Cách cảm nhận và mức độ cảm xúc mà cá nhân có được từ một “tác nhân tạo cảm xúc” sẽ tùy thuộc và “kinh nghiệm đối ứng” của cá nhân trước “tác nhân tạo cảm xúc” đó.

Từ một nguyên nhân tạo ra cảm xúc giống nhau, giá trị và độ lớn của các cảm xúc được tạo ra cho mỗi cá nhân sẽ hoàn toàn khác nhau. Sự khác biệt này là tùy thuộc vào kinh nghiệm và sự hiểu biết về nguyên nhân tạo cảm xúc mà mỗi cá nhân sẽ có những mức độ cảm xúc khác nhau.

Ví dụ như trong trường hợp dùng nước mắm làm nước chấm cho các món ăn. Nếu là người Việt hay người Thái Lan, nước mắm là loại nước chấm giúp cho món ăn ngon hơn và chúng ta đã quen dùng từ thủa bé. Nhưng khi đem cho một anh chàng người Âu Châu ăn thì sẽ trở thành chuyện kinh dị, bởi mùi nước mắm dễ làm anh ta liên tưởng tới cái nhà vệ sinh (WC).

Dựa trên định luật về kinh nghiệm đối ứng, chúng ta có thể hiểu được nhiều tình huống thường ngày trong cuộc sống. Chính những kinh nghiệm tích lũy được sẽ cho chúng ta cảm xúc tốt hay xấu trước các tác nhân tạo cảm xúc.

Các cảm xúc mà chúng ta có được ít phụ thuộc vào giá trị vật chất mà thường phụ thuộc rất nhiều vào các giá trị tinh thần của sự vật. Cuộc sống là một chuỗi các cảm xúc, và vì vậy chất lượng cuộc sống sẽ phụ thuộc nhiều vào các giá trị tinh thần của con người.

Trong trường hợp của một anh làm nhân viên bốc xếp ở chợ BT, mức thu nhập 1,5 triệu đồng mỗi tháng. Sau ngày làm việc, chỉ cần góp mười lăm ngàn đồng – mua một xị rượu năm ngàn và mười ngàn mồi nhậu – cùng với nhóm anh em trong đội là đã có được một bữa nhậu đầy hào hứng. Ở trường hợp một doanh nhân giàu có, phải bỏ cả triệu bạc cho một bữa ăn tại nơi sang trọng thì mới tìm được cảm xúc tốt. Nếu hoán đổi chỗ cho nhau, anh chàng nhân viên bốc xếp sẽ khó có cảm giác dễ chịu ở một nơi sang trọng xa lạ. Ngược lại, vị doanh nhân cũng sẽ không thể nuốt nổi miếng cá khô cùng ly rượu đế và chẳng thể thoải mái được ở một quán nhậu vỉa hè. Tất cả những gì chúng ta cảm nhận được đều xuất phát từ những kinh nghiệm mà chúng ta có.

Luật về kinh nghiệm đối ứng được áp dụng rất thường xuyên trong gia đình, trong nhà trường và trong các tổ chức để đào tạo và giáo dục con người. Các kinh nghiệm đối ứng sẽ tạo cho con người những phản xạ có điều kiện phù hợp với yêu cầu của tổ chức và xã hội.

Một người từng trải thường sẽ dễ dàng tiên đoán trước được sự việc sẽ xảy ra dựa theo kinh nghiệm của bản thân. Trong trường hợp đặc biệt, các tổ chức kinh tế hay chính trị thường áp dụng những nghiên cứu về các kinh nghiệm đối ứng để đoán trước hành vi hay cách phản ứng của đối phương.