Tôi không biết thoát ra khỏi tình thế này như thế nào, vậy là tôi ngồi đó lặng lẽ ngắm nghía đám tro trong gạt tàn.
Cô khuấy động không khí. “Hãy nói chuyện công việc đi”.
“Như tôi đã nói với cô ngày hôm qua, công việc đã hoàn thành. Không khúc mắc gì cả. Vậy nên tôi không có gì để nói.”
Cô rút ra một điếu thuốc lá đinh hương mảnh từ trong túi xách, châm lửa bằng diêm của nhà hàng và nhìn tôi với một vẻ như muốn nói, “Rồi sao nữa?”
Tôi đang định nói thì viên quản lý tiến lại bàn chúng tôi. Ông ta chỉ cho tôi mác chai rượu, mỉm cười hạnh phúc như thể đang khoe với chúng tôi ảnh đứa con trai duy nhất của mình. Tôi gật đầu. Ông ta mở nút chai với một tiếp bốp nhẹ, rồi rót một chút vào ly của tôi. Ngụm rượu có vị như giá của cả bữa tối.
Viên quản lý rút lui và thế chỗ ông ta là một người hầu bàn đặt ba món nguội khai vị và một chiếc đĩa nhỏ trước mặt mỗi người chúng tôi. Khi người hầu bàn đi, để chúng tôi một mình, tôi buột miệng, “Tôi phải nhìn thấy tai của cô.”
Không nói một lời nào, cô tiếp tục dùng món pa tê và gan cá vây chân. Cô nhấp một ngụm rượu. “Xin lỗi đã khiến cô phải chịu đựng,” tôi tìm lời thoái thác.
Cô cười rất khẽ, “Món ăn Pháp ngon thế thì đâu có phải chịu đựng gì đâu.”
“Cô có bực mình không khi đôi tai của mình bị đem ra làm đề tài nói chuyện?”
“Có sao đâu. Điều đó phụ thuộc và cách nói chuyện.” Cô lắc đầu trong khi đưa đĩa lên miệng. “Hãy cứ nói thẳng với tôi, vì đó là cách tôi thích nhất.”
Chúng tôi lặng lẽ nhấp rượu và tiếp tục dùng bữa.
“Tôi rẽ ở một góc phố,” tôi ướm lời, “ngay khi người đi trước tôi rẽ ở góc phố tiếp theo. Tôi không thể thấy người đó trông như thế nào. Tất cả những gì tôi nhìn ra được là cái đuôi áo trắng tinh thấp thoáng trong giây lát. Nhưng màu trắng của cái đuôi áo ấy hằn sâu mãi mãi trong tâm thức tôi. Cô đã bao giờ có cảm giác đó chưa?”
“Có lẽ rồi.”
“Ừm, đó là cảm giác của tôi khi nhìn thấy tai cô.”
Chúng tôi lại cắm cúi ăn trong yên lặng. Tôi rót rượu cho cô, rồi cho mình.
“Cái lưu lại trong tâm trí anh không phải là cảnh tượng,” cô hỏi, “mà là cảm giác, đúng vậy không?”
“Đúng thế.”
“Trước đó anh đã bao giờ có cảm giác ấy chưa?”
Tôi suy nghĩ một chút, rồi lắc đầu. “Chưa, tôi nghĩ là chưa.”
“Nghĩa là tất cả đều do tai tôi.”
“Tôi không thể khẳng định điều đó. Tôi không dám chắc chắn. Tôi chưa bao giờ nghe nói hình dáng của tai lại khêu gợi người ta như thế này.”
“Tôi biết có người hắt hơi mỗi lần trông thấy mũi của Farrah Fawcett. Anh biết không, có cả một yếu tố tâm lý lớn liên quan đến hắt hơi. Một khi có đường nối nhân quả thì không còn thoát đi đâu được.”
“Tôi không phải chuyên gia về mũi của Farrah Fawcett,” tôi nói, nhấp một ngụm rượu. Rồi tôi quên mất điều mình định nói.
“Đó không hẳn là điều anh muốn nói, đúng không?” cô nói.
“Không, không hẳn,” tôi nói. “Cái cảm giác tôi đang có, nó mông lung khủng khiếp, tuy vậy lại rất chắc chắn.” Tôi diễn đạt, nắm hai tay cách người một thước, rồi dồn khoảng cách đó lại thành năm centimet. “Tôi e là tôi không diễn đạt điều này cho đúng được.”
“Một hiện tượng tập trung dựa trên những động cơ mơ hồ.”
“Chính xác,” tôi nói. “Cô thông minh hơn tôi ít nhất là bảy lần.”
“Tôi theo học mấy lớp từ xa.”
“Lớp học từ xa ư?”
“Đúng vậy, lớp tâm lý học qua đường thư.”
Chúng tôi chia nhau miếng pa tê cuối cùng. Giờ thì tôi hoàn toàn mất phương hướng.
“Anh vẫn chưa hiểu sao? Mối quan hệ giữa tai tôi và cảm giác của anh?”
“Nói tóm lại là chưa,” tôi nói. “Nghĩa là, tôi không hiểu rõ liệu tai cô quyến rũ tôi một cách trực tiếp, hay là liệu có một cái gì đó trong cô quyến rũ tôi thông qua tai cô.”
Cô đặt cả hai tay lên bàn rỗi khẽ lắc đầu. “Cái cảm giác này của anh là thuộc diện tốt hay xấu vậy?”
“Không tốt cũng chẳng xấu. Hay có lẽ cả hai. Tôi không nói được.”
Cô nắm chặt ly rượu giữa hai lòng bàn tay và nhìn thẳng vào mặt tôi. “Có vẻ như anh cần nghiên cứu thêm về phương diện thể hiện cảm xúc.”
“Tôi cũng tệ cả khoản mô tả cảm xúc nữa,” tôi nói.
Đến đó cô mỉm cười. “Không sao cả. Tôi nghĩ tôi hiểu rõ anh định nói gì.”
“Vậy thì, tôi nên làm gì đây?”
Cô không nói gì một lúc thật lâu. Dường như cô đang chìm trong suy nghĩ về một điều gì đó khác. Năm chiếc đĩa nằm trống trơn trên bàn, một chòm năm hành tinh đã bị hủy diệt.
“Này anh,” cô kết thúc sự yên lặng. “Tôi nghĩ chúng ta nên trở thành bạn bè. Tất nhiên là nếu anh đồng ý.”
“Tất nhiên là tôi đồng ý rồi.”
“Và tôi muốn nói là những người bạn rất thân,” cô nói.
Tôi gật đầu.
Và thế là chúng tôi trở thành những người bạn rất thân. Chưa đầy ba mươi phút sau lần đầu gặp mặt.
“Với tư cách là bạn thân, có một vài điều anh muốn hỏi em,” tôi nói.
“Anh hỏi đi.”
“Trước hết là tại sao em không để lộ tai? Hai là, đã bao giờ tai em có ảnh hưởng đặc biệt đến ai ngoài anh ra không?”
Không một lời, cô chăm chăm nhìn đôi bàn tay đang đặt trên bàn.
“Có vài người,” cô nói khẽ.
“Vài người ư?”
“Ừ. Nhưng nói một cách khác, em quen với cái tôi không để lộ tai của mình hơn.”
“Nghĩa là cái tôi để lộ tai của em khác với cái tôi không để lộ tai của em.”
“Đúng.”
Hai người hầu bàn dọn đĩa ăn của chúng tôi và mang món xúp ra.
“Em có thể kể cho anh về con người để lộ tai của em được không?”
“Đã lâu quá rồi, em e không kể cho tường tận được. Sự thật là, em không hề để lộ tai mình lấy một lần kể từ khi em hai mươi tuổi.”
“Nhưng khi em làm người mẫu tai, em để lộ tai của mình đấy thôi?”
“Đúng thế,” cô nói, “nhưng không phải tai thật của em.”
“Không phải tai thật của em ư?”
“Đó là đôi tai đã bị bịt kín.”
Tôi ăn hai thìa xúp đầy và ngẩng nhìn cô.
“Kể cho anh nghe thêm về ‘đôi tai đã bị bịt kín’ của em đi.”
“Đôi tai đã bị bịt kín là đôi tai đã chết. Em đã giết chính đôi tai của mình. Nghĩa là, em cắt đường thông tai một cách có ý thức… Anh vẫn hiểu em nói gì đấy chứ?”
Không, tôi không hiểu cô.
“Vậy thì anh hỏi em đi,” cô nói.
“Khi nói giết chính đôi tai của mình, có phải ý em là em tự làm cho mình bị điếc?”
“Không, em có thể nghe khá rõ. Nhưng ngay cả khi đó, tai em đã chết. Anh cũng có thể làm thế.”
Cô đặt thìa xúp xuống, ngồi thẳng lưng, nâng cao vai năm centimet, đẩy hàm ra phía trước, giữ nguyên tư thế đó trong cả mười giây, và đột nhiên hạ vai xuống.
“Thấy chưa. Tai em đã chết. Giờ anh thử đi.”
Tôi lặp lại động tác cô đã làm ba lần. Một cách chậm rãi, cẩn thận, nhưng không gì cho tôi cảm giác là tai tôi đã chết. Rượu đang nhanh chóng luồn lách trong cơ thể tôi.
“Anh tin là tai mình đã không chết đúng cách,” tôi nói, thất vọng.
Cô lắc đầu. “Không sao đâu. Nếu tai anh không cần chết thì chả có gì sai khi chúng không chết cả.”
“Anh có thể hỏi em một điều không?”
“Anh hỏi đi.”
“Nếu tổng kết lại tất cả mọi thứ em kể cho anh, có vẻ như thế này: em để lộ tai cho đến khi hai mươi tuổi. Rồi một ngày kia em che tai đi. Và từ ngày đó trở đi, em không một lần nào để lộ tai. Nhưng vào những lúc em bắt buộc phải để lộ tai, em chặn đường thông nối giữa tai em và ý thức em. Có đúng thế không?”
Một nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt cô. “Đúng thế đấy.”
“Điều gì đã xảy đến với tai em khi em hai mươi tuổi?”
“Anh đừng có hối thúc mọi thứ,” cô nói, với tay phải qua bàn, chạm nhẹ vào bàn tay trái tôi. “Em xin anh đó.”
Tôi rót nốt chỗ rượu còn lại vào ly hai chúng tôi và chậm rãi uống ly của mình.
“Trước tiên, em muốn biết thêm về anh,” cô bắt đầu.
“Điều gì về anh nào?”
“Mọi thứ. Anh được nuôi dạy ra sao, anh bao nhiêu tuổi, anh làm nghề gì, đại loại như vậy.”
“Chuyện anh thường lắm. Quá mức bình thường, có lẽ em sẽ ngủ gật giữa chừng mất.”
“Em thích những câu chuyện bình thường.”
“Chuyện của anh là loại chuyện bình thường mà không ai muốn nghe.”
“Không sao cả, kể cho em trong mười phút thôi.”
“Anh sinh năm 1948, vào ngày 24 tháng Mười hai, đêm Giáng sinh. Nào, đêm Giáng sinh không phải là một ngày sinh nhật hay ho gì. Anh muốn nói là người ta không nhận được quà sinh nhật và quà Giáng sinh tách biệt. Mọi người đều nghĩ họ sẽ tiết kiệm được tiền bằng cách đó. Sao chiếu mệnh của anh là sao Ma Kết và nhóm máu anh là nhóm máu A – một sự kết hợp hoàn hảo cho nghề giao dịch viên ngân hàng và công chức. Anh không hợp với những người sao Nhân Mã, Bảo Bình và Thiên Bình. Một cuộc đời tẻ nhạt, em có nghĩ thế không?”
“Em đang bị thu hút đây.”
“Anh lớn lên tại một thị trấn nhỏ bình thường, đi học ở một trường bình thường. Anh là một đứa bé lặng lẽ, nhưng rồi lớn lên thành một thằng nhỏ mau chán. Anh gặp một cô bạn gái bình thường, có một mối tình đầu bình thường. Năm mười tám tuổi, anh đi học đại học ở Tokyo. Khi ra trường, anh và một người bạn mở một dịch vụ biên dịch nho nhỏ, và bằng cách này cách khác bọn anh sống lần hồi. Ba năm trước, bọn anh bỏ vốn kinh doanh vào các bản tin PR và các công việc liên quan đến quảng cáo, việc đó tiến triển khá tốt. Anh có quan hệ với một trong những người phụ nữ làm trong công ty. Bọn anh cưới nhau bốn năm trước và ly dị hai tháng trước. Anh không thể nói tóm gọn lại vì lý do duy nhất nào. Anh có một con mèo đực làm vật nuôi trong nhà. Hút bốn mươi điếu thuốc mỗi ngày. Có vẻ như không thể bỏ được. Anh có ba bộ com lê, sáu chiếc cà vạt, cộng với một bộ sưu tập năm trăm đĩa nhạc đã lỗi thời hết thuốc chữa. Anh nhớ tất cả tên của những kẻ giết người trong mọi truyện trinh thám từng được Ellery Queen viết ra. Anh có trọn bộ cuốn Đi tìm thời gian đã mất, nhưng mới chỉ đọc có một nửa. Anh uống bia vào mùa hè, whisky vào mùa đông.”
“Và cứ ba ngày thì hai ngày anh ăn trứng ốp lết và bánh mỳ kẹp tại quán bar, đúng không?”
“À há,” tôi nói.
“Thật là một cuộc sống thú vị.”
“Đến giờ thì vẫn tẻ nhạt thôi. Có lẽ từ giờ trở đi nó cũng sẽ vẫn mãi như thế. Nói vậy không có nghĩa điều đó làm anh bận tâm. Ý anh là, anh chấp nhận những gì đến với mình.”
Tôi nhìn đồng hồ. Chín phút, hai mươi giây.
“Nhưng những gì anh vừa kể em nghe không phải là tất cả, đúng không?”
Tôi nhìn chằm chằm vào tay mình trên bàn. “Tất nhiên đó không phải là tất cả. Không bao giờ kể hết chuyện về cuộc đời một ai đó, cho dù nó có tẻ nhạt đến mức nào.”
“Em có thể nhận xét không?”
“Tất nhiên rồi.”
“Bất cứ khi nào em gặp mọi người lần đầu tiên, em gợi cho họ nói chuyện trong mười phút. Sau đó em đánh giá họ từ khía cạnh đối ngược hoàn toàn với tất cả những gì họ kể cho em. Anh có nghĩ điều đó điên rồ không?”
“Không,” tôi nói, lắc dầu, “anh đoán là phương pháp của em có hiệu quả đấy.”
Một người hầu bàn tiến lại, bày ra những chiếc đĩa mới, một người hầu bàn khác dọn món chính trên những chiếc đĩa ấy, và một người khác nữa rưới nước xốt lên. Một tình huống phòng ngự kiểu kép nhanh gọn, chặn ngắn tới chốt hai, chốt hai tới chốt một.
“Áp dụng cách thức này đối với anh, em rút ra dược một điều,” cô nói, đặt con dao lên trên món cá bơn. “Rằng cuộc đời anh không buồn tẻ. Anh ước cuộc đời mình buồn tẻ. Em suy luận có sai không?”
“Có lẽ không. Có lẽ cuộc đời anh không buồn tẻ, có lẽ anh không thật sự đi tìm một cuộc đời buồn tẻ. Nhưng kết quả cũng giống nhau cả thôi. Cách nào đi chăng nữa anh cũng biết được điều gì sẽ xảy ra. Hầu hết mọi người cố thoát ra khỏi sự nhàm chán, nhưng anh lại cố rút vào sâu bên trong cái sự nhàm chán ấy. Đó là lý do tại sao anh không than vãn khi nói cuộc đời mình tẻ nhạt. Dù sao thì nó cũng đủ làm vợ anh bỏ đi.”
“Đó có phải lý do anh và vợ anh chia tay?”
“Như anh đã nói trước, anh không thể tóm gọn lại trong một lý do duy nhất nào. Nhưng như Nietzche nói, ‘Đấu tranh chống lại sự nhàm chán, ngay cả thần thánh cũng phải đầu hàng.’”
Chúng tôi nhẩn nha ăn. Cô thêm nước xốt, tôi thêm bánh mì. Sau đó đĩa bát được dọn đi, chúng tôi ăn món kem việt quất, và đến lúc họ đem cà phê ra tôi châm một điếu thuốc. Khói thuốc lơ lửng giây lát trước khi hệ thống thông gió không tiếng ồn lặng lẽ cuốn nó đi.
Mọi người bắt đầu lục tục đến các bàn bên. Một bản concerto của Mozart phát ra từ dàn loa trên cao.
“Nếu có thể, anh muốn được hỏi thêm về đôi tai của em,” tôi nói.
“Anh muốn hỏi liệu tai em có sở hữu một thứ quyền lực đặc biệt nào đó chăng?”
Tôi gật đầu.
“Đó là điều anh phải tự mình kiểm tra lấy,” cô nói. “Nếu em kể cho anh nghe điều gì, có lẽ anh sẽ không hứng thú nữa. Có thể còn làm cản trở anh đó.”
Tôi gật đầu lần nữa.
“Với anh, em sẽ cho anh xem tai mình,” cô nói, sau khi dùng cà phê xong. “Nhưng em không biết điều đó có thực sự có lợi cho anh hay không. Có lẽ cuối cùng anh sẽ hối tiếc vì điều đó.”
“Nghĩa là sao?”
“Cái sự tẻ nhạt của anh có lẽ không thâm căn cố đế như anh nghĩ.”
“Đó là cơ hội mà anh phải nắm bắt,” tôi nói.
Cô với tay qua bàn và đặt tay lên tay tôi. “Còn điều này nữa: tạm thời – cứ cho là trong mấy tháng tới – đừng rời xa em. Được chứ?”
“Chắc chắn rồi.”
Đến đó, cô lấy trong túi xách ra một chiếc dây buộc tóc màu đen. Giữ nó giữa hai môi, cô đưa hai tay vén tóc ra đằng sau, xoắn một vòng, rồi nhanh chóng buộc tóc lại đằng sau.
“Thế nào?”
Tôi nín thở và nhìn chằm chằm vào cô, sững sờ. Miệng tôi đắng ngắt. Tôi không thể thốt nên lời. Trong thoáng chốc, bức tường trát thạch cao trắng dường như gợn sóng. Âm thanh của những người khách đến ăn tối và tiếng lách cách của tiếng dao dĩa nhỏ dần đi, rồi trở lại bình thường. Tôi nghe thấy tiếng sóng, nhớ lại mùi hương của buổi tối đã bị quên lãng từ lâu. Tuy vậy mọi thứ đơn thuần là những mảnh vụn của những cảm giác chạy qua người tôi trong mấy phần trăm giây ấy.
“Tinh túy,” tôi cố gắng lắm mới nói được một câu. “Anh không thể tin được đó lại là cùng một người.”
“Hiểu điều em nói chưa?” cô nói.
Chú thích
[1] Creature of the Black Lagoon (1954), một bộ phim về quái vật của Mỹ do Jack Arnold đạo diễn.