Chàng và nàng yêu nhau sau một thời gian tiếp xúc, cả hai bên hoặc một bên cảm thấy không hợp, chia tay tạm biệt không đưa quan hệ phát triển thành quan hệ yêu đương thì không gọi là thất tình. Bởi vì lúc này quan hệ của chàng và nàng vốn chưa đạt đến mức độ yêu, đã là không đạt tới cũng sẽ không thể nói là bị mất. Lúc này cả hai bên đều không thể có cảm giác thất tình.

Chàng và nàng đã từng yêu sâu sắc một khoảng thời gian, từng sản sinh tình yêu mạnh mẽ, nhưng về sau mỗi người họ tự nhìn ra khuyết điểm của đối phương, cùng đều mất đi sức hấp dẫn, hai bên bằng lòng ngừng quan hệ yêu đương hữu nghị chia tay. Hai bên đều đã từng được, nhưng trước mắt đều bằng lòng vứt bỏ, đạt được một cách hạnh phúc, vứt đi một cách tự nguyện, tâm lý bình tĩnh, không thể có cảm giác “mất”.

Những cái vốn đã đạt được mà lại không bằng lòng vứt bỏ đã mất thì đây mới có cảm giác “mất”. Một bên yêu lại mất đi tình yêu của một bên khác, người trước sẽ có cảm giác thất tình, còn người sau là chủ động, tự nguyện vứt bỏ, thì không thể có cảm giác thất tình.

Hoặc là hai bên chịu sức ép của lực lượng thứ ba buộc phải ngừng quan hệ yêu đương, như chịu sự cản trở của gia đình, lễ giáo hoặc lực lượng xã hội khác, chàng và nàng trong trường hợp đành phải chia tay, cả hai bên đều bị mất tình yêu vốn không muốn vứt bỏ, cả hai người đều có cảm giác thất tình. Đây là sự thất tình đau khổ nhất trong tất cả mọi thất tình. Lục Du và Đường Uyển chính là như vậy. Hai người đau khổ cho đến chết.

Nghe nói Nobel yêu con gái của một nhà toán học thất bại, nguyên nhân là sự ngăn cản của nhà toán học kia. Sau khi Nobel bị thất tình thì một là suốt đời không lấy vợ, hai là di chúc lại không đưa các nhà toán học ghi vào hàng ngũ những người xét thưởng giải Nobel. Đó là một điều đáng tiếc sâu sắc cho các nhà toán học sau này.

Bất kể ở thời đại nào, bất kể trong tình huống nào, thất tình đều là đau khổ. Cái mà thất tình phải chịu đựng là sự giày vò đau khổ của tâm linh, là sự trống tri và buồn bã ở nơi sâu thẳm của tâm linh sau khi bị đánh mất một vật vô cùng qúy báu, như bị đối phương đâm một nhát dao, hoặc là đùa giỡn một kéo. Trong vô số những thảm họa của đời người lại thêm một cái thảm họa nặng nề nữa, tràn ngập nỗi đắng cay, theo đó là sự cô đơn và hiu quạnh, có người thậm chí pha trộn tâm lý thù hận mãnh liệt.

Xã hội ngày nay, thất tình kiểu Lục Du, Đường Uyển cố nhiên ngày càng ít thấy, nhưng chưa hẳn đã hoàn toàn mất. ở miền núi nghèo nàn lạc hậu, thậm chí trong thị dân ở thành phố, tình hình tình yêu của nam nữ thanh niên bị gia đình ép buộc và cản trở có lúc cũng xẩy ra, một bên hoặc cả hai bên đã chết vì tình thỉnh thoảng có thể được nghe. Người chết vì tình là đáng thuơng, bất hạnh, chúng ta nhìn thấy người chết vì tình như thế, khó tránh khỏi phát sinh lòng trắc ẩn. Nhưng kẻ chết vì tình là ngu muội. Tình cảm của họ là một thứ ngu muội tự khóa chặt, đem sinh mệnh liều chết một phen, đem cuộc đời lý giải hẹp hòi và nông cạn đến như thế, mà lại ngu dốt không biết dùng pháp luật làm vũ khí để bảo vệ quyền lợi tự do yêu đương của họ. Loại bi kịch cổ điển này thực tế nên chôn vùi xuống mồ từ lâu, không nên tồn tại ở đương đại.

Song, ngoài nỗi thất tình kiểu Lục Du, Đường Uyển làm cho người ta đau khổ lâu dài nhất, không có cách gì quên nổi ra, sự đau khổ của nỗi thất tình có lẽ là một loại thảm họa dễ dàng tự mình giải thoát trong các thảm họa của đời người.

Sau khi bạn đột nhiên thất tình, trong lòng từng day dứt một cơn giày vò đau khổ, bạn nên bình tĩnh, bạn nên lặng lẽ suy nghĩ lại một chút xem anh ta (cô ta) tại sao ruồng bỏ bạn:

– Vì trông đợi ở bạn quá cao, về danh lợi không thể thỏa mãn lòng mong muốn của cô ta (anh ta)? Về sinh hoạt không có cách gì đáp ứng được sự xa hoa của cô ta?

– Vì anh ta (cô ta) sớm Tần tối Sở, lẳng lơ buông thả, yêu mới chán cũ lại bắt đầu giao lưu một luồng tình cảm bỉ ổi mới phải không?

– Vì anh ta (cô ta) lòng hư vinh quá lớn, run bước trước thế tục?

– Vì anh ta (cô ta) vốn chưa hề có tình yêu chân thành đối với bạn, chỉ là thỉnh thoảng gặp dịp mua vui mà thôi, bạn đã hiểu nhầm? Vẻ ngây thơ và trong trắng của bạn, tình cảm của bạn bị đùa giỡn? Bị lợi dụng?

Thất tình mà nguyên nhân giống như các loại kể trên đều là kết quả của việc nhầm xem phân bò là hoa thảm. Bạn chỉ cần vén màn che của hoa thảm lên nhận rõ đó là một đống phân bò thế là xong. Đã là một đống phân bò thì còn luyến tiếc nó làm gì? Suy nghĩ về nó để làm gì? Làm sao lại đau khổ chỉ vì mất một đống phân bò?

Bạn nên vui mừng vì trước khi chưa thành quan hệ hôn nhân đã kết thúc được một cuộc yêu đương vốn không thể có kết cuộc hạnh phúc.

– Vì hai bạn vốn không phối hợp nhau hoặc hoàn toàn chỉ là theo ý chủ quan của mình?

– Vì qua một thời gian cùng tìm hiểu nhau phát hiện cá tính hai bạn sai khác quá lớn, tính tình và sở thích không hợp, chí hướng ngược nhau, không có cách gì chung sống hài hòa?

– Vì khiếm khuyết về sinh lý?

– Vì anh ta (cô ta) càng quen càng thờ, suy nghĩ càng thực tế, càng toàn diện đã thay đổi ý niệm ban đầu?

– Vì rất nhiều, rất nhiều nguyên nhân khác phức tạp hoặc không thể nói ra được?

Lúc này, bạn phải trở về với hiện thực, thức tỉnh lý chí kiên cường, thức tỉnh óc sáng suốt của mình, phác họa mình chuẩn xác, phát hiện chỗ mạnh yếu tốt xấu của mình. Lúc này bạn mới biết rõ tình yêu lý tưởng trong thế giới mênh mông thuộc về bạn không ở đây mà ở phía kia, cổ vũ dũng khí dứt khoát từ biệt quá khứ để đi tìm lại. Đáng cắt bỏ lại không cắt bỏ, sẽ bị hỗn loạn. Bạn nên vui hơn vì lại tăng thêm được một nấc kinh nghiệm của đời người, bạn sẽ trở nên thành thạo và kiên cường hơn.

Say mê với mưa thu, ngô đồng, sao bằng nước sông ấm mùa xuân? Than thở khó mà làm nổi, đâu bằng một mình dựng lầu cao?

Vì thất tình mà mọi ý nghĩ đều chán nản, đau đớn đến nỗi không muốn sống nữa, vì thất tình mà buồn bã thê thảm, thật là quá bất hạnh, tình cảm quá yếu đuối, lý tính quá lệch lạc, con người như thế cũng khó mà chịu đựng nổi nỗi dằn bặt tinh thần khác, trên những dặm đường mưa sa bão táp của cuộc đời, anh ta là một kẻ yếu đuối, một kẻ ngu đần.

Có người sau khi thất tình đã chuyển dời toàn bộ tâm tình vào trong sự nghiệp nào đó mà mình yêu thích vẫn có thể xem là cử chỉ cao đẹp.

Trong biển tình, dựa vào lời thề non hẹn biển, dựa vào tiền tài địa vị, dựa vào lễ giáo pháp luật, hoặc dựa vào sự đe dọa của dao kiếm, súng đạn, axit để gắn bó quan hệ yêu đương của hai người vốn trống rỗng lại làm cho cuộc đời càng đau khổ lớn hơn. Nó còn đau khổ gấp trăm lần dứt khoát chia tay.

Đã đành đoạn tình yêu này trên thực tế đã mất, quyết sách tốt đẹp nhất của bạn là hãy ngửng đầu lên nói một lời “tạm biệt” một cách lịch sự.

Có một nhà thơ nước ngoài muốn người ta đối xử với thất tình như sau:

Since there’s no help,

Come let us kiss and part.

Lý Ngao đã dịch đại ý như sau:

Giữa đôi ra chẳng còn chi nữa,

Hãy hôn nhau, rồi sẽ chia tay.

Lý Ngao cho rằng quan hệ trai gái giống như cùng nhau trèo núi, khi lên núi có thể cùng nhau, đã đến đỉnh núi, thì nên tách rời nhau, không nên cùng xuống núi, không nên cùng đi xuống dốc. Ông nói, kỹ xảo cao nhất giữa nam nữ là không cùng nhau xuống dốc, nên khi hãy còn có dư vị, hãy kết thúc quan hệ trước. Không nên để đến lúc tình trạng bê bết tồi tệ mới chém hết giết sạch.

Việc này tựa như quá lý tưởng hóa, quá romantic (lãng mạn). Thật ra nếu như có thể thật sự kết thúc vừa khéo mối yêu đương mà tương lai không còn cách gắn bó nữa vào lúc hai người hứng thú sắp tàn mà tình cảm cũng hết (tức đến đỉnh núi) thì chính là hành động thực tế nhất, hiện thực nhất. ở bề ngoài của cái lịch sự và tự nhiên thoải mái của nó còn đang chứa đựng sự sâu lắng và bình tĩnh.

Những cái đáng mất, thì cuối cùng sẽ mất, những cái có thể nhận được thì sớm muộn cũng sẽ được. Thất tình không đáng sợ, điều đáng sợ là mất đi lòng tự tin, tự tôn của bạn. Nếu như bạn nhìn thẳng vào nó, thần tình yêu sẽ lập tức lại giáng xuống ngay bên mình bạn. Bạn là người may mắn, bạn sẽ sống càng yên lòng hơn trong đường đời “mất lại có, mó lại thấy”.