“Tự tin là điều kiện tiên quyết để có thể làm được những điều vĩ đại.”

– SAMUEL JOHNSON, NHÀ VĂN ANH –

“Người nào tin vào bản thân mới giành được lòng tin của người khác.”

– DANH NGÔN CỦA NGƯỜI DO THÁI HASIDIC –

Toàn bộ ý nghĩa của tự trọng là cách chúng ta tự nhìn nhận bản thân mình. Đó là đánh giá chính xác về con người chúng ta, xét đến cả mặt mạnh lẫn mặt yếu. Khi nói tới tự trọng, hầu hết mọi người đều nghĩ nó đồng nghĩa với tự tôn. Tuy nhiên những người sáng tạo ra bài kiểm tra BarOn EQ-i đã tìm nhiều cách để phân biệt hai khái niệm này. Tự tôn là từ thông dụng từ nhiều thập kỷ nay và thiếu tự tôn được coi là vấn đề nghiêm trọng đối với tất cả những ai có bất ổn. Do đó, câu trả lời là phải nâng cao lòng tự tôn của mọi người bằng cách nói với họ rằng, họ thật tuyệt vời và xứng đáng được tôn trọng chỉ đơn giản vì họ là chính bản thân mình. Người ta cho rằng, nếu có thể nâng cao lòng tự tôn của mọi người thì họ sẽ thực hiện vai trò của mình hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, người ta phát hiện ra điều này không đúng sau khi thấy rằng, nếu chúng ta làm tăng cảm giác của một người về giá trị của người đó, cuối cùng chúng ta sẽ có một con người bất ổn. Người này cảm thấy bản thân mình rất tốt và có rất ít nhu cầu cần thay đổi vì hiện tại họ cũng đã tốt lắm rồi. Đây rõ ràng không phải là kết quả mà các nhà xã hội học nghiên cứu về khái niệm tự tôn hình dung ra. Phần quan trọng còn thiếu chính là yêu cầu phải đạt được, phải làm được điều gì đó đáng giá để được quyền cảm thấy hài lòng về bản thân.

Lúc trước tôi đã đề cập đến khả năng tự lừa dối bản thân của chúng ta là vô hạn nhưng cảm giác sẽ luôn để lộ chúng ta. Điều này có vẻ đúng với việc thổi phồng giá trị bản thân. Thẳm sâu bên trong, các cảm giác của chúng ta không hề thay đổi, điều đó làm cho hình ảnh bị thổi phồng quá mức kia trở nên giả tạo hết sức. Cuộc đời tôi là bằng chứng cho điều này. Ở trường cấp ba, tôi tập trung vào các giờ học, coi đó như là bước đầu tiên để có thể học cao hơn và có được vị trí tôi muốn trong cuộc đời này. Điểm số của tôi khá tốt, ở một vài khóa học tôi còn đạt được mức điểm dẫn đầu lớp. Vị hiệu trưởng có nói một câu mà tôi không bao giờ quên. Ông nói: “Harvey, con thật là cừ nhưng chớ để mình chếnh choáng vì điều đó.” Thành tích là thứ gì đó bạn phải tự làm, và vì thế nó sẽ không bao giờ bị lấy mất. Để làm được điều đó phải cần đến sự tận tâm, can đảm và cần cù. Đây là nguồn bồi đắp lòng tự trọng đích thực. Những thành tích này không cần phải to lớn, kinh thiên động địa mới khiến ta cảm thấy thoải mái. Hoàn thành tốt bất kỳ nhiệm vụ nào chúng ta thấy khó hoặc không chắc mình có thể làm được, sẽ cho chúng ta cảm giác về giá trị bản thân.

Xuất bản được cuốn sách đầu tiên tất nhiên đã đem lại cho tôi sức bật năng lượng to lớn. Hàng ngày, tôi đạt được những bước tiến nhỏ hơn bằng cách làm tốt những công việc thường lệ. Ví dụ, tôi cảm thấy mình hữu ích khi viết được một bức thư tay thật hay hoặc học được một chức năng máy tính nào đó. Bất kỳ khi nào tôi làm được điều gì cho ai hoặc vì thế mà nhận được lòng biết ơn chân thành, tôi đều thấy dễ chịu. Có can đảm thử làm một điều gì đó vẫn có thể khiến bạn thấy phấn khởi, ngay cả nếu kết quả không được như mong muốn. Chúng ta vẫn sẽ hài lòng khi biết rằng mình đã tự đẩy bản thân ra khỏi sức ỳ. Tôi vẫn nhớ cảm giác của mình khi sốt sắng trong chuyện hẹn hò, cố gắng gom góp can đảm để gọi điện và mời ai đó đi chơi. Mức can đảm tôi cần tỷ lệ thuận với việc tôi muốn hẹn hò với người đó thế nào thì sẽ tỷ lệ nghịch với thành công tôi dự tính như thế. Tôi thường chờ đến phút cuối mới gọi điện cho buổi hẹn vào cuối tuần, thường là thứ Tư. Bất kỳ khi nào bị từ chối, tôi lại thấy xáo trộn với nhiều cảm giác khác nhau. Một mặt tôi thất vọng vì không thành công. Mặt khác, tôi lại cảm thấy được an ủi vì mình đã có đủ can đảm để gọi. Hậu quả của việc không đủ can đảm để gọi là tôi không bao giờ biết chuyện gì có thể xảy ra. Ít nhất gọi điện cũng cho tôi có cảm giác cơ hội đã khép lại.

Thất bại thật sự duy nhất trong đời là không có can đảm thử. Bất kỳ khi nào chúng ta vượt lên được sức ỳ và tự mạo hiểm bản thân để nhận được những điều chúng ta muốn thì nền móng của lòng tự trọng của chúng ta sẽ được nâng cao. Hãy coi đó là một tài khoản ngân hàng. Thay vì tăng nguồn tiền, chúng ta đang làm tăng nguồn cung cấp giá trị bản thân. Càng tích lũy, chúng ta càng có nhiều cơ hội mở rộng cuộc sống của mình. Những người có tài khoản giá trị bản thân lành mạnh luôn tìm kiếm các cơ hội phát triển. Tài khoản này càng lớn thì chúng ta càng có nhiều cơ hội hơn.

Làm sao chúng ta biết mọi người có lòng tự trọng thật sự hay chỉ đang ra vẻ có nó? Chúng ta biết có những người, theo tiêu chuẩn xã hội, khá thành đạt, dù trong lòng họ không thấy ổn về bản thân mình chút nào. Có nhiều người thành công vì họ đủ khéo léo để điều khiển người khác trong trò chơi này. Tuy nhiên những người có mức tự trọng cao thật sự thường ủng hộ những mục tiêu của người khác và không có nhu cầu dìm người khác xuống. Họ ủng hộ ước mơ, mục tiêu của người khác và không bị đe dọa bởi những điều đó. Tiến bước trên con đường khám phá và phát triển riêng của mình, họ luôn chào đón những người bạn đồng hành.

Southwest Airlines lập chương trình trợ giúp CoHearts để giúp những người mới vào làm cảm thấy được chào đón. Nhân viên cũ tình nguyện trợ giúp nhân viên mới: thường xuyên liên lạc với những người mới, mua tặng họ những món quà nhỏ, đưa họ đi ăn trưa và giúp đỡ họ. Kết quả là sau chương trình này, nhiều mối quan hệ hỗ trợ và thân thiết đã được thiết lập. Ngày định hướng là một sự kiện lớn, một cái cớ để tổ chức liên hoan. Thông thường, những người mới được chào đón trong không khí giống một lễ hội carnival với bóng bay, pháo giấy, ca nhạc và vũ hội. Bắt đầu từ chính chủ tọa Herb Kelleher, tiếp đến là các nhóm nhân viên vừa nhảy vừa hát vừa miêu tả cho những nhân viên mới về công việc của họ. Vào cuối buổi liên hoan, bóng bay được đưa xuống khu vực chờ lên máy bay cho bọn trẻ. Điều này mang đến một thông điệp bằng hình ảnh về một công ty không chỉ thật sự biết chăm lo cho người của mình mà còn biết chăm lo cho cả khách hàng nữa.

“Người có sức mạnh là người giữ được bản thân trong quyền lực của chính mình.”

– SENECA, DIỄN GIẢ VÀ NHÀ VĂN LA MÃ –

“Người ta nghĩ là tôi ‘tự cao tự đại’, tôi không hề. Tôi chỉ tự tin vào bản thân mình. Đây là và vẫn luôn luôn là một phẩm chất không thể tha thứ đối với những người thiếu tự tin.”

– BETTE DAVIS, NGÔI SAO ĐIỆN ẢNH –

Kỹ thuật gia tăng lòng tự trọng

Ø Hãy chạy xa – đừng rảo bước – khỏi những người kéo bạn xuống hoặc hạ thấp bạn bằng mọi giá. Hãy tập trung thời gian với những người bạn biết sẽ ủng hộ bạn. Đừng tự lừa dối mình rằng, bạn có thể nâng những người tiêu cực lên. Điều đó sẽ không xảy ra; thậm chí họ sẽ lôi bạn xuống.

Ø Biến việc đặt mục tiêu là một phần trong cuộc sống của bạn. Hãy viết ra và tuân thủ nghiêm ngặt những mục tiêu đó. Đặt mục tiêu cho sáu tháng, một năm và năm năm. Đặt mục tiêu sao cho có thể đạt được nhưng phải đủ khó để bạn sẽ phải nỗ lực để đạt được. Phải có kỷ luật. Tôi không quá nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt mục tiêu. Nếu bạn cần thêm động lực, ý tưởng và cảm hứng, hãy nghe những đoạn băng tạo động lực của những người như Anthony Robbins. Họ đều nói về tầm quan trọng của việc đặt mục tiêu.

Ø Giữ một cuốn sổ lưu giữ các thành tích. Hàng tuần, hãy dành một tối trước khi đi ngủ, viết vào sổ tất cả những gì bạn đã làm được trong tuần đó. Đừng quên những điều có tính chất cá nhân như mang lại nụ cười trên khuôn mặt một ai đó hoặc làm cho ai đó bật cười. Hãy nghĩ tới những điều khiến bạn cảm thấy hài lòng. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc nhớ lại cả tuần, hãy lập một danh sách ngắn mỗi tối.

Ø Nhờ những người bạn tin tưởng và kính trọng, và là người biết rõ bạn, nói cho bạn biết, họ nhìn thấy điểm mạnh gì ở bạn. Đôi khi người khác có thể nhìn ra những ưu điểm chúng ta có mà bản thân chúng ta lại không thể nhận ra.

Ø Ăn mừng tất cả những thành tích của bạn – những thành tích nhỏ theo cách nhỏ và những thành tích lớn theo cách lớn.

Ø Tạo thói quen ghi nhận thành tích của người khác và ủng hộ việc theo đuổi thành tích của họ.