Khu vườn của căn nhà nhỏ là một chốn được lũ ong yêu thích và được tô thắm bởi những đóa hồng muộn vào tháng Tám năm đó. Mọi người ở trong nhà rất nhiều, và thường tổ chức những buổi picnic ban chiều ở góc vườn đầy cỏ đằng sau con suối và ngồi trong nhà qua những buổi chiều tà khi những con đom đóm đêm khổng lồ bay xéo lên bóng tối mượt như nhung. Một tối nọ Owen Ford tìm thấy Leslie một mình trong nhà. Anne và Gilbert đi vắng, và bà Susan, vốn dự định sẽ trở về đêm đó, chưa thấy về.

Bầu trời phương Bắc mang màu hổ phách và xanh nhạt trên rặng linh sam. Không khí mát lạnh, vì tháng Tám đã tiến gần tháng Chín, và Leslie đeo một chiếc khăn quàng cổ đỏ rực trên chiếc váy trắng. Cùng nhau họ lang thang qua những lối đi nho nhỏ, thân mật, ngập hoa trong im lặng. Owen sẽ sớm phải ra đi. Kỳ nghỉ của anh sắp hết. Leslie thấy tim mình đập loạn. Cô biết khu vườn đáng yêu này sắp chứng kiến những lời hẹn ước sẽ ghi dấu mối cảm thông chưa được nói thành lời của họ.

“Có những buổi tối một mùi hương kỳ lạ thổi xuống không khí khu vườn này, như một mùi hương ảo,” Owen nói. “Anh chưa bao giờ phát hiện được đích xác nó thoát ra từ loài hoa nào. Nó lẩn quất và ám ảnh và ngọt ngào tuyệt diệu. Anh thích tưởng tượng nó là linh hồn của bà ngoại Selwyn đi qua trong một chuyến viếng thăm nho nhỏ đến nơi mà thời xưa bà đã từng yêu tha thiết. Chắc hẳn có rất nhiều hồn ma thân thiện quanh căn nhà nhỏ cũ kỹ này.”

“Em mới sống dưới mái nhà này được có một tháng,” Leslie nói, “nhưng em đã yêu nó như chưa bao giờ em yêu căn nhà đằng kia nơi em đã sống trọn cả cuộc đời.”

“Căn nhà này được xây cất và được gột rửa bởi tình yêu,” Owen nói. “Những căn nhà như thế, chắc chắn phải tạo ảnh hưởng lên những người sống trong đó. Và khu vườn này… nó đã trên sáu mươi năm tuổi và là lịch sử của một ngàn điều hy vọng và niềm vui được viết trên những cánh hoa. Một vài trong số những bông hoa này thực sự đã được chính tay cô dâu thầy giáo trồng nên, và bà đã mất hơn ba mươi năm rồi. Thế nhưng chúng vẫn bừng nở mỗi mùa xuân. Em hãy nhìn những bông hồng đỏ kia xem, Leslie… xem cách chúng ngự trị như một nữ hoàng trên tất cả mọi loài hoa khác!”

“Em yêu những bông hồng đỏ,” Leslie nói. “Anne thích những bông màu hồng nhất, và Gilbert thích hoa hồng trắng. Nhưng em muốn những bông đỏ rực. Chúng thỏa mãn một khao khát nào đó trong em mà không một loài hoa nào khác làm được.”

“Những bông hoa kia nở rất muộn… chúng nở sau khi tất cả những bông khác đã tàn… và chúng gìn giữ tất cả hơi ấm và linh hồn của mùa hè đã đơm hoa kết trái,” Owen nói, ngắt một vài nụ hoa sáng bừng, đang hé nở.

“Hoa hồng là loài hoa của tình yêu… cả thế giới đã tôn vinh nó như vậy hàng thế kỷ nay. Loài hoa màu hồng là tình yêu hy vọng và mong chờ… loài hoa trắng là tình yêu đã chết hay đã lãng quên… nhưng những bông hồng nhung… a, Leslie, những bông hồng nhung là gì hả em?”

“Là tình yêu chiến thắng,” Leslie nói bằng một giọng trầm nhỏ.

“Đúng… tình yêu chiến thắng và hoàn hảo. Leslie, em biết… em hiểu. Anh đã yêu em từ đầu. Và anh biết rằng em yêu anh… anh không cần phải hỏi em. Nhưng anh muốn nghe em nói… em yêu… em thân yêu!”

Leslie nói gì đó bằng một giọng rất nhỏ và run rẩy. Tay và môi họ gặp nhau; đây là giây phút thăng hoa cuộc đời dành cho họ và khi họ đứng đó trong khu vườn cũ, với bao nhiêu năm tháng yêu thương và hạnh phúc và buồn đau và huy hoàng của nó, anh cài lên mái tóc rực sáng của cô loài hoa hồng đỏ rực màu tình yêu chiến thắng.

Anne và Gilbert một lát sau trở về, đi cùng là thuyền trưởng Jim. Anne thắp một vài que củi gỗ trôi dạt trong lò sưởi, vì tình yêu dành cho những ngọn lửa tiên, và họ ngồi quanh đó trong một giờ đồng hồ bằng hữu thân ái.

“Khi ngồi nhìn một đám lửa củi trôi dạt, thật dễ để ta tin mình trẻ lại,” thuyền trưởng Jim nói.

“Ông có đọc được tương lai trong ngọn lửa không, thuyền trưởng Jim?” Owen hỏi.

Thuyền trưởng Jim trìu mến nhìn tất cả mọi người rồi lại nhìn gương mặt sống động và đôi mắt rực sáng của Leslie.

“Ta không cần ngọn lửa để đọc tương lai của các con,” ông nói. “Ta nhìn thấy hạnh phúc cho tất cả các con… tất cả… cho Leslie và anh Ford… và anh bác sĩ đây và cháu gái Blythe… và bé Jem và những đứa trẻ còn chưa được sinh ra nhưng sẽ được sinh ra. Hạnh phúc cho tất cả các con… mặc dù, các con hãy nhớ, ta tin rằng các con sẽ có những rắc rối và lo lắng và đau buồn của riêng mình nữa. Chúng hẳn sẽ đến… và không căn nhà nào, dù là cung điện hay một căn nhà nhỏ của ước mơ, có thể ngăn không cho chúng vào. Nhưng chúng sẽ không chiếm được các con nếu các con cùng nhau đối diện với chúng bằng tình yêu và sự tin tưởng. Các con có thể vượt qua mọi bão dông với hai thứ đó làm la bàn và hoa tiêu.”

Đột ngột ông già đứng lên rồi đặt một tay lên đầu Leslie và một lên đầu Anne.

“Hai người phụ nữ tốt đẹp, ngọt ngào,” ông nói. “Chân thực và trung thành và đáng tin. Chồng của các con sẽ được tự hào vì các con… trong những năm sắp đến con cháu các con sẽ lớn lên và gọi các con là những người mẹ được ban phước lành.”

Có một sự trang nghiêm kỳ lạ trong cảnh tượng nho nhỏ này. Anne và Leslie cúi đầu như những người đang nhận phúc lành. Gilbert đột nhiên dụi tay qua mắt, Owen Ford ngây ra như một người vừa nhìn thấy ảo ảnh. Tất cả im lặng trong một lúc. Căn nhà nhỏ mơ ước đưa thêm một ký ức sâu sắc và không thể nào quên nữa vào kho ký ức của mình.

“Giờ ta phải đi đây,” cuối cùng thuyền trưởng Jim chậm rãi nói. Ông cầm mũ và đưa mắt lưu luyến nhìn quanh căn phòng.

“Chúc ngủ ngon, tất cả các con,” ông nói, rồi đi ra khỏi cửa.

Anne, xúc động bởi vẻ quan hoài bất thường trong lời từ biệt của ông, chạy theo ông ra cửa.

“Trở lại sớm nhé, thuyền trưởng Jim,” cô gọi với theo, lúc ông bước qua cánh cửa nhỏ giữa hai cây linh sam.

“Ừ, ừ,” ông vui vẻ nói vọng lại. Nhưng đấy là lần cuối cùng thuyền trưởng Jim ngồi bên chiếc lò sưởi cũ của căn nhà ước mơ.

Anne từ từ quay lại với những người khác.

“Thật rất… rất đáng thương khi nghĩ ông phải đi một mình suốt dọc đường về mũi đất cô độc ấy,” cô nói. “Và chẳng có ai đón chờ ông ở đấy.”

“Thuyền trưởng Jim là một người bạn đồng hành quá tốt của người khác đến nỗi ta không thể hình dung ông không phải là một người bạn đồng hành tốt với bản thân mình,” Owen nói. “Nhưng hẳn ông thường bị cô đơn. Tối nay ông có chút dáng vẻ của một nhà tiên tri… ông nói như một người đã được Chúa ban lời cho nói. À, tôi cũng phải đi rồi.”

Anne và Gilbert kín đáo lẩn đi, nhưng khi Owen về thì Anne trở lại, thấy Leslie đứng cạnh lò sưởi.

“Ôi, Leslie… mình biết rồi… và mình rất mừng, bạn thân mến ạ,” cô nói, vòng tay quanh người bạn.

“Anne, hạnh phúc của mình làm mình sợ,” Leslie thì thầm. “Nó có vẻ quá lớn khó có thể là sự thực… mình sợ phải nói về nó… sợ nghĩ về nó. Với mình dường như đây chắc hẳn là một giấc mơ nữa trong căn nhà mơ ước này và nó sẽ biến mất khi mình rời khỏi đây.”

“À, cậu sẽ không rời khỏi đây đâu… cho đến khi Owen mang cậu đi. Cậu sẽ ở cùng mình cho đến lúc đó. Cậu nghĩ mình sẽ để cậu đi qua cái chốn quạnh quẽ, buồn thảm đó sao?”

“Cảm ơn cậu. Mình đã định hỏi xin cậu ở lại. Mình không muốn trở về nơi đó… sẽ như trở về với cái giá lạnh và rã rời của cuộc đời cũ. Anne, Anne ơi, cậu đã là một người bạn tốt với mình biết bao… ‘một người phụ nữ tốt bụng, ngọt ngào… chân thực và trung thành và đáng tin cậy’… thuyền trưởng Jim đã tóm tắt được về cậu.”

“Ông đã nói ‘hai người phụ nữ’, chứ không phải ‘một người phụ nữ’,” Anne mỉm cười. “Có lẽ thuyền trưởng Jim đã nhìn cả hai đứa chúng mình qua lăng kính màu hồng của tình yêu ông dành cho chúng mình. Nhưng chúng ta có thể cố sống hướng tới niềm tin ông đặt vào chúng ta, ít nhất là thế.”

“Cậu có nhớ không, Anne,” Leslie chậm rãi nói, “rằng mình từng nói… cái đêm chúng ta gặp nhau trên bờ biển… rằng mình ghét vẻ đẹp của mình? Lúc ấy mình thực sự ghét. Dường như lúc nào với mình, nếu như mình xấu xí Dick đã không bao giờ nghĩ tới mình. Mình ghét vẻ đẹp của mình vì nó đã hấp dẫn anh ta, nhưng giờ… ôi, mình mừng là mình có nó. Đấy là tất cả những gì mình có thể dâng cho Owen… linh hồn nghệ sĩ của anh ấy vui sướng vì nó. Mình thấy như mình đã không tay không mà đến với anh ấy.”

“Owen yêu vẻ đẹp của cậu, Leslie ạ. Ai mà chẳng yêu? Nhưng cậu thật ngốc khi nói hay nghĩ rằng đấy là tất cả những gì cậu mang lại cho anh ấy. Anh ấy sẽ nói với cậu điều đó… mình không cần phải nói. Giờ mình phải khóa cửa đây. Mình tưởng Susan sẽ về tối nay, nhưng cô ấy lại không về.”

“Ồ, có, chứ tôi đây, cô bác sĩ thân mến ơi,” bà Susan nói, đột ngột bước vào từ bếp, “và thở hổn hển như một con gà mái đây này! Đi bộ từ Glen xuống đây mệt quá.”

“Cháu mừng khi thấy cô về, Susan ạ. Chị gái cô thế nào rồi?”

“Bà ấy ngồi dậy được rồi, nhưng dĩ nhiên chưa đi được. Tuy nhiên, giờ bà ấy đã có thể lo liệu tiếp ổn thỏa mà không có tôi được rồi, vì con gái bà ấy đã về nhà nghỉ lễ. Và tôi rất mừng được trở về, cô bác sĩ ạ. Chân của Matilda thì gãy thật không nhầm nhọt gì cả, nhưng cái lưỡi của bà ấy thì không. Bà ấy nói đến đá cũng phải điếc tai, cô bác sĩ ạ, mặc dù tôi rất buồn phải nói như vậy về chị gái của mình. Bà ấy lúc nào cũng nói lắm thế mà lại là người đầu tiên trong nhà lấy được chồng. Bà ấy thực sự chẳng quan tâm mấy việc cưới James Clow… điểm xấu duy nhất tôi tìm thấy ở ông ấy là ông ấy luôn mở miệng cầu nguyện trước bữa ăn bằng một tiếng rên thật là kỳ dị, cô bác sĩ ạ. Nó lúc nào cũng dọa sự ngon miệng của tôi chạy mất biến. À nhân nói chuyện cưới xin, có thật là Cornelia Bryant sắp lấy Marshall Elliott không cô?”

“Vâng, đúng đấy, cô Susan ạ.”

“Ôi, cô bác sĩ ạ, với tôi thật không công bằng tí nào cả. Tôi đây này, chưa bao giờ nói một lời nào động chạm đến đàn ông, mà không kiểu gì lấy được chồng. Còn Cornelia Bryant, chưa bao giờ thôi mạt sát đàn ông, thế mà tất cả những gì cô ta làm phải làm là với tay ra tóm lấy một ông chồng, thế đấy. Đây là một thế giới rất kỳ cục, cô bác sĩ ạ.”

“Có một thế giới khác nữa, cô biết đấy, cô Susan ạ.”

“Đúng,” bà Susan nói với một tiếng thở dài thườn thượt, “nhưng cô bác sĩ thân mến ạ, trong thế giới ấy thì chẳng có cưới xin cũng chẳng có ở giá gì hết cả.”