Vincent (tháng Sáu năm 2005)

Em đang chết đó là điều cô ấy viết cho mình. Vincent em đang chết hãy đến thăm em hãy đến gặp em để lần cuối cùng em được nhìn thấy anh lần cuối cùng em được chạm vào anh lần cuối cùng em được nghe thấy anh hãy đến gặp lại em Vincent em đang chết. Và ở phía dưới tờ giấy, tên cô ấy, Geneviève, được viết rất nhỏ, gần như không đọc được, cũng được viết bằng bút chì giống như toàn bộ lá thư, cũng với nét chữ run rẩy, yếu ớt, nếu không phải là những từ ngữ như vậy chắc ta sẽ tưởng đó là chữ viết của một đứa trẻ, ta sẽ mỉm cười, vò tờ giấy, vứt vào sọt rác và quên lãng lá thư, nhưng không, đó không phải là một đứa trẻ, đó là Geneviève, người đang sắp chết.

Geneviève. Anh cố phát âm tên em. Anh thì thầm tên em để khiến đôi tay, cơ thể mình ngừng run rẩy. Geneviève. Thật khó khăn. Từ lúc anh đọc thư em, từ lúc nghe tiếng gào thét âm thầm trong lòng anh khi đọc thư em, từ lúc chỉ còn có em mà không còn gì, không còn ai khác, cứ như thể thế giới bỗng lộ ra cách bài trí khốn cùng giả tạo từ những tấm bìa các tông cũ kỹ và khi những mặt bìa đổ sụp xuống, những bức tường nơi anh sống khép mình ở đó hiện ra, có những bức tường chỉ tiếp nhận anh và em, những người khác không thể gặp lại được chúng ta, những người khác đang ở nơi khác, xa, cách xa chúng ta vì những bức tường đó là thành trì nỗi cô đơn của chúng ta, em va vào anh, anh va vào em, không ai trong hai chúng ta có thể tránh được định mệnh này, từ buổi chiều hôm nay, vẫn là cảm giác kiệt cùng đó, anh kêu tên em và mỗi lần anh đều cảm thấy hình như không phải mình đang kêu tên đó, như thể một ai khác đang thay thế anh, như thể một ai khác đang xâm chiếm anh; như thể anh sắp tan biến đi. Anh đang bị lạc lối. Hãy cứu tôi, tôi đang bị lạc lối. Hãy ôm tôi trong vòng tay.

Anh từng nghĩ anh và em sẽ không bao giờ gặp lại nhau: những gì chúng ta đã trải qua giống như một cú rơi chầm chậm và yên lặng, giống như trong những giấc mơ thời thơ ấu, những giấc mơ vẫn tiếp tục đeo bám chúng ta nhiều năm sau đó. Bị buộc vào nhau nên chúng ta không thể ngừng rơi; cần phải chia tách nhau ra. Không có lối thoát khả dĩ nào khác. Tại sao em lại phá bỏ hiệp ước ngầm mà chúng ta đã thỏa thuận? Em không biết anh là một kẻ hèn hạ ư, rằng cái chết làm anh kinh sợ và cả quá khứ cũng làm anh kinh sự ư, quá khứ của chúng ta, cái quá khứ mà bây giờ anh không muốn nghĩ tới nữa, Geneviève, quá khứ đó anh đã xóa ra khỏi đầu từ mười lăm năm nay vì anh đã không thể làm khác, em có hiểu không, vì anh phải lựa chọn hoặc là quá khứ đó hoặc là bản thân anh mà anh lại không muốn chết, lúc đó anh mới bốn mươi tuổi, anh vẫn muốn cảm thấy mình đang còn sống, vẫn muốn tận hưởng niềm vui, tận hưởng lạc thú, anh không muốn thân xác mình sẽ tan rữa, không muốn anh, Vincent, chẳng còn sót lại gì ngoài một cái tên trên mộ, chẳng có gì hết, như thể anh chưa từng sống trên cõi đời này, bởi vì anh vẫn chưa làm được gì có thể khiến anh tồn tại, hay đúng hơn là nếu những gì anh đã làm, những gì chúng ta đã làm bị mất đi, thì anh, anh không muốn rồi mình cũng sẽ biến mất, anh muốn neo lại, kháng cự, tiếp tục sống, sống.

Anh chỉ biết suy nghĩ. Anh ngồi trước tay lái, phóng xe với tốc độ chóng mặt trên đường cao tốc, từng phút từng phút một anh đang đến gần em và anh cảm thấy điều gì đó đang gầm gào trong anh, nó giống như nỗi sợ hãi vậy. Anh cố tự nói với mình là em đang hấp hối nhưng anh không thể hiểu điều đó nghĩa là gì. Anh không thể hiểu được. Anh thì thào cả câu, như một đứa trẻ con nhắc lại từng chữ của một người khác: Geneviève sắp chết. Nhưng điều đó chẳng nói lên được gì. Chẳng có nghĩa gì hết.

Em có một thân một mình thôi ư? Em chỉ một thân một mình hay có một người đàn ông đang ở bên em, đang kiên nhẫn thấm mồ hôi trên trán em, nắm lấy bàn tay em, bưng nước cho em uống, một người đàn ông hay cũng có thể là một đứa trẻ, mười lăm năm, quãng thời gian đủ dài để sinh một đứa con, thậm chí hai, thậm chí ba, chừng ấy thời gian đủ để sinh ra đời những đứa con, chăm sóc và thấy chúng lớn lên. Tại sao em lại cần gặp lại anh? Cách đây mười lăm năm, tất cả mọi chuyện vẫn chưa kết thúc sao? Kể từ ngày đó, bao năm đã trôi qua, và trong quãng thời gian đó, ngày nào anh cũng cố hết sức để không nghĩ tới em, không nghĩ tới chúng ta, như thể chúng ta chưa từng tồn tại, thật đơn giản biết bao, chỉ cần tin như thế thôi, chúng ta chưa từng tồn tại vì mọi chuyện kết thúc rồi, ai có thể buộc anh nhớ về chúng ta, kết thúc rồi, chẳng còn lại gì từ đôi ta cả, và bởi vì chẳng còn lại gì từ đôi ta, vậy chúng ta đã từng tồn tại ư, đôi khi, những hình ảnh lướt qua anh, nhanh như chớp, đau nhói, đó chẳng phải là hình ảnh của một giấc mơ hay một cuốn sách lẽ ra anh nên đọc sao? Anh từng nghĩ mình đã làm được việc loại bỏ chính bản thân mình khỏi chúng ta.

Chúng ta sẽ làm nhau đau đớn, Geneviève. Tại sao lại làm chúng ta đau đớn khi mà em sắp chẳng còn trên cõi đời này nữa, tại sao lại khuấy động nỗi đau trong chúng ta? Để tất cả những chuyện đó ngơi nghỉ trong yên bình chẳng tốt hơn sao? Anh thấy dường như khi cảm thấy đêm đen đang tới, người ta thường khao khát sự yên ổn chứ không phải những điều lộn xộn. Có còn đâu thời gian nữa.

Và bây giờ anh đang đi đến chỗ em, anh, ngay sau khi đọc thư em, đã lao đi như một tên trộm, thậm chí không buồn mặc áo vest, anh đang vội vã trở về bên em.

Đường cao tốc gần như vắng tanh. Hôm nay thời tiết cực đẹp. Một ngày tuyệt vời để thoát ra khỏi thành phố, dạo chơi ở vùng thôn quê và nằm dài trên bãi cỏ, không nghĩ ngợi điều chi, trở lại là con người vô tư lự. Hôm nay không phải là một ngày để chết. Nghĩ thế thật ngớ ngẩn, đương nhiên rồi: làm gì có ngày để chết. Nhưng tối nay, anh còn không biết nghĩ nữa cơ, nên anh tự cho mình quyền mơ ước, giống như bọn trẻ vẫn thường làm, anh tự cho mình quyền mơ ước rằng người ta không thể chết khi thiên nhiên đang rạng ngời. Một trong những ngày đầu tiên chúng ta đã trải qua cùng nhau bỗng trở về trong ký ức anh, người vốn không muốn nhớ lại quá khứ, nhưng cái ngày đó trỗi dậy, sáng rỡ. Anh nhớ cái nóng bức và những cánh đồng đầy hoa, những đụn cỏ khô cắt gọn ghẽ, hôm đó em mặc một chiếc váy màu hoa cà và đôi ta muốn tới Giverny, trước đó, anh chưa bao giờ tới nơi này, tất nhiên em biết nơi này rồi, khi anh gặp em, em đã quen biết bao người, em biết bao nhiêu thứ, bao nhiêu nơi. Khi tới Giverny, ở đó quá đông người, đôi ta đã từ bỏ ý định, đôi ta không muốn lẫn với những người khác, chúng ta muốn ở một mình, muốn tin rằng chỉ có đôi ta, lúc đó chúng ta chỉ mới yêu nhau được mấy ngày và sự khởi đầu đó thật mãnh liệt biết bao, được bên nhau, đó là tất cả những gì quan trọng nhất, bên nhau và ôm hôn nhau và kể cho nhau nghe mọi chuyện và ve vuốt nhau, những chuyện không có nghĩa lý gì cả. Chúng ta đã dạo chơi khắp vùng thôn quê, anh không biết tại sao anh lại nhớ cái ngày đó, nhớ chiếc váy màu hoa cà của em, nhớ niềm hân hoan của đôi ta, hồi đó ta bao nhiêu tuổi nhỉ, hai lăm, có thể là hai bảy. Ba mươi năm đã trôi qua. Anh không thể tin nổi. Ba mươi năm đã trôi qua rồi.

Mình tăng tốc, mình không thể làm khác được, mình tăng tốc để buộc mình phải tập trung sự chú ý vào đường đi, chỉ con đường thôi và không gì khác cả, nếu không, quá khứ có thể sẽ lại trỗi dậy với tất cả sự bạo liệt của nó, mình cảm thấy điều đó, cái ngày đầy ánh mặt trời ở Giverny chỉ ra khỏi quên lãng để kéo theo nó bao ngày khác, chuỗi ngày không có ánh mặt trời, không có chiếc váy màu hoa cà, không có những đụn cỏ kho cắt gọn ghẽ. Những ngày kinh hoàng mà mình đã cố quên. Mình không muốn, mình không thể nghĩ tới tất cả những ngày đó, mình không có sức lực, cũng chẳng có dũng khí, mình phát điên vì chuyện gặp lại Geneviève, mình nên quay ngược trở lại và trở về nhà, quên lá thư, quên Geneviève đi. Vì lá thư hoàn toàn có thể bị thất lạc? Như bao lá thư khác, lá thư của Geneviève được viết bằng bút chì với nét chữ run rẩy hoàn toàn có thể bị thất lạc và sẽ không bao giờ mình nhận được lá thư đó, sẽ không bao giờ mình biết là Geneviève đang hấp hối, mình sẽ tiếp tục sống như bấy lâu nay, một cách bình thường và thoải mái, không bao giờ vi phạm phương châm sống của mình, hãy ngoan nào, ôi nỗi đau của ta, hãy yên lặng đi, vì với ta đó là cách duy nhất để đứng vững, ta biết thế, cách duy nhất mà.

Nhưng anh không thể quay ngược trở lại. Anh không thể dối mình nữa. Anh đến gặp em mà tựa như đến trước một vực thẳm vậy.

Thời tiết ẩm ướt. Mình chẳng mang theo gì cả, thậm chí một cái áo chui đầu cũng không. Mình sẽ mượn cô ấy một cái. Vài tiếng nữa, một trong những chiếc áo chui đầu của cô ấy sẽ ở trên người mình. Mùi của Geneviève sẻ lan tỏa trên thân thể mình trong khi chỉ mới hôm qua thôi, với mình, cô ấy không tồn tại nữa.

Đừng nghĩ tới người phụ nữ mà mình sắp gặp lại. Những lời nói của Pascale, lúc nãy, khi mình chuẩn bị rời căn hộ: “Anh không biết một người phụ nữ ốm thì như thế nào đâu, Vincent, anh không biết được đâu, anh chưa chuẩn bị cho chuyện đó, anh cứ đi như vậy sao, anh đọc một lá thư, anh lấy chìa khóa ô tô và anh đi nhưng anh lại không biết chuyện đó là gì, Vincent.” Giọng cô ấy nghẹn lại trong cổ họng. Mình nhìn cô ấy: cô ấy đang nói về chuyện gì thế? Cô ấy đứng trước mặt mình, mặt có vẻ tái hơn bình thường, tay ép chặt vào ngực. Mình những muốn nói với cô ấy: Pascale, không phải anh đi gặp lại một người ốm mà đó là Geneviève. Em không biết Geneviève với anh quan trọng thế nào đâu, em cũng không biết trước đây anh và cô ấy là gì của nhau đâu, em không biết chuyện đó bởi vì anh chưa bao giờ nói với em cả, thậm chí trước mặt em anh chưa bao giờ có thể nói tên cô ấy, bởi vì nếu anh nói ra cái tên ấy, lâu đài mỏng manh anh đang cố gắng xây dựng cùng em từ khi chúng ta biết nhau sẽ sụp đổ mất, Pascale ạ, lâu đài ấy sẽ hoàn toàn sụp đổ, và anh sẽ lại trần trụi như cách đây mười lăm năm, trần trụi, mỏng manh và thảm hại, em không biết người đàn ông đó, em thật may mắn đã không lại gần người đàn ông đó, một kẻ đã bị tàn phá, đang lảo đảo, nhớn nhác; và khi thấy đôi môi của Pascale không ngừng run rẩy, ngay lúc đó, mình đã suy nghĩ thật khó nhọc và ngạc nhiên phát hiện ra: nhưng tại sao em lại nói với anh về bệnh tật, Pascale, em biết chuyện gì phải không? Chắc chắn là có rồi, vì đôi môi em đang run rẩy, giọng em đang nghẹn ngào đứt quãng, em không phải người không biết gì như anh, nhưng em chưa bao giờ nói với anh về chuyện đó cả, em đã mất ai trong số người thân của em, Pascale, người nào? Một người bạn, một người anh? Bố em, mẹ em? Chúng ta sống cùng nhau từ hai năm nay nhưng chưa bao giờ em nói với anh chuyện đó cả, thật đáng sợ, ta có thể chung sống với ai đó mà không hề biết gì về những nỗi đau tột cùng của người đó, chúng ta biết gì về nhau, Pascale, em không biết quá khứ của anh và anh cũng chẳng biết gì về quá khứ của em, chúng ta làm gì khi sống bên nhau, lướt qua nhau ư, lạc nhau ư? Giữa lúc đó, Pascale đã bình tĩnh lại và hỏi mình: “Anh định ở đó bao lâu?” Giọng cô ấy khiến mình chợt tỉnh, giọng cô ấy nghẹn ngào, gần như không thực, mình nhìn cô ấy và mình không thể trả lời, để tránh cơn chóng mặt đang choán lấy người mình, mình nhìn chăm chăm cái vết son trên cổ áo sơ mi cô ấy, vết son càng lúc càng trở nên đỏ hơn, to hơn, mình rời xa dần Pascale, mình rời xa dần chỗ hai người, và mình không biết mình đang đi đâu.

Nếu ở vào vị trí của Geneviève, liệu mình có hành động như cô ấy không? Nếu như đời mình chỉ còn tính từng ngày, liệu mình có cầu xin cô ấy, van xin cô ấy đến bên giường mình không? Mình không biết: làm thế nào để đặt mình vào vị trí của một người sắp chết đây? Làm thế nào để hình dung những thời khắc cuối cùng của cuộc đời đây? Làm thế nào để biết rằng trong mấy ngày, mấy tuần nữa, mình sẽ không còn trên cõi đời này. Thân xác không còn nữa, giọng nói không còn nữa, ý nghĩ không còn nữa. Chúng ta ở đây, dù bệnh tật, ốm yếu, nhưng vẫn đang sống. Có người đến thăm chúng ta, có người nói chuyện với chúng ta, có người chạm vào chúng ta. Chúng ta tồn tại vì họ. Chúng ta khát, chúng ta nóng bức, chúng ta lạnh, chúng ta đau đớn, chúng ta cảm nhận được là chúng ta đang sống. Nhưng khi biết đó là lần gặp gỡ cuối cùng, lần chạm tay cuối cùng, những ánh mắt cuối cùng, những nụ cười cuối cùng… Những lời nói cuối cùng với nhau… Chấp nhận tan biến đi, và không biết sẽ còn lại gì từ thân xác mình. Tuy nhiên vẫn phải sống trọn từng thời khắc. Sống hết thời khắc này, rồi thời khắc tiếp theo, rồi thời khắc sau đó. Không buông tay, đừng buông tay… Và bỗng nhiên, nhắm mắt xuôi tay.

Mình không thể đặt mình vào vị trí của Geneviève. Mình không thể.

Bỗng mình nhớ đến Clara. Thật kinh khủng. Không được nghĩ đến Clara. Mình tăng tốc. Mình không muốn mình và cô ấy nói về con bé. Mình sẽ không nói với cô ấy về con bé. Chúng mình sẽ không nói về con bé. Về Geneviève, về mình, được. Nhưng không phải về con bé. Không được động chạm tới con bé. Không được động chạm tới ký ức về con bé trong mình, ký ức tinh khôi và đau đớn và sáng rỡ như tuyết.

Mình hạ gần hết kính xuống. Không khí ùa vào trong xe. Xe chạy tốc độ cao nên gây ra tiếng ồn đinh tai. Như thế lại tốt cho mình: tiếng ồn làm não mình dịu đi, làm tê liệt cảm giác. Mình lái xe trong nhiều phút như vậy, như thể mình đang say, như thể mình đang hạnh phúc. Mình chẳng nghĩ đến điều gì cả. Hai tay gắn chặt vào vô lăng và mình lao vào màn đêm. Mình ước ao không có những kỷ niệm. Mình ước ao cơ thể mình, trí não mình chẳng giữ lại gì từ quá khứ. Ước ao rằng mình ở hiện tại, chỉ hiện tại mà thôi. Như thế có lẽ mình sẽ đi gặp một người phụ nữ xa lạ. Viễn cảnh về cuộc gặp gỡ đó sẽ khơi dậy trong mình sự hiếu kỳ, sự khao khát. Mọi chuyện đều có thể.

Có nhiều người theo thời gian trôi, ngày càng trở nên tự tại hơn: họ rất kiên cường chứ không hề tỏ ra bi lụy. Từ họ tỏa ra một năng lượng đáng kinh ngạc. Họ là ánh sáng đối với những ai được gặp họ. Mình rất muốn biết họ đã làm gì với những khoảng tối trong quá khứ. Với những hối tiếc, những chia cắt trong cuộc đời họ. Họ đã dọn dẹp tất cả như thế nào.

Bởi vì chúng ta không quên chuyện gì hết, tối nay, mình đã biết được điều đó. Chúng ta không quên gì cả. Cho dù chúng ta có cố gắng làm ngược lại: quá khứ vẫn sống trong ta. Một khối không hình thù ẩn náu ở nơi sâu thẳm nhất trong con người ta, thứ mà chúng ta tưởng rằng đã ngủ yên thực ra vẫn đang thức… Vậy, những con người-ánh sáng kia: họ làm như thế nào?

Bỗng nhiên mình nhớ đến câu nói của Geneviève, vào một đêm hạnh phúc. Lúc đó, Clara vẫn chưa ra đời. Chúng mình ở trên bờ biển. Napoli, có lẽ thế, hoặc Portofino. Chắc chắn là một trong số hai địa danh này của Ý, hai nơi làm chúng mình đắm say. Mình và cô ấy đã có một ngày tuyệt vời. Buổi tối, lúc đi ngủ, Geneviève đã thì thầm như gió thoảng: “Anh có tin là có những người chưa từng được vui vẻ không? Những người sống cả đời mà vẫn không gặp được niềm vui ấy?” Mình đã không trả lời gì cả. Cô ấy ngủ lâu rồi mà mình vẫn còn thức, mắt mở chong chong, hoàn toàn sững sờ khi hiểu ra rằng, nhờ có Geneviève mà những khoảnh khắc hai đứa đang sống là những khoảnh khắc hạnh phúc, vui vẻ, đúng, phải dám nói ra từ đó và cô ấy đã làm được điều đó, và nhờ cô ấy, mình nhận thức được điều đó và khám phá này khiến mình tràn đầy hân hoan, khiến cho khám phá ấy trở nên hiện hữu. Mình và cô ấy đang sống trong niềm hân hoan và bọn mình biết điều đó. Hai đứa có thể khao khát gì hơn đây?

Bỗng nhiên, một chiếc ô tô phanh gấp trước xe mình. Khoảng khắc rất ngắn ngủi trước khi chính mình cũng kịp đạp phanh. Chỉ một chút xíu nữa thôi. Mình từ từ nâng kính lên. Hai tay run lẩy bẩy. Mình gần như chưa từng trải qua cảm giác mong manh tột độ đến như vậy: mình đang sống trên cõi đời này vậy mà chỉ một giây sau đó, có thể mình đã không tồn tại. Tất nhiên, mình biết rõ rằng Geneviève rồi cũng sẽ sớm ở dưới đáy một hố sâu thẳm… Cô ấy chỉ lướt qua cõi đời tạm thôi. Có lẽ đó là điều nên chấp nhận: chúng ta chỉ lướt qua cõi đời tạm thôi. Và rồi tình yêu, cuộc chiến, nỗi đau khiến chúng ta trở nên điên dại… Một ngày nào đó, sẽ chẳng còn lại gì từ tất cả những thứ này.

Gần bảy giờ tối. Bầu trời sáng rực những khoảnh khắc cuối cùng của ngày: từng vệt sáng màu đỏ, hồng, xanh da trời hòa lẫn nhau trên nền trời hoàng hôn. Có phải là do mình đang đến với cô ấy? Kỷ niệm bỗng ập đến khiến mình không thể thoát khỏi nó: một trong những chuyến du lịch đầu tiên bằng ô tô của hai đứa. Bọn mình đã lái xe đến Bờ biển hoang dã. Lúc đó đang là mùa hè. Cô ấy ngồi cạnh mình. Giọng nói trong trẻo của cô ấy vang vọng khắp không gian. Mình yêu cô ấy. Cô ấy thật đẹp. Rồi bỗng nhiên, trước mặt bọn mình, bầu trời sáng rực lên, mình và cô ấy không hề nhận thấy sự thay đổi diễn ra như thế nào. Geneviève ngừng lời. Chắc chắn bởi vì mình và cô ấy yêu nhau tha thiết, nên bầu trời cao vợi bát ngát, tuyệt đẹp lúc sắp tàn gợi nên ở bọn mình cùng sự yên lặng đó, niềm hân hoan đó. Khi ấy, mình mới ngoài đôi mươi, chưa hiểu nhiều lắm về cuộc đời, nhưng tối hôm ấy, mình đã hiểu được rằng tình yêu và sự vĩnh cửu giống nhau ở điểm nào.

Chưa đầy một tiếng nữa, mình sẽ có mặt ở đó. Mình sẽ bấm chuông. Cô ấy sẽ ra mở cửa cho mình. Thử hình dung khi chúng mình gặp nha, mặt đối mặt… Mình sẽ tiến về phía cô ấy. Có thể cô ấy chờ mình hôn hoặc ôm chặt cô ấy trong lòng. Mình và cô ấy, ai sẽ cất lời đầu tiên? Chừng ấy sự im lặng trong những tuần lễ đã qua, quãng thời gian im lặng dài lê thê, tựa hồ một cánh đồng tuyết trắng bao la mà không ai trong chúng ta biết cách vượt qua. Hôm nay, làm sao mình và cô ấy có thể biết cách để nói với nhau nhiều hơn đây? Nếu mình biết cầu nguyện, mình sẽ xuống xe, sẽ quỳ trên vệ đường và cầu nguyện. Chúa ơi, xin Người hãy giúp con, xin đừng bỏ rơi con. Xin Người cho con đủ sức mạnh để làm điều đó.

Mình không biết cầu nguyện. Mình cũng không còn biết hy vọng nữa.

Nhưng cần phải nói gì đó. Không được im lặng khi đứng trước cô ấy. Những gì em yêu cầu anh thật khó khăn làm sao, Geneviève! Em đã quên rồi ư, quãng thời gian qua, chúng ta đã không thể đối diện với nhau? Không thể nói với nhau, không thể chạm vào nhau, thậm chí không thể nhìn nhau. Đúng thế, anh đã buộc phải lẩn tránh em, anh không thể ngắm nhìn khuôn mặt em, cơ thể em nữa, thậm chí giọng nói của em cũng khiến anh không thể chịu đựng nỗi, vì khi nghe thấy giọng nói của em, anh tưởng như nghe thấy giọng nói đó, giọng nói trong trẻo thần tiên đó, và chuyện đó vượt quá khả năng của anh, thậm chí anh không cần phải giải thích với em chuyện đó, em hiểu ngay nỗi niềm, em đã lặng im, hoàn toàn lặng im; em đã không quên chuyện đó, làm sao em có thể quên được cơ chứ? Tất cả những đớn đau chúng ta đã gây ra cho nhau… Liệu những người khác có vượt qua chuyện như vậy không? Chúng ta đã thiếu dũng khí ư? Tại sao nỗi tuyệt vọng lại lấy đi lý trí của chúng ta khi mà đôi ta yêu nhau như thế?

Em thấy không, anh nghĩ rằng em đã đánh giá quá cao sức mạnh của anh. Có thể em đã nghĩ rằng trong những năm vừa qua, anh đã “chấp nhận đau thương”, như người ta vẫn thường nói. Bởi vì em, có thể em đã thắng trong trận chiến chống lại nỗi đau đó. Nhưng anh, anh đã không khai chiến. Anh không có được dũng khí đó. Anh chỉ cố gắng sống với nỗi đau của mình, như khi buộc phải sống cùng một người mà mình không mong đợi. Nhưng anh chưa bao giờ chấp nhận. Chưa bao giờ. Với anh, con bé vẫn đang còn sống, ở một nơi nào đó. Chúng ta đã mất con bé, nhưng con bé không hề tan biến đi.

Vậy đấy, anh lại đang lẩm bẩm một mình như mấy người già, như những kẻ khùng điên. Anh nói với em như thể chúng ta vừa mới xa nhau hôm qua, anh nhắc đi nhắc lại những câu nói mà ngày xưa, đã bao lần anh nói với em, hét lên với em, bây giờ anh vẫn còn nhớ: “Nhưng anh đã bảo em là con bé vẫn còn sống cơ mà, Geneviève, còn sống!”, rồi em nhìn anh, nhẫn nại, im lặng chờ đợi những tiếng kêu thét ngừng lại, thái độ nhu mì ấy lại khiến anh càng hung bạo hơn, anh không biết tại sao, nhìn em dịu dàng như thế, đáng yêu như thế lại khiến anh phát điên, đôi lúc, anh cố gắng tìm cách để bẻ gẫy con người ấy của em, tìm cách khiến em phải bật khóc, đúng, đã có lúc anh những muốn em sụp xuống trước mặt anh, có lẽ anh sẽ cảm thấy dễ chịu hơn nếu cả hai ta cùng suy sụp, nếu cả hai ta cùng bị cuốn vào nỗi đau đớn. Ôi, lạy Chúa, đó là một cảm giác suy sụp tận cùng, và không thể làm gì để ngăn cản nó.

Nhưng ngay cả trong những lúc điên dại đó, anh vẫn yêu em. Anh không còn biết cách yêu em như lẽ ra phải thế nữa, nhưng anh vẫn yêu em, yêu vô vọng.

Đừng đi, Geneviève, em đừng đi. Anh cứ tưởng mình đã biết thế nào là cô đơn, nhưng giờ đây, khi biết em sắp vắng bóng trên cõi đời, anh hiểu là mình đã nhầm: chỉ khi nào em ra đi, anh mới thực sự là kẻ cô đơn. Suốt những năm tháng chúng ta sống xa nhau, biết em còn sống là động lực giúp anh sống, giúp anh đứng vững. Em ở đó, một nơi nào đó; anh không nhìn thấy em, nhưng anh biết người phụ nữ cùng phải chịu đựng một nỗi đau giống anh vẫn đang đứng vững. Em không còn, anh sẽ bị lung lay, chao đảo. Dưới chân anh, mặt đất sẽ không còn vững chắc nữa.

Đêm đã xuống. Mình rời đường cao tốc. Không còn bao xa nữa. Lẽ ra mình nên dừng lại ở nơi nào đó để ăn chút gì lấy sức. Giờ đã quá muộn, mình chẳng tìm thấy nơi nào còn mở cửa.

Tất cả đều chìm vào yên lặng… Cô ấy và mình đã chọn những chốn nương thân thật khác nhau! Bọn mình đã rút lui theo hai hướng hoàn toàn đối lập: với cô ấy là vùng thôn quê, là sự tĩnh lặng, là cuộc sống ẩn dật; với mình lại là thành phố, là sự ồn ào, là chốn đông người. Chính mình là kẻ từng nghĩ hai đứa đồng điệu xiết bao. Nỗi buồn thương không chỉ đẩy hai người theo hai ngả, nó còn bộc lộ những khác biệt giữa hai ta. Người ta bảo thử thách khiến mọi người xích lại gần nhau; nhưng thử thách lại chia cắt mình và cô ấy. Geneviève đã từng yêu xiết bao sự tròng trành ngả nghiêng nơi thành phố… Làm sao cô ấy lại có ước muốn vùi mình trong sự thinh lặng này? Mình thì không thể. Mình cần sự náo nhiệt nơi thành phố, tiếng ồn ào đinh tai nhức óc nơi đó, sự vô danh nơi phố thị. Hiếm khi mình về nhà một mình buổi tối: bao người phụ nữ đã qua đêm cùng mình, điều đó khiến mình nuôi ảo tưởng rằng cuộc đời đã trở lại nhịp bình thường, dục vọng cũng vậy, dù sao mình vẫn là một thằng đàn ông, vẫn là kẻ như trước kia, hay gần như thế, ai có thể ngăn cản mình hưởng thụ cuộc sống của một người đang còn sống? Mình đã quên tên, khuôn mặt của hầu hết những cô gái mà mình đã cố gắng trốn tránh hiện thực cùng họ. Vài chi tiết có trở lại trong trí nhớ, nhưng đó là những hình ảnh lẻ tẻ: mình không thể gắn chúng với người phụ nữ sở hữu những chi tiết đó. Những cô gái đã sống cùng mình, những “người đồng hành” với mình, không bao giờ ở lại lâu: họ nhanh chóng bỏ đi, ngay khi họ hiểu rằng những gì họ thấy ở mình lúc đầu, thứ mà họ tưởng là vẻ lạnh lùng, lãnh đạm thực chất chỉ là sự trống rỗng; mà phụ nữ luôn biết rằng sự trống rỗng sẽ lại sản sinh ra sự trống rỗng, thế nên họ nhẹ nhàng rời bỏ mình, không dám nói với mình bất kể điều gì: vì họ có thể nói gì đây với một kẻ đang suy sụp? Biết bao tối mình trở về nhà và nhận ra căn hộ trống vắng… Mình đã quen với những lần bị bỏ rơi như thế, thậm chí phải nói là: điều đó khiến mình nhẹ cả người, vì Clara không còn trên cõi đời này, không còn ai quan trọng với mình cả, mình không thể gắn bó được với những người phụ nữ đã qua đêm cùng mình. Họ ở đó, ngay cạnh mình, khá ân cần chăm chút, họ giúp mình tiêu khiển, mình quen với sự hiện diện của họ, nhưng hết người này đến người khác… Chẳng còn ý nghĩa cho bất kể chuyện gì nữa. Mình chẳng ở nơi nào cả, hay đúng hơn, mình ở bên ngoài tất cả. Trước mắt mình, cuộc đời trôi qua hững hờ như một giấc mơ.

Chỉ có Pascale ở lại. Mình không rõ tại sao. Cô ấy cũng thế, cô ấy nhanh chóng hiểu rằng mình chẳng có gì nhiều dành tặng cho cô ấy. Thế nhưng cô ấy đã ở lại. Cô ấy thật tuyệt vời. Nếu như dòng đời chảy khác đi, chắc chắn mình và Pascale đã có thể hạnh phúc bên nhau.

Còn cô ấy? Cô ấy có giống như mình, cần tìm kiếm niềm khuây khỏa trong những cuộc gặp gỡ phiêu lưu tình ái, vì sợ thức dậy một mình mỗi sớm mai không? Chắc chắn là không: nếu thế, cô ấy đã không chọn vùng thôn quê, không chọn sự cô đơn. Chắc cô ấy đã quên những âu yếm vuốt ve, lạc thú lứa đôi. Khi hai người chia tay nhau, có lẽ cô ấy đã quên tất cả. “Em không muốn nữa, cô ấy vừa né tránh ánh mắt của mình, vừa thì thầm. Vincent, tha lỗi cho em, em không muốn nữa… Em nghĩ quá nhiều đến con. Con hiện hữu khắp nơi trong em. Con bé đã chiếm trọn thể xác và tâm trí em. Em không thể.” Mình cũng từng ghen tỵ về điều đó: về chuyện con bé vẫn đọng lại trong cô ấy. Mình, mình đã mất con bé rồi. Mình muốn nói là mất trong tâm tưởng. Mình không tài nào tìm lại được con bé. Không một đặc điểm nào của con bé: giọng nói, khuôn mặt, những câu nói. Thậm chí cả nụ cười cũng không. Đó chính là điều khủng khiếp nhất: trong mình chẳng còn đọng lại gì của con bé. Như thể con bé chưa từng tồn tại.

Anh đã thề với lòng mình sẽ không nghĩ đến con bé. Con đang ở đây, hiện hữu hơn bao giờ hết. Con bé đang ở đây, nhưng không còn trên cõi đời này. Anh đang đến bên em, Geneviève, nhưng anh biết chính con mới là người em mong muốn có ở bên cạnh mình vào những giây phút cuối của cuộc đời, chính con bé, hơi ấm của con, hơi thở của con, giọng nói của con, bàn tay của con, để em có quyền tin rằng mọi thứ không phải là hư ảo, rằng cuộc đời vẫn tiếp tục bất chấp mọi biến cố, cuộc đời do chính em xây đắp và làm sinh sôi nảy nở.

Hãy tha lỗi cho anh vì đến có một mình. Hãy tha lỗi cho anh vì đã không có khả năng dẫn con bé lại bên em, vì anh không phải là người cha không chịu lùi bước, luôn nghĩ đến con mình, không từ bỏ việc tìm kiếm để cuối cùng có thể tìm lại được con gái mình và có thể chạy đến bên em, thì thầm: Geneviève, em hãy mở mắt ra đi, Clara đã quay về đây rồi, em đừng lo lắng nữa, con bé đang ở đây rồi, ngay sát bên em, con bé đang lau trán cho em, con bé đang cầm tay em đây, giờ em có thể ra đi được rồi, thanh thản, hân hoan, anh đã tìm được con, cuộc sống rồi sẽ tiếp tục sau khi em ra đi.

Đợi anh nhé, Geneviève. Anh đến ngay đây. Chỉ một lát nữa thôi, chúng ta sẽ ở bên nhau. Có thể em không biết thời tiết đang rất dễ chịu. Anh sẽ rủ em ra ngoài. Em sẽ tựa vào anh và đôi ta sẽ ra ngoài dạo chơi, chắc chắn em có một khu vườn, anh hình dung khu vườn ấy trồng đầy hoa hồng, em từng thích hoa biết bao, chúng ta sẽ ngồi trên cỏ ướt, anh sẽ khoác cho em một tấm chăn để em không bị lạnh và chúng ta sẽ nói chuyện, và biết đâu anh sẽ có thể khiến em mỉm cười, khiến em mơ mộng, khiến chúng ta quên đi rằng có thể chỉ vài ngày nữa thôi, em sẽ không còn trên cõi đời này nữa.

Geneviève (1990)