Trong nhà Gavrila Aphanaxiêvích ở bên phải gian phòng mắc áo cá một cái buồng hẹp chỉ có một cửa sổ. Trong phòng có một chiếc giường đơn xơ trải một tấm chăn chiên, trước mặt có một cái bàn bằng gỗ thông, trên bàn có một ngọn nến mỡ lợn đang cháy, chiếu sáng một quyển vở chép nhạc mở ra. Trên tường có treo một bộ quân phục màu xanh cũ kỹ và người bạn cùng lứa với nó là chiếc mũ ba góc; phía trên mũ có bức tranh màu mộc bàn đóng vào tường bằng ba cái đinh, in hình vua Cáclơ XII54 trên mình ngựa. Tiếng sáo vang dội trong căn phòng đạm bạc. Ông vũ sư tù binh, chủ nhân của căn phòng, đầu đội mũ chụp, mình mặc áo choàng vải Tầu đang tiêu khiển cảnh buồn chán của đêm đông cô quạnh bằng mấy bài hành khúc Thuỵ Điển nhắc nhớ lại thời niên thiếu tươi đẹp đã qua. Sau hai tiếng đồng hồ liền thổi sáo như vậy, người lính Thuỵ Điển tháo rời ống sáo ra, bỏ vào hộp và bắt đầu cởi áo.

Lúc ấy cái chốt cài cửa bỗng nhấc lên, và một người thanh niên tuấn tú, vóc người cao lớn, vận quân phục, bước vào phòng.

Ông già người Thuỵ Điển kinh ngạc sợ hãi đứng dậy.

Người khách trẻ tuổi cất giọng cảm động nói:

– Bác không nhận ra tôi à, bác Guxtáp Ađamôvích? Bác không nhớ thằng bé mà bác dạy cho các động tác quân sự của Thuỵ Điển à? Bác không nhớ hồi bác với tôi suýt gây ra hoả hoạn trong buồng ngài, vì mang cái súng thần công trẻ con ra bắn ư?

Guxtáp Ađamôvích nhìn chàng không chớp mắt. Cuối cùng ông ôm chầm lấy chàng, kêu lên:

– Ê-ê-ê! Chào chú, chú về đây lâu chưa thế? Ngồi đây, ngồi đây cậu bé nghịch ngợm của tôi, ngồi đây ta nói chuyện!

1827 Hoàng Tôn dịch