Viên thanh tra rút chìa khoá trong túi và mở cổng tòa nhà “Granite Bungalow”. Thời tiết khô và đẹp, không sợ để lại vết chân, tuy nhiên chúng tôi cũng cẩn thận chùi chân lên thảm cửa.

Một phụ nữ từ trong tối đi ra, lại gần thanh tra để nói điều gì, ông ta liền ngoái lại phía sau, bảo chúng tôi:

– Ông Poirot, ông cứ đi tìm kiếm khắp nơi, xem tất cả những gì đáng xem. Mười phút nữa tôi lại xin hầu ông. Nhân tiện, đây là chiếc giầy của Grant, tôi mang tới để ông đối chiếu dấu vết.

Chúng tôi bước vào phòng khách, nghe bước chân của thanh tra xa dần.

Ingles lập tức chú ý tới một số đồ mỹ nghệ Trung Hoa đặt trên bàn kê ở góc; ông xem xét tỉ mỉ, có vẻ không chú ý gì đến Poirot. Phần tôi, không rời ông bạn tôi nửa mắt.

Sàn nhà được phủ bẵng vải nhựa mầu lá mạ sẫm, là thứ in rất rõ mọi dẫu chân.

Phía đối diện bên kia, có một cửa thông sang căn bếp nhỏ. Ở đó có hai cửa khác, một đi ra phòng ngoài, một dẫn vào phòng ở của Grant. Cửa nách (dành cho người phục vụ) từ ngoài vào, dẫn thẳng tới phòng ngoài.

Sau khi xem xét sàn nhà, như thường lệ, Poirot bắt đầu thiên độc thoại của mình, nói nho nhỏ:

– Xác chết nằm đây, nơi đánh dấu bằng cái vệt thẫm lớn này và những vệt tung tóe chung quanh. Đây là vết do dép dạ để lại, một số là vết giầy đàn ông… cỡ số bốn mươi hai. Có thể phân biệt rõ, dù có hơi lộn xộn. Hastings, anh cầm chiếc giày đó hả? Đưa tôi.

Anh so sánh cẩn thận chiếc giày với các dấu vết.

– Đúng, đúng là vết giầy của Robert Grant. Anh ta vào bằng lối này, giết ông chủ rồi quay trở vào gian bếp. Hắn đã dẫm lên máu, hãy nhìn xem những vết hắn để lai lúc đi ra! Trong gian bếp, thì chịu không thể quan sát điều gì, vì cả làng đã kéo đến xem! Grant trở vào phòng mình… Không, hắn đã trở lại nơi án mạng. Có phải để lấy các tượng ngọc thạch? Hay hơn để quên một vật gì có thể tố cáo hắn?

– Có thể ở lần trở lại này hắn mới giết ông già?

– Không, Hastings, anh không chú ý đến mọi thứ. Trên những vết giày máu hướng về phía bếp, còn có những vết khác đi về phòng này. Tôi tự hỏi tại sao hắn trở lại? Do lúc bây giờ hắn mới nghĩ tới các bức tượng? Không, vô lý!

– Thằng cha Grant này ngu ngốc đến mức tự tố cáo mình.

– Phải chăng như vậy. Chúng ta bị chìm trong một nghịch lý khó hiểu! Lúc này đang cần lao động của chất xám. Ta hãy vào trong phòng của hung thủ. Đây, vết máu ở trước cửa. Đây một vết chân lẫn máu… Không thể nhầm lẫn, chính Robert Grant và chỉ có hắn, đã tiếp cận người chết. Vả lại chỉ có mình hắn ở nhà.

– Nhưng lúc Grant đi lấy sữa, thì bà phục vụ cũng ở nhà một mình? Điều gì chứng minh là trước khi đi ra, bà ta không giết người? Bà ta không để lại dấu chân, vì không đi ra bên ngoài?

– Hoan hô Hastings! Tôi đang chờ xem anh có nghĩ thế không. Ý kiến đó đã nẩy ra trong óc tôi, song tôi gạt đi, lý do như sau. Betsy Andrews là người địa phương, dân làng biết rất rõ. Không lý gì bà ta dính dáng đến bọn Bốn người. Vả lại, lão Whalley là người vạm vỡ; phụ nữ không đối đầu nổi. Án mạng này chỉ có thể là tác phẩm của đàn ông.

– Tuy nhiên, bọn Bốn ngươi không lẽ đã bố trí giấu trên trần nhà một thiết bị khi cần sẽ tự động lao xuống cắt cổ Whalley?

– Nhiều tưởng tượng quá! Hastings, hãy tự kiềm chế.

Tôi cụt hứng, không nói. Poirot tiếp tục tha thẩn khắp nơi, hầm hừ lục lọi các phòng, các bàn, tủ. Tôi kêu lên:

– Poirot, anh điên rồi sao?

– Xin anh hãy nhìn cái đùi gà này, nhìn gần vào.

Tôi nhìn thật sát mà chẳng thấy gì đặc biệt; với tôi, đó chỉ là cái đùi gã, một đùi gà hết sức bình thường. Poirot lườm tôi một cái như sét đánh:

– Thế anh không nhìn thấy cái này? Cái này? Cái này nữa?…

Mỗi lần nhấn như thế là một lần anh đập vào miếng thịt vô tri từ đó rời ra những mảnh nước đá nhỏ.

Poirot kêu tôi hay tưởng tượng hão, song lúc này rõ ràng về mặt này, anh bỏ xa tôi đến hàng trăm dặm. Chẳng lẽ anh nghiêm túc nghĩ rằng những mẩu đá vụn này là tinh thể của một độc dược chết người. Tôi bình thản nói:

– Đây là thịt gà đông lạnh.

Anh nhìn tôi một lát, rồi phá lên cười:

– Tuyệt vời! Hastings, được có anh làm cộng sự cũng không uổngl Không gì thoát khỏi con mắt, cái gì cũng biết. Chỉ còn hỏi anh là mọi việc sáng rõ!

Poirot quẳng đùi gà lên đĩa, rời khỏi phòng.

Nhìn qua cửa sổ, anh nói:

– Ông bạn thanh tra kia rồi. Rất tốt, tôi đã xem tất cả những gì cần xem.

Anh gõ gõ tay lên bàn, đắm chìm trong suy nghĩ. Rồi đột nhiên:

– Hôm nay là thứ mấy?

– Thứ hai – tôi hơi ngạc nhiên, đáp.

– Thứ hai. Chà, phạm tội vào thứ hai là xui rồi.

Quay vào phòng khách, anh nhìn lên phong vũ biểu và nhiệt kế.

– Thời tiết tốt. Bảy mươi lăm độ Fahrenheit. Đúng là một ngày hè đẹp!

Ingles tiếp tục xem xét một số tượng nhỏ Trung Hoa rải rác trong phòng. Poirot nói:

– Xem ra ông chẳng thích thú gì với cuộc điều tra này.

– Thú thật đây không phải lĩnh vực của tôi. Tôi hiểu biết nhiều thứ, nhưng mù tịt về nghệ thuật điều tra hình sự. Vì vậy tôi xin đứng ngoài, những năm sống ở phương Đông đã dạy tôi biết kiên nhẫn.

Viên thanh tra chạy vào như gió, xin lỗi vì đã vắng mặt lâu, ông khăng khăng xin dẫn chúng tôi đi thăm khắp nhà một lần nữa, rồi tất cả chúng tôi ra về. Trên đường qua làng, Poirot nói:

– Tôi rất cảm ơn thịnh tình của ông thanh tra. Tuy nhiên, tôi muốn yêu cầu ông một việc nữa.

– Chắc ông muốn nhìn thi thể nạn nhân?

– Ồ không! Tôi không quan tâm điều ấy. Điều tôi muốn, là gặp Robert Grant.

– Nếu vậy, phải cùng tôi quay trở lại Moreton.

– Đồng ý, nhưng tôi muốn nói chuyện riêng với anh ta.

– Tôi chưa dám hứa, thưa ông Poirot .

– Nếu ông gọi điện hỏi Scotland Yard, tôi tin ở đó sẽ không phản đối.

– Ồ, tất nhiên, tôi đã nghe tiếng ông. Tôi biết ông đã nhiều lần giúp đỡ chúng tôi; nhưng đây là vấn đề nguyên tắc.

– Có thể, nhưng tôi cần phải nói chuyện với anh ta – Poirot bình tĩnh đáp. Rất cần, ông có biết vì sao? Hừm, đơn giản vì Grant không phải kẻ giết người.

– Sao? Vậy thì là ai?

– Theo tôi, hung thủ phải là người trẻ, đi xe hơi đến và dừng trước cổng “Granite Bungalow”. Hắn đi vào giết người rồi lại ra và đi theo lối hắn đã tới. Hắn để đầu trần và quần áo phải có vết máu.

– Nhưng… như vậy cả làng sẽ trông thấy hắn.

– Điều đó còn tùy.

– Có thể không, nếu mọi việc diễn ra ban đêm. Đằng này tội ác xẩy ra giữa ban ngày.

Poirot chỉ mỉm cười.

– Làm thế não ông lại nghĩ ra chiếc xe hơi, ông Poirot? Chắc phải có khối xe đi qua cổng nhà. Không có xe nào để lại dấu vết đặc biệt nào nhìn thấy được.

– Mắt không nhìn thấy, có thể – Poirot đáp – Nhưng trí óc ta nhìn thấy!

Viên thanh tra đưa tay lên trán, nhìn tôi, cười.

Tôi hoàn toàn hoang mang, nhưng tin ở Poirot. Chúng tôi cùng viên thanh tra lên đường đi Moreton. Poirot và tôi được đưa đến gặp Grant, nhưng có một cảnh sát đứng chứng kiến. Poirot đi thẳng vào đích.

– Grant, tôi biết anh vô tội. Hãy nói thật mọi việc với tôi.

Người tù vóc tầm thước, bộ mặt đặc biệt xấu xí. Trông mà hãi. Hắn sụt sịt.

– Xin thề, tôi không làm việc đó. Một kẻ nào đó đã bỏ các bức tượng lẫn vào đồ đạc của tôi. Một vụ gắp lửa bỏ tay người. Lúc về tôi đi thẳng vào phòng tôi và như tôi đã khai, tôi không biết gì cho đến khi bà Betsy la toáng. Xin làm ơn! Làm ơn! Làm ơn! Tôi không liên quan gì.

Poirot đứng dậy.

– Nếu anh không nói tôi nghe tất cả sự thật, thì hãy biết vậy.

– Nhưng…

– Anh đã vào trong phòng. Anh đã biết là ông chủ bị chết, và anh sắp sửa chạy trốn thì bà Betsy phát hiện ra…

Grant há hốc miệng.

– Não, thú thật đi! Phải thế không? Cách duy nhất để cứu mình, là nói hết sự thật. Tôi cam đoan với anh như thế.

– Thôi thì cũng liều! Grant đột nhiên nói. Sự việc diễn ra đúng như ông nói. Lúc về, tôi đi thẳng vào phòng ông chủ và thấy ông nằm chết trên sàn lênh láng máu. Thế là tôi hoảng sợ, người ta sẽ truy ra giờ giấc đi lại của tôi, chắc chắn kết tội tôi là thủ phạm. Ý nghĩ duy nhất lúc bấy giờ là bỏ chạy mau, trước khi mọi người phát hiện …

– Còn những tượng ngọc thạch?

Grant ngập ngừng:

– À! Vâng, nguyên là…

– Do suy nghĩ lại một cách tự nhiên, anh đã lấy chúng đi. Đúng thế không? Bây giờ, hãy trả lời câu hỏi sau: Anh có quay trở lại vào phòng để lấy các tượng?

– Tôi không quay trở lại lần thứ hai, chỉ một lần là đủ.

– Anh chắc chắn như thế?

– Hoàn toàn chắc chắn.

– Tốt! Bây giờ tôi hỏi: anh ra tù từ bao giờ?

– Cách đây hai tháng.

– Anh vào làm việc cho ông Whalley bằng cách nào?

– Qua trung gian của một hội giúp đỡ tù nhân. Khi tôi được tha, một người đã lo thu xếp cho tôi.

– Người đó như thế nào?

– Trông giống một mục sư, nhưng thật ra là không phải! Đội mũ mềm, đen, nói như sách! Răng cửa sứt, đeo kính. Tên là Saunders. Hắn nói nếu tôi biết hối lỗi và quyết tâm tu tỉnh, hắn sẽ tìm việc làm cho. Nhờ hắn môi giới, tôi đã tìm đến ông Whalley.

Poirot đứng lên.

– Cảm ơn. Tôi đã biết những gì cần biết! Xin hãy kiên nhẫn – Anh dưng lại ở bậc cửa, nói thêm – Saunders có đưa cho anh một đôi giầy?

Grant ngạc nhiên:

– Vâng, có. Sao ông biết?

– Nghề của tôi là phải biết – Poirot nghiêm trang.

Sau khi trao đổi vài câu với thanh tra, chúng tôi vào quán “Hươu trắng” để vừa bàn luận, vừa thưởng thức món trứng rán nhắm với rượu nho vùng Devonshire. Ingles mỉm cười hỏi:

– Bây giờ, ông đã sáng ra những gì rồi?

– Vâng, với tôi vụ việc có vẻ rõ ràng, nhưng dẫn chứng ra thì hơi khó. Whalley bị giết do lệnh của lũ Bốn người, nhưng Grant không phải là công cụ của chúng. Một tên ranh ma đã đưa Grant vào làm việc ở đây, tất nhiên nhằm mục đích dùng anh ta làm kẻ bung xung. Rất tiện, anh ta có tiền án mà! Hắn tặng anh ta một đôi giày, còn hắn giữ một đôi y hệt. Rất đơn giản. Lúc Grant đi vắng, bà Betsy thì đang chuyện trò con cà con kê với các bà già ngoài làng (gì chứ việc ấy thì chắc bà ta nói suốt ngày không chán), tên lưu manh kia đến, hắn xỏ đôi giày giống đôi đã cho Grant; hắn vào trong bếp, sang phòng khách, phang ông già một nhát lên đầu rồi cắt cổ. Hắn trở ra bếp, trút giày, đi giày khác vào, cầm đôi giày vẫy máu trong tay, ra cổng, lên xe… và chuồn.

Ingles đăm đăm nhìn Poirot :

– Tuy nhiên, vẫn có một điều chưa ổn. Ông giải thích thế nào là không ai nhìn ra hắn?

– Tất cả sự khôn ngoan của lũ Bốn người là ở chỗ đó! Mọi người đều nhìn thấy mà không nhận ra, ông hiểu không? Hắn đi trong xe hàng thịt!

Tôi không kìm được tiếng kêu:

– Ra cái đùi gà là thế!

– Chính vậy, anh Hastings. Ai cũng cam đoan là không trông thấy ai tới “Granite Bungalow” sáng hôm đó; vậy mà tôi tìm thấy ở phòng ngoài một cái đùi gà tươi rói, còn nguyên nước đá. Hôm nay là thứ hai, vậy chuyện cung ứng thực phẩm diễn ra vào đúng sáng nay! Các ông nghĩ xem … nếu cung ứng từ thứ bảy, thì với trời nóng này, thịt sẽ không giữ được lạnh qua suốt ngày chủ nhật! Vậy có người đã tới Bungalow, và tôi nghĩ phải là người nào mặc trang phục có vết máu mà lại không bị ai để ý vì chuyện đó.

– Chúng khôn ngoan kỳ lạ! – Ingles kêu.

– Đúng. Bọn Bốn người rất mạnh.

– Có mạnh bằng Hercule Poirot không? – Tôi hỏi.

Ông bạn ném cho tôi một cái nhìn đầy trách móc, nói trịnh trọng:

– Hastings, có những chuyện đùa mà anh không nên nói. Tôi chẳng đã cứu một người vô tội khỏi đoạn đầu đài? Mỗi ngày mỗi việc, thế là đủ.