Vêrôních đứng bất động cho đến khi không nghe thấy tiếng thằng bé chạy trong đường hầm nữa. Nàng rùng mình phân vân không biết mình phải làm gì? Cái chết của Xtêphancó một lúc nào đó đã lấn át cả niềm thương nỗi nhớ của nàng đối với Phơrăngxoa, giờ đây nàng lại chỉ nghĩ đến con trai nàng. Nằng quặn lo không biết lúc này nó ra sao?

“Hay là ta phải quay về Pơriơrê để tìm nó và ngăn chặn những hiểm họa đang đe dọa nó… – Nàng nói một mình – Nhưng mà ô hay, ta quẫn trí mất rồi… Nào thử nhớ lại từ đầu xem… Cách đây vài giờ Phơrăngxoa còn nói chuyện với ta qua bức tường xà lim… Đúng, đấy mới thật là Phơrăngxoa. Vừa mới hôm qua thằng bé còn cầm tay ta vuốt ve đặt lên môi hôn. Một người mẹ không bao giờ có thể lầm lẫn được. Ta run bắn người lên vì không kìm nổi những cảm xúc yêu thương trìu mến… Nhưng từ sáng hôm ấy đến giờ… không biết Phơrăngxoa đã ra thoát khỏi xà lim chưa?”

Ngừng một lát mơ màng, Vêrôních lại lẩm bẩm nói một mình.

“Đúng, đúng sự việc đã diễn ra như vậy… ở tầng hầm dưới kia Xtêphan và ta, hai người bị lộ. Thế là bọn chúng báo động. Thằng quỷ xứ con trai của Voócki liền chạy lên tầng hầm trên để giám sát Phơrăngxoa. Nó thấy xà lim trống rỗng lại thấy có một lỗ hổng mới khoét trên vách xà lim, vội chui qua lỗ hổng ấy mà vào tận đây. Phải… đúng rồi. Nêu không bằng con đường ấy thì thằng bé kia vào đây bằng đường nào? Đến đây nó có ý chạy ngay đến chỗ cửa sổ vì biết cửa sổ là lối thoát duy nhất ra biển và cho là Phơrăngxoa đã trốn đi bằng lối ấy. Do đó nó mới trông thấy cái thang móc ở cửa sổ và khi nhìn xuống trông thấy ta, nó lên tiếng gọi… Bây giờ… bây giờ thằng ác ôn ấy hẳn là đang lần theo đường hầm mò về Pơriơrê tìm Phơrăngxoa.

Tuy nghĩ thế nhưng Vêrôních vẫn cứ đứng tại chỗ không nhúc nhích, Nàng vẫn có linh cảm rằng sự nguy hiểm không phải ở Pơriơrê mà chính là ở đây, ngay bên các hầm xà lim này. Nàng tự hỏi liệu Phơrăngxoa có ra thoát được hay lại bị lộ trong khi tìm cách vượt ngục.

Tâm trạng bán tín bán nghi thật kinh khủng! Nàng cúi thấp đầu nhìn rất nhanh vào lỗ hổng trên vách xà lim đã được Phơrăngxoa khoét rộng thêm và bỗng nảy ý nghĩ thử chui vào bên trong xem sao. Nhưng lỗ hổng chỉ đủ cho một đứa bé chui lọt. Mặc, nàng nhất quyết thực hiện ý định, áo lót rách tả tơi, da thịt bị cào xước nhưng lòng kiên nhẫn tột cùng đã giúp nàng lọt qua lỗ hổng. Vêrôních vào được xà lim.

Trong xà lim không có ai. Cửa xà lim bỏ ngỏ hướng ra hành lang đối diện. Vêrôních cảm thấy như có người vừa mới từ trong xà lim đi ra qua khuôn cửa bỏ ngỏ kia!… Chỉ là cảm giác, vì xà lim rất tối, ngoài một chút ánh sáng lờ mờ từ lỗ cửa sổ hắt vào… Tuy nhiên nàng cứ giữ khư khư cái ảo ảnh khá mơ hồ ấy trong óc mình. Nàng mường tượng một người mà thực ra mắt nàng chưa hề nhìn thấy bao giờ và còn khẳng định đó là một người đàn bà. Người đàn bà đó đang nấp đằng kia trong đường hành lang. Bà ta đang ngạc nhiên về sự có mặt của nàng ở đây… Vêrôních cứ thế suy luận. Người đàn bà ấy cũng là đồng bọn của chúng. Bà ta đến đây cùng với thằng bé vừa giết Xtêphan và không còn nghi ngờ gì nữa chính bà ta đã vào xà lim bắt Phơrăngxoa đem đi… Rất có thể bọn chúng chưa đem Phơrăngxoa đi xa… có thể vẫn còn ở đằng kia… chỉ quanh quẩn đâu đó gần đây thôi… Bọn chúng đang theo dõi từng cử chỉ của nàng…

Mắt Vê rô ních đã quen dần với chỗ tranh tối tranh sáng. Nàng trông thấy khá rõ một bàn tay phụ nữ đang bấu chặt vào cánh cửa xà lim định khép lại (cánh cửa xà lim mở vào bên trong).

Vêrôních nghĩ bụng: “Tại sao bà ta không đóng ngay cánh cửa vào mà lại kéo từng tí một như vậy? Hiển nhiên bà ta định nhốt mình trong xà lim cơ mà?”.

Nàng để ý quan sát và vỡ lẽ ngay. Cánh cửa xà lim bị vướng vào một tảng đá to nằm dưới đất. Nếu không có vật chướng ngại đó chắc chắn cánh cửa xà lim đã bị đóng kín từ lâu. Không chút lưỡng lự, Vêrôních lao ra nắm chặt lấy cái núm cửa to bằng sắt và dùng hết sức kéo lại. Bàn tay bấu vào cánh cửa biến mất nhưng cánh cửa vẫn bị lôi từ mặt bên kia, chắc mặt bên kia cũng có núm sắt.

Giữa lúc đó một tiếng còi ré lên. Người đàn bà gọi đồng bọn đến tiếp cứu. Hầu như cùng lúc, trong hành lang cũng vang lên những tiếng gọi rất to: “Mẹ! Mẹ!”

Ôi, tiếng gọi! Nghe sao mà bồi hồi xúc động! Xúc động tận đáy lòng! Con trai nàng, đứa con thực sự của nàng đang gọi. Con trai nàng vẫn bị giam giữ nhưng nó còn sống! Trời ơi, sung sướng quá!

– Mẹ đây! Con trai bé bỏng của mẹ?

– Mẹ ơi nhanh lên. Họ trói con. Tiếng còi vừa rồi là ám hiệu… họ sắp kéo đến đấy mẹ ạ!

– Đã có mẹ! Trước hết mẹ phải cứu con…

Không cần biết kết cục sẽ ra sao. Chỉ biết trong người Vêrôních đang dâng lên một sức mạnh vô biên, sức mạnh của người mẹ trước sự đe dọa đối với tính mệnh con mình. Sức mạnh đó đang căng như một sợi dây cung mà không có gì có thể níu kéo lại được. Rốt cuộc đối phương phải núng thế.

Cánh cửa mỗi lúc một mở rộng, đối phương đột ngột buông tay, cuộc vật lộn chấm dứt. Vêrôních vụt chạy ra khỏi xà lim. Người đàn bà đã lẩn vào đường hành lang. Mụ đang lôi đứa trẻ bằng một sợi dây thừng định cưỡng bức nó đi theo mặc dầu tay chân thằng bé bị trói! Nhưng Vêrôních đã đến kịp. Nàng chĩa mũi súng vào mụ. Người đàn bà buông sợi dây, thẳng người. Ánh sáng lờ mờ từ các xà lim bỏ ngỏ dọc hành lang soi vào mụ. Mụ mặc một chiếc áo dài bằng len trắng ngang lưng thắt dải, hai cánh tay để trần, gương mặt còn trẻ nhưng tàn tạ, gầy và có vết nhăn, tóc màu vàng hoe điểm các chùm màu xám trắng. Đôi mắt mụ ta đang long lên tức tối hằn học.

Hai người đàn bà nhìn nhau chằm chằm không nói một lời như hai đối thủ gầm ghè trước khi cuộc đọ sức lại tiếp diễn. Cuối cùng Vêrôních có vẻ thắng thế. Nàng cười thách thức.

– Nếu bà đụng vào móng tay con tôi, tôi sẽ giết bà ngay tức thì. Bà đi đi!

Người dàn bà không hề sợ hãi. Mụ đứng im như để nghĩ kế, tai vểnh lên nghe ngóng chờ đợi đồng bọn đến tiếp cứu. Nhưng không thấy ai đến, mụ cụp đôi mi mắt xuống nhìn Phơrăngxoa bị trói tròn trên mặt đất, và làm một cử chỉ như định cướp lại con mồi của mình…

– Không được mó vào! – Vêrôních nhắc lại quyết liệt – Một, bà không được mó vào con tôi. Hai, tôi nổ súng!

Người đàn bà nhún vai.

– Đừng dọa. Nếu định giết thằng bé này thì ta đã giết nó từ lâu rồi. Nhưng giờ chết của nó chưa điểm. Vả lại ta không phải người sẽ hạ thủ nó.

Bất đắc dĩ Vêrôních phải lên tiếng. Nàng run run hỏi, giọng lí nhí trong cổ họng.

– Ai… thế ai là người sẽ giết nó?

– Con trai ta chứ còn ai, thằng bé bà được gặp nó rồi đấy, bà hiểu chưa!

– Nó là con bà? Thằng bé giết người… con quái vật…

– Nó là con trai của…

Vêrôních vội ngắt lời người đàn bà, nói như hạ lệnh:

– Thôi bà im đi!

Nàng đã đoán biết người đàn bà là nhân tình của Voócki và sợ mụ nói ra những điều gây ấn tượng có hại cho Phơrăngxoa.

– Bà im đi! Bà không được nhắc đến cái tên ấy ở đây!

Người đàn bà nói.

– Việc phải đến sẽ đến. Ôi Vêrôních, ta đã đau khổ vì mày. Bây giờ đến lượt mày rồi đấy và đó cũng chỉ là mới bắt đầu thôi!

– Cút đi! – Vêrôních thét lên tay vẫn lăm lăm khẩu súng.

– Đừng dọa dẫm! – Người đàn bà trợn mắt.

– Bà cút ngay! Nếu không tôi bắn! Trên đầu con trai tôi, tôi thề với bà như vậy!

Người đàn bà có vẻ sợ hãi lùi lại. Rồi như bị một cơn điên kích động nhưng bất lực, mụ nắm chặt hai bàn tay giơ ra dứ dứ trước mặt, nói gằn từng tiếng, giọng khàn khàn giật cục:

– Ta sẽ trả thù… mày hãy coi chừng. Vêrôních!… Cây thánh giá… mày hiểu chưa!… Cây thánh giá đã dựng sẵn… mày là đứa thứ tư… Thế mới gọi là trả thù!..

Hai nắm tay khô khốc và gân guốc của mụ cứ dứ dứ mãi trước mặt không thôi. Mụ còn lải nhải nói thêm.

– Ôi! Ta căm thù mày biết chừng nào. Mười lăm năm ta ôm hận. Nhưng cây thánh giá sẽ rửa hận cho ta… Chính tay ta sẽ treo mày lên… Cây thánh giá đã dựng sẵn… mày sẽ được treo lên cây thánh giá, mày nghe rõ chưa!

Mụ nói xong ngần ngừ bỏ đi, người thẳng đuỗn trước mũi súng của Vêrôních.

Phơrăngxoa thì thầm với mẹ.

– Mẹ ơi, mẹ sẽ không giết bà ta phải không mẹ? – Nó đoán mẹ nó vừa trải qua một cuộc vật lộn kịch liệt trong tư tưởng.

Nghe con hỏi, Vêrôních như người ngủ mê chợt bừng tỉnh.

– Không, không, con đừng sợ… tuy nhiên có thể, nếu cần phải…

– Ôi! Con xin mẹ, mặc bà ta. Mẹ con mình đi khỏi nơi này thôi mẹ ạ.

Nàng đỡ Phơrăngxoa dậy ngay cả trước lúc người đàn bà đi khuất hẳn. Nàng ôm con vào lòng, bế xốc nó trở lại chỗ xà lim ban nãy cứ như nó hãy còn là một đứa trẻ bé bỏng vậy.

– Mẹ… mẹ…

– Ừ, con yêu quí của mẹ, mẹ đây. Giờ thì không ai có thể cướp con khỏi tay mẹ được. Mẹ thề với con như vậy!

Quên cả những vết xước bỏng rát trên người do đá cào, lần này nàng chỉ trườn mạnh một cái đã chui qua lỗ hổng. Ra khỏi xà lim, nàng thò tay dỡ Phơrăngxoa, kéo nó sang và cho đến lúc ấy mới nghĩ đến cởi các dây trói trên người thằng bé. Nàng nói với con:

– Ở đây không còn nguy hiểm nữa, ít nhất là trong lúc này. Bọn chúng chỉ có thể tấn công mẹ con ta từ phía xà lim, mà tấn công qua một cái lỗ nhỏ như thế kia mẹ thừa sức đối phó, con ạ,

Hai mẹ con ôm chặt lấy nhau. Lúc này tuyệt nhiên không có cái gì ngăn trở tình cảm của họ. Mẹ nhìn con, con nhìn mẹ. Vêrôních sung sướng kêu lên.

– Trời ơi, con mẹ đẹp quá!

Nàng thấy con trai mình không giống chút nào với thằng bé giết người kia và lấy làm lạ sao Honorin lại có thể nhầm lẫn không nhận ra sự khác biệt một trời một vực giữa hai đứa trẻ! Nàng chẳng để con mình có thì giờ chiêm ngưỡng vẻ đẹp quý phái và những nét đôn hậu dịu dàng của mẹ nó. Nó nói với nàng:

– Mẹ ơi! Mẹ có cho rằng khi chưa gặp mẹ con có thể tưởng tượng được mẹ xinh đẹp như thế nào không? Không mẹ ạ. Ngay cả trong lúc nằm mê con cũng không thể tưởng tượng được một người đẹp như thế. Mẹ đến với con như một bà tiên. Tuy nhiên ông Xtêphan thường kể cho con nghe…

Nàng vội ngắt lời con trai.

– Con yêu quí, bây giờ mẹ con phải tìm nơi trú ẩn. Kẻ thù đang theo đuổi chúng ta. Phải đi ngay con ạ.

– Vâng. Nhất định phải đi ngay khỏi Xarếch mẹ nhỉ. Con đã trù tính cả rồi, một cách hết sức chắc chắn mẹ ạ. Nhưng trước hết ông Xtêphan… không biết bây giờ ra sao? Con nghe thấy bên dưới chỗ xà lim của con có những tiếng động mà dã có lần con kể với mẹ đấy! Con sợ…

Vêrôních không trả lời vấn đề đứa trẻ thắc mắc. Nàng cầm tay con trai kéo nó vào lòng.

– Mẹ có nhiều điều cần nói với con, con yêu quí của mẹ, những điều sẽ làm con đau lòng nhưng con phải biết. Tuy nhiên để đến lúc khác… Bây giờ mẹ con mình phải lẩn tránh tạm thời trong thánh địa Pơriơrê. Mẹ chắc người đàn bà ấy đang tìm đồng bọn đuổi theo mẹ con ta.

– Đúng, không phải chỉ có mình bà ấy đâu mẹ ạ. Hôm bà ấy bất ngờ mở cửa xà lim và bắt gặp con đang nậy đá ở tường, còn một người nữa cùng đi với bà ấy.–

– Một thằng bé phải không? Trạc tuổi con?

– Con không nhìn rõ mặt nó. Họ nhảy chồm vào con, cả người đàn bà cả nó. họ trói con lại mang vào trong hành lang. Người đàn bà để con đấy đi đâu một lát. Thằng bé kia thì quay lại xà lim. Nó nhìn thấy lỗ hổng con khoét trên tường và biết ngay bên kia lỗ hổng là đường hầm nối với Pơriơrê.

– Ừ, mẹ biết. Chúng ta thừa biết ý đồ của họ. Chúng ta sẽ lấp kín miệng đường hầm lại.

Phơrăngxoa biện bạch:

– Nhưng còn cái cầu, cái cầu nối hai hòn đảo?

Nàng giải thích:

– Không sao. Mẹ đã đốt cái cầu rồi. Khu Pơriơrê bây giờ hoàn toàn biệt lập với hòn đảo bên kia.

Hai mẹ con bước vội vã. Vêrôních đi nhanh thoăn thoắt. Phơrăngxoa thì trong lòng vẫn hơi bồn chồn lo lắng về những lời mẹ nó vừa nói. Nó nói với mẹ:

– Đúng… Con nhớ ra rồi. Đúng là nhiều điều con chưa biết. Mẹ thì giấu con để con khỏi lo sợ, có phải thế không hở mẹ? Thế là mẹ đã đốt cái cầu… bằng ét xăng có sẵn ở đấy mẹ nhỉ? Đúng như ông Magơnôc nói trước dây… Nếu vậy thì lúc này là lúc người ta đang uy hiếp tính mạng của mẹ, là lúc những hoạt động chống lại mẹ đã bắt đầu, có phải thế không hả mẹ? Rồi những câu nói của người đàn bà, thái độ bà ấy căm thù mẹ biết chừng nào!… Rồi… rồi… đặc biệt là số phận ông Xtêphan không biết hiện giờ ra sao? Lúc nãy ở trong xà lim con cũng loáng thoáng nghe thấy họ nói với nhau về thầy dạy của con… Tất cả, làm con rối trí… Con không nhìn thấy cả cái thang mẹ mang đến…

– Mẹ van con, không nên chậm trễ con yêu quí của mẹ dù chỉ trong giây phút. Người đàn bà tìm được đồng bọn sẽ đuổi theo mẹ con ta…

Thằng bé đứng sững.

– Cái gì thế hả con?

– Mẹ ơi có tiếng người đi!

– Thật không con?

– Tiếng chân người đi ở phía trước mặt ấy mẹ ạ.

– À, à! – Nàng lẩm bẩm trong miệng – Tên sát nhân đã từ Pơriơrê trở về…

Nàng mân mê khẩu súng trong túi sẵn sàng đối phó. Nhưng đột nhiên nàng đẩy Phơrăngxoa vào góc tối bên phải chỗ nhánh đường hầm tương đối khuất.

– Vào đi! Vào đi con… Chỗ này kín đáo… nó không thể nhìn thấy mẹ con mình được!

Tiếng động càng gần.

– Vào sâu nữa đi con! – Nàng nói – Đừng có động đậy.

Đứa trẻ thì thầm với mẹ.

– Mẹ cầm cái gì ở tay thế? Khẩu súng của mẹ à?… Mẹ ơi, mẹ sẽ không bắn chứ?…

– Mẹ phải bắn… phải bắn… Nó là con quái vật… chẳng khác gì mẹ nó. Nếu không mẹ sẽ phải… chúng ta có thể sẽ phải ân hận vì… Nàng nói thêm hầu như chẳng suy nghĩ… Nó đã giếtông ngoại con.

– Ôi! Mẹ… mẹ…

Nàng vội đỡ con để nó khỏi ngã vì ngất… Trong im lặng nàng nghe tiếng con mình khóc nức nở. Và nó nói ấp úng.

– Dù sao… cũng đừng bắn… mẹ nhé…

– Nó đến! Con trai của mẹ im nào… Nó kia rồi… Con thử nhìn nó xem…

Thằng bé kia đi qua. Chân nó bước chậm chạp, người hơi cúi lom khom, tai vểnh lên như rình mò nghe ngóng. Vêrôních thấy thằng bé cũng trạc tuổi con trai nàng. Lần này có dịp nhìnnó kỹ hơn, nàng lại thấy không đến nỗi quá ngạc nhiên như lần trước về sự nhầm lẫn của Honorin và ông Đecgơmông, bởi vì thật ra nó cũng có những nét hao hao giống con trai nàng, hơn nữa những nét hao hao ấy lại được chiếc mũ nồi đỏ lột được của Phơrăngxoa làm cho giống thêm.

Thằng bé đi khỏi.

Vêrôních hỏi con.

– Con có biết nó không?

– Thưa mẹ không ạ.

– Con tin chắc là chưa bao giờ nhìn thấy nó chứ?

– Chắc mẹ ạ.

– Có phải nó và người đàn bà ấy đã nhảy xổ vào con ở trong xà lim không?

– Không nghi ngờ gì nữa, chính nó đấy mẹ ạ. Nó đánh vào mặt con mà con thì chẳng hiểu sao nó đánh mình với một vẻ mặt hằn học đến thế?

Nàng than thở:

– Ôi! Những cái đó thật khó hiểu. Biết đến bao giờ mẹ con mình mới thoát khỏi cơn ác mộng này!

– Thôi, đường đi hết trở ngại rồi, nhanh lên mẹ ạ.

Nhờ chút ánh sáng lọt vào đường hầm, Vêrôních thấy nước da con trai mình xanh xao quá, bàn tay nó lạnh ngắt trong tay nàng. Tuy nhiên nó vẫn cười nói vui vẻ, nét mặt vẫn hồn nhiên sung sướng. Hai mẹ con lại tiếp tục đi. Chẳng bao lâu đã đi hết đoạn đường hầm đục dưới chỗ eo đá mỏng dính và thẳng đứng như bức tường nối hai hòn đảo. Hai mẹ con leo lên hết một dãy bậc đá thì ra khỏi đường hầm và đứng giữa trời thênh thang lộng gió đúng bên phải khu vườn của Magơnốc. Trời đã về chiều. Vêrôních thở phào nhẹ nhõm.

– Thế là mẹ con ta thoát rồi!

Nhưng Phơrăngxoa thì lại lý luận:

– Vâng thưa mẹ thoát nhưng nếu họ không theo đường hầm đuổi kịp mẹ con ta. Vậy phải bịt miệng đường hầm lại mẹ ạ.

– Bịt bằng cách nào?

– Mẹ ở đây. Con chạy về Pơriơrê tìm một vài thứ dụng cụ rồi ra ngay.

– Ồ không! Phơrăngxoa, con đừng đi đâu xa mẹ nữa!

– Thế mẹ với con cùng đi vậy.

– À nhưng nhỡ ra lúc này kẻ thù đuổi kịp thì sao? Không được! Phải lấp ngay cửa đường hầm đã.

– Vâng, mẹ với con cùng làm, mẹ nhé.

Thoáng nhìn, hai mẹ con đều nhận ra một trong hai tảng đá tạo thành vòm cửa đường hầm không cắm sâu xuống đất. Thật vậy, hai mẹ con đã không phải tốn công mất sức nhiều lắm để làm hai tảng đá lung lay và đổ nhào. Tảng đá lăn xuống dãy bậc đá kéo theo đất đá ở trên xuống và chỉ trong nháy mắt đã phủ kín miệng hầm, làm cho nó nếu không trở thành vô dụngthì ít ra cũng khó chui qua.

Phơrăngxoa nói.

– Mẹ ạ, con thấy mình phải ở đây cho đến khi nào thực hiện được kế hoạch. Mẹ cứ yên tâm, kế hoạch của con chu đáo lắm và cái đích của hai mẹ con chắc cũng không xa lắm đâu mẹ ạ.

Hai mẹ con đều thấy trước hết cần phải nghỉ ngơi vì đều đã mệt mỏi, kiệt sức.

– Đây mẹ nằm xuống đi… một tấm thảm bằng rêu dưới vòm đá như cái tổ chim. Mẹ nằm chỗ này chẳng khác gì một bà hoàng nằm dưới bóng mát.

Vêrôních sung sướng.

– Ôi, con yêu quý của mẹ!

Thời gian của hai mẹ con lúc này là để giãi bày tảm sự. Vêrôních không giấu con nữa. Nàng kể hết sự thật cho nó nghe. Nỗi buồn của đứa trẻ khi nghe mẹ nó nói về cái chết của những người thân và những người quen thuộc đã làm giảm bớt nguồn vui đang dào dạt trong lòng từ lúc nó được gặp mẹ.

Những chuyện Vêrôních kể cho con trai dường như không bao giờ cạn. Nàng cảm thấy mình đã làm được việc trọng đại là bù đắp tất cả tình thương và tình thân ái bị mất đi. Câu chuyện Xtêphan đập mạnh vào tâm trí Phơrăngxoa hơn cả. Nó hỏi mẹ:

– Có đúng thế không hả mẹ? Bởi vì cả mẹ và con đều chẳng thấy một dấu vết nào chứng tỏ thầy giáo con đã chết đuối. Vả lại thầy Xtêphan bơi giỏi lắm mẹ ạ… Mà đúng rồi, đúng rồi, không nên thất vọng mẹ nhỉ… ngược lại… Kìa, mẹ trông, đúng là người bạn lúc nào cũng có mặt vào những lúc đen tối nhất để khẳng định tất cả đều chưa đến nỗi tuyệt vọng.

Quả nhiên Vạn Sự Tốt Lành đang lũn cũn chạy đến. Những cái nhìn của chủ chẳng hề làm nó ngạc nhiên! Thật vậy ở trên đời có cái gì làm Vạn Sự Tốt Lành quan tâm quá mức đâu? Dù cho tất cả các sự kiện gay go nhất trên thê gian này có nối đuôi nhau mà dồn dập kéo đến. Vạn Sự Tốt Lành cũng chỉ coi như một quá trình diễn biến nào đó của thiên nhiên mà thôi, chẳng làm đảo lộn được cái gì hết trong đầu óc của nó hoặc bắtnó phải thay đổi một cái gì, dù là một chút thói quen trong hoạt động hàng ngày của nó. Hình như chỉ có nước mắt là cái đáng để nó đặc biệt lưu ý. Mà lúc này thì Phơrăngxoa và Vêrôních lại không khóc. Vậy thì việc gì nó phải ngạc nhiên!

– Mẹ thấy không, Vạn Sự Tốt Lành cũng suy nghĩ giống con đấy. Không có gì tuyệt vọng cả… Nhưng tôi hỏi thật anh bạn nhé, anh có tài đánh hơi chứ gì? Thế nếu bây giờ chúng tôi đi khỏi mà không cho anh biết thì liệu anh có đánh hơi ra không? Nào, anh trả lời đi!

Vêrôních nhìn con trai.

– Đi khỏi đảo hả con?

– Vâng, nhất định phải đi mẹ ạ, càng sớm càng tốt. Kế hoạch của con đấy. Mẹ nghĩ sao?

– Nhưng đi bằng cách nào hả con?

– Bằng thuyền mẹ ạ.

– Ở đây có thuyền à?

– Vâng ạ. Thuyền của con.

– Ở đâu?

– Rất gần đây. Ở ngoài mũi đảo ấy mẹ ạ.

– Làm sao mà xuống tận mặt biển được? Bờ vực cao và thẳng đứng thế kia?

– Ngược lại địa điểm giấu thuyền lại đúng vào chỗ dốc ngược nhất. Chỗ ấy gọi là “‘Đường ngầm chiến lũy”. Ông Xtêphan và con rất chú ý đến cái tên ấy. Một đường ngầm chiến lũy có nghĩa là phải có một đường vào và mội đường ra, phải không mẹ nhỉ? Ngoài ra chúng con còn đọc tài liệu người ta nói rằng vào thời kỳ trung cổ, ngay cả thời các giao sĩ, xung quanh hòn đảo nhỏ Pơriơrê này toàn là thánh lũy bao bọc. Như vậy có thể đoán được ở đây đã từng có một đường ngầm dẫn ra tận bờ biển mẹ ạ. Sau một vài lần thăm dò cùng với ông Magơnôc, chúng con đã khám phá ở cái vùng bờ biển thẳng đứng cao ngất kia có một chỗ trũng xuống toàn cát trông xa như một tấm vải thô. Ở đấy có những ô ngăn cát. Đó là những bức tường đồ sộ xây bằng các tảng đá lớn. Giữa những ô đó có một lối đi xoáy trôn ốc có bậc lên xuống và những khuôn cửa sổ trông ra biển. Lối đi ấy dẫn tít đến một cái vịnh nhỏ. Đó là điếm xuất phát của đường ngầm. Chúng con đã tu sửa phục hồi lại đường ngầm chiến lũy và chiếc thuyền của con hiện đang treo dưới chân bờ vực.

Nghe con nói, Vêrôních hớn hở.

– Thế thì lần này mẹ con ta thoát nạn thật rồi!

– Không chút nghi ngờ mẹ ạ.

– Thế liệu kẻ thù có đến được chỗ ấy không?

– Bằng cách nào hả mẹ?

– Chúng dùng xuồng lắp máy.

– Chúng không đến được đâu mẹ ạ, là vì chúng không biết tí gì về cái vịnh nhỏ ấy, kể cả lối đi xuống đó. Còn ở ngoài biển nhìn vào thì chẳng thấy được, vì chỗ ấy rất kín lại được hàng ngàn mỏm đá lô nhô che chắn và bảo vệ rất chặt chẽ.

– Thế thì còn đợi gì mà không đi ngay hở con?

– Để đến đêm hãy đi thì hơn mẹ ạ. Con chèo thuyền giỏi lắm. Con thuộc hết các luồng xung quanh đảo, nhưng cũng không dám chắc là sẽ không va phải đá ngầm. Thôi, sáng ngày mai đi bảo đảm hơn mẹ nhỉ.

– Thế thì chậm quá.

– Mẹ cứ cố đợi vài giờ nữa thôi. Có con ở bên cạnh mẹ mà! Tảng sáng ngày mai hai mẹ con sẽ xuống thuyền bơi men theo chân bờ vực đên chỗ bên dưới các xà lim để đón thầy Xtêphan. Chắc thầy đang đợi mẹ con ta ở một chỗ nào đó trên bãi biển. Sau đó ba người sẽ đi thẳng một mạch ra khỏi đảo, à, bốn người chứ mẹ nhỉ, cả Vạn Sự Tốt Lành nữa. Chỉ khoảng giữa trưa là thuyền đến Pôaglabê. Kế hoạch của con thế đấy mẹ ạ.

Vêrôních nhìn con với niềm vui sướng pha lẫn sự thán phục. Nàng ngạc nhiên về con trai mình. Một đứa trẻ mới ngần ấy tuổi đã tỏ ra bình tĩnh rắn rỏi biết chừng nào!

– Tuyệt lắm, con yêu quý của mẹ ạ. Con suy tính rất phải. Nhất định chúng ta sẽ gặp may.

Buổi tôi hôm ấy qua đi không có gì bất trắc xảy ra. Chỉ có một hai lần mẹ con nàng nghe thấy tiếng động phát ra từ đống đất đá ở cửa đường hầm cùng với một tia sáng lọt qua khe hở đất đá làm cho hai mẹ con cứ thấp thỏm đề phòng mãi đến lúc khơi hành. Nhưng mẹ và con vẫn tươi tỉnh tràn đầy hy vọng,

Phơrángxoa nói với mẹ:

– Mẹ ạ, con rất yên tâm. Sau khi tìm được mẹ, cơn cảm thấy lần này con sẽ được sống bên mẹ mãi mãi. Vả lại con nghĩ mẹ và con đã đem hết sức lực chẳng lẽ cuối cùng không dành được cho mình chút hy vọng nào hay sao? Ông Xtêphan cũng có lần nói với mẹ như thế phải không ạ? Sao mẹ lại cười? Niềm hy vọng và niềm tin của con đã dành trọn cho một người mặc dầu con chưa bao giờ gặp, nhưng vẫn tin chắc người ấy sẽ giúp con… Mẹ ơi, con nói thật đấy, dù dao kề cổ con vẫn nói như vậy. Con tin chắc như vậy, mẹ có nghe con nói không? chắc trăm phần trăm, như đinh đóng cột ấy mẹ ạ.

– Tội nghiệp con tôi! Không có bàn tay cứu tinh nào ngăn được mọi nỗi khổ đau mà mẹ vừa kể cho con nghe đâu. Mẹ và con phải tự cứu lấy mình là chính con ạ.

Đứa trẻ khăng khăng:

– Bàn tay người ấy có thể đẩy lùi mọi sự đe dọa đối với mẹ!

Vêrôních âu yếm nhìn con.

– Thế người bạn cứu tinh mà con chưa quen biết ấy không được chúng ta báo trước thì đến với chúng ta làm sao được?

– Ông ấy vẫn cứ đến. Không cần phải báo trước ông ấy cũng biết hết những sự nguy hiểm đang đe đọa mẹ con mình!Ông ấy sẽ đến. Mẹ ơi, mẹ hứa với con đi! Mẹ phải hứa với con khi nào ông ấy đến mẹ sẽ tỏ lòng tin với ông ấy cơ!

– Ừ, mẹ hứa. Con yêu quý của mẹ, mẹ sẽ tỏ lòng tin với ông ấy.

Phơrăngxoa cười hể hả.

– Vậy thì mẹ phải chấp hành mệnh lệnh thật tốt mẹ nhé, một khi chính con sẽ là người chỉ huy. Vị chỉ huy ra trò phải không mẹ nhỉ. Chiều hôm qua con cứ nghĩ mãi. Muốn thực hiện được kế hoạch và bảo đảm mẹ không đói không rét thì phải có đủ thức ăn và chăn đắp! Trước mắt những thứ ấy sẽ phục vụ mẹ con mình ngay đêm nay. Con cho rằng muốn cẩn thận hơn không nên ngủ ở Pơriơrê mà nên ngủ ngay tại đây mẹ ạ. Các thứ con dặn mẹ lấy ra đây mẹ để ở đâu rồi?

Hai mẹ con ăn uống ngon lành, vui vẻ. Ăn xong Phơrăngxoa dọn chỗ ngủ cho mẹ, lấy áo đắp lên người mẹ. Hai mẹ con ôm nhau ngủ sung sướng không chút vương vấn lo sợ.

Không khí lạnh buổi sớm làm Vêrôních thức giấc. Bầu trời hửng sáng. Xa xa một dải mây hồng bừng lên. Phơrăngxoa hãy còn ngủ say, giấc ngủ ngon lành của tuổi thơ khi yên trí nó đã được che chở và không còn cơn ác mộng nào quấy rầy nó nữa. Nàng đứng nhìn con không chán mắt, cho đến khi mặt trời nhô lên khỏi chân trời.

Phơrăngxoa thức dậy dụi mắt. Nó đứng lên và ôm chầm lấy mẹ.

– Mẹ ơi bắt tay vào việc đi thôi. Có ai ở gần đường hầm không hả mẹ? Tốt, không có ai cả. Nào mẹ con mình cứ việc ung dung ra bến xuống thuyền.

Hai mẹ con mang theo các bọc thức ăn và chăn đắp. Chân bước thoăn thoắt vui vẻ, họ đi về phía đường ngầm ở tận mũi hòn đảo nhỏ. Ngoài mũi hòn đảo những mỏm đá chồng chất lên nhau trông hỗn độn và dễ sợ. Lúc này mặt biển tương đối yên tĩnh. Sóng nước ì ầm vỗ vào bờ một nhịp điệu đều đều.

Vêrôních nói:

– Miễn sao thuyền của con vẫn ở chỗ cũ là được.

– Kia kìa, mẹ cứ nhìn hơi thấp xuống một chút. Đấy mẹ đã thấy chưa, chiếc thuyền treo ở chỗ bờ vực lởm chởm toàn đá ấy. Mẹ với con chỉ cần quay tời hạ nó xuống nước là xong. Chà tất cả đều rất khôn khéo, rất ăn khớp, mẹ thân yêu của con ạ. Không còn gì phải… ờ… ờ nhưng mà… còn… chỉ có…

Đang nói, thằng bé bỗng ấp úng tư lự…

– Gì thế con? Còn việc gì nữa… – Vêrôních sốt ruột hỏi.

– Ô không. Không còn gì quan trọng nữa đâu mẹ ạ. Chỉ chậm thêm một chút nữa thôi.

– Nhưng sao lại phải chậm hả con?

Nó cười.

– Thực sự đối với vị chỉ huy của một cuộc thám hiểm con xin thú nhận với mẹ đây là một trường hợp hơi nhục nhã. Mẹ có thể tưởng tượng con lại quên khuấy không dặn mẹ lấy các chiếc dầm để chèo cơ chứ! Các chiếc dầm để ở Pơriơrê.

Vêrôních kêu lên:

– Thế thì gay quá con ơi!

– Không sao, mẹ cứ yên tâm. Con chạy về Pơriơrê chỉ một thoáng là con quay lại ngay.

Hầu như tất cả những mối lo của Vêrôních lại ập đến.

– Nếu lúc này kẻ thù mở được đường hầm thì mọi việc của chúng ta sẽ ra sao hở con?

Phơrăngxoa cười an ủi mẹ.

– Nào mẹ ơi, mẹ đã hứa với con rằng mẹ sẽ giữ vững lòng tin cơ mà! Muốn mở được cửa đường hầm kẻ thù phải mất hàng tiếng đồng hồ. Hơn nữa đứng ở đây cũng có thể nghe thấy tiếng họ đào bới. Thôi nhé mẹ thân yêu, không nên để mất thêm thì giờ vô ích nữa. Hẹn gặp mẹ!

Dứt lời thằng bé chạy vụt đi.

– Phơrăngxoa! Phơrăngxoa!

Nó vẫn chạy, không trả lời.

Vêrôních trầm ngâm suy nghĩ. Nàng lại bị những điều linh cảm mới giày vò. “Ôi! Ta đã thề không bao giờ rời nó nửa bước… vậy mà,..”.

Nàng nhìn theo đứa trẻ đang chạy tít đằng xa. Tầm mắt của nàng dừng lại ở chỗ mô đất giữa Bàn Đá Các Tiên và Canve Nở Hoa. Nàng nhìn rõ chỗ cửa đường hầm và cũng nhìn thấy con trai mình đang chạy như bay xuông dốc dọc theo các bồn cỏ.

Mới đầu thằng bé chạy vào tầng hầm của ngôi nhà Pơriơrê. Nhưng các mái chèo chắc không để ở đó nên vừa vào một tí nó đã ra ngay. Nó chạy đến cổng chính của ngôi nhà mở cửa, cánh cửa chắc không khóa, nên nó mất hút vào trong đó.

Vêrôních nói lẩm bẩm một mình như người đang làm tính nhẩm: “Chỉ cần một phút cũng đủ để lấy mái chèo. Các mái chèo chắc phải để ở nhà ngoài… nếu không thì cũng để ở tầng dưới ngôi nhà… Cứ cho mất đến hai phút là cùng…”.

Nàng cứ đếm từng giây, mắt không lúc nào rời khỏi chỗ đường hầm.

Ba phút đã trôi qua… Bốn phút… vẫn chưa thấy cánh cửa chính mở ra!

Tất cả lòng tin của Vêrôních hầu như đều sụp đổ. Nàng nghĩ mình thật điên rồ đã để thằng bé đi một mình về Pơriơrê và tự nhủ sẽ chẳng bao giờ chiều theo ý một đứa trẻ. Nàng cũng chẳng thiết quan tâm đến chỗ cửa đường hầm nữa kể cả mối đe dọa có thể khởi sự từ đó và vội vàng đi về Pơriơrê nhưng không sao đi nhanh được. Nàng đang bị một thứ mặc cảm ghê rợn níu chân lại, một thứ cảm giác hệt như khi người ta ngủ mê gặp kẻ thù mà tay chân cứ cứng lại không sao nhấc lên nổi đành đứng trơ ra đó để nó tấn công mình.

Đến khu vực Bàn Đá, Vêrôních chợt trông thấy một cảnh tượng kỳ lạ mà ngay lúc đó nàng không kịp hiểu ra ý nghĩa của nó. Trên mặt đất bên gốc các cây sên mọc dồn cả về một phía như vành bán nguyệt, có những cành cây bị chặt trụi, chắc là mới chặt vì lá cây còn tươi vứt bừa bãi. Nàng ngước mắt nhìn lên và trong lòng càng bồn chồn lo lắng. Một cây sên bị róc cành đến lưng chừng trên cây độ bốn năm mét. Trên đoạn thân cây to trơ trụi có một mũi tên cắm ghim vào một mảnh giấy ghi dòng chữ ký tắt V.d’H. của nàng!

“Cây thập giá thứ tư đây rồi. – Vêrôních thì thầm – Cây thập giá đánh dấu tên ta!”

Nàng nghĩ cha nàng đã chết thì dấu hiệu chữ ký của nàng phải do một kẻ thù địch với nàng viết ra. Kẻ đó chắc phải là… (do ảnh hưởng các sự kiện vừa xảy ra gây cho Vêrôních những ấn tượng sâu sắc đầu tiên) nàng nghĩ ngay đến người đàn bà và thằng bé đã từng có những hành động thù nghịch với nàng… khẳng định họ là kẻ thù mặc dầu lương tâm nàng chưa bao giờ thừa nhận.

Những ý nghĩ thoáng qua, những giả thiết phi lý, chính nàng cũng chưa ý thức được một cách rõ ràng chín chắn những điều mình suy nghĩ. Thế nhưng có một cái gì đó rất ghê tởm đang làm cho đầu óc nàng bị xáo trộn. Nàng chợt nghĩ, một khi cây thập giá đã được dựng lên thì những loài yêu quái, bọn người của những “cánh đồng hoang”, những hầm ngầm, bọn người chuyên gây tội ác với đàn bà trẻ con… tất phải ùn ùn kéo đến. Không còn gì nghi ngờ nữa, chắc lúc này bọn chúng đãlàm một cái cầu khác thay thế cái cầu bị đốt. Chắc họn chúng đãtràn vào làm chủ lãnh địa Pơriơrê, và hiện giờ Phơrăngxoa lại đang nằm trong tay bọn chúng!

Ý nghĩ trên đây làm cho đầu óc Vêrôních quay cuồng như điên như dại. Nàng chạy thật nhanh bằng tất cả sức lực vừa được hồi sinh trong người. Thoáng một cái nàng đã vượt qua bãi cỏ rải rác, những dấu vết hoang tàn, đổ dốc thoai thoải xuống trước mặt ngôi nhà trong khu thánh địa, vừa chạy, vừa gọi cuống cuồng: Phơrăngxoa! Phơrăngxoa! Phơrăngxoa… a…a…

Tiếng gọi thống thiết, những tiếng gọi xé lòng quyện theo bước chân hối hả của người mẹ tìm con. Nàng cứ thế chạy một mạch vào trong khu thánh địa.

Cánh cửa lớn vẫn còn để hé mở. Vêrôních đẩy mạnh cánh cửa chạy xộc vào phòng tiền sảnh: “Phơrăngxoa, Phơrăngxoa!”.

Tiếng gọi vang vọng khắp nơi, xuyên thấu toàn bộ ngôi nhà, lọt vào tất cả các gian phòng. Nhưng không một lời đáp lại.

– Phơrăngxoa! Phơrăngxoa…

Nàng leo lên gác mở hú họa tất cả các phòng, Nàng chạy vào phòng ngủ của Phơrăngxoa, của Xtêphan, phòng ngủ của Honorin. Vẫn không thấy một ai.

– Phơrăngxoa! Phơrăngxoa! Con có nghe mẹ gọi không? Bọn chúng đã làm gì con rồi? Ôi, Phơrăngxoa! Con ơ đâu? Mẹ van con!

Nàng quay lại chỗ đầu cầu thang.

Trước mặt nàng là phòng giấy của Đecgơmông. Vêrônich lao qua cửa phòng giấy và lập tức đứng khựng lại như bị va mạnh vào một tia mắt đang nhìn nàng chòng chọc. Đôi mắt như từ dưới địa ngục nhìn lên!

Trước mặt nàng, một người đàn ông đang đứng sừng sững hai tay khoanh chéo trước ngực như vẫn đứng như thế từ lâu để chờ nàng đến. Đúng người đàn ông mà đã có lúc nàng thoáng hình dung khi nghĩ đến người đàn bà và thằng bé con ấy!

Đó là con quái vật thứ ba! Bất giác từ trong lồng ngực Vêrôních bật ra những tiếng nói đơn giản nhưng chất chứa một sự ghê tởm khó tả:

– Voócki!… Voócki!