Phan Hồn Nhiên

Nếu xem xét một truyện ngắn dưới góc độ một bộ phim, thì con người viết văn Dương Thụy đã đảm nhận vai trò biên kịch, đạo diễn và quay phim khá trọn vẹn.Nhưng đáng kể nhất, cô sẽ kiêm luôn vai trò diễn viên nữ chính. Bằng sự thông minh, vẻ tự nhiên và óc khôi hài hiếm thấy, cô luôn khiến bộ phim sinh động, cuốn hút cho đến giây cuối cùng. Đọc văn Dương Thụy hơn 10 năm qua, chưa bao giờ tôi mất cảm giác ngạc nhiên và niềm hứng thú đặc biệt ấy.

Sau một số tập sách gây ấn tượng đẹp xuất bản các năm trước như Bồ câu chung mái vòm, Hành trình của những người trẻ, Oxford thương yêu, tập truyện mới Cáo già, gái già và tiểu thuyết diễm tình là 12 truyện ngắn tiếp nối một mạch văn và các đề tài Dương Thụy từng đeo đuo” i. Theo lẽ đương nhiên, vớ i thờ i gian và kinh nghiệm so” ng ngày mộ t dày dặn, thı̀ nhữ ng truyện ngắn của Dương Thụy đang được mở rộng cả về không gian, đông đúc thêm diện mạo nhân vật, khắc họa rõ hơn, tìm cách lí giải và đưa góc nhìn sắc bén hơn về tính cách con người. Điều này khiến những ai đọc Dương Thụy lâu nay tránh được cảm giác bị vây chụp bởi mảnh lưới dệt bằng thói quen của người viết. Còn những ai lần đầu đến với sách Dương Thụy, sẽ hứng thú muốn tìm kiếm tác phẩm của cô lần hai, lần ba…

Đọc Dương Thụy, không thể không phủ nhận thế mạnh nổi bật của cô là xây dựng cốt truyện. Vẫn hay chọn “tình yêu và cảm xúc” làm xương sống, nhưng diễn biến trong các câu chuyện luô n rẽ ngoặt theo các sự bie” n đa“ y ba” t ngờ . Đi nhie“ u nơi trên the” giớ i, tinh tha“ n rộ ng mở  và khoáng đạt, the” nên các barie văn hó a đượ c Dương Thụy nha” c lên thật thoải mái và nhẹ nhõ m. Dù đầu mối mở ra ở một xứ sở châu Âu hay là đời sống sở Tây trên đất Việt, thì khi kết lại câu chuyện, con người với các quốc tịch khác nhau đều hiện ra trên tác phẩm của Dương Thụy trong diện mạo gần gũi, tính cách sinh động và quan trọng nhất, đó là những con người có thể thấu hiểu.

Không dừng ở việc miêu tả lớp vỏ “ngoại quốc” hay khai thác “khác biệt văn hóa” – điều rất hay gặp nếu đọc mảng đề tài nước ngoài của một số cây bút trẻ – Dương Thụy giữ một thái độ khá sáng suốt, soi chiếu nhân vật một cách công bằng và chẳng ngại ngần gì mà không nói thẳng tận cùng bản chất. Từ một anh sếp Tây biết làm việc, biết hưởng thụ, thậm chí biết cách “tranh thủ tình cảm” các nhân viên Việt một cách láu lỉnh cho đến cô gái trẻ lãng mạn, xao lòng nhưng cố gắng “bóp thắng” đúng lúc đều hiện ra rất chân thật…Ngay trong vấn đề chừng như khá nhạy cảm là sex, Dương Thụy cũng có cách đề cập độc đáo: hài hước, không che đậy úp mở và không tránh né. Đọc những truyện như thế, không những chẳng thấy gợn bởi sự dung tục, người đọc còn được chia sẻ với Dương Thụy đôi mắt nhìn tươi tắn và trong trẻo.

Bước giữa thế giới nhân vật do Dương Thụy tạo dựng trong tập Cáo già, gái già và tiểu thuyết diễm tình, người đọc thường xuyên “đụng đầu” câu hỏi đặt ra cho chính mình: phải chăng, trong thế giới người trẻ, khác biệt văn hóa ngày càng thu hẹp? Người ta đang trở nên giống nhau trong ứng xử, giống nhau khi lựa chọn hướng đi trong cuộc sống, và nhất là sự tương đo“ ng trong các cung bậc xú c cảm? Tha” u hie” u và sa” n lò ng chia sẻ nên ngườ i ta đe” n vớ i nhau dễ dàng hơn. Tình yêu tâm hồn và cả thể xác không còn là thứ xa vời cấm kỵ. Nhưng chính vì thế, mỗi cá nhân lại bớt phần bí mật, ít đi quyến luyến nên chia tay nhau cũng thấy chóng vánh nhẹ nhàng hơn. Cảm giác mênh mang nuối tiếc hay buồn rầu vương vít mà Dương Thụy để lại trong lòng độc giả sau mỗi câu chuyện ngỡ như tươi vui, đầy ắp chi tiết sống động phải chăng là vì thế?

Từng là một người phải làm báo năng động và giàu kinh nghiệm, rồi chuyển sang lĩnh vực quan hệ công chúng, Dương Thụy biết đặt để vào tác phẩm của mình một trữ lượng thông tin đáng kể. Cuộc sống du học xứ người hay môi trường làm việc sở Tây được “nội soi” chính xác và sống động hiếm thấy trong tập truyện ngắn này. Lướt qua chi tiết bề mặt, người đọc sẽ ghi nhận trong các truyện ngắn của Dương Thụy, đang hiện ra nhân vật mới, với kiểu tâm trạng chưa từng hiện diện trước đây: Những người trẻ hiện đại dám chấp nhận áp lực cuộc sống và công việc, dám sống và nghĩ theo cách riêng, biết cách hóa giải thử thách để bước lên nấc thang thành đạt. Nhưng ở một ngách sâu kín, những người trẻ ấy vẫn để lộ ra chút gì yếu ớt, thiết tha được coi sóc và thương yêu.

Dương Thụy không bận tâm nhiều bởi kỹ thuật hay thủ pháp văn chương. Cô có sự tự nhiên của người sở hữu các câu chuyện hay cùng sự tự tin của một người biết rộng và lịch lãm. Chính vì không cố ý, nên Dương Thụy có một giọng văn hồn hậu riêng biệt, một phong cách không thể trộn lẫn. Và cô dẫn dắt người đọc theo mình đến cùng. Càng đọc Dương Thụy, tôi càng tin rằng cô là ngườ i ke” chuyện giỏ i: hài hướ c, tinh quái, giọ ng điệu có lú c thản nhiên tưng tử ng ra” t cha” t Sài Gòn, nhưng ngẫm kỹ, lại thấy buồn buồn, có khi đượm chua xót. Quyến rũ bởi trang văn chân thành, giản dị, những người như Dương Thụy đang ngày một hiếm hoi trên văn đàn trẻ.

Đọc tập truyện mới của Dương Thụy, giống như tôi đang xem một bộ phim tràn ngập ánh nắng. Ngay cả khi bản thảo đã gấp lại rồi, thì ánh nắng ấy vẫn tỏa sáng ấm áp quanh tôi. Làm việc liên tục, ham mê viết nhiệt thành, Dương Thụy đã vượt lên danh xưng cây bút trẻ để trở thành một nhà văn ở đúng nghĩa đẹp nhất của danh từ này.