Sự huy hoàng của màu sắc vốn rực sáng nhiều tuần dọc những bờ biển của Bốn Làn Gió đã tàn dần thành sắc xám xanh mềm mại của những ngọn đồi thu muộn. Rồi đến những ngày cánh đồng và bờ biển mù trong mưa bụi, hay run rẩy trước hơi thở của một ngọn hải phong sầu thảm… đêm nữa, của bão và dông, khi Anne thỉnh thoảng thức dậy để cầu cho không con tàu nào bị đánh dạt lên bờ Bắc u ám vì nếu thế thì ngay cả ngọn đèn vĩ đại, trung thành xoay trong đêm tối không sợ hãi, cũng không thể đưa nó vào được bến đậu an toàn.

“Tháng Mười một nhiều lúc em cảm thấy như thể mùa xuân có thể sẽ không bao giờ trở lại,” cô thở dài, than thở cho vẻ xấu xí vô vọng của những chậu hoa phủ kín sương giá và bùn đất của mình. Khu vườn nhỏ vui tươi của cô dâu thầy giáo giờ đã trở thành một chốn hoang vu, những cây dương Lombardy và bu lô như những cây cột trơ trọi như thuyền trưởng Jim nói. Nhưng rừng linh sam phía sau căn nhà nhỏ vẫn mãi xanh tươi và vững chắc; và ngay cả trong tháng Mười một và tháng Mười hai vẫn có những ngày rực nắng và tím hoàng hôn, khi bờ cảng nhảy múa và lấp lánh vô tư như giữa mùa hè, và con vịnh xanh mềm mại và dịu dàng đến nỗi bão và cơn gió hoang dại chỉ như những điều thuộc về một giấc mơ đã qua từ lâu.

Anne và Gilbert trải qua rất nhiều buổi chiều tối mùa thu ở ngọn hải đăng. Đó lúc nào cũng là một chốn vui tươi. Ngay cả khi làn gió đông hát ở cung thứ, ngay cả khi biển chết và xám xịt, những vết tích của mặt trời vẫn như lẩn khuất khắp quanh đó. Có lẽ đấy là vì con Bạn Đầu luôn lượn quanh ngọn đèn trong bộ giáp vàng rực của mình. Nó to lớn và sáng ngời đến nỗi chẳng ai buồn nhung nhớ mặt trời, và những tiếng gầm gừ vang vang của nó tạo thành một sự đồng hành thật dễ chịu với tiếng cười và tiếng chuyện trò vang lên quanh lò sưởi nhà thuyền trưởng Jim. Thuyền trưởng Jim và Gilbert có rất nhiều cuộc trao đổi và chuyện trò hăng say về những vấn đề vượt ngoài tầm của cả mèo lẫn vua chúa.

“Ta thích nghĩ ngợi đủ mọi vấn đề, mặc dù ta không thể giải quyết được chúng,” thuyền trưởng Jim nói. “Cha ta cho rằng chúng ta không nên nói về những thứ mà chúng ta không hiểu, nhưng bác sĩ à, nếu không thế thì chủ đề nói chuyện sẽ ít ỏi làm sao. Ta đoán là Chúa trời cười rất nhiều khi nghe chúng ta nói chuyện, nhưng cần gì đâu miễn là chúng ta nghĩ chúng ta chỉ là con người và đừng có mơ tưởng mình chính là Chúa, thiệt tình, biết tốt biết xấu. Ta cho là mấy lời vớ vẩn của chúng ta chẳng làm hại chúng ta hay bất cứ ai, thế nên tối nay chúng ta cứ tiếp tục quác quạc về những khi nào, tại sao và đến đâu đi nhé bác sĩ.”

Trong khi họ “quác quạc”, Anne lắng nghe hoặc mơ mộng. Thỉnh thoảng Leslie cũng đến ngọn hải đăng với họ, cô và Anne lang thang dọc bờ biển trong ráng chiều nhập nhoạng, hoặc ngồi trên bờ đá phía dưới căn nhà đến khi bóng tối lùa họ về với sự tươi vui của đám lửa gỗ trôi dạt. Rồi thuyền trưởng Jim sẽ châm trà và kể họ nghe

“Chuyện của đất và biển

Và những điều có thể xảy ra

Với thế giới vĩ đại bị quên lãng ngoài xa.”

Leslie có vẻ như lúc nào cũng thích những chuyến đi đến ngọn hải đăng, trong thoáng chốc cô bừng nở nét hóm hỉnh nhanh trí và tiếng cười giòn xinh, hay sự im lặng mắt sáng ngời. Có một âm điệu và mùi vị nhất định nào đó trong những cuộc trò chuyện có mặt Leslie mà họ thấy thiếu vắng khi cô không có mặt. Ngay cả khi cô không nói, dường như cô vẫn gợi cảm hứng cho người khác đạt đến sự xuất sắc. Thuyền trưởng Jim kể chuyện hay hơn, Gilbert nhanh nhẹn hơn trong lập luận và ứng đáp, Anne cảm thấy những dòng những giọt tưởng tượng và hình dung tuôn trào lên môi cô dưới sức ảnh hưởng của cá tính Leslie.

“Cô gái đó sinh ra là để làm người dẫn đầu trong những hội nhóm xã giao và trí thức, cách xa Bốn Làn Gió,” cô nói với Gilbert khi họ đi bộ về nhà một tối nọ. “Cô ấy đúng là đang bị bỏ phí ở đây… phí phạm.”

“Tối hôm trước em không nghe thuyền trưởng Jim và anh tranh luận về chủ đề đó à? Bọn anh đã đi đến một kết luận an ủi rằng đấng Tạo hóa có lẽ biết cách điều hành vũ trụ của Người cũng rõ như chúng ta vậy, và rằng, nói cho cùng thì không có cái gọi là những cuộc đời ‘phí phạm’, trừ phi một cá nhân cố tình buông tay bỏ phí cuộc đời của chính mình… mà rõ ràng Leslie Moore đã không làm vậy. Và một số người cũng có thể nghĩ là một cử nhân trường Redmond, người mà các nhà biên tập đang bắt đầu trân trọng, đang bị ‘phí phạm’ trong vai trò vợ của một bác sĩ nhà quê chật vật trong cộng đồng thôn dã của Bốn Làn Gió.”

“Gilbert!”

“Nếu em mà cưới Roy Gardner, thì giờ,” Gilbert nói tiếp không thương tiếc, “em đã có thể ‘làm người dẫn đầu trong những hội nhóm xã giao và trí thức, cách xa Bốn Làn Gió’.”

“Gilbert Blythe!”

“Em biết là em cũng từng có lúc yêu anh ta mà Anne.”

‘Gilbert, anh thật là ác…’ quá là ác, đúng là đồ đàn ông, như cô Cornelia nói. Em chưa bao giờ yêu anh ta. Em chỉ tưởng tượng là em yêu thôi. Anh biết điều đó. Anh biết là em thà làm vợ anh trong căn nhà mơ ước và trọn vẹn của chúng ta còn hơn làm nữ hoàng trong cung điện.”

Câu trả lời của Gilbert không nói bằng lời; nhưng tôi e rằng cả hai đã quên bẵng Leslie tội nghiệp đang bước trên con đường cô đơn của mình băng qua những cánh đồng đến một căn nhà không phải cung điện cũng không phải là sự lấp đầy một giấc mơ.

Phía sau họ, trăng đang lên trên mặt biển buổi tối và biến đổi nó. Ánh sáng của nàng trăng chưa đến được cảng, hai bên bờ vẫn khuất bóng và đầy khơi gợi, với những vũng u trầm, những hõm tối dồi dào và những khoảng sáng như mạ châu báu.

“Đêm nay ánh lửa từ những căn nhà tỏa ra xuyên qua bóng tối mới rạng rỡ làm sao!” Anne nói. “Dây ánh sáng kia tỏa lên bờ vịnh trông như một chiếc vòng cổ. Và quầng sáng lấp lánh phía trên làng Glen nữa! Ôi, trông kìa, Gilbert; ngọn lửa nhà ta kia rồi. Em rất mừng vì chúng ta đã để cho nó cháy. Em ghét phải trở về một căn nhà tối. Ánh lửa căn nhà của chúng ta, Gilbert ạ. Nhìn thấy nó chẳng phải đáng yêu sao?”

“Chỉ là một trong triệu triệu căn nhà trên trái đất, bé Anne ạ… nhưng là nhà của chúng ta… của chúng ta… quầng sáng của riêng ta trong ‘một thế giới hư đốn’. Khi một người đàn ông có một căn nhà và một cô vợ tóc đỏ nhỏ nhắn thân yêu trong đó, anh ta còn đòi hỏi gì ở cuộc đời được nữa?”

“Ôi, anh ấy có thể đòi thêm một thứ thôi,” Anne thì thầm hạnh phúc. “Ôi, Gilbert, có vẻ như em không tài nào chờ được đến mùa xuân.”