“Chúng ta làm giàu vật chất bằng những gì ta có trong tay.

Nhưng chúng ta làm giàu tinh thần bằng chính những gì ta cho đi”

Trong suốt những năm tháng khó khăn của thời kỳ khủng hoảng kinh tế ở bang Idaho bé nhỏ nằm ở phía Đông Nam nước Mỹ này tôi vẫn thường đến cửa hàng nhỏ của ông Miler để mua lau quả tươi. Thực phẩm và tiền bạc đều khan hiếm, nên đôi khi chúng tôi phải trao đổi hàng hóa với nhau để có được thứ mình cần. Một hôm, khi ông Miler đang bỏ một ít nấm vào túi cho tôi, thì tôi thấy một cậu bé gầy gò ăn mặc rách rưới nhưng khá sạch sẽ cứ đứng nhìn giỏ đựng khoai tây trên quầy rủa ông. Vừa thấy cậu bé, ông đã hồ hởi:

– Chào Barly, cháu khỏe không?

– Chào ông, cháu khỏe ạ! Những củ khoai tây này trông tươi thật đấy ông! –

Cậu bé nhận xét như một bà nội trợ chuyên nghiệp. Chúng mới được dỡ lên từ vườn cơ mà! Thế mẹ cháu đã đỡ bệnh chưa?

– Cảm ơn ông! Mẹ cháu đang khỏe dần lên.

– Tốt! Ta có thể giúp gì cho cháu nào? – Ông mỉm cười nhìn cậu bé.

– Không, thưa ông. Cháu chỉ nhìn một chút thôi!

– Cháu có muốn lấy một ít không?

– Dạ không đâu! Cháu không có tiền trả ông ạ.

– Cậu bé nói nhỏ, mắt không nhìn lên.

– Vậy cháu có gì để đổi cho ta không nào?

– Cháu… – Cậu bé ngập ngừng- Cháu chỉ có một…viên bi trong túi thôi!

– Thế à? Cho ta xem nào!

– Đây thưa ông, viên đẹp nhất đấy ạ!

– Nó màu xanh à?… Nhưng ta đang cần viên màu đỏ. Cháu có viên màu đỏ không?

– Cháu không có, ông ạ.

– Như thế cũng không sao. Cháu cứ mang một ít khoai tây này về nhà đi và khi nào có viên bi đỏ không?

– Chắc chắn rồi, cảm ơn ông!

– Tôi còn biết là có hai cậu bé như thế nữa ở làng này. Cũng như Barry, chúng đều rất nghèo. Cứ thỉnh thoảng khi thấy bọn chúng đang chơi đùa ở đâu đó là ông lại gọi chúng vào. Ông đưa cho chúng khi thì nấm, khi thì gạo, khi thì táo, cà chua, để đổi lại viên bi đỏ chưa bao giờ có bạn biết đấy, vào thời đó không có một viên bi đỏ nào được sản xuất cả. Ông làm như thế vừa để chúng chịu mang rau quả về nhà ngay, vừa để chúng cảm thấy mình đã thực hiện một cuộc trao đổi chứ không phải chỉ là nhận không.

Không lâu sau, tôi chuyển nhà, nhưng câu chuyện về ông Miler, người nông dân nhân hậu ấy vẫn in sâu trong tâm trí tôi. Nhiều năm sau tôi có dịp quay về làng quê ở Idaho.Vừa đi qua tiệm thực phẩm ngày xưa của ông Miler, tôi nhói lòng khi thấy lá có báo tang treo trước cửa. Ông chỉ vừa mới qua đời. Khi cùng vài người bạn cũ đến nhà viếng ông, tôi đã thấy ở đó có ba chàng trai trẻ xốc vác lo mọi chuyện rủa tang lễ: Trông họ rất thành đạt, và trên khuôn mặt mỗi người đều hiện rõ nỗi buồn đau. Khi tôi ngồi một mình bên ông, bà Miler đến đặt tay lên vai tôi – cô bé hàng xóm rất thân thiết với ông bà ngày xưa. Bà âu yếm nhìn bức hình với khuôn mặt hiền từ, nhân hậu của ông rồi thì thầm:

Cháu còn nhớ ba chàng trai đó là ai chứ? Họ là những đứa trẻ mà ngày xưa vẫn thường được ông nhà tôi cho thực phẩm để đổi lấy viên bi đỏ! Thực sự, những điều ông ấy làm rất có ý nghĩa với gia đình họ vào những năm tháng khó khăn đó. Giờ thì đứa nào cũng đã thành tài và quay về với ông trong giờ phút ly biệt này. Cháu biết không, ông ấy luôn nghĩ mình là người giàu có nhất ở bang Idaho với những viên bi ông ấy có được.

Rất nhẹ nhàng, bà Miler nhấc bàn tay của ông lên đặt gọn dưới đó là ba viên bi đỏ, trong veo.

– Trúc Giang –

Theo Internet