. “Chính tai nó nghe tiếng nàng kêu cứu”.

Jimmy Brown là một thằng nhóc sáng dạ, nhìn bề ngoài nó nhỏ hơn tuổi thực, mặt mũi láu lỉnh. Nó chờ để được hỏi, cảm thấy bất bình khi hiểu được câu chuyện đau thương xảy ra ngay cái đêm định mệnh.

“Lúc đó cháu đang ở bên kia sông, ta biết”. Ngài Henry nói, “con sông chảy qua làng cháu, vậy cháu nhìn thấy ai bên đó chạy ra tới cầu không?”

“Có, cháu thấy có người trong lùm cây. Chính là anh Sandford, anh ta đã xây lên mấy căn nhà kỳ cục”.

Ba vị khách nhìn nhau không nói.

“Vậy là mười phút sau cháu mới nghe tiếng kêu cứu phải không?”

Thằng nhóc gật.

“Còn thấy ai nữa không… có mấy người đứng bên kia sông hả?”

“Có một người đi men theo đường làng. Vừa đi chầm chậm, vừa huýt gió. Chắc là Joe Ellis”.

“Cháu làm sao nhìn thấy rõ mặt anh ta?” Viên thanh tra hỏi gắt. “Lúc đó trời mù sương”.

“Con nghe tiếng huýt gió mới biết”, thằng nhóc nói “Joe thích huýt gió bài hát đó… ‘Ta muốn thấy nàng hạnh phúc’, anh ấy nhớ có mỗi một điệu đó thôi”.

Nó học đòi theo lối bọn trẻ mới lớn khi dễ lớp đàn anh.

“Ai huýt gió bài đó mà không được”. Melchett nói “Vậy là anh ta đi thẳng ra tới đầu cầu?”

“Không… Đi đàng kia… đi vô làng”.

“Ta không nên quan tâm tới việc người chưa biết mặt là ai”, Melchett nói, “cháu nghe tiếng kêu và một tiếng rớt bõm xuống nước, một lát sau thấy xác người nổi lên, bỏ chạy đi kêu cứu, quay lại chỗ cây cầu, chạy băng qua vô làng. Chạy tới nơi không thấy ai đang đứng gần đầu cầu hay sao?”

“Hình như có hai ông đẩy xe cút kít, hai ông ở đàng xa, không biết có phải đi tới đây không, thấy nhà ông Giles gần hơn, cháu chạy tới đó”.

“Khá lắm, nhóc con”, Melchett nói “Cháu nhanh trí đấy. Cháu có học hướng đạo không?”

“Dạ có”.

“Khá lắm. Ta phải khen khá lắm”.

Ngài Henry lặng thinh nghĩ ngợi, ông rút trong túi ra một mảnh giấy, nhìn xuống lắc đầu. Hình như không phải… vậy thì…

Ngài đi gặp bà Marple.

Bà tiếp đón ngài tại phòng khách trang trí theo lối cổ.

“Tôi đến để thuật lại diễn tiến vụ việc”, ngài Henry nói “Theo tôi thấy mọi việc diễn ra không như ý muốn. Họ đang lập thủ tục bắt giữ Sandford. Họ nói làm vậy là phải…”

“Ông không tìm ra một điểm nào… biết nói sao đây… để hậu thuẫn cho ý kiến tôi đã đóng góp hay sao?” Bà lúng túng… lo ngại. “Có lẽ tôi đã nhầm… thật sự mà nói. Ngài có đủ kinh nghiệm… để khám phá ra nội vụ”.

“Trước tiên là…” Ngài Henry nói “Tôi thấy khó tin. Hai nữa phải đối phó với một tên tội phạm viện cớ vắng mặt tại hiện trường. Tối hôm đó Joe Ellis lo sửa kệ tủ dưới nhà bếp, có bà Bartlett lo phụ giúp một tay”.

Bà Marple nghiêng người ra trước, hít một hơi sâu.

“Không thể nói vậy được”. Bà nói, “bữa đó nhằm tối thứ Sáu”.

“Tối thứ Sáu à?”

“Vâng… tối thứ Sáu. Thường tối thứ Sáu bà Bartlett đi giao đồ giặt ủi cho mấy nhà trong xóm”.

Ngài Henry ngả người ra sau ghế. Chợt ngài nhớ lại lời thằng nhóc Jimmy Brown kể có nghe tiếng một anh chàng huýt gió… đúng quá đi rồi.

Ngài đứng lên, sốt sắng bắt tay bà Marple.

“Tôi muốn nói là đã tìm thấy ẩn số”, ngài nói “Dù sao tôi phải ráng…”

Sau năm phút ngài đã có mặt tại nhà trọ bà Bartlett, nhìn thấy anh chàng Joe Ellis đang ngồi quanh mấy món đồ sứ bày ra trước mặt.

“Anh đã nói dối, Ellis, về chuyện tối qua”. Ngài mạnh dạn nói “Không có chuyện anh lo sửa kệ tủ dưới nhà bếp lúc từ tám giờ tới tám rưỡi. Chỉ vài phút trước khi Rose Emmot bị giết anh đi ra bờ sông, về phía đầu cầu”.

Gã há hốc mồm.

“Không phải nàng bị giết chết… không phải. Tôi không biết chuyện đó. Nàng nhảy xuống sông, thật mà. Nàng muốn liều mạng. Tôi không làm gì hại nàng, không…”

“Vậy sao anh phải bịa chuyện lúc đó đang ở đâu?” Ngài Henry gắt gỏng.

Mắt gã chớp chớp có vẻ áy náy.

“Tôi lo sợ. Bà B. nhìn thấy tôi đang đi ra ngoài đó và khi hay được chuyện gì xảy ra… Vâng, bà thấy nguy cho tôi. Tôi nghĩ ra chuyện ở nhà sửa kệ tủ, bà đồng ý nói đỡ cho tôi. Bà không phải như người ta, bà tử tế với tôi”.

Không nói lời nào ngài Henry trở xuống nhà bếp. Bà Bartlett đang giặt đồ.

“Bà Bartlett”, ngài nói “Tôi đã biết hết. Bà nên thú thật đi… tức là, nếu bà không muốn nhìn thấy Joe Ellis bị treo cổ vì không có tội tình gì… Không, chắc bà không chịu đâu. Để tôi kể lại cho bà nghe. Tối hôm trước bà đi giao đồ giặt ủi cho mấy nhà trong xóm. Bà gặp Rose Emmott. Bà biết chuyện nàng muốn bỏ rơi Joe, đi theo người khác. Lúc này nàng mới thấy khổ… Joe hay được muốn trở lại với nàng… muốn lấy nàng làm vợ và nếu nàng thấy cần phải có gã. Gã về đây ở chung với bà được bốn năm. Bà đem lòng thương gã, bà thương mến gã. Bà căm ghét cô nàng kia, bà không chịu nổi cảnh con bé đĩ thỏa cuỗm mất anh chàng kia đi. Bà còn khỏe lắm, bà Bartlett. Bà níu lấy vai con bé xô xuống dòng nước. Mấy phút sau bà nhìn thấy Joe Ellis. Từ bên kia sông Jimmy nhìn thấy có hai người… lúc đó trời tối sương mù nó nhìn chiếc xe đẩy trẻ con tưởng đâu là xe cút kít, bà nghĩ là Joe có thể bị nghi oan, nên bà bịa ra chuyện lúc đó gã không đi ra ngoài bờ sông nhưng thiệt ra là muốn nhằm bảo vệ cho bà. Nào, bà thấy tôi kể nghe có đúng không?”

Ngài hít vô một hơi. Ngài đã nắm chắc phần cán.

Bà đứng đó xoa hai tay lên tấm tạp dề, thủng thỉnh kể lại.

“Đúng như lời ngài kể”. Bây giờ bà mới chịu khai, giọng bà chùng xuống. Cái giọng này mới đáng sợ, ngài Henry nghĩ bụng. “Tôi không hiểu vì sao tôi làm vậy. Trơ tráo… tôi muốn nói con bé đó. Tôi thấy bị choáng… nó không thể nào chiếm đoạt được Joe. Tôi gặp phải nhiều bất hạnh. Chồng tôi khổ sở… tật nguyền lại khó tính. Tôi đã lo cho ông ta. Gặp lúc Joe đến ở trọ. Tôi đâu đã già, thưa ngài, bởi vì tóc tôi bạc sớm. Tôi mới có bốn mươi thôi. Tôi chỉ còn có Joe. Tôi lo cho gã hết mình… từ A tới Z. Như là một đứa trẻ, thú thật với ngài, anh ta dễ thương dễ nghe. Gã thuộc về tôi, để tôi có người nương tựa. Cũng chỉ vì… chỉ vì…” Bà nuốt giận… cố nén cơn xúc động. Ngay lúc này nhìn bà vẫn còn khỏe. Bà đứng ngay dậy, nhìn chăm chăm ngài Henry. “Tôi đã khai ra, thưa ngài. Tôi không ngờ có người biết chuyện này. Làm sao ngài biết hết… Tôi không ngờ… tôi đã chắc chắn”.

Ngài Henry khẽ lắc đầu.

“Không phải mỗi mình tôi biết”. Ngài nói… sực nhớ mảnh giấy còn cất trong túi áo, nét chữ viết nắn nót theo lối xưa.

“Bà Bartlett, người cho Joe Ellis ở trọ tại ngôi nhà số 2, Mill Cottages”.

Và lần này bà Marple lại đoán trúng.