Xơ John Falstaff, vẫn béo phị và phục phịch, đến cư trú ở Windsor[xi] tại khách sạn Jarretière, nơi mà một cơn dông tố tài chính nào đó đã xô đẩy ngài đến, y như một con cá voi bụng đầy hàng tấn dầu bị dạt trên bãi biển. Không tiền, ngài phải nhượng tên giám mã Baldolph cho chủ quán để làm anh hầu rượu. Bản thân ngài cũng buộc phải đi tìm vài kẻ khù khờ để kiếm chác. Cuối cùng, ngài cho rằng ngài đã nắm được hai: bà Page và bà Ford, những bà mà với cái tính tự phụ cố hữu của ngài, ngài cho rằng họ sững sờ thán phục cái dáng vẻ sĩ quan oai vệ, cái tiếng tăm ăn to uống lớn, cái phong thái ung dung của ngài trong cung đình, cái tật ba hoa tán phét của ngài. Cả hai bà đều nắm giữ quỹ chi tiêu trong gia đình, nên ngài chỉ tính đến chuyện đào mỏ vàng thôi.

Ngài bảo: “Ta đã tóm cả đôi và họ sẽ trở thành những bà thủ quỹ cho ta. Họ sẽ là Ấn Độ của ta và ta muốn buôn bán với cả hai nước Ấn[xii]”.

Và ngài viết cho mỗi bà một lá thư tình quyến rũ.

Thế nhưng, hai bà lại suốt ngày ba hoa chích chòe với nhau; bà nào cũng một nửa thích thú vì không ngờ được có người đem lòng yêu dấu, một nửa bất bình vì kẻ đem lòng yêu dấu mình lại là kẻ phì nộn thảm hại; vì vậy họ đi đến chỗ trao đổi với nhau những lá thư tình và nhận ra rằng chúng giống hệt nhau. Phẫn nộ vì bị xúc phạm, hai bà mới trù tính một cuộc trả thù mà hai bà muốn giữ bí mật bởi vì các đức ông chồng của hai bà vốn là những thị dân đáng kính, sẽ không đùa khi danh dự của họ bị xúc phạm.

Cả hai bà thỏa thuận với nhau sẽ trả lời xơ John một cách nhã nhặn và hẹn với xơ một cuộc gặp gỡ, và một bà bạn của họ – bà Quickly – được giao công việc này. Bà mối lái này giải thích cho xơ John rằng ngài sẽ được tiếp đón ở nhà bà Ford vào lúc từ mười đến mười một giờ sáng, rằng cần phải tránh mặt ông Ford là người đa nghi và ghen tuông; rằng về phần mình, bà Page cũng tiếp xơ John khi bà có thể tiếp được, rằng chính bà ta nắm giữ tất cả tiền bạc và mọi món chi tiêu trong nhà.

Xơ John dương dương tự đắc và tự cho mình đã ở trong tư thế có thể moi được tiền trong các tủ sắt của các vị tư sản ở Windsor. Trong cơn hứng khởi, ngài háo hức muốn gởi niềm tâm sự với một người nào đó, và ngài đã dại dột chọn một kẻ tự xưng tên là Brook, một người mới quen biết mà xơ muốn dùng làm thủ quỹ. Anh chàng này ngỏ ý rất muốn được làm quen với vài nhà tư sản ở Windsor và anh ta xin ý kiến của xơ John:

– Ngài là một người có địa vị cao sang, được giáo dục hoàn chỉnh, nói năng hết sức hoạt bát, giao du với xã hội thượng lưu, được tuyên dương vì công trạng trong chiến tranh, có phong thái cung đình và những kiến thức sâu sắc…

– Bác Brook ạ, trước hết là tôi xin được tự tiện sử dụng cái túi tiền của bác, sau đó thì bác cứ nắm lấy tay tôi. Và với tư cách là một người quân tử, tôi xin hứa là nếu nhà của các bà ấy làm cho bác thích thú, tôi sẽ giới thiệu bác vào -xơ John vênh váo nói, và như vậy là xơ đã sa vào bẫy, bởi vì cái anh chàng tự xưng là Brook ấy chẳng ai khác, mà chính là ông Ford. Ông này sinh nghi và lo ngại, muốn tự tìm ra manh mối và bố trí đón tiếp vị khách của vợ mình theo cung cách của ông ta.

Xơ John đến nhà bà Ford đúng giờ hẹn, bằng cửa sau, và ngài lịch sự giãi bày:

– Thưa bà Ford, tôi không biết ba hoa mà cũng chẳng biết nịnh bợ. Dù có nguy cơ mắc phải trọng tội, tôi cũng xin thú thật ước vọng của tôi: cầu Chúa cho chồng bà chết đi! Bấy giờ tôi sẽ lấy bà làm phu nhân của tôi. Ngay cả triều đình nước Pháp cũng không thể nào có được một vị phu nhân như vậy. Tôi như đã nhìn thấy đôi mắt đẹp này át đi ánh nhấp nháy của kim cương, thấy hai hàng mi cong của bà dưới cái mũ vẽ trong các bức chân dung, mũ có giải, mũ hình bướm, tất cả các loại mũ thêu của Venise[xiii].

Nhưng lúc đó bà Ford nhà ta lại đội một chiếc mùi xoa bên trên cái mũ vải xô! Giữa lúc ngài đang thao thao tán tụng như vậy thì bà Page đâm bổ vào, hoảng hốt, hổn hển báo tin ông chồng đa nghi đang đến cùng với nhân viên tư pháp được điều động đến để bắt kẻ gian xâm nhập. Làm như tình cờ phải gấp rút tìm ra chỗ để che giấu xơ John, hai bà tìm được một cái sọt lớn dùng để đựng quần áo bẩn mà người ta đã cố ý để sẵn đó. Hai bà khó khăn lắm mới đặt được cái thân hình đồ sộ của xơ John vào sọt rồi sau đó cẩn thận phủ lên trên – mà không sợ ngài ngạt thở – ra phủ giường, khăn bàn, sơ mi, mùi xoa để đưa đi giặt. Rồi, Hấp! Hai tên gia nhân cho một cái đòn xuyên qua hai quai của cái sọt, khó nhọc cho lên vai, khập khà khập khiễng, vừa đi vừa chạy, khiêng đến chỗ các cô thợ giặt ở bãi Datchet. Ở đây, bên bờ một con sông, lúc ngài còn đang toát mồ hôi vì sợ, vì cuộc tháo chạy cuống cuồng, người ta đã vất ngài xuống nước; cái thân hình phì nộn của ngài đã chìm y như một lứa chó con bị người ta buộc đá vào cổ để dìm chết. Cố thoát lên, mình đầy bùn, người lạnh cóng, ngạt thở và bực tức, ngài đi thẳng một mạch về quán trọ, nhấp nháp chén rượu để tiêu sầu[xiv].

Trong khi đó, ông Ford trở về nhà thật, vừa đúng lúc để bắt gặp cái sọt quần áo mà ông chẳng nghi ngờ gì; ông đã sục sạo khắp cả nhà mà chẳng tìm thấy ông khách quí, làm cho hai bà càng vui mừng hớn hở vì một lúc đã đánh lừa được hai đấng mày râu. Nhưng các bà chưa muốn dừng lại ở đó và lại tiếp tục trò đùa của họ. Bà Quickly lại đến năn nỉ, hết lời xin lỗi anh chàng tán gái đang âu sầu và đề nghị một lần hội ngộ khác, lần này vào khoảng từ tám đến chín giờ sáng vì vào giờ đó, ông Ford đi săn chim. Sau bà Quickly, lại đến lượt ông Brook đến thăm và một lần nữa, xơ John vừa khoác lác về vận may của mình, vừa thuật lại cho ông chủ nợ của mình biết về điều xúi quẩy ngày hôm qua cũng như về mưu toan trả thù sắp đến, nhờ vậy ông chồng bà Ford mới biết được là ông ta bị lừa vào ngày hôm trước, và quyết trở về coi chừng mọi sự trong nhà.

Hôm sau, xơ John chỉ vừa mới đến thì đã thấy bà Page –con người luôn đem tin dữ-chạy đến, trước cả ông Ford, báo rằng ông Ford “y như thuở xưa” đang kéo đến cùng với anh em, bạn bè và …súng lục. Làm sao bây giờ với xơ John, khó che giấu như một cái thùng tôn-no, ngóc nghách nào cũng chẳng có thể giúp xơ ẩn náu được. Người ta nói đến lò sưởi, hầm rượu, kho thóc, nhưng không nơi nào không có nguy cơ bị phát hiện. Bà Page bèn nghĩ ra cách cải trang xơ John thành phụ nữ, nếu như trên thế giới này; -theo bà nói- có một cái váy đủ rộng để ngài mặc cho vừa. Mà vừa hay như các bạn thấy đấy, các bà nhà ta đã dự liệu mọi thứ -bà cô của cô hầu phòng, bà Brentford to béo đã để lại một cái váy trên kia. Các bà khoác chiếc áo đó cho xơ John, làm cho nó phồng ra, đội cho xơ cái mặt nạ, đưa cho xơ cái mùi xoa rồi đẩy xơ xuống cầu thang.

Ông Ford đi vào lên giọng ông chủ, ngây ngô đi bởi trong cái sọt chứa quần áo bẩn, làm như các bà tinh ranh đến vậy lại đi lặp lại cái trò ma mãnh của họ lần thứ hai. Và ông ta điên tiết lên vì chẳng tìm thấy cái gì cảxơ John. Do vậy, khi ông ta trông thấy bà lão Brentford, người mà ông ta vốn không ưa, cho là một mụ phù thủy, mà ông ta đã nhiều lần hăm dọa sẽ đập cho vỡ sọ nếu ông ta thấy bén mảng đến nhà – (và bà Ford biết rõ điều này, đấy là cái láu cá của bà!) – ông ta nổi giận lên, đánh cho “bà già” một trận, trước khi tống cổ bà ra ngoài.

Thế là xơ John khốn khổ ăn mặc như vậy, bị ăn đòn như vậy, tiu nghỉu trở lại khách sạn Jarretière để nhận ra rằng toàn bộ diện tích da của mình được trang điểm bằng bảy sắc cầu vồng! Một giờ sau, ông chủ khách sạn ngạc nhiên sao không thấy bà lão cao lớn và to béo đã lên phòng của xơ John Falstaff trở xuống.

Nhưng hai bà nhà ta vẫn còn chưa lấy thế làm đủ và trù tính, lần này có sự đồng ý của các đức ông chồng của họ, chơi cho xơ John một vố cuối để cho bàn dân thiên hạ biết sự hỗn láo và thất sủng của ngài. Một lần nữa, bà Quickly lại được phái đến làm mối lái và khó khăn lắm mới thuyết phục được “nhà hiệp sĩ to béo” chấp nhận một cuộc hội kiến thứ ba. Nhưng rồi bà ta cũng thành công trong việc làm cho xơ John tin vào một kế hoạch huyển hoặc. Đó là lợi dụng một câu chuyện hoang đường cũ. Ngày xưa, có một tên Herne nào đó được trao nhiệm vụ canh giữ khu rừng Windsor. Các ông già bà lão trong vùng kể lại rằng bóng ma của hắn đêm nào cũng hiện về vào lúc nửa đêm. Con ma ấy có hai cái sừng, lượn quanh một gốc cây, vừa đi vừa rung một sợi dây xích phát ra tiếng kêu khủng khiếp. Không một ai dám bén mảng gần gốc cây của Herne vào ban đêm.

Tuy vậy, chính là tại nơi đó mà bà Ford chờ đợi xơ John, và để tránh bị bắt gặp, bà yêu cầu ngài cải trang thành Herne, người đi săn, con ngáo ộp đối với những người qua đường. Bà Quickly tốt bụng cung cấp cho ngài một đôi sừng lớn mà ngài đeo lên trán và một sợi dây xích nặng kêu loảng xoảng rất to.

Nhưng đêm hôm đó không phải chỉ một mình Falstaff cải trang. Người ta tổ chức một cuộc hội hóa trang để trêu chọc ngài, và đám thanh niên ở Windsor đã có một đêm hội vui vẻ kèm theo một cuộc đánh lừa tao nhã. Khi nửa đêm đã điểm, trời tối như mực, ngài Falstaff của chúng ta lò dò tiến đến, ngồi dưới gốc cây sồi, miệng cười duyên, thì một bầy ác ma, yêu quái, tiên nữ từ các bụi rậm ùa ra và xông vào ngài. Tất cả bọn trẻ ở thành phố mặc quần áo màu trắng, màu xanh, đầu đeo những ngọn bấc cháy đỏ, tay mang đuốc sáp, lồng đèn hoặc lục lạc, đã cử hành chung quanh ngài một trận náo động khủng khiếp. Chúng thốt lên những tiếng kêu hoang dã, đè lên và cấu véo vị “hiệp sĩ phì nộn” đã nghẹt thở vì sợ, chúng lấy đuốc đốt ngài, lấy kim chích ngài, trêu ghẹo ngài; quấy rầy ngài và gào lên những đoạn thơ đả kích được sáng tác riêng cho ngài. Ngài hiệp sĩ vốn chẳng dũng cảm gì, đêm hôm ấy cảm thấy mình có phần nào mê tín dị đoan, đứng lặng im trước hết vì không chắc rằng mình bị những con người trần tục trêu đùa và cuối cùng lại tin rằng các tiên nữ đã bỏ công để đánh lừa ngài.

Cuối cùng người ta đốt đèn lên, để cho ngài thở và ngài thấy mình ở giữa một đám các nhà tư sản đang chế nhạo ngài, còn bà Page thì hỏi: “bây giờ thì ông nghĩ thế nào về các bà phụ nữ Windsor?”. Nhưng ngài còn phật ý hơn khi nghe những người vừa khiêu vũ gọi ngài là đồ cá voi, đồ thùng rượu, đồ bị thịt, thằng già hụt hơi cùng những lời chửi rủa khó chịu khác nữa.

Tuy vậy, nói cho cùng, người vùng Windsor là những người tốt bụng. Sau khi đã nhạo báng ngài như vậy, họ lại tha thứ cho ngài; ông Ford biếu hẳn ngài số tiền mà ông ta đã cho ngài vay dưới cái tên Brook, rồi còn mời ngài cùng với những người khác đến ăn nhậu thân mật ở nhà ông. Và xơ John, chắc hẳn vẫn không có đủ can đảm từ chối một bữa ăn ngon. Do vậy, ngài đến dự cùng với họ và còn uống nhiều hơn bọn họ để quên đi cái câu chuyện rủi ro mà chẳng bao giờ ngài đem ra khoác lác.

Chú thích:

[xi] Windsor: một thành phố trên sông Thames ở Anh.

[xii] Một lối dùng hình ảnh: Ấn Độ hồi thế kỷ 17 là nơi thương nhân Anh (công ty Đông Ấn Độ) đến buôn bán kiếm được nhiều lãi. Đây ý nói Falstaff muốn đào mỏ cả hai bà.

[xiii] Venise: thành phố ở Ý nổi tiếng về nghề thêu ren, hàng thủy tinh.

[xiv] Nguyên văn: Để hòa một ít rượu vang Tây Ban Nha vào nước sông Tamis.