tận cuối rừng, nơi có nắng ấm và không khí trong lành, có một cây lãnh sam con xinh đẹp. Tuy nhiên, nó không được vui cho lắm mà cứ muốn mình cũng phải cao lớn như những cây thông và lãnh sam bạn mới thật thích. Mặt trời tỏa nắng và bầu không khí êm đềm lay động lá cây, mấy đứa bé con nhà nông dân đi qua, miệng ríu ra ríu rít, ấy vậy mà cây lãnh sam có thèm để ý đến đâu. Thỉnh thoảng chúng lại xách qua một rổ tướng gồm những quả mâm xôi và dâu tây có phủ ròm ở trên. Và khi ngồi xuống gần cây lãnh sam, chúng nói:

– Cây con này không đẹp sao?

Nghe thấy thế, lãnh sam ta lại càng buồn chán hơn trước. Tuy nhiên, trong suốt thời gian đó, mỗi năm lại thấy cây lãnh sam mọc ra một cái mấu khiến nó cao hơn lên, và qua số mấu trên thân một cây lãnh sam mà ta có thể biết được tuổi của cây đấy. Nhưng lớn thế mà cây lãnh sam vẫn phàn nàn:

Trời, mình muốn được cao như những cây kia, rồi mình sẽ tỏa cành ra mọi phía và ngọn cây của mình sẽ nhìn bao quát cả một thế giới mênh mông. Mình sẽ để cho chim chóc làm tổ trên cành, và khi gió thổi, mình sẽ cúi xuống một cách đường bệ uy nghi như những người bạn cao lôn của mình kìa.

Cái cây đó rất không vừa lòng đến nỗi nắng ấm, chim cước ca hát và những đám mây hồng trôi trên đầu suất sáng tới chiều mà nó cũng chẳng thấy vui. Đôi lúc vào mùa đông, khi tuyết phủ trắng một màu, sáng long lanh trên mặt đất, một chú thỏ nhảy ton tót qua và vọt lên trên cây lãnh săm con đó. Ôi, một cảm giác thật xấu hổ làm sao! Hai mùa đông trôi qua, và khi mùa đông thứ ba trần đến, cây lãnh sam kia đã lớn vọt hẳn lên, cao ngất ngưởng đến nỗi chú thỏ kia buộc chỉ có cách là chạy quanh thân cây mà thôi. Ấy thế mà cây lãnh sam đó vẫn chưa thấy thỏa mãn, miệng cử than vãn: “Ôi, ước gì mình cứ cao lên và trưởng thành mãi. Trên đời này chẳng còn có gì khác để quan tâm nữa”. Khi mùa thu đến, như thường lệ, những bác tiều phu chặt những cây cao nhất, còn chú lãnh sam non trẻ kia lúc này đã cào ngạo nghễ phải rùng mình khi nhìn thấy những cây cao kia đang ngã vật xuống đất ầm ầm. Sau khi những cành cây bị vặt tỉa, thân cây trông mảnh dẻ và trơ trụi đến nỗi không còn nhận ra chúng nữa. Sau đó, chúng được chất lên những chiếc xe và được ngựa kéo ra khỏi rừng.

– Những cái cấy ấy đi đâu nhỉ? Điều gì sẽ xảy ra với chúng?

Cây lãnh sam non kia rất muốn biết điều đó, vì thế mùa xuân đến, khi những chú chim nhạn và cò bay đến, cây ta đã hỏi:

Các bạn có biết những cây kia được mang đi đâu không?

Các bạn có gặp họ không?

Những chú chim nhạn không biết gì, nhưng chú cò suy nghĩ một lát đã gật đầu nói:

Có tớ có trông thấy. Tớ đã gặp nhiều chiếc tàu thủy khi tớ bay từ Ai Cập đến. Những chiếc tàu có những cột buồm đẹp tỏa hương gỗ của cây lãnh sam. Tớ tin chắc đó phải là những thân cây đã đốn. Chúng trông đường bệ, hùng vĩ lắm, thật đấy.

Ôi, ước gì tớ lớn lên để được đi biển nhỉ, – cây lãnh sam nói. – Thế biển là gì? Trông nó ra sao?

Giải thích thì mất thì giờ lắm, – con cò nói, bay vội đi.

Những tia nắng kia nhắc nhở:

Hãy tận hưởng tuổi trẻ của anh bạn đi; hãy tận hưởng tuổi thanh xuân và cả cuộc sống tươi trẻ trong người cậu ấy.

Rồi một cơn gió mơn trớn và những giọt sương tươi mát nhỏ xuống cây, song cây lãnh sam đó không thèm để ý đến. Ngày lễ Giáng Sinh đang đến gần và nhiều cây non được chặt xuống, có một số cây còn nhỏ hơn cả cây lãnh sam đó nữa, trong khi đó cây lãnh sam đứng ngồi không yên, cứ mong sao được rời khỏi ngôi nhà rừng của mình. Những cây non kia đẹp nên được giữ nguyên cành và được chất lên những chiếc xe có ngựa kéo ra khỏi rừng.

Chúng đi đâu nhỉ? – Cây lãnh sam hỏi. – Chúng có cao bằng mình đâu cơ chứ, có cây còn bé tý nữa. Ờ, mà tại sao họ không chặt cành đi nhỉ? Chúng đi đâu vậy?

Chúng tớ biết đấy, – những con chim nhạn nói – bọn tớ nhìn vào ô cửa sổ của những ngôi nhà trong thành phố và biết chúng đã được sử dụng như thế nào. Chúng được khoác những bộ quần áo lộng lẫy vô cùng. Chúng tớ nhìn thấy những cây gỗ đó đứng

giữa một căn phòng ấm cúng, và trên thân chúng được trang hoàng với đủ mọi thứ, sao mà đẹp thế, nào bánh mật ong, những quả táo làm bằng giấy trang kim, đồ chơi và vô vàn những ngọn nến nhỏ xíu.

Vậy rồi…, – cây lãnh sam hỏi, những cành của nó run rẩy, – vậy rồi điều gì xảy ra?

Chúng tớ không còn nhìn thấy gì nữa, – những con chim nhạn nói, – nhưng như thế là đủ với bọn tớ rồi.

Không hiểu liệu có điều gì đẹp như vậy lại xảy đến với mình không nhỉ – cây lãnh sam nghĩ – Điều đó sẽ tuyệt hơn đi biển nhiều. Mình khao khát điều đó đến chết được. Ồ! Đến khi nào thì nào lễ Giáng Sinh sẽ có mặt ở đây nhỉ? Mình bây giờ đã cao lớn và trưởng thành có khác gì những cây người ta chặt và mang đi vào năm ngoái đâu. Ôi! Ước gì lúc này mình được chất lên xe hoặc được đứng trong căn phòng ấm, với mọi thứ lộng lẫy, huy hoàng quanh mình! Phải có cái gì đó tuyệt vời sẽ đến sau, chứ không tại sao những cây kia lại được trang hoàng đẹp đến thế. Như vậy những gì đến sau sẽ lộng lẫy, đẹp đẽ hơn. Nhưng liệu nó là gì nhỉ? Mình khao khát được xem quá đi mất.

Hãy vui cùng bọn tớ, – không khí và nắng nói – Hãy tận hưởng cuộc sống rực rỡ của chính bạn trong bầu không khí mát lành đi.

Nhưng cây lãnh sam vẫn không vui, dẫu cho nó lớn lên mỗi ngày: Thế rồi mùa đông và mùa hè đến, tán lá xanh sẫm của cây nổi bật trong rừng, khiến cho những người đi qua phải trầm trồ:

“Ôi, cái cây này đẹp quá!”

Sắp đến ngày lễ Giáng Sinh, cây lãnh sam đầy bất mãn kia là cây đầu tiên người ta chặt xuống. Khi chiếc rìu bổ vào, cắm sâu vào lõi, cây lãnh sam đổ vật xuống đất, kêu đau đớn, ngất xỉu đi và quên mọi khao khát hạnh phúc, rồi lãnh sam ta đau buồn khi phải rời ngôi nhà rừng của mình. Nó biết thế là từ nay sẽ không bao giờ còn được gặp lại các bạn bè thân yêu xưa nữa, không bao giờ được thấy các cây lớn và những bụi cây nhỏ, cùng biết bao hoa tươi đẹp mọc quanh mình, có thể cả những chú chim nữa. Mà chuyến đi cũng chăng lấy gì làm lý thú cả. Cây lãnh sam thoạt tiên hồi tỉnh khi người ta đặt cậu ta xuống sân một ngôi nhà giữa nhiều những cây khác. Cậu ta nghe thấy có người nói:

– Chúng tôi chỉ cần một cây thôi, mà cây này là đẹp nhất.

Hai gia nhân trong bộ đồng phục choáng lộn tiến lại và khiêng cây lãnh sam đó vào trong một căn hộ đẹp, rộng. Trên tường có treo những bức tranh và gần bếp sưởi lớn có hai bình sứ, nắp có hình con sư tử. Trong nhà còn có những chiếc ghế xích đu, những chiếc ghế bành bọc lụa, những chiếc bàn to bày ở trên toàn tranh ảnh, sách và

đồ chơi, cùng vô khối tiền – ít ra thì những đứa trẻ đã nói thế. Sau đó, cây lãnh sam được đặt trong một cái bồn to, đứng ngạo nghễ trên một tấm thảm đẹp vô cùng. Cây lãnh sam run ghê quá! “Không hiểu điều gì sẽ xảy ra đây?”. Có mấy cô thiếu nữ đến và những gia nhân giúp họ trang trí cây thông. Trên một cành, họ treo những cái túi nhỏ làm từ giấy màu, mỗi túi được nhét đầy kẹo; trên những cành cây khác là những quả táo và những quả hồ đào làm bằng giấy trang kim, trông cứ như chúng đã mọc sẵn ở đó rồi; trên cùng và xung quanh cây có gắn không biết bao nhiêu những ngọn nến bé xíu đủ màu: xanh, đỏ và trắng. Những con búp bê trông chẳng khác những đứa bé tí hon được đặt ở dưới những cành lá xanh – cây lãnh sam chưa bao giờ được nhìn thấy những thứ đó. Ngoài ra, trên ngọn cây có đính một ngôi sao lấp lánh làm bằng dây kim tuyến. Ôi, sao đẹp thế!

– Tối nay sẽ lộng lẫy vô cùng! – Bọn họ reo lên.

“Ồ, ước gì đã là buổi tối và mọi người đã đốt nến lên – cây lãnh sam nghĩ – như thế mình sẽ biết là điều gì sẽ xảy ra. Liệu những cây trong rừng có đến thăm mình không? Không hiểu những chú chim nhạn có bay đến và ngó qua cửa sổ không nhỉ? Liệu mình có còn lớn lên ở đây không? Và giữ những đồ trang trí này suốt cả mùa đông và mùa hè không nhỉ?”.

Nhưng mà đoán cũng có ích gì, chỉ tổ làm cho các vỏ cây thêm đau, mà nỗi đau này đối với cây lãnh sam cũng chẳng khác gì lúc chúng ta đau đầu ấy mà. Cuối cùng, những ngọn nến bé xíu kia được thắp lên và thế là cây lãnh sam sáng bừng rực rỡ. Mọi cành lá của nó run rẩy vì vui sướng, khiến cho một ngọn nến rơi mắc vào lá và đã đất cháy mấy lá liền. “Ôi, giúp tôi với! Giúp tôi với! các cô gái kêu lên, nhưng không có gì nguy hiểm vì họ đã nhanh chóng dập tắt được ngọn lửa. Sau đó cây lãnh sam không dám run lên nữa, dẫu cho đám cháy đã làm cho cậu ta sợ, vì cậu ấy lo làm như thế sẽ làm cho những vật trang trí trên cây bị đau, cho dù ngay cả lúc đó chúng vẫn bóng lộn, làm cậu hoa cả mắt. Đến lúc này, cánh cửa xếp mở toang và một đàn trẻ em chạy ồ vào cứ như chúng định xô đổ cái cây. Theo sau chúng là người lớn ít ồn ào hơn. Trong chốc lát, những đứa trẻ đứng ngạc nhiên, im lặng, rồi chúng hét to lên sung sướng, cho đến khi cả căn phòng reo vang và bọn trẻ nhảy quanh cây lãnh sam, lần lượt chúng lấy những tặng phẩm treo trên đó.

“Bọn chúng đang làm gì thế nhỉ? Điều gì sẽ xảy ra tiếp không biết?” – cây lãnh sam nghĩ. Cuối cùng những ngọn nến cháy trụi xuống tận những cành cây và tắt ngấm. Sau đó bọn trẻ được phép xông vào cướp phá cái cây.

Trời, thế là chúng chạy ào tới, cành lá kêu gãy răng rắc, và nếu như cây lãnh sam cùng

ngôi sao lấp lánh không được buộc chặt vào trần nhà, thì chắc chắn nó đã đổ kềnh xuống mất rồi. Sau đó bọn trẻ nhảy quanh, tay cầm những đồ chơi đẹp, không ai để ý đến cái cây, trừ cô bảo mẫu của bọn trẻ chạy đến ngó vào giữa những cành lá xem có ai quên quả táo hay quả vả nào đó không.

Ông kể chuyện đi, ông kể chuyện đi. – Bọn trẻ reo lên, kéo một người béo béo về phía cái cây.

Nào, các cháu ngồi xuống dưới bóng cây xanh nào, – người đó nói, ngồi ngay xuống bên cạnh cây Lãnh sam, – để cho cái cây cũng được vui sướng nghe chuyện chứ, nhưng chú chỉ kể một câu chuyện thôi đấy; chuyện gì bây giờ nhỉ? Chuyện Ivede Avede hay Humpty – Dumpty ngã cầu thang, nhưng lại đứng ngay dậy và cuối cùng lấy công chúa nhé.

Ông kể chuyện Ivede Avede đi, – mấy đứa reo lên.

Ông kể chuyện Humpty Dumpty cơ, – mấy đứa khác lại kêu lên, và thế là bọn trẻ nhao nhao lên, ầm ĩ. Nhưng cây lãnh sam vẫn đứng yên và tự nghĩ: “Liệu mình có can dự gì đến những việc này không?” nhưng thật ra cây đã làm cho bọn trẻ vui thỏa thuê đó thôi. Và ông già kia đã kể cho chúng nghe chuyện Humpty Dumpty, chuyện là anh ta đã ngã cầu thang ra sao và lại được đỡ lên và lấy công chúa như thế nào; Bọn trẻ vỗ tay và reo to: “Ông kể chuyện khác đi, ông kế chuyện khác đi,” vì chúng lại còn muốn nghe cả chuyện Ivede-Avede nữa, nhưng chúng đã được nghe chuyện Humpty-Dumpty rồi. Sau đó, cây lãnh sam đứng im lặng, tư lự. Có bao giờ lũ chim kia kể những câu chuyện như là chuyện về Humpty-Dumpty đâu, người đã ngã cầu thang và rồi lại cưới được công chúa.

“Ra vậy, trên đời này lại có những chuyện như vậy!” cây lãnh sam nghĩ; nó cũng tin mọi thứ, bởi vì chuyện do một người tốt bụng thế kia kể cơ mà. Rồi cái cây lại nghĩ: “Hừm, ai mà biết được? Có thể mình ngã và rồi lấy công chúa thì sao?”, thế là cây lãnh sam khấp khởi mong mỏi cho đến tối ngày hôm sau, cứ ngong ngóng mình lại được trang trí bằng những bóng đèn và những đồ chơi vàng óng ánh giấy trang kim cùng hoa quả. “Ngày mai mình sẽ không run rẩy nữa,” cây lãnh sam nghĩ, “mình sẽ tận hưởng mọi vẽ huy hoàng lộng lẫy, và rồi mình sẽ lại được nghe câu chuyện về Humpty-Dimpty và có thể cả chuyện về Ivede-Avede nữa.”

Và cây lãnh sam đứng im lặng, trầm tư suất cả đêm hôm đó. Sáng hôm sau, những người hầu và một gia nhân đến. Cây lãnh sam liền nghĩ: “Nào, toàn thân ta lại sắp được lấp lánh đây”. Nhưng những người đó lại lôi cây lãnh sam ra khỏi phòng và lên

tận gác xép, rồi quẳng nó vào một góc tối trên sàn nhà, nơi không có ánh sáng ban ngày, rồi họ bỏ đi.

“Thế này là thế nào?” – cây lãnh sam nghĩ – “Mình phải làm gì ở trên này? Nằm ở đây còn nghe thấy gì được nữa?”. Và thế là cây lãnh sam lại có thời gian để suy nghĩ, vì ngày đêm qua đi mà không có ai đến. Nhưng cuối cùng đã có một người đến, nhưng chỉ để xếp những cái hộp to vào trong góc. Thế là cái cây bị che khuất hoàn toàn, cứ như nó chẳng bao giờ tồn tại trên đời này. “Chắc giờ đã là mùa đông, cây lãnh sam nghĩ, mặt đất chắc rắn lại và phủ đầy tuyết, nên người ta không thể trồng mình được. Dứt khoát mình phải ở đây cho đến khi xuân về. Mọi người sao lại chu đáo và tốt với mình vậy. Tuy thế, mình mong sao nơi này đừng tối và hẻo lánh quá, thậm chí không có lấy một con thỏ chạy qua để được nhìn một tý. Ở trong rừng lúc này mới thấy dễ chịu làm sao trong khi tuyết vẫn còn phủ dày mặt đất, khi thỏ kia chạy qua, ừ, mà còn nhảy cả lên người mình nữa chứ, mặc dù lúc ấy mình chẳng thích tý nào. Ôi, sao nơi này cô đơn vậy!”

“Chút chít, chút chít” một chú chuột nhắt kêu lên, lò rò bò đến chỗ cái cây; tiếp đến một con khác, rồi cả hai con dí mũi vào cái cây và leo lên cành.

Ôi, trời lạnh quá, nếu không ở trên này dễ chịu biết bao, có phải không, hỡi cây lãnh sam già nua ơi?

Tôi đâu có lạnh, – cây lãnh sam nói, – còn bao nhiêu cây khác già nua hơn tôi nhiều.

Cậu từ đâu tới đấy? Mà cậu biết gì cơ chứ? – Những con chuột kia hỏi, tỏ ra rất tò mò.

Cậu có được nhìn thấy những nơi đẹp nhất trên thế giới không và cậu kể cho chúng tôi nghe đi? Và cậu có ở trong nhà kho, nơi có pho mát để trên giá và giăm bông treo trên trần nhà không? Người ta có thể chạy nhảy trên nến làm bằng mỡ động vật, chui vào đó lúc người còn gầy đét, nhưng lúc chui ra, người béo đẫy đà. Tô chẳng biết gì về nơi đó cả, – cây lãnh sam nói – nhưng tớ biết cánh rừng mà nơi đó có ánh nắng chan hòa và chim chóc hót líu lo – rồi cây lãnh sam kể cho bọn chuột nghe về thời thanh niên của mình. Bọn chuột chưa bao giờ được nghe câu chuyện đó trong cuộc đời của chúng. Và sau khi lắng nghe chăm chú, bọn chuột nói: “Gớm, sao mà cậu biết nhiều thứ thế? Chắc cậu phải sung sướng lắm”.

Sung sướng quá! – Cây lãnh sam kêu to lên, rồi cậu ta suy nghĩ những gì mình đã kể cho bọn chuột nghe, nên nói tiếp. Ừ, sau tất cả những ngày hạnh phúc đó. – Nhưng khi cây lãnh sam nói tiếp và kể về cây thông Nô-en, về việc cậu ta được trang trí đẹp như thế nào, gồm có bánh ngọt và đèn, bọn chuột nói:

Hẳn cậu hạnh phúc lắm, cây lãnh sam già nua ơi!

Tôi đâu có già gì. – Cây lãnh sam nói. – Tôi mới chỉ từ rừng đến vào mùa đông này thôi mà. Giờ đây tôi đang bị còi cọc.

Cậu kể chuyện sao mà hấp dẫn thế, – những chú chuột nhắt nói.

Rồi đến đêm hôm sau, bốn con chuột nữa đến để nghe cây lãnh sam kể chuyện. Càng kể, cây lãnh sam càng nhớ và tự nhủ – Đó là nhũng ngày tươi đẹp, nhưng có thể chúng sẽ lại kéo đến. Humpty-Dumpty ngã từ trên cầu thang và anh ta đã cưới công chúa; có thể tôi cũng cưới được công chúa – Rồi cây lãnh sam nghĩ về cây phong nhỏ xinh đẹp mọc trong rừng, mà theo cậu ta, đó mới là công chúa đẹp thật sự.

Ai là Humpty-Dumpty? – Những chú chuột nhắt hỏi. Thế rồi cây lãnh sam kể toàn bộ câu chuyện; cậu nhớ từng lời một và những chú chuột sung sướng lắng nghe, khiến chúng muốn nhảy lên thẳng ngọn cây. Đêm hôm sau có bao nhiêu chuột nhắt xuất hiện và vào ngày Chủ Nhật, có hai con chuột to đến cùng với bọn chúng, nhưng chúng lại nói đó không phải là chuyện hay, và những chú chuột nhắt kia cảm thấy tiếc vì như thể làm chứng bớt hứng đi.

Thế cậu chỉ biết có một chuyện thôi à? – Những chú chuột to kia hỏi.

Chỉ một chuyện thôi, – cây lãnh sam trả lời – tớ nghe được vào một chiều hạnh phúc nhất của đời mình, nhưng lúc đó tớ đâu có biết mình lại hạnh phúc đến thế.

Chúng tớ thì lại cho rằng chuyện đó buồn mới phải, – những chú chuột to đó nói. – Thế cậu không biết chuyện gì về thịt muối hoặc về mỡ động vật để trong nhà kho à?

Không, – cây lãnh sam trả lời.

Thế thì cảm ơn cậu nhé, – nói xong, hai con chuột to chuồn thẳng.

Những chú chuột nhắt cũng bỏ đi, còn cây lãnh sam thì thỏ dài, nói:

Khi những chú chuột nhắt kia ở quanh mình và lắng nghe mình kể chuyện sao mà lý thú vậy. Giờ đây mọi chuyện đã qua đi. Tuy nhiên mình sẽ vẫn tự coi mình sung sướng nếu có ai đó đến lôi mình ra khỏi chỗ này.

Nhưng điều đó có bao giờ xảy ra không? Có đấy. Đó là vào một buổi sáng khi mọi người lên gác xệp để dọn dẹp những cái hộp được mang đi, còn cây lãnh sam được lôi

ra khỏi cái góc đó và bị quẳng mạnh xuống sàn; sau đó người hầu lôi nó xuống cầu thang, nơi có ánh nắng chiếu rực rỡ.

Thế là cuộc sống lại bắt đầu – cây lãnh sam nói một cách, vui mừng trong ánh nắng và không khí trong lành. Sau đó loáng một cái người ta đã mang nó ra sân, nhanh đến nỗi nó không còn kịp nghĩ gì cho bản thân, mà chỉ biết nhìn quanh và thấy có bao nhiêu thứ để ngắm nhìn. Sân lại gần vườn, nơi mọi thứ đang nở rộ. Những bông hoa hồng tươi, thơm ngát leo trên hàng rào bé xinh xinh. Những cây đoạn đang nở hoa, trong khi đó những chú chim én bay lả lơi, miệng kêu, “Chiếp, chiếp, bạn tình của tôi đang tới”, nhưng dĩ nhiên không phải là chúng nói đến cây lãnh sam rồi – Giờ mình sẽ sống – cây lãnh sam nói, vui sướng tỏa cành lá ra, nhưng than ôi chúng đã tàn úa cả, vàng vọt và nó nằm giữa đám cỏ dại và cây tầm ma. Ngôi sao làm bằng giấy kim tuyến vàng vẫn còn đính trên ngọn cây và lấp lánh trong nắng. Trên sân có hai đứa bé đang nô đùa, chạy quanh cây thông Noel và chúng rất vui sướng. Đứa bé nhìn thấy ngôi sao vàng, liền chạy lại và bứt ra khỏi ngọn cây.

Anh ơi, có cái gì gắn vào ngọn cây lãnh sam già này – đứa bé vừa nói vừa giẫm lên cành cây, kêu răng rắc dưới đôi ủng của nó. Còn cái cây nhìn thấy muôn vàn bông hoa nở rực rỡ trong vườn, rồi lại nhìn vào mình, mong sao nó cứ nằm mãi trong cái góc tối tăm trên gác xép còn hơn. Nó nhớ đến những ngày thanh xuân của mình ở trong rừng, nghĩ đến buổi tối lễ Giáng Sinh, đến những chú chuột nhắt ngồi nghe chuyện kể về Humpty-Dumpty – Quá khứ rồi! Tất cả đã là quá khứ rồi! – Cây lãnh sam già nói. – Ôi, ước gì mình được tận hưởng lúc còn có sức lực? Nhưng giờ đây đã quá muộn.

Sau đó có một thanh niên đến, chặt cây đó ra thành những khúc nhỏ, cho đến khi thành một đống to lù lù trong sân. Những mẩu gỗ đó được chất bên lò sưởi, dưới một cái nồi đồng, và loáng một cái lửa đã bùng lên, trong lúc cái cây than vãn nghe thiểu não thì mỗi một khúc gỗ thở dài nghe như một phát súng lục. Bọn trẻ đang chơi chạy lại và ngồi xuống trước bếp lửa. Chúng nhìn vào và reo lên: “Đốp, đốp”. Và sau mỗi tiếng nổ “đốp” đó là một tiếng thở dài sâu lắng, và cái cây lại nghĩ đến những ngày hè trong rừng, đến buổi tối lễ Giáng Sinh đó và đến câu chuyện kể về Humpty-Dumpty, câu chuyện duy nhất mà nó được nghe hoặc biết cách kể lại, cho đến lúc cuối cùng nó tan thành tro bụi. Bọn con trai vẫn còn chơi ngoài vườn, đứa bé nhất gắn ngôi sao bằng giấy kim tuyến mà người ta đã dùng để trang trí cho cây lãnh sam trong ngày sung sướng nhất của đời nó trên ngực. Giờ đây mọi việc đã qua đi và cả câu chuyện cũng không còn được kể nữa, vì tất cả câu chuyện cuối cùng đều đi đến hồi kết thúc.