Luyện tập thể chất giúp tăng cường năng lực trí não

Nếu không có các hình ảnh được ghi lại, và giới truyền thông không nhộn nhạo lên với những bản tin tường thuật trực tiếp thì có thể sẽ không ai tin vào câu chuyện sau đây:

Một người đàn ông bị khóa tay, xích lại và bị ném ra cảng Long Beach ở California. Tại đây, ông lập tức bị buộc vào một đầu sợi dây cáp nổi. Một đầu đoạn dây cáp này nối với 70 chiếc thuyền đang trôi bập bềnh trên sóng nước, và mỗi chiếc thuyền đều chở một người. Người đàn ông đó phải ra sức bơi, chống chọi với sóng to gió lớn để kéo theo 70 con thuyền (và những người ngồi trên đó) phía sau ông ta, di chuyển tới cầu Con đường của Nữ hoàng. Người đàn ông này tên là Jack La Lanne. ông đã mừng sinh nhật của mình như vậy đấy!

Ông vừa mới bước sang tuổi 70.

Jack La Lanne, sinh năm 1914, được coi là cha đẻ của phong trào luyện tập thể hình ở Mỹ. ông tham gia vào một chương trình tập chạy bộ dài nhất do một kênh truyền hình thương mại tổ chức. Là một nhà sáng chế giàu ý tưởng, La Lanne đã thiết kế ra các máy tập kéo dài chân, các ròng rọc kẹp dây cáp và các máy tập giảm cân đầu tiên, và hiện nay, chúng đều là các tiêu chuẩn bắt buộc của một phòng tập hiện đại. Thậm chí, tên ông còn được đặt cho phát minh về một loại máy tập – Máy nhảy Jack. Hiện nay, Jack La Lanne đã hơn 90 tuổi, và những kỳ tích này thậm chí có thể vẫn chưa phải là điều thú vị nhất trong câu chuyện về vận động viên thể hình danh tiếng này.

Nếu bạn từng có cơ hội được nghe một buổi trả lời phỏng vấn của ồng, bạn sẽ ấn tượng nhất không phải về sức mạnh cơ bắp mà về khả năng trí tuệ của ông. về mặt tinh thần, La Lanne rất tỉnh táo, một điều khó có thể giải thích nổi. óc hài hước của ông vừa nhanh nhạy lại vừa sắc bén. “Tôi nói với mọi người rằng tôi không thể không chết được. Điều đó sẽ phá hỏng hình tượng của tôi!”, một lần ông đã nói như thế với Larry King, ông thường xuyên than thở trước ống kính camera: “Tại sao tôi lại quá khỏe thế này? Bạn có biết là có bao nhiêu calo trong bơ, pho mát và kem không?” ông tuyên bố rằng, ông đã không dùng món tráng miệng từ năm 1929. ông rất sung sức, cứng rắn, đầu óc minh mẫn như một vận động viên đang ở độ tuổi 20.

Vậy không thể không đặt câu hỏi: “Liệu có mối liên hệ nào giữa luyện tập thể chất với sự tỉnh táo về mặt tinh thần hay không?” Câu trả lời thật sự là: Có.

Quá trình chọn lọc tự nhiên

Mặc dù phần lớn lịch sử tiến hóa của loài người vẫn còn nằm trong tranh cãi, nhưng có một sự thật được tóm tắt chỉ trong vài từ mà mọi nghiên cứu về hóa thạch trên hành tinh này đều thừa nhận:

Chúng ta đã di chuyển.

Di chuyển rất nhiều. Ngay khi diện tích rừng mưa nhiệt đới rậm rạp bắt đầu co hẹp lại, cắt đứt nguồn cung cấp thức ăn quen thuộc, chúng ta đã phải lang thang khắp vùng đất khô cằn đang ngày càng trải rộng, tìm thêm các thức ăn thực vật để có thể sống qua ngày. Do khí hậu ngày càng trở nên khô hạn, những loài thực vật sống trong đất ẩm cũng biến mất. Thay vì phải di chuyển “lên, xuống” trong môi trường cây cối phức tạp theo ba chiều – một việc đòi hỏi rất nhiều sự khéo léo, chúng ta bắt đầu di chuyển “tiến, lùi” qua vùng đất khô cằn theo hai chiều. Điều này đòi hỏi chúng ta phải có sức lực dẻo dai.

Nhà nhân chủng học nổi tiếng Richard Wrangham đã nói: “Khoảng từ 10 đến 20 km mỗi ngày đối với đàn ông, và một nửa quãng đường đó đối với phụ nữ.” Các nhà khoa học ước tính đó là quãng đường trung bình mà chúng ta đã phải đi mỗi ngày – khoảng 12 dặm. Điều đó có nghĩa là bộ não kỳ diệu của chúng ta phát triển không phải trong khi chúng ta dạo chơi loanh quanh, mà là trong khi chúng ta luyện tập.

Người chạy ma-ra-tông đầu tiên của loài người chính là một loài động vật hoang dã ăn thịt, được biết đến là vượn người (Ngườiđứng thẳng). Khoảng hai triệu năm trước đây, chủng tộc người vượn này đã bắt đầu di chuyển ra khỏi nơi cư trú. Tổ tiên trực tiếp của chúng ta, người vượn (Người tinh khôn) cũng đã nhanh chóng làm y hệt như vậy, bắt đầu từ châu Phi 100.000 năm trước, rồi đến Argentina khoảng 12.000 năm trước đây. Một số nhà nghiên cứu cho rằng, mỗi năm chúng ta đã mở rộng nơi cư trú của mình khoảng 25 dặm đất mới (chưa có dấu chân người).

Nếu xem xét đến trạng thái nguyên thủy của thế giới mà tổ tiên chúng ta đã sinh sống, thì đây quả là một kỳ tích đầy ấn tượng.

Họ đã vượt qua sông, suối, sa mạc, rừng rậm và những rặng núi mà không có sự trợ giúp của bản đồ và hầu như không có bất kỳ công cụ nào. Cuối cùng, họ đã đóng những con thuyền đi biển không có bánh lái, xuôi ngược Thái Bình Dương chỉ với những kinh nghiệm hàng hải thô sơ. Tổ tiên chúng ta cũng đã phải liên tục đương đầu với các nguồn thức ăn mới, thú dữ mới và những mối nguy hiểm đe dọa tính mạng. Trong suốt cuộc hành trình, họ luôn phải chịu đựng nỗi mất mát, trải nghiệm những căn bệnh kỳ lạ, phải chu cấp và nuôi dưỡng con cái, tất cả đều không hề có sự trợ giúp của sách vở và y học hiện đại.

Thừa hưởng tính yếu ớt tương đối của vương quốc động vật (chúng ta thậm chí không có đủ lông để có thể tồn tại qua mùa đông lạnh giá), nhưng những tư liệu trên cho thấy, chúng ta đã phát triển ở mức độ cao nhất về phương diện hình dáng mà chẳng hề lớn lên về kích thước chút nào cả. Các tư liệu đó cũng chỉ ra rằng, bộ não của con người đã trở thành một thế lực hùng mạnh nhất thế giới trong những điều kiện mà sự vận động luôn tồn tại.

Nếu những kỹ năng nhận thức độc đáo của chúng ta được rèn luyện qua các hoạt động thể chất, liệu chúng có tăng tiến hơn không? Liệu khả năng nhận thức của những người có thể chất tốt có khác với khả năng nhận thức của người có thể chất hạn chế hay không? Và điều gì xảy ra nếu những người có thể chất hạn chế được đặt vào một điều kiện luyện tập tốt hơn? Đó là những câu hỏi có thể thử nghiệm được về mặt khoa học. Câu trả lời liên quan trực tiếp đến lý do tại sao Jack La Lanne vẫn có thể nói đùa về việc ăn tráng miệng ở tuổi 90.

Bạn sẽ già đi như Jim hay Frank?

Chúng ta sẽ khám phá ra tác động tích cực của việc rèn luyện cơ thể đối với não bằng cách xem xét nhóm dân số đang lão hóa. Tôi đã hiểu được điều này qua một người đàn ông bình thường tên là Jim và một người nổi tiếng là Frank. Tôi gặp cả hai người khi họ đang xem tivi. Một bộ phim tư liệu về nhà dưỡng lão của Mỹ quay những người ngồi xe đẩy, rất nhiều người trong số đó ở độ tuổi từ 85 đến 90, chật kín trong các phòng lớn sáng mờ mờ. Họ chỉ ngồi quây tròn và dường như đang chờ đợi cái chết. Một người tên là Jim. Cặp mắt ông ta ngây dại, đờ đẫn và đơn độc. Ông ta có thể dễ dàng khóc ngay lập tức, nhưng mặt khác lại sử dụng những năm cuối đời chăm chăm nhìn vào khoảng không. Tôi chuyển kênh tivi. Tình cờ tôi bắt gặp một người trông có vẻ còn rất trẻ, Mike Wallace. Nhà báo này đang bận rộn phỏng vấn vị kiến trúc sư gần 90 tuổi, Frank Lloyd Wright. Đó là một cuộc phỏng vấn cuốn hút nhất mà tôi từng được nghe.

“Khi tôi đi bộ đến nhà thờ Thánh Patrick… ở thành phố New York, lòng tôi đầy sùng kính”, Wallace vừa nói vừa búng điếu thuốc lá.

ông già nhìn Wallace chăm chú. “Chắc chắn đó không phải là cảm giác tự ti chứ?”

“Chỉ vì tòa nhà thì lớn còn tôi lại nhỏ bé, ông định nói như vậy phải không?”

“Đúng thế.”

“Tôi không nghĩ thế.”

“Tôi hy vọng ông không nghĩ vậy.”

“Ông không có cảm xúc gì khi vào nhà thờ Thánh Patrick sao?”

“Rất tiếc”, Wright nói không chút ngập ngừng, “bởi đó không phải là thứ thật sự đại diện cho tinh thần độc lập và tự chủ của cá nhân, tôi thấy nó nên đại diện cho những công trình lớn mà chúng ta cống hiến cho nền văn hóa.”

Tôi lặng người đi vì câu trả lời khôn khéo của Wright. Trong bốn câu trả lời của ông, tôi nhận thấy một câu biểu hiện trí óc minh mẫn, tầm nhìn không gì lay chuyển nổi và thiện ý xuất phát từ óc suy nghĩ chín chắn của ông. Đoạn còn lại của cuộc phỏng vấn đầy tính thuyết phục này là phần cuối cuộc đời của Wright, ông đã hoàn thành các bản thiết kế cho viện bảo tàng Guggenheim, công việc cuối cùng của ông vào năm 1957, lúc ông đã 90 tuổi.

Nhưng có một điều gì đó khiến tôi không thể nói nên lời. Trong lúc chờ đợi câu trả lời của Wright, tồi nhớ đến hình ảnh Jim trong nhà dưỡng lão. ồng ta cùng độ tuổi với Wright. Thực tế, đa số mọi người ở đây đều ở độ tuổi đó. Đột nhiên, tôi để ý thấy hai dạng lão hóa. Jim và Frank gần như sống trong cùng một thời. Nhưng một trí tuệ thì gần như héo mòn, còn trí tuệ kia vẫn giữ được sức sáng chói như ánh sáng mặt trời. Có điều khác nhau nào trong quá trình lão hóa giữa hai người đàn ông như Jim và Frank – người kiến trúc sư nổi tiếng kia? Câu hỏi này đã bị các nhà nghiên cứu bỏ ngỏ trong suốt một thời gian dài. Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu đã từng biết đến nhiều người lão hóa đang sống những cuộc đời có ích ở độ tuổi 80 và 90. Những người khác hình như trở nên méo mó và suy nhược trong cuộc sống và thường họ không sống nổi đến 70 tuổi. Những nỗ lực giải thích điểm khác nhau này đã dẫn đến nhiều phát hiện quan trọng mà tồi đã phân nhóm các câu trả lời theo sáu câu hỏi sau đây:

1) Có nhân tố nào để dự đoán chính xác xem bạn sẽ lão hóa ra sao?

Đó là câu hỏi chưa bao giờ dễ trả lời đối với các nhà nghiên cứu. Họ đã tìm được rất nhiều biến số mang tính bản chất góp phần tạo nên khả năng lão hóa của một con người. Đó chính là lý do tại sao các nhà khoa học đã đón nhận kết quả nghiên cứu này với cả lời hoan nghênh lẫn sự nghi ngờ.

Kết quả là, nụ cười trên gương mặt Jack La Lanne là một trong những biến số độc lập lớn nhất về sự lão hóa thành công, đó chính là có hay không có phong cách sống “ngồi lỳ ở nhà”. Nói một cách đơn giản, nếu bạn là người ít hoạt động, trì trệ, bạn có nhiều khả năng lão hóa giống như Jim. Nếu bạn chưa lão hóa hoàn toàn ở độ tuổi 80, và có một phong cách sống năng động, bạn có nhiều khả năng lão hóa giống như Frank, và bạn có nhiều khả năng làm việc đến tận 90 tuổi.

Lý do chính của sự khác nhau dường như là ở việc rèn luyện cơ thể, giúp cải thiện sự khỏe khoắn của tim mạch, giảm nguy cơ bệnh tật như đau tim, đột quỵ. Song các nhà nghiên cứu cũng tự hỏi tại sao những người lão hóa “thành công” dường như tỉnh táo nhiều hơn về mặt tinh thần. Điều này sẽ dẫn tới câu hỏi thứ hai:

2)      Đã có những cuộc trắc nghiệm hay chưa? Câu hỏi này đề cập đến những cuộc trắc nghiệm thần kinh đã được tiến hành. Không quan trọng nó được đánh giá thế nào, câu trả lời luôn luôn đúng là: Những người thường xuyên rèn luyện cơ thể có thể nâng cao năng lực nhận thức, đồi khi rất đáng kinh ngạc, so với những người không chịu vận động.

Những người thường xuyên rèn luyện cơ thể thực hiện tốt hơn những người “ngồi lỳ ở nhà” trong những trắc nghiệm về trí nhớ dài hạn, khả năng lập luận, sự chú ý, cách giải quyết vấn đề, thậm chí thực hiện các nhiệm vụ được gọi là thông minh. Những nhiệm vụ này kiểm tra khả năng suy luận nhanh nhạy và suy nghĩ trừu tượng, khả năng sử dụng những dữ kiện đã đã học được từ trước để giải quyết một vấn đề mới. Rèn luyện cơ thể giúp cải thiện cơ bản một loạt khả năng có thể đạt được trong lớp học và ở nơi làm việc.

Không phải bất kỳ khả năng nhận thức nào cũng được cải thiện nhờ việc rèn luyện cơ thể. Ví dụ như kỹ năng trí nhớ ngắn hạn tỏ ra không liên quan tới hoạt động thể chất. Trong khi hầu hết mọi cơ thể đều thể hiện một sự cải thiện nào đó, thì mức độ lợi ích với mỗi cá nhân lại tương đối khác nhau. Điều quan trọng nhất là, những kết quả nghiên cứu này – bền vững như chúng đã từng tồn tại – chỉ thể hiện mối liên kết, chứ không phải nguyên nhân. Để chỉ ra mối liên hệ trực tiếp, cần tiến hành thêm hàng loạt các cuộc thử nghiệm khác. Và các nhà nghiên cứu buộc phải đặt ra câu hỏi:

3)      Bạn có thể biến Jim thành Frank?

Các cuộc thử nghiệm gợi lại cuộc trình diễn được dàn dựng lại. Các nhà nghiên cứu đã tìm được một nhóm những người ít vận động, đánh giá năng lượng não của họ, giúp họ luyện tập một thời gian rồi đánh giá lại năng lượng não của họ.

Các nhà nghiên cứu luôn nhận thấy khi những người ít vận động tham gia vào một chương trình tập luyện aerobic, mọi khía cạnh năng lực tinh thần của họ bắt đầu hồi phục. Sau gần bốn tháng hoạt động, kết quả thật tuyệt vời. Điều này cũng xảy ra tương tự với trẻ em ở độ tuổi đi học. Trong một lớp học, học sinh tập đi bộ hai hoặc ba buổi mỗi tuần, mỗi buổi chừng 30 phút. Sau 12 tuần, kết quả nhận thức của chúng được cải thiện đáng kể so với trước khi đi bộ. Khi chương trình rèn luyện bị hủy bỏ, kết quả học tập của chúng lại trở về tình trạng trước cuộc thử nghiệm. Các nhà khoa học nhận thấy có một mối liên kết trực tiếp. Trong chừng mực nào đó, các bài luyện tập có thể biến Jim thành Frank, hoặc ít nhất có thể biến Jim thành một phiên bản sắc nét hơn của chính ông ta.

Khi hiệu quả của việc rèn luyện nhận thức ngày càng rõ rệt hơn, các nhà khoa học bắt đầu điều chỉnh các câu hỏi của mình. Một trong những câu hỏi lớn nhất, chân tình nhất đối với những người ít vận động là: Bạn cần loại luyện tập nào và cần luyện tập trong bao lâu mới có thể đem lại tác dụng? Tôi sẽ đưa ra cả thông tin vui và thông tin buồn.

4)      Thông tin buồn là gì? Thật đáng ngạc nhiên, sau nhiều năm nghiên cứu về dân số lão hóa, kết quả thu được không nhiều. Nếu bạn đi bộ vài lần mỗi tuần, điều đó sẽ có lợi cho não của bạn. Với những người chịu khó nhúc nhích một chút, não cũng được cải thiện hơn so với người không hề vận động. Cơ thể dường như la hét đòi trở về thuở sơ khai, là một đứa trẻ hiếu động. Bất kỳ sự tán đồng lịch sử nào, dù hết sức nhỏ nhặt cũng được nhiệt liệt hoan nghênh. Trong phòng thí nghiệm, tiêu chuẩn vàng của bài tập aerobic là 30 phút cho mỗi bài tập, hai hoặc ba lần mỗi tuần. Tăng cường chế độ dinh dưỡng, nhận thức của não càng được gia tăng.

Tất nhiên, kết quả của mỗi người đều khác nhau và không ai lại chịu dấn thân vào một chương trình tập luyện khắt khe mà không có sự tư vấn của bác sĩ. Luyện tập quá nhiều gây nên tình trạng kiệt sức và có thể làm tổn thương quá trình nhận thức. Các kết quả nghiên cứu chỉ đơn thuần đưa ra gợi ý về sự luyện tập mà một người nên thực hiện. Trải qua hàng triệu năm, từ thời xa xưa, việc rèn luyện cơ thể đã rất tốt cho não.

ích lợi của nó đáng ngạc nhiên ra sao, khi chúng ta trả lời được câu hỏi tiếp theo.

5)      Luyện tập có thể chữa được bệnh rối loạn trí não?

Xác định ảnh hưởng rõ rệt của việc rèn luyện cơ thể đối với quá trình nhận thức điển hình, các nhà nghiên cứu muốn biết liệu có thể sử dụng các bài luyện tập để chữa trị một quá trình nhận thức hay không. Chúng ta nghĩ sao về những căn bệnh của tuổi già như chứng mất trí nhớ và một căn bệnh tương tự, bệnh Alzheimer¹ (sa sút trí tuệ ở người cao tuổi)? Và cả những rối loạn cảm xúc như sự phiền muộn? Các nhà nghiên cứu xem xét cả hai khía cạnh phòng ngừa và can thiệp. Nhiều cuộc thí nghiệm được thực hiện đi thực hiện lại trên toàn thế giới, trong hàng chục năm, thu hút hàng nghìn nhà nghiên cứu và cho kết quả thật rõ ràng. Nguy cơ mắc chứng giảm trí nhớ trong cuộc đời bạn thường giảm một nửa nếu bạn tham gia hoạt động thể chất trong thời gian rảnh rỗi. Tập aerobic dường như đóng vai trò then chốt. Với bệnh Alzheimer, hiệu quả của nó còn lớn hơn rất nhiều, rèn luyện cơ thể sẽ làm giảm tỉ lệ mắc bệnh hơn 60%.

Rèn luyện cơ thể bao nhiêu mới đủ? Tập đi tập lại mỗi ngày một ít. Các nhà nghiên cứu khuyên bạn nên tham gia một loại hình luyện tập nào đó, chỉ cần hai lần mỗi tuần cũng mang lại ích lợi cho bạn. Nâng cao việc rèn luyện cơ thể bằng cách đi bộ 20 phút mỗi ngày, bạn có thể giảm khoảng 57% nguy cơ đột quỵ, một trong những nguyên nhân gây bại liệt thần kinh ở người lớn tuổi.

Có một người chịu trách nhiệm chính trong việc xúc tiến các cuộc nghiên cứu này là Tiến sĩ Steven Blair. Anh đã thực sự không muốn trở thành nhà khoa học, mà muốn trở thành huấn luyện viên điền kinh. Trông anh có vẻ huyền bí giống như Jason Alexander, diễn viên đóng vai George Costanza trong vở hài kịch cổ Seinfeld² trên truyền hình. Huấn luyện viên của Blair ở trường trung học, Gene Bissel, một lần bị tước quyền huấn luyện đội bóng đá sau khi bị phát hiện đã không nghe điện thoại của một quan chức thể thao. Mặc cho các quan chức của liên đoàn bóng đá gây khó khăn, Bissel vẫn tin đội của ông sẽ chiến thắng. Và chàng Steven trẻ tuổi không bao giờ quên được vụ việc đó. Blair đã viết lại rằng, tinh thần tận tụy cống hiến đã truyền cho anh lòng ngưỡng mộ bất diệt đối với sự phân tích thống kê chính xác, đầy ý nghĩa của công việc nghiên cứu sức khỏe cộng đồng mà anh đang dấn thân vào. Bài thuyết trình mới đây của anh về sức khỏe và tỉ lệ người chết có giá trị như một bước ngoặt về cách thức làm việc với đức tính trung trực trong lĩnh vực này. Tính chính xác trong công việc nghiên cứu đã truyền cảm hứng tới các nhà nghiên cứu khác. Họ đặt câu hỏi làm thế nào sử dụng phương pháp rèn luyện cơ thể để không những chỉ phòng ngừa mà còn can thiệp, nhằm điều trị các chứng bệnh rối loạn nghĩ rằng, đó là do việc rèn luyện cơ thể điều chỉnh sự giải phóng ba chất truyền dẫn thần kinh phổ biến nhất liên quan tới sự duy trì sức khỏe thể chất: serotonin³, dopamine⁴ và norepinephrine⁵. Mặc dù tập luyện không thể thay thế cho việc điều trị bệnh thần kinh, song vai trò của nó trong việc thay đổi tâm tính nhanh đến nỗi nhiều bác sĩ thần kinh bắt đầu thêm chế độ rèn luyện thể chất vào phác đồ điều trị bình thường. Trong một cuộc thử nghiệm với những người mắc bệnh suy nhược, ta thấy rằng việc tập luyện nghiêm túc quả thực có thể thay thế cho thuốc chữa bệnh. Thậm chí khi được so sánh với phương pháp điều trị có dùng thuốc, phương pháp điều trị này đem lại kết quả đáng ngạc nhiên. Rèn luyện cơ thể đem lại lợi ích tức thì và trong thời gian dài đối với bệnh suy nhược và trầm cảm. Nó có tác dụng đối với cả phụ nữ và đàn ông. Càng kéo dài chương trình rèn luyện, tác dụng của nó càng lớn. Nó đặc biệt hữu ích trong các trường hợp bệnh nghiêm trọng và đối với người già.

Phần lớn các vấn đề chúng ta đang thảo luận đều tập trung vào nhóm người già. Điều này dẫn đến câu hỏi:

6)      Có phải tăng cường năng lực nhận thức bằng tập luyện chỉ dành cho người già?

Khi nhìn vào biểu đồ tuổi, bạn có thể thấy hiệu quả của luyện tập tăng cường nhận thức kém đi khi số tuổi tăng lên. Nguyên nhân lớn nhất của vấn đề này là do chúng ta còn có quá ít các cuộc nghiên cứu. Vừa mới đây, nghiên cứu khoa học mới tập trung vào nhóm dân số trẻ hơn. Một trong những cố gắng lớn nhất là việc huy động hơn 10.000 công chức dân sự nước Anh ở độ tuổi từ 35 đến 55 tham gia cuộc kiểm tra các thói quen luyện tập, và theo mức độ luyện tập thể chất, họ được phân loại thành ba nhóm: thấp, trung bình và cao. Nhóm thứ nhất dường như có khả năng thực hành nhận thức rất kém. Những người có cách sống “ngồi lỳ ở nhà” đặc biệt kém về khả năng nhận thức đòi hỏi kỹ năng giải quyết vấn đề theo cách ứng biến nhanh nhạy. Nhiều nghiên cứu tiến hành ở một số quốc gia khác cũng khẳng định điều này.

Nếu số lượng các cuộc nghiên cứu đã tiến hành trong nhóm dân số ở độ tuổi trung niên là ít ỏi, thì số lượng các cuộc nghiên cứu về việc tập luyện và về trẻ em lại càng ít hơn. Mặc dù cần phải tiến hành nhiều việc nữa, nhưng kết quả đưa ra lại chẳng có gì mới, có thể do một số nguyên nhân khác.

Để thảo luận về vài điểm khác nhau này, tôi muốn giới thiệu với các bạn Tiến sĩ Antronnette Yancey. Cao gần 1,8 mét, là hiện thân của vẻ đẹp mạnh mẽ, bà là cựu người mẫu, nay là nhà nghiên cứu y học. Tình yêu trẻ em sâu sắc và nụ cười luôn nở rộng trên môi càng củng cố thêm dáng vẻ của bà. Bà còn là cầu thủ bóng rổ xuất sắc, một thi sĩ có tên tuổi và là một trong số ít các nhà khoa học thành công trong lĩnh vực nghệ thuật. Với tài năng của một ngôi sao, bà có năng khiếu nghiên cứu ảnh hưởng của hoạt động thân thể đối với sự phát triển trí óc. Bà đã khám phá ra điều mà bất kỳ người nào cũng nhận thấy: Rèn luyện cơ thể giúp cải thiện năng lực trí óc của trẻ em. Những trẻ có thể chất khỏe mạnh thường nhận biết về mặt thị giác nhanh hơn những trẻ ốm yếu, ít vận động. Khả năng tập trung của chúng cũng tốt hơn. Các nghiên cứu về hoạt động của não chỉ ra rằng, trẻ em và thanh thiếu niên khỏe mạnh thường huy động nhiều năng lực nhận thức vào một công việc và làm việc đó trong thời gian dài hơn.

“Trẻ em chỉ tập trung chú ý vào các vấn đề khi chúng chủ động”, Yancey nói. “Trẻ em dường như ít bị vướng mắc về cách cư xử ở lớp học khi chúng chủ động. Chúng cảm nhận mình tốt hơn, có lòng tự trọng cao hơn, ít bị suy nhược và ít lo âu hơn. Những điều này có thể làm suy giảm thành tích học tập và sức chú ý.”

Dĩ nhiên, có nhiều thành tố khác tạo nên thành tích học tập. Tìm ra những thành tố nào quan trọng nhất là việc tương đối khó, đặc biệt nếu bạn muốn cải thiện thành tố đó. Khám phá xem liệu việc rèn luyện có phải là một trong các thành tố lựa chọn đó không thậm chí còn gay go hơn. Song những phát hiện ban đầu này cho thấy rằng chúng ta có mọi lý do để có thể lạc quan về những kết quả bền vững.

Một bài luyện tập qua việc làm đường

Tại sao việc luyện tập mang lại hiệu quả cho não? ở cấp độ phân tử, những người thi ăn – hay nói một cách kém thân thiện là những con lợn chuyên nghiệp – có thể giải thích điều này. Có một tổ chức quốc tế đại diện cho những người này, tình nguyện bấm giờ để biết họ ăn được bao nhiêu trong một cuộc thi. Tổ chức này gọi được gọi là Liên đoàn thi ăn quốc tế, trên nóc trụ sở của nó trưng một khẩu hiệu đầy kiêu hãnh (Tôi không hề bịa đặt) là In Voro Veritas⁶ – theo nghĩa đen là “Nhồi nhét thức ăn, đó sự thật”.

Giống như bất kỳ sự kiện thể thao nào khác, cuộc thi ăn cũng có các nhà vô địch. Nhà đương kim vô địch hiện nay là Takeru “Tsunami” Kobayashi. Anh đã nhận được rất nhiều giải thưởng từ các cuộc thi ăn, trong đó có cuộc thi ăn bánh bao chay (ăn 83 chiếc bánh bao chỉ trong 8 phút), thi ăn bánh bao nhân thịt lợn rán (100 chiếc trong 20 phút) và cuộc thi ăn hăm-bơ-gơ (97 chiếc trong 8 phút). Kobayashi cũng là nhà vô địch thế giới trong cuộc thi ăn xúc xích. Một trong những thất bại hiếm hoi của anh là thua một chú gấu tên là Kodiak, nặng 1.089 pound⁷. Năm 2003, kênh truyền hình Fox có một chương trình đặc biệt tên là Ngườithi với thú. Kobayashi chỉ ăn được 31 chiếc xúc xích so với 50 cái mà chú gấu ăn được, tất cả chỉ trong 2 phút rưỡi.

Kobayashi cũng mất ngôi vô địch ăn xúc xích vào tay Joey Chestnuts trong năm 2007, người đã ăn 66 chiếc xúc xích chỉ trong 12 phút (Tsunami chỉ ăn được 63 chiếc).

Nhưng điều tôi quan tâm ở đây không phải là tốc độ. Tôi muốn nói tới điều gì đã xảy ra đối với tất cả những chiếc xúc xích này sau khi chúng trôi xuống cổ họng Tsunami. Như bất kỳ ai trong chúng ta, anh ta cũng sử dụng răng, axit cùng hệ thống ruột để nghiền thức ăn và nếu cần thì tái định hình cấu trúc của thức ăn.

Quá trình này được thực hiện với một mục đích duy nhất: chuyển đổi thức ăn thành glucose, dạng đường, một trong những nguồn cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể chúng ta. Glucose và các sản phẩm trao đổi chất khác được hấp thụ vào máu thông qua ruột non. Chất dinh dưỡng đi tới mọi bộ phận trong cơ thể, tại đó chúng được đưa vào trong các tế bào, tạo nên các mô⁸ đa dạng của cơ thể. Các tế bào hút lấy glucose như cá mập điên cuồng đớp mồi. Các tế bào tham lam xé nhỏ kết cấu phân tử của glucose để giải phóng năng lượng đường. Sự giải phóng năng lượng này khá thô bạo khiến cho các nguyên tử thật sự bị tách xa nhau trong quá trình giải phóng.

Giống như trong các quá trình sản xuất khác, hoạt động mạnh mẽ này sản xuất ra một lượng khá lớn các chất thải độc hại. Nếu là thức ăn, chất thải này bao gồm một lượng thừa các điện tử gây hại bị xé nhỏ ra từ các nguyên tử trong phân tử glucose. Còn lại một mình, các điện tử này xâm nhập vào bên trong các phân tử khác của tế bào, chuyển đổi các phân tử này thành một trong những chất có hại nhất đối với con người. Người ta gọi chúng là các điện tử tự do. Nếu không bị đào thải nhanh, chúng sẽ phá hoại các bộ phận bên trong của tế bào và dần dần tích tụ ở các phần còn lại của cơ thể. Những điện tử này hoàn toàn có thể gây nên, chẳng hạn như sự đột biến DNA⁹ của bạn.

Lý do bạn không chết vì dư thừa điện tử là do bầu khí quyển chứa đầy khí oxy để thở. Chức năng chính của khí oxy là nó hoạt động như một miếng mút hấp dẫn các điện tử. Dòng máu vận chuyển chất dinh dưỡng tới các mô của bạn, đồng thời cũng mang theo các miếng mút oxy này. Bất kỳ điện tử dư thừa nào đều được khí oxy hấp thụ và sau một lúc được “luyện đan” về mặt phân tử, chuyển sang dạng carbon dioxide¹⁰ – cũng nguy hiểm tương đương nhưng có thể được đào thải hoàn toàn. Máu được đưa trở lại phổi, ở đó carbon dioxide tách ra khỏi máu và được bạn thở ra ngoài. Do đó, nếu bạn là người thi ăn hay kiểu tương tự, không khí giàu oxy mà bạn hít vào giữ cho thức ăn mà bạn đã ăn vào không giết chết bạn.

Đưa chất dinh dưỡng đến các mô và đẩy các điện tử độc hạ ra ngoài hiển nhiên là những vấn đề đang được đề cập tới. Đó là nguyên do tại sao máu tồn tại khắp nơi trong cơ thể bạn và máu tồn tại với cả hai vai trò: người nhân viên phục vụ và đội quân che chắn các chất độc hại. Bất kỳ mồ nào trong cơ thể không được cung cấp đủ máu sẽ chết – kể cả não bạn. Đó là điều quan trọng vì sự đòi hỏi nâng lượng của não vô cùng lớn. Bộ não chỉ chiếm khoảng 2% trọng lượng cơ thể người nhưng lại sử dụng khoảng 20% năng lượng cung cấp cho toàn cơ thể – gấp hơn mười lần so với sự mong đợi của chúng ta. Khi não làm việc hoàn toàn, nó sử dụng nhiều năng lượng hơn cho mỗi đơn vị mô, còn nhiều hơn so với năng lượng để tập một bài tập tứ chi. Trên thực tế, não người không thể đồng thời kích hoạt hơn 2% nơ-ron thần kinh trong bất kỳ thời điểm nào. Hơn nữa, các chất đường được cung cấp nhanh hết đến nỗi bạn sẽ cảm thấy uể oải.

Nếu như não bạn có vẻ cần nhiều đường – và sản sinh nhiều chất độc hại – thì bạn phải tiêu tốn nhiều tiền. Điều này có nghĩa là não cũng cần nhiều máu chứa oxy. Não có thể sản sinh ra bao nhiêu chất dinh dưỡng và chất thải trong một phút? Chúng ta hãy xem xét các thống kê sau. Ba nhu cầu trong cuộc sống loài người là thức ăn, đồ uống và không khí trong lành. Song ảnh hưởng của chúng đến sự tồn tại lại rất khác nhau theo từng giai đoạn. Bạn có thể sống hơn 30 ngày không ăn và có thể đi hơn một tuần không cần uống nước. Tuy nhiên, não của bạn không thể hoạt động được quá 5 phút trong tình trạng không có oxy mà không gây nguy hiểm cho bạn. Các điện tử độc hại tích tụ quá nhiều vì máu không thể phân phối đủ các miếng mút oxy. Tuy nhiên, trong bộ não khỏe mạnh, hệ thống cấp phát máu có thể đươc cải thiện. Đó là do sự rèn luyện cơ thể mang lại.

Nó gợi cho tôi quan niệm nho nhỏ rất đời thường rằng nó có thể thay đổi lịch sử thế giới, theo nghĩa đen.

Loài người, theo quan niệm của John Loudon McAdam, kỹ sư người Scotland, sống tại Anh trong những năm đầu thế kỷ XIX, đã cảnh báo sự khó khăn của con người khi cố gắng vận chuyển thức ăn và hàng hóa trên những con đường bẩn thỉu đầy ổ gà, thường xuyên lầy lội, không thể qua lại được, ông đã có ý tưởng tuyệt vời về việc nâng cấp con đường bằng cách dùng các lớp đá và sỏi. Điều này khiến con đường nhanh chóng trở nên chắc chắn, ít lầy lội và ít bị ngập hơn. Vì các quốc gia làm theo cách thức này của ông, bây giờ phương pháp này được gọi là thi công đường bằng đá cấp phối, một kết quả đáng ngạc nhiên đã xảy ra. Mọi người có thể vận chuyển, trao đổi hàng hóa và dịch vụ với nhau một cách nhanh chóng và tin cậy. Các nhánh từ con đường chính xuất hiện khá nhanh chóng trong toàn vùng nông thôn, đã mở rộng quan điểm sử dụng các mạch giao thông chính để vận chuyển. Thương mại phát triển. Mọi người trở nên giàu có. Bằng việc thay đổi cách làm việc, McAdam đã thay đổi cách sống của con người. Điều gì phải làm với bài luyện tập đó? Ý niệm trọng tâm của McAdam không phải nhằm cải thiện hàng hóa và dịch vụ, mà nhằm cải thiện khả năng tiếp cận hàng hóa và dịch vụ. Bạn có thể làm điều tương tự đó với não của bạn, qua việc rèn luyện để gia tăng các con đường trong cơ thể bạn, đó là các mạch máu. Rèn luyện cơ thể không cung cấp oxy và máu. Nó cung cấp cho cơ thể khả năng tiếp cận oxy và máu lớn hơn. Có thể dễ dàng hiểu được việc này đã diễn ra như thế nào.

Khi bạn rèn luyện thân thể, bạn làm gia tăng lưu lượng máu qua các mô trong cơ thể. Đó là do rèn luyện cơ thể kích thích các mạch máu nhằm tạo nên một phân tử điều chỉnh lưu lượng máu mạnh mẽ gọi là nitric oxide. Ngay khi lưu lượng máu được cải thiện, cơ thể sản sinh ra các mạch máu mới, những mạch máu này ngày càng xâm nhập sâu hơn vào các mô trong cơ thể. Điều này cho phép tiếp cận các “hàng hóa và dịch vụ” của dòng máu, bao gồm cung cấp chất dinh dưỡng và loại bỏ chất thải.

Bạn rèn luyện thân thể càng nhiều thì càng nuôi dưỡng được các mô, càng đào thải được nhiều chất độc ra ngoài. Hoạt động này xảy ra trong toàn bộ cơ thể bạn.

Đó là lý do tại sao rèn luyện cơ thể lại cải thiện khả năng thực hiện của phần lớn các chức năng hoạt động của con người. Bạn củng cố mạng lưới vận tải hiện có và tạo thêm những mạng lưới mới, giống như các con đường của McAdam. Chẳng có gì bất ngờ, bạn đang trở nên khỏe mạnh hơn.

Điều tương tự cũng xảy ra trong não của con người. Các cuộc nghiên cứu điển hình chỉ ra rằng rèn luyện cơ thể thực chất là gia tăng thể tích máu trong một vùng của não, là vùng có rất nhiều nếp gấp. Vùng não này là một thành phần quan trọng của hippocampus¹¹ (não cá ngựa – còn gọi là hải mã não), tham gia rất sâu vào việc tạo thành ký ức. Lưu lượng máu gia tăng, dẫn đến kết quả có nhiều mao mạch mới, cho phép thêm nhiều tế bào não tiếp cận chất dinh dưỡng trong máu và được bảo vệ khỏi các chất độc hại.

Một ảnh hưởng đặc biệt khác của việc rèn luyện cơ thể đối với não vừa được làm sáng tỏ, đó không phải là sự nhớ lại quá nhiều về những con đường mà là về “phân bón”, ở cấp độ phân tử, các cuộc nghiên cứu trước đã chỉ ra rằng rèn luyện cơ thể cũng kích thích một trong những nhân tố phát triển mạnh nhất của não là BDNF¹². BDNF góp phần vào sự phát triển của các mô khỏe mạnh, nó sử dụng một chất kích thích tăng trưởng giống như “phân bón” cho các nơ-ron thần kinh trong não. Chất protein này giữ cho các nơ-ron hiện có trẻ và khỏe, khiến cho mong muốn kết nối với các nơ-ron khác của chúng mạnh mẽ hơn. Nó cũng kích thích các tế bào thần kinh gốc và tạo nên các tế bào thần kinh mới trong não. Những tế bào nhạy cảm nhất với chất protein này ở vùng hippocampus, là vùng ảnh hưởng sâu sắc nhất tới nhận thức của con người. Rèn luyện cơ thể gia tăng mức độ sử dụng BDNF trong các tế bào đó. Bạn rèn luyện cơ thể càng nhiều thì càng tạo ra nhiều “phân bón”. Hiện nay, có nhiều ý kiến cho rằng cơ chế tương tự cũng xảy ra trong thế giới loài người.

Chúng ta có thể tạo ra “sự trở lại”

Tất cả các bằng chứng chỉ ra một định hướng: Hoạt động thể chất là chất “cocain” liên quan đến nhận thức. Chúng ta có thể tạo ra sự trở lại của môn điền kinh phối hợp. Tất cả những gì chúng ta phải làm là vận động. Khi mọi người nghĩ đến những sự trở lại tuyệt vời, họ lập tức nghĩ ngay tới Lance Armstrong¹³ hay Paul Hamm¹⁴. Tuy nhiên, một trong những pha trở lại tuyệt vời nhất mọi thời đại diễn ra vào năm 1949, trước sự trở lại của hai người nói trên. Đó là sự trở lại của tay gôn huyền thoại Ben Hogan¹⁵.

Có lần, anh đã bị một đối thủ châm chọc, “Nếu chúng ta đặt đầu của người khác lên vai anh ta, anh ta sẽ là tay gôn vĩ đại nhất chưa từng thấy”. Thái độ thô lỗ đó khiến Hogan cảm thấy như bị một mũi kim châm vào gáy vô cùng khó chịu, và anh càng quyết tâm sôi sục. Đã giành chức vô địch giải PGA năm 1946 và năm 1948, anh được mệnh danh là tay chơi xuất sắc của năm. Nhưng tất cả đã kết thúc thật bất ngờ. Vào một đêm đầy sương mù mùa đông năm 1949, tại bang Texas, xe của Hogan và vợ đã bị một chiếc xe khách lao vào. Hogan bị gãy nhiều đoạn xương: xương cổ, xương chậu, mắt cá chân và xương sườn. Đây là những điều rất quan trọng đối với một tay gôn. Anh đã thoát chết nhưng bệnh nghẽn máu luôn đe dọa cuộc sống của anh. Các bác sĩ nói anh có thể không bao giờ đi lại và chơi gôn được nữa. Hogan phớt lờ những dự đoán đó. Một năm sau tai nạn, Hogan quay lại sân cỏ và giành giải gôn mở rộng của Mỹ. Ba năm sau đó, anh đã có một trong những mùa giải thành công nhất trong giới gôn chuyên nghiệp. Anh tham gia sáu giải đấu và thắng được năm trong số đó, bao gồm cả ba chức vô địch lớn của năm (một chiến tích mà ngày nay chúng ta vẫn biết là “cú ăn ba” của Hogan).

Là một trong những sự quay trở lại tuyệt vời nhất trong lịch sử thể thao, anh đã phát biểu với phong cách dí dỏm quen thuộc: “Mọi người luôn nói với tôi rằng tôi không thể làm được gì nữa.” Và mãi đến năm 1971 anh mới giải nghệ.

Khi phản ánh những ảnh hưởng của rèn luyện cơ thể đến khả năng nhận thức và những gì mà chúng ta cố gắng thu được, tôi nhớ đến sự quay trở lại này. Nền văn minh, trong khi mang đến cho chúng ta những tiến bộ vượt bậc như thuốc thang và những con dao mổ hiện đại, thì cũng đem lại một tác dụng phụ khó chịu. Nó cho chúng ta nhiều cơ hội ngồi chúi đầu vào công việc. Dù khi học tập hay làm việc, chúng ta dần dần từ bỏ thói quen rèn luyện cơ thể mà tổ tiên chúng ta đã từng làm. Hậu quả cũng giống như một vụ tai nạn giao thông.

Hãy nhớ rằng tổ tiên đã tiến hóa của chúng ta đã từng quen với việc đi bộ 12 dặm mỗi ngày. Điều này có nghĩa là não chúng ta được hỗ trợ hầu như trong suốt lịch sử tiến hóa bởi những cơ thể mang tầm cỡ Olympic. Chúng ta đã từng không quen với việc ngồi 8 tiếng liền trong lớp học. Chúng ta đã từng không quen với việc ngồi 8 tiếng liền trong trong phòng riêng. Nếu chúng ta ngồi xung quanh Serengeti¹⁶ trong 8 tiếng – quỷ tha ma bắt, chỉ trong 8 phút – thường là chúng ta sẽ trở thành bữa trưa của một con thú nào đó. Chúng ta không có hàng triệu năm để thích nghi với lối sống “ngồi lỳ ở nhà” của mình. Điều đó có nghĩa là chúng ta cần phải quay trở lại. Bước đầu tiên là chúng ta hãy thoát ra khỏi sự thụ động này. Tôi tin rằng, kết hợp rèn luyện cơ thể với 8 giờ làm việc ở công sở hoặc ở trường học sẽ không làm chúng ta thông minh hơn. Điều này chỉ khiến chúng ta trở nên bình thườngmà thôi.

Những ý tưởng

Không còn nghi ngờ nữa, chúng ta đang mắc phải dịch bệnh béo phì, nhưng tôi sẽ không bàn tới điều đó ở đây. Lợi ích của việc rèn luyện cơ thể dường như là vô tận vì ảnh hưởng của nó theo toàn hệ thống, tác động tới hầu như mọi hệ thống sinh lý học. Chẳng hạn như rèn luyện cơ thể khiến cho cơ bắp và xương chắc khỏe hơn, tảng cường sức khỏe và sự cân đối. Nó giúp bạn ăn uống ngon miệng, thay đổi dạng chất béo trong máu bạn, giảm thiểu nguy cơ mắc phải hàng tá bệnh như ung thư, tăng cường hệ thống miễn dịch, hỗ trợ chống lại những ảnh hưởng nguy hại do căng thẳng (xem Chương 8). Rèn luyện cơ thể giúp tăng cường hệ thống tim mạch, làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và bệnh tiểu đường. Kết hợp với những lợi ích về trí óc, rèn luyện cơ thể dường như là một “hạt đậu” ma thuật được trao cho chúng ta để cải thiện sức khỏe của con người, cũng giống như y học hiện đại. cần có những phương thức để khai thác ảnh hưởng của việc rèn luyện cơ thể trong các lĩnh vực thực tiễn như giáo dục và kinh doanh.

Giải lao hai lần một ngày Do chỉ dựa vào điểm kiểm tra, thi cử để đánh giá thành tích học tập, nhiều quận trên khắp đất nước đang loại bỏ giáo dục thể chất và giờ giải lao. Hình như người ta coi ảnh hưởng mạnh mẽ của hoạt động thể chất đối với nhận thức chẳng có ý nghĩa gì. Yancey, một người mẫu chuyển sang làm thầy thuốc, nhà khoa học, vận động viên bóng rổ, mô tả một bài kiểm tra trong thế giới thực như sau:

“Họ lấy thời gian để học các môn khác dành cho giáo dục thể chất… và nhận thấy rằng, nhìn chung, [giáo dục thể chất] không ảnh hưởng xấu đến khả năng làm bài thi của học sinh… [Khi] những giáo viên đã qua đào tạo dạy môn giáo dục thể chất, lũ trẻ thật sự làm bài thi tốt hơn về các môn ngôn ngữ, tập đọc và các môn thi cơ bản khác.” Loại bỏ rèn luyện thể chất –      hoạt động thật sự giúp ta nâng cao khả năng nhận thức – để làm một bài thi tính điểm cũng giống với việc cố gắng giảm cân bằng cách nhịn đói. Sự thể sẽ ra sao nếu một trường học thêm môn rèn luyện thể chất vào chương trình giảng dạy thường xuyên, thậm chí hai lần mỗi ngày? Sau khi tất cả bọn trẻ được kiểm tra sức khỏe, chúng sẽ dành ra 20-30 phút mỗi sáng cho bài tập aerobic tiêu chuẩn; buổi chiều, 20-30 phút cho bài tập tăng cường thể lực. Khi được hỏi, hầu hết học sinh tham gia đều nói việc này có lợi ích nếu được thực hiện chỉ hai hoặc ba lần một tuần. Nếu nó có hiệu quả, sẽ có nhiều ý niệm mới nảy sinh. Thậm chí, nó có thể đưa ra ý niệm đồng phục trong nhà trường. Trang phục mới sẽ gồm những gì? Quần áo thể dục đơn giản, mặc suốt cả ngày.

Công việc buồn tẻ hàng ngày trong lớp học và phòng riêng Chúng ta hãy nhớ lại một thí nghiệm đã chỉ ra rằng khi bọn trẻ tập aerobic, não chúng cũng làm việc hiệu quả hơn, và khi không luyện tập nữa, khả năng nhận thức nhanh chóng tụt xuống? Kết quả này cho các nhà nghiên cứu thấy được mức độ sung sức cũng không quan trọng bằng sự gia tăng nhanh chóng nguồn oxy cung cấp cho não (mặt khác, sự sắc bén về mặt tinh thần được gia tăng cũng không tụt xuống nhanh). Do đó, họ đã tiến hành một thí nghiệm khác. Họ thấy rằng oxy được cung cấp cho những thanh niên khỏe mạnh không tập luyện cũng đem đến sự cải thiện về mặt nhận thức như nhau.

Điều này gợi ra một ý tưởng thú vị có thể thử nghiệm trong lớp học (đừng lo, điều này không liên quan gì đến việc sử dụng thuốc kích thích oxy để nâng cao điểm số). Trong suốt một buổi học, bọn trẻ sẽ ra sao nếu chúng không ngồi tại bàn học mà đi bộ trên các máy tập? Học sinh có thể nghe một bài giảng toán khi đang đi bộ với tốc độ một đến hai dặm một giờ, hoặc học tiếng Anh trên các máy đi bộ có lắp một chiếc máy tính để bàn. Các máy đi bộ trong các lớp học có thể tận dụng được những lợi thế quý báu của việc gia tăng nguồn khí oxy một cách tự nhiên, và cùng lúc gặt hái được mọi lợi thế khác của việc rèn luyện thường xuyên. Liệu điều này, nếu được triển khai trong suốt một năm học, có làm thay đổi thành tích học tập của học sinh? Khi các nhà khoa học về trí não và các nhà khoa học về giáo dục còn chưa ngồi cùng nhau để chỉ ra các lợi ích thực tế, câu trả lời sẽ là: Ai mà biết được.

Cũng có thể thực hiện ý tưởng này ở nơi làm việc, đối với các công ty có lắp đặt máy tập đi bộ và khuyến khích khoảng thời gian giải lao buổi sáng và buổi chiều để tập luyện. Các cuộc họp của ban quản lý cũng có thể được tiến hành trong khi mọi người đi bộ với tốc độ hai dặm một giờ. Liệu điều đó có thể cải thiện năng lực giải quyết vấn đề? Liệu nó có thể thay đổi tốc độ ghi nhớ hoặc sức sáng tạo giống như đã đạt được trong phòng thí nghiệm hay không?

Ý tưởng bổ sung việc rèn luyện cơ thể vào công việc hàng ngày nghe có vẻ xa xôi, song không quá khó khăn. Tôi đặt một máy đi bộ trong phòng làm việc, và hiện nay, tôi đang sử dụng giờ nghỉ giải lao để tập chứ không uống cà phê. Thậm chí tôi đã lắp thêm một chiếc giá nhỏ trên máy đi bộ để đặt máy tính xách tay, do đó tôi có thể vừa tập vừa viết email. Thoạt tiên, rất khó khăn để thích nghi với hoạt động pha trộn kỳ lạ này. Tôi phải mất 15 phút đánh vật với cái máy tính để trở thành một người đánh máy hoàn hảo trong khi vẫn phải đi với tốc độ 1,8 dặm một giờ.

Tôi không phải là người duy nhất suy nghĩ theo hướng này. Ví dụ như hãng Boeing đã bắt đầu tập luyện nghiêm túc trong chương trình tập huấn cho các nhà lãnh đạo. Các nhóm giải quyết vấn đề trước đây thường làm việc muộn vào ban đêm; nhưng bây giờ, mọi công việc phải được hoàn thành vào ban ngày để họ có thời gian tập luyện và ngủ. Có nhiều nhóm đang hoàn thành các mục tiêu công tác của họ. Phó chủ tịch hãng Boeing đã đặt một chiếc máy tập chạy ngay trong phòng làm việc của mình. Bà nói rằng rèn luyện cơ thể khiến trí óc bà minh mẫn hơn và giúp bà tập trung hơn vào cồng việc. Hiện nay các nhà lãnh đạo hãng đang nghĩ cách kết hợp việc rèn luyện cơ thể vào các giờ lao động hàng ngày.

Có hai nguyên nhân về kinh doanh đang thúc ép ý tưởng cấp tiến đó. Doanh nghiệp đã hiểu rằng nếu nhân viên rèn luyện cơ thể thường xuyên, phí tổn về chăm sóc sức khỏe sẽ giảm. Không cần phải bàn cãi gì về việc tập luyện sẽ giảm đi một nửa nguy cơ đột quỵ và mắc bệnh Alzheimer của mỗi người. Nhưng rèn luyện cơ thể cũng có thể tảng cường sức mạnh trí não của tập thể trong một tổ chức. Những nhân viên khỏe mạnh có thể tăng chỉ số IQ¹⁷ bẩm sinh của họ so với những nhân viên chỉ ngồi một chỗ. Đối với các công ty có tính cạnh tranh dựa trên sức mạnh trí tuệ mang tính sáng tạo, sự huy động này đồng nghĩa với một lợi thế mang tính chiến lược. Trong phòng thí nghiệm, bài luyện tập thường xuyên giúp gia tăng –      đôi khi rất lớn – các khả năng giải quyết vấn đề, trí thông minh linh lợi, thậm chí cả trí nhớ. Liệu có điều tương tự như thế trong môi trường kinh doanh? Nên thực hiện loại bài tập nào và mức độ thường xuyên ra sao? Điều đó cũng đáng được nghiên cứu.

Tóm lược Quy luật #1

RÈN LUYỆN CƠ THỂ GIÚP TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC TRÍ NÃO

•      Não chúng ta được tạo ra để đi bộ 12 dặm một ngày!

•      Để cải thiện các kỹ năng suy nghĩ, phải vận động.

•      Rèn luyện cơ thể giúp vận chuyển máu lên não, mang lại cho não năng lượng từ glucose và oxy để loại bỏ các điện tử độc hại còn sót lại. Nó cũng giúp kích thích các protein để duy trì kết nối giữa các nơ–ron.

•      Tập aerobic hai lần một tuần làm giảm một nửa nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ thông thường. Aerobic cũng loại bỏ 60% nguy cơ mắc bệnh Alzhemeir.