Mọi người hỏi tôi, “Sao cuộc sống này bí ẩn thế?” Làm sao tôi biết được đây? Nó là vậy! Nó đơn giản là sự kiện, tôi không nói về lí thuyết. Tôi không nói rằng lí thuyết của tôi là cuộc sống là bí ẩn – thế thì bạn có thể hỏi tại sao. Nó đơn giản là như vậy. Cây xanh. Bạn hỏi tại sao. Cây xanh bởi vì chúng xanh. Không có vấn đề tại sao.

Nếu bạn có thể hỏi tại sao và câu hỏi này có thể được trả lời, thế thì cuộc sống sẽ không phải là điều bí ẩn. Nếu cái tại sao có thể được trả lời, thế thì cuộc sống không thể là điều bí ẩn được. Cuộc sống là điều bí ẩn bởi vì không “tại sao” nào là liên quan.

Tôi đã nghe:

Mulla Nasruddin nói với một trong các đệ tử của mình rằng cuộc sống giống như đàn bà. Tôi ngạc nhiên, cho nên tôi nghe chăm chú điều ông ấy nói.

Ông ấy nói, “Người nói mình hiểu đàn bà là đang ba hoa. Người nghĩ mình hiểu họ là dại khờ. Người giả vờ hiểu họ là mơ hồ. Người muốn hiểu họ là bâng khuâng nuối tiếc. Mặt khác, người không nói mình hiểu họ, không nghĩ mình hiểu họ, không giả vờ hiểu họ, thậm chí không muốn hiểu họ – người đó mới hiểu họ!”

Và đó là cách cuộc sống cũng vậy. Cuộc sống là đàn bà. Cố hiểu cuộc sống và bạn sẽ trở thành đống lộn xộn. Quên tất cả về việc hiểu đi. Cứ sống nó và bạn sẽ hiểu nó. Việc hiểu sẽ không có tính trí năng, lí thuyết; việc hiểu sẽ là toàn bộ. Việc hiểu sẽ không là qua lời; nó sẽ là vô lời. Đó là nghĩa khi chúng ta nói cuộc sống là bí ẩn. Nó có thể được sống nhưng nó không thể được giải.

Bạn có thể biết nó là gì, nhưng bạn không thể nói nó là gì. Đó là nghĩa của bí ẩn. Khi bạn nói rằng cuộc sống là bí ẩn, chúng ta đang nói rằng cuộc sống không phải là vấn đề. Vấn đề có thể được giải quyết. Bí ẩn là cái không thể được giải quyết. Cái không thể giải quyết được là không thể xây dựng được. Và cũng tốt là cuộc sống không thể được giải quyết, bằng không thì bạn sẽ làm gì? Nghĩ thử về điều đó đi. Nếu cuộc sống không phải là bí ẩn và ai đó tới và giải thích nó cho bạn – thế thì bạn sẽ làm gì? Sẽ chẳng có gì còn lại ngoại trừ tự tử. Ngay cả điều đó cũng có vẻ vô nghĩa.

Cuộc sống là bí ẩn; bạn càng biết nó, nó càng đẹp. Một khoảnh khắc tới khi bỗng nhiên bạn bắt đầu sống nó, bạn bắt đầu tuôn chảy cùng nó. Mối quan hệ hữu cơ tiến triển giữa bạn và cuộc sống, nhưng bạn không thể hình dung được nó là gì. Đó là cái đẹp của nó, đó là chiều sâu vô hạn của nó.

Và, vâng, không có bắt đầu và không có kết thúc. làm sao có thể có bắt đầu với cuộc sống và có kết thúc cho nó được? Bắt đầu sẽ có nghĩa là cái gì đó đi ra từ cái không, và kết thúc sẽ có nghĩa là cái gì đó đã có đấy và đã đi vào cái không. Điều đó sẽ là bí ẩn thậm chí còn lớn hơn. Khi chúng ta nói cuộc sống không có bắt đầu chúng ta đơn giản nói nó bao giờ cũng có đó rồi. Làm sao có thể có bắt đầu được? Bạn có thể đánh dấu một đường và nói rằng tại thời điểm này cuộc sống bắt đầu, như những người thượng đế học Ki tô giáo hay nói không? Chỉ bốn nghìn năm trước Jesus Christ, họ nói, cuộc sống đã bắt đầu vào ngày thứ hai. Tất nhiên, nó phải đã vào buổi sáng. Nhưng làm sao bạn gọi nó là thứ hai nếu không có chủ nhật trước nó? và làm sao bạn có thể gọi nó là sáng nếu không có đêm trước nó? Nghĩ về điều đó đi.

Không, bạn không thể làm dấu hiệu được – điều đó là ngu xuẩn. Không thể nào đánh dấu một đường được bởi vì ngay cả đánh dấu một đường, cái gì đó được cần tới. Cái gì đó được cần tới để đi trước nó, bằng không đường phân ranh là không thể được. Bạn có thể đánh dấu một được nếu có hai thứ, nhưng nếu chỉ có một thứ làm sao bạn có thể đánh dấu đường được? Hàng rào bao quanh nhà bạn là có thể bởi vì có hàng xóm. Nếu không có hàng xóm, chẳng có gì bên ngoài hàng rào của bạn, hàng rào không thể tồn tại được. Nghĩ về điều đó đi. Nếu tuyệt đối không có gì bên ngoài hàng rào của bạn, hàng rào của bạn sẽ sụp đổ vào cái không. Làm sao nó có thể tồn tại được? Cái gì đó được cần tới bên ngoài hàng rào để giữ nó.

Nếu vào thứ hai nào đó cuộc sống bắt đầu, cần có chủ nhật trước nó chứ. Bằng không thứ hai sẽ sụp đổ, đổ nhào xuống và biến mất. Và theo cùng cách đó không có khả năng nào của kết thúc cả. Cuộc sống hiện hữu, cuộc sống đơn giản hiện hữu. Nó đã từng hiện hữu, nó sẽ hiện hữu. Nó là vĩnh hằng.

Và đừng sợ bắt đầu nghĩ về nó. Bằng không bạn sẽ bỏ lỡ nõ, bởi vì mọi lúc bạn phí thời gian nghĩ, nó đơn giản phí hoài. Dùng thời gian đó, dùng không gian đó, dùng năng lượng đó để sống nó.