LỜI SỐ 95 

“Đầu tư là phải vận dụng lý trí, nếu bạn không hiểu được nó, đừng tham gia.”

*

Warren nhất nhất phải hiểu rõ mỗi một công ty mà ông chọn đầu tư. Đây có thể là chiếc chìa khóa vĩ đại giúp ông thành công. Nếu ông không hiểu rõ thứ gì, ông sẽ không đầu tư vào nó. Nguyên lý nổi tiếng đã giúp ông tránh không đầu tư vào các công ty công nghệ cao – ông không hiểu họ đang làm gì. Ông cũng tránh xa những ngành công nghiệp thay đổi quá nhanh và vì vậy không thể dự đoán được, ông thích những thứ gì chắc chắn – một công ty ông hiểu rõ và được bán với giá hấp dẫn. Ông dành trò chơi may rủi cho những người khác.

Lối suy nghĩ này đã giúp Warren không bước chân vào mớ bòng bong Internet và công nghệ cao. ông không thể nào tính toán mua một công ty mà có thể không bao giờ kiếm đuợc đồng lợi nhuận nào, hoặc là trả một số tiền cao gấp 40 lần doanh lợi cho một công ty có thể bị nhận chìm vào quên lãng trước đợt sóng công nghệ mới. Giả dụ hôm nay bạn mua toàn bộ công ty Yahoo! với giá 44 tỉ đôla và nó sẽ giúp bạn thu về 1,8 tỉ đô la mỗi năm, bạn có nhấn nút đồng ý không? Bạn cũng có thể đầu tư 44 tỉ đôla này vào trái phiếu Ngân khố Mỹ kỳ hạn 10 năm và kiếm được 2,2 tỉ đôla mỗi năm không chút rủi ro. Đầu tư chỗ nào tốt hơn? Đầu tư chỗ nào như đánh bạc? Chỗ nào bạn hiểu rõ và chỗ nào bạn không thể hiểu được? Đầu tư chỗ nào là đầu tư có tính toán? Yahoo! có thể trở thành lịch sử trong ngành công nghệ trong vòng 10 năm tới – nhưng nước Mỹ thì vẫn tồn tại mạnh mẽ. Bạn thấy đấy, suy nghĩ như Warren Buffett cũng không quá khó lắm đâu.

LỜI SỐ 96

“Nếu bạn hiểu rõ một ý tưởng, bạn có thể trình bày để người khác cùng hiểu.”

*

Đây là cách Warren kiểm tra liệu ông có thật sự hiểu rõ một công ty trước khi đầu tư vào nó. Nếu ông không thể giải thích được, nghĩa là ông chưa thật sự hiểu, ông sẽ không đầu tư vào một công ty ông không hiểu rõ – và bạn cũng thế. Khi phải loay hoay tìm cách giải thích một ý tưởng, bạn phải tự trang bị kiến thức tương đối đầy đủ, và điều này rất hữu ích trong đầu tư. Nguyên tắc này buộc bạn phải tìm hiểu tận tường trước khi mua cổ phiếu. Quy luật của Warren rất đơn giản: Nếu không giải thích được thì đừng tham gia.

LỜI SỐ 97

“Nếu họ cần tôi giúp điều hành doanh nghiệp, có lẽ cả hai chúng tôi đều đang gặp rắc rối.”

*

Bạn là một nhà đầu tư vĩ đại không có nghĩa rằng bạn là một nhà quản lý tài năng. Phát hiện ra tài năng không có nghĩa là bạn có tài năng đó. Một nhà đầu tư vĩ đại phải có khả năng phát hiện tài năng – giống như huấn luyện viên bóng đá phải phát hiện ra một cầu thủ vĩ đại. Warren biết phải tìm điều gì ở nhà quản lý – nhưng ông không phải là người giỏi tự mình quản lý. Hiểu rõ năng lực của mình và của người khác, đồng thời biết cách khai thác chúng tối đa chính là chìa khóa để điều hành một công ty thành công thuận lợi. Warren cho rằng bí mật của ông trong việc phát triển tập đoàn là bằng cách mua lại các công ty đã có sẵn đội ngũ quản lý tài năng, với mức giá hợp lý, và sau đó tránh mặt đi để họ tự do làm công việc của mình. Hãy tưởng tượng hình ảnh sau: Khi Grady Rosier, CEO của McLane Company, một công ty con của Berkshire, gọi điện thoại và hỏi ý kiến Warren liệu ông có nên mua thêm vài chiếc máy bay riêng cho tập đoàn không, Warren trả lời: “Cái này thuộc quyết định của ông, đây là công ty do ông điều hành mà.”

Mặc dù Berkshire có khoảng 180.000 nhân viên, nhưng chỉ có khoảng 17 nhân viên làm việc tại trụ sở chính. Warren gần như để cho các nhà quản lý tự điều hành công việc kinh doanh của họ, để họ chịu trách nhiệm về tất cả các quyết định vận hành. Việc điều hành một tập đoàn khổng lồ sẽ dễ dàng hơn nếu bạn cứ để cho những người khác làm hết các phần việc nặng nhọc; điểm lưu ý là phải lựa chọn đúng nhà quản lý và sau đó cứ để họ tự quyết định công việc của mình.

LỜI SỐ 98

“Phương pháp của chúng tôi rất đơn giản.

Chúng tôi chỉ cố gắng mua những công ty có cơ cấu kinh tế tiềm ẩn từ tốt đến tuyệt hảo, do những người trung thực và có năng lực quản lý, mua chúng với giá hợp lý. Đó là tất cả những gì tôi đang cố gắng làm. ”

*

Để biết được liệu công ty có cơ cấu kinh tế tiềm ẩn từ tốt đến tuyệt hảo, nhất thiết phải hiểu rõ về nó. Để biết liệu công ty có do những người trung thực và có năng lực điều hành, nhất thiết phải hiểu rõ về nó. Để biết liệu nó có được rao bán với mức giá hợp lý, nhất thiết phải hiểu rõ về nó. Hiểu rõ về công ty là một trong những chìa khóa thành công của Warren. Nếu ông không hiểu về công ty, ông sẽ không thể nào xác định liệu cơ cấu kinh tế dài hạn của nó có tốt hay không, liệu đội ngũ quản lý có năng lực và trung thực hay không, và liệu giá bán của nó có hấp dẫn không.

Những công ty Warren hiểu rõ thường rơi vào trong vòng đầu tư của ông; ngược lại những công ty ông không hiểu rõ rơi ra ngoài và thuộc về một người khác. 

LỜI SỐ 99

“Nếu chúng ta không tìm được gi trong vòng tròn năng lực của mình, đừng cố gắng mở rộng vòng tròn. Chúng ta hãy chờ đợi.”

*

Warren lệ thuộc vào vòng tròn năng lực để thực hiện các vụ đầu tư. Nếu một công ty rơi vào trong vòng năng lực của ông, ông sẽ cân nhắc mua nếu nó được bán với giá hợp lý; nếu nó không nằm trong vòng tròn năng lực, ông thậm chí không thèm nhìn ngó gì đến nó. Hãy nhớ lại, ông chỉ mua những công ty không được ưa chuộng tại thời điểm hiện tại, và ông cần phải biết rõ về cơ cấu kinh tế tiềm ẩn để xác định tương lai cho nó. Ông không thể làm được việc này nếu không hiểu rõ về công ty. Và nếu ông không tìm ra một vụ đầu tư nào ông có thể hiểu rõ hoặc đang được bán với giá thu hút, ông sẽ chờ đợi, chờ đợi, và chờ đợi cho đến khi nào chúng xuất hiện.

Năm 1967 ông viết thư cho các cộng sự đầu tư của mình báo rằng ông sẽ gửi trả tiền lại cho họ vì càng ngày càng khó khăn hơn dể tìm một vụ đầu tư nào ông hiểu rõ và được bán với giá hấp dẫn. Ông đứng bên lề mãi đến tận năm 1973, khi cả thị trường chứng khoán sụp để và bỗng dưng ngay cả những công ty giỏi nhất cũng dược bán với giá hời. Trong cuộc chơi đầu tư bạn sẽ nhận lại được nhiều nếu khăng khăng tuân theo nguyên tắc và kiên nhẫn trong việc chọn lựa công ty để đầu tư. Chọn sai công ty mặc dù giá hợp lý thì bạn cũng thua; chọn đúng công ty nhưng giá thiếu hợp lý bạn cũng thua. Bạn phải chọn đúng công ty vứi đúng mức giá thì mới thành công. Và để làm dược việc này đôi khi bạn phải chờ đợi, chờ đợi, và chờ đợi …chung với Warren. Trong trò chơi này, kiên nhẫn sẽ được đền đáp. 

LỜI SỐ 100

“Bất cứ công ty nào chỉ muốn làm hài lòng người lãnh đạo, dẫu lãnh đạo có ngốc đến mấy, cũng sẫn sàng tạo ra những nghiên cứu làm vừa lòng cấp trển.”

*

Nếu kiếm sống bằng nghề làm vui lòng sếp, bạn chắc chắn sẽ phải ủng hộ vị trí của ông ấy, bất kể bạn cảm thấy như thế nào. Bạn sẽ chẳng đi đến đâu trong thê’ giới kinh doanh nếu cứ oang oang “Tôi đã nói rồi mà.” Bạn sẽ tiến lên nhanh hơn nếu biết khen ngợi “Ý tưởng hay quá sếp ạ!” Và nếu ý tưởng không xuất sắc, bạn phải là người biết lên tiếng nói “Đừng buồn sếp ạ, chúng tôi đều nghĩ đó là một ý tưởng hay.” Sự sầu thảm khiến người ta cần được chia sẻ, thậm chí đến mức ngu ngốc. Đó là lý do mà khi cần lời khuyên, Warren chỉ việc nhìn vào gương – vừa nhanh, vừa rẻ, cho dù lời khuyên đúng hay sai, nó cũng giúp ông có được quyết định tuyệt vời. Nếu bạn không làm chủ được bản thân mình trong công việc, ít nhất bạn cũng nên cố gắng làm chủ bản thân trong cuộc sống.

LỜI SỐ 101

“Trong thế giới kinh doanh, hình ảnh trong gương chiếu hậu luôn rõ ràng hơn trên kính chắn gió. ”

*

Trong thế giới kinh doanh mọi việc lúc nhìn lại đều hoàn hảo. Nhưng tương lai thì luôn bị ẩn giấu sau một môi trường đầy biến động. Thật khó biết dược mình đang đi đâu nếu không nhìn thấy đường. Đây là một lý do khiến Warren tránh xa các cổ phiếu công nghệ. Đơn giản vì ông chẳng biết được con đường phía trước như thế nào, và theo ông, thậm chí Bill Gates, bạn thân của ông, người biết sành sõi về công nghệ cũng không nói trước dược. Đó là lý do khiến Warren chỉ tập trung vào những sản phẩm đã được thử thách, ông biết được tương lai của chúng trong 15 năm nữa. Liệu lúc đó người ta có bỏ thói quen cạo râu không? Thôi uống Coke? Thôi mua bảo hiểm xe hơi? Thôi nhai chewing gum? Thôi dẫn con đi Dairy Queen những đêm hè nóng nực? Khả năng gần như không có. Warren không quan tâm đến những sản phẩm có một chiếc kính chắn gió nhớp nháp; ông chỉ quan tâm đến những sản phẩm cho ông nhìn thấy con đường phía trước. Với những sản phẩm này ông có thể xác định được giá trị kinh tế dài hạn của chúng và cân nhắc liệu thị trường chứng khoán với tầm nhìn ngắn hạn có ép giá cổ phiếu của chúng hay không.

LỜI SỐ 102

“Tôi rất nghi ngờ những người chỉ giỏi ở một lĩnh vực – một vận động viên hay nhà giải trí chẳng hạn – lại cho răng họ có thể điều khiển thế giới trong mọi lĩnh vực. Đối với những ai trong chúng ta cho rằng vì mình làm ra nhiều tiền, minh cũng giỏi đóng góp ý kiến trên mọi chủ đề – theo tôi, điều này thật điên rồ.”

*

Điều này quay lại với lý thuyết đầu tư của Warren chỉ tập trung vào những công ty ông hiểu rõ, những công ty thuộc vòng tròn năng lực của mình, ông sẽ không đầu tư vào những công ty nằm ngoài vòng tròn này, và không đưa ra những lời khuyên ngoài vòng tròn năng lực của mình. Đây có thể là bí quyết giúp ông sáng chói – chỉ tập trung vào những gì mình biết. Điều này cũng là lời cảnh tỉnh đối với những kẻ giàu có cực kỳ điên rồ cho rằng tiền bạc giúp họ thông minh hơn trong mọi lĩnh vực.

Bà B. khi chết là người giàu hơn hẳn đa số những ông vua tại Wall Street được đào tạo tại Harvard, nhưng bà không biết đọc biết viết. Bà chỉ hiểu rất rõ một thứ trên thế giới, đó là làm thế nào để thu lợi nhuận từ việc mua bán đồ gỗ. Trên thực tế, nếu bạn mua đồ gỗ từ cửa hàng của bà tại Omaha rồi gửi về San Francisco vẫn còn rẻ hơn mua tại San Francisco. Khi tôi hỏi làm thế nào bà kiếm lời nếu bán hàng giá rẻ như thế, bà cho biết bí quyết nằm ở khâu mua vào. Nếu bà mua vào với giá thấp, bà có thể bán ra với giá thấp hơn các đối thủ mà vẫn có lời. Làm thế nào bà mua được giá thấp? Đôi thủ của bà mua trả chậm và phải trả đúng giá, bà trả bằng tiền mặt, mua với số lượng lớn, nên luôn được giảm giá. Bà cũng là chủ sở hữu của mặt bằng kinh doanh nên không phải trả tiền thuê, giúp bà giảm chi phí thêm nữa. Và đúng là bà không biết đọc biết viết, nhưng ối trời ơi, bà biết đếm tiền siêu lắm.

Bài học là hãy tập trung vào những gì mình biết để không bị đánh giá ngu ngốc, và nhờ đó biết đâu bạn có thể trở thành người siêu giàu có, mặc dù ngay cả bạn không biết đọc biết viết.

LỜI SỐ 103

“Không phải nền kinh tế làm hại nhà đầu tư, chính bản thân họ tự hại mình.”

*

Chính là vì những nhà đầu tư cứ hết nhảy từ cổ phiếu này sang cổ phiếu khác, trả giá quá cao cho các công ty không có chút ít hy vọng nào biện minh cho giá cổ phiếu bằng thu nhập thực tế. Chính là vì con số chi phí giao dịch liên tục bị rút tỉa mà những nhà quản lý tài chính thu từ khách hàng trên danh nghĩa giúp họ làm giàu. Chính là vì những nhà đầu tư lười biếng không làm bài tập kiểm tra những thương vụ làm ăn của mình, đồng nghĩa với việc họ cứ nhắm mắt mua bán theo số đông chứ không phải theo các nguyên tắc làm giàu căn bản. Chính là vì cơ hội được thu lại tiền nhanh chóng dễ dàng thông qua tiên đoán khiến họ đổ tiền ngày càng nhiều vào những canh bạc đến mức cháy túi. Chính là vì những nhà đầu tư hoảng loạn khi chung quanh mình đang rút dần khỏi cuộc chơi, buộc họ phải bán đổ bán tháo với giá rẻ mạt. Chính là vì rơi vào tình trạng đầu tư theo tình cảm chứ không theo lý trí, không xem đầu tư là việc mua cơ hội quan tâm đến doanh nghiệp. Chính là vì cơn sốt kiếm tiền trong ngắn hạn đã làm mờ mắt họ trước những cơ cấu kinh tế dài hạn của công ty. Đây là những hòn đá sẽ kéo chân họ xuống, chứ không phải họ bị hại bởi con số GNP hay chỉ số giá tiêu dùng CPI hay Cục dự trữ liên bang tăng lãi suất thêm 0,25%.