– anh có thật không đấy? – nàng hỏi giọng nhỏ nhẹ.

– Ô thật chứ – tôi nói và cười lên – Và tôi còn nghĩ rằng nhạc khúc này rất hợp với cô nữa, cô Brigitte ạ.

Cái nhìn trừng trừng của nàng vẫn còn che phủ với những dòng lệ, đã làm tôi ngạc nhiên, thật là nghiêm trọng và không như con gái tí nào – nhưng tôi đã không chú ý thêm nữa vấn đề. Hiện giờ Teiser đã để đàn vĩ cầm của ông ta qua một bên, và mẹ tôi, vốn biết ông ưa gì, đã rót rượu vang ra đầy ly. Cuộc nói chuyện trở nên linh động. Chúng tôi đã bàn bạc về vở đại nhạc kịch mới đã được trình diễn một ít tuần trước đây, tôi chỉ nhớ đến chuyện bất ngờ nhỏ nhoi đó với Brigitte sau này trong buổi tối, khi cả hai bọn họ chia tay và nàng lại nhìn tôi một cách lạ lùng.

Giữa lúc ấy cuộc dượt thử vở đại nhạc kịch của tôi đã khởi sự tại Munich. Như những phần chính yếu đều ở trong đôi tay giỏi giang của Muoth và Gertrude đã khen ngợi giọng kim, ban nhạc và những hợp xướng trở nên mối liên quan chính yếu của tôi. Tôi để mẹ tôi lại cho các bằng hữu của tôi trông nom và du hành tới Munich.

Buổi sáng ngay sau khi tôi đến đó, tôi bách bộ dọc theo đường phố rộng rãi hấp dẫn đến Schwabing và đi đến cái ngôi nhà toạ lạc một cách êm ả nơi Muoth trú ngụ. Tôi gần như hoàn toàn quên hẳn về vở đại nhạc kịch. Tôi chỉ nghĩ đến anh ta và Gertrude và việc tôi sẽ tìm thấy họ như thế nào mà thôi. Chiếc xe dừng lại tại chỗ gần như bên vệ đường thôn dã ở trước căn nhà nhỏ đứng giữa những cây cối trông có vẻ mùa thu. Những chiếc lá của cây phong vàng úa nằm ở hai bên đường đã chất chồng thành từng đống.

Với một nỗi dao động nào đó tôi bước vô nhà. Căn nhà cho tôi có cảm tưởng tiện nghi và thịnh vượng. Một người giúp việc đã cởi hộ áo khoác của tôi.

Tại căn phòng lớn tôi được dẫn vào tôi nhận thấy có hai bức hoạ lớn cũ đã mang từ nhà Imthor đến. Trên vách có treo một bức chân dung mới của Muoth được vẽ tại Munich và trong khi tôi đang đứng xem bức hình ấy thì Gertrude bước vô.

Tim tôi đập liên hồi ở việc thấy lại nàng sau một thời gian lâu dài như vậy. Nàng đã biến đổi thành ra một người đàn bà già dặn đường bệ hơn, nhưng nàng mỉm cười với tôi trong cách thức thân mật cố hữu và chìa tay ra cho tôi.

– Anh mạnh giỏi chứ? – nàng hỏi trong một cung cách thân mật – Anh đã già hơn nhưng trông anh khoẻ mạnh. Chúng tôi đã mong đợi anh từ lâu.

Nàng hỏi han về tất cả bạn bè của nàng, về thân phụ nàng và mẹ tôi, và khi nàng trở nên chăm chú và chế ngự nỗi e thạn đầu tiên của nàng, tôi đã xem nàng tương tự như làn ánh sáng như tôi đã từng có trong quá khứ. Bỗng nhiên sự bối rối ngượng ngập của tôi đã biến mất và tôi nói với nàng như nói với một người bạn tốt, kể với nàng tôi đã nghỉ hè trên biển ra sao, về công việc của tôi, anh em Teiser, và sau hết còn nói đến cái cô Schniebel khốn khổ đó.

– Và nay – nàng kêu lên – vở đại nhạc kịch của anh sẽ được trình diễn! Anh sẽ rất thích thú về chuyện đó.

– Vâng – tôi nói – nhưng còn thích thú hơn ở chỗ lại được nghe cô hát.

Nàng mỉm cười:

– Tôi cũng sẽ thích thú nữa. Tôi hoàn toàn thường hay hát, nhưng gần như lúc nào cũng hát cho mỗi mình mình. Tôi sẽ hát tất cả ca khúc của anh. Tôi có các ca khúc đó đây này và tôi không để bụi bám ở trên đó đâu. Hãy ở lại dùng cơm với chúng tôi. Nhà tôi sẽ trở về đây ngay ấy mà và anh ấy có thể cùng đi với anh đến thăm nhà nhạc trưởng vào buổi chiều.

Chúng tôi đi vào phòng âm nhạc và nàng đã hát với ca khúc của tôi. Tôi trở nên im lặng và nhận thấy khó khăn để vẫn cứ bình tĩnh. Giọng ca nàng đã trở nên điêu luyện hơn và vang vọng niềm tự tin, song nó vút lên một cách dễ dàng cũng như mãi mãi làm tôi vô cùng cam kích trong hoài niệm của tôi với những ngày tuyệt nhất của đời tôi, đến nỗi tôi nhìn vào các phím đàn dương cầm như thể đã bị mê mẩn tâm thần, một cách lặng lẽ tấu lên những nốt nhạc từng quen thuộc và lắng nghe với đôi mắt nhắm lại , vì rằng trong những khoảnh khắc ấy không thể nào phân biệt được giữa quá khứ và hiện tại. Nàng đã thuộc về tôi và đời tôi chăng? Chúng tôi đã không gần gũi nhau như anh chị em và như là những bạn rất thân thiết hay sao? Điều chắc chắn, là nàng đã hát một cách khác hẳn với Muoth!

Chúng tôi ngồi tán gẫu một chập, cảm thấy vui sướng và không có gì nhiều để nói với nhau, vì rằng chúng tôi đã biết rằng chẳng có những giải thích nào là cần thiết đối với chúng tôi. Sự việc ra sao với nàng và chồng nàng, lúc bấy giờ tôi không nghĩ đến. tôi sẽ có thể quan sát điều đó sau này. Dù sao đi nữa, nàng đã không rẽ khỏi lộ trình của nàng và trở nên không thực với bản chất của nàng, và nếu nàng đã có một gánh nặng để chịu đựng thì chắc chắn là nàng chịu đựng nó với vẻ trang trọng và chẳng hề than thân trách phận.

Một giờ sau Heinrich, người đã nghe có tôi đến, bước vô nhà. Lập tức anh ta bắt đầu nói về vở đại nhạc kịch, mà nó có vẻ quan trọng cho bất cứ một nơi nào khác nữa hơn là cho tôi. Tôi hỏi anh ta được mạnh giỏi không và anh ta thích ở Munich như thế nào.

– Cũng như bất cứ một nơi nào khác – anh ta nói một cách trang trọng – Công chúng không thích tôi vì cảm thấy rằng tôi không quan tâm đến. Tôi khó lòng mà mãi mãi nhận được sự thuận tiện ở lối vào đầu tiên của tôi. Tôi luôn luôn hướng dẫn thiên hạ trước tiên và rồi mang họ theo tôi. Như thế tôi đã thành công mà không được phổ cập. Một đôi khi tôi cũng hát dở tệ, tôi phải thú nhận điều đó ở mình. Phải, vở đại nhạc kịch của anh sẽ thành công, anh có thể trông cậy ở điều đó, cho tôi và cho anh. Hôm nay chúng ta đến nhà nhạc trưởng, ngày mai chúng ta sẽ mời ca sĩ giọng kim đến gặp chúng ta và bất cứ ai khác nữa mà anh muốn gặp. Sáng mai sẽ có một cuộc nghe dượt thử. Tôi nghĩ rằng anh sẽ hài lòng.

Trong bữa cơm trưa tôi nhận thấy anh ta lịch sự khác thường với Gertrude, một điều đã làm tôi ngờ vực. Điều đó giống như là suốt thời gian tôi ở Munich, và tôi đã thấy cả hai bọn họ mỗi ngày. Cả cái đôi này đều có một sự lịch sự quá độ và đã cho thấy cái cảm tưởng đó bất kỳ họ đi đến đâu. Song le họ đã lạnh nhạt với nhau, và tôi nghĩ rằng chỉ có hai đặc tính cương nghị của Gertrude và cái bản chất cao thượng của nàng mới có thể làm cho nàng che đậy được sự lạnh nhạt này mà thôi với một sự lịch sự trang trọng ngoài mặt. Điều đó cho thấy như thể là nàng đã không thức giấc lâu trước đó từ sự đam mê của nàng cho người đàn ông bảnh trai này và vẫn còn hy vọng hồi phục được sự yên tĩnh nội tâm của nàng. Dù có thế nào chăng nữa thì nàng đã hành động phù hợp với cái thể thức tốt đẹp. Nàng đã được nuôi nấng dạy dỗ quá tốt đẹp và là một người đàn bà tốt đẹp đóng cái vai trò vỡ mộng và hiểu lầm trước các bè bạn hoặc để chứng tỏ nỗi buồn sầu bí mật của nàng với bất kỳ ai, dẫu rằng nàng không thể che giấu chuyện ấy ở tôi. Nhưng nàng cũng không thể chịu nổi bất cứ cái nhìn hoặc cử chỉ hiểu biết hoặc giao cảm nào ở tôi. Chúng tôi đã nói và hành động suốt cả lúc ấy như thể chẳng làm gì có đám mây treo trên cuộc hôn nhân của nàng.

Cái tình trạng này sẽ duy trì và không chắc bao lâu đều tuỳ thuộc ở Muoth, người mà cái bản chất không thể lường được lần đầu tiên tôi đã thấy được giữ lại dưới sự kiềm chế bởi một người đàn bà. Tôi đã buồn rầu cho cả hai bọn họ nó tôi chẳng ngạc nhiên gì khi nhận ra cái tình huống này. Cả hai đều đã tận hưởng cái đam mê nhiệt vọng của họ, nay thì họ phải học hỏi để ký thác và gìn giữ cái thời gian hạnh phúc này trong ký ức của họ hoặc họ phải học hỏi để tìm ra con đường tiến tới một thứ hạnh phúc và tình yêu mới mẻ của họ. có lẽ một đứa bé sẽ mang họ trở lại với nhau, không phải là trở lại với khu vườn Địa đàng bị bỏ phế của sự cuồng nhiệt của tình yêu, nhưng để tiến tới một ý chí mới mẻ để sống với nhau và lôi kéo về gần gũi nhau hơn. Gertrude thì đã có cái đặc tính thanh thản và kiên nghị cho điều đó, tôi biết. Tôi chẳng dám nghĩ là không biết Heinrich có cùng cái khả năng đó không. Tuy nhiên tôi buồn rầu rằng cái cơn bão tố dữ dội của lòng nhiệt vọng đầu tiên của họ đó và sự thích thú lẫn nhau đã đi qua, tôi đã hài lòng ở cái cách thức cả hai bọn họ cư xử, giữ gìn sự trang trọng và tôn kính của họ không chỉ trước mặt thiên hạ nhưng cũng ở trước mặt bạn đồng hành của nhau nữa.

Trong lúc đó, tôi không nhận lời mời ở lại nhà Muoth, và anh ta cũng chẳng bắt ép tôi. Mỗi ngày tôi đi đến đấy và điều làm tôi vui lòng là để thấy Gertrude ưa thích việc tôi đến và vui vẻ tán chuyện lăng nhăng và đánh đàn với tôi, cho nên sự thích thú ấy không chỉ có mình tôi.

Nay thì rõ ràng là vở đại nhạc kịch của tôi sẽ được trình diễn vào tháng Chạp.

Tôi đã ở lại Munich hai tuần lễ, đã hiện diện ở tất cả các buổi ban nhạc dượt thử, làm những thay đổi và điều chỉnh đó đây, nhưng thấy rằng tác phẩm ở trong những đôi tay giỏi giang. Điều có vẻ lạ lùng là để xem các ca sĩ, các vĩ cầm thủ và các sáo thủ, nhà nhạc trưởng và các ca sĩ hợp xướng đã chiếm hữu với tác phẩm của tôi, tác phẩm đó hiện giờ trở nên xa lạ với tôi và đã có sự sống và hơi thở chứ không còn là của tôi nữa.

– Hãy đợi nhé – Heinrich Muoth nói – chẳng bao lâu anh sẽ thở cái không khí bị cáo của công chúng. Tôi gần như ao ước cho sự an toàn của anh là vở đại nhạc kịch sẽ không là một thành công, vì rằng lúc bấy giờ anh sẽ có một đám đông vô trật tự theo sau anh. Rồi anh sẽ phải đương đầu với sự mắc kẹt và ký tên, và thưởng thức sự tán đồng và sự ân cần của công chúng ngưỡng mộ. Mọi người đều nói đến cái chân cà thọt của anh nữa. Bất cứ điều gì giống như thế đều thành phổ thông cả!

Sau những cuộc nghe dượt thử cần thiết đó tôi đã lên đường, thu xếp để trở lại một ít ngày trước cuộc trình diễn. Teiser đã hỏi tôi vô số câu hỏi về các cuộc nghe dượt thử. Ông ta nghĩ đến vô số thuộc các chi tiết của dàn nhạc mà tôi gần như không xem xét đến và ông ta đã kích thích và lo lắng về toàn bộ công việc đó hơn là tôi. Khi tôi mời ông và em gái ông đến với tôi tại cuộc trình diễn, ông ta nhảy cẫng lên vì vui mừng. Mặt khác, mẹ tôi không hoan nghênh việc du hành vào mùa đông và tất cả sự náo nhiệt, và tôi đã đồng ý là bà sẽ ở lại nhà. Dần dà, tôi bắt đầu cảm thấy kích thích hơn và về đêm phải uống một ly rượu vang đỏ để giúp tôi ngủ được.

Mùa đông đến sớm, và ngôi nhà nhỏ và khu vườn của chúng tôi tuyết đã phủ dày đặc khi mà, vào buổi sáng, anh em Teiser đến gọi chúng tôi đi trong một chiếc tắc xi. Mẹ tôi vẫy tay từ biệt chúng tôi từ cửa sổ, chiếc tắc xi chạy đi, và Teiser, choàng quanh cổ ông ta chiếc phu la dày cộm, ca lên một khúc hát lãng tử. Trong cuộc hành trình lâu dài đó ông ta hệt như một cậu bé trở về nhà vào dịp lễ Giáng sinh, và cô Brigitte kiều diễm thì mặt nàng đỏ ửng, bỉêu lộ sự thích thú của nàng lặng lẽ hơn. Tôi vui thú ở sự đồng hành của họ, vì rằng tôi không còn điềm tĩnh nữa, và đã đợi chờ những biến cố của vài ngày tới đây hệt như một người bị kêu án. Muoth, đang đợi tôi tại nhà ga, tức thì chú ý ngay.

– Hãy cảm tạ về chuyện đó chứ! Dù sao, anh là một nhạc sĩ chứ có phải là một triết gia đâu!

Hình như anh ta nói đúng, vì sự kích thích của tôi kéo dài cho đến cuộc trình diễn xảy ra, và trong những đêm đó tôi không hề chợp mắt. Muoth là người bình tĩnh duy nhất trong tất cả chúng tôi. Teiser đã bùng cháy với sự kích thích, ông đi đến mỗi cuộc dượt thử và không ngớt đưa ra những lời chỉ trích. Chen chúc và chú mục, ông ngồi bên cạnh tôi trong những đoạn khó, và luân phiên giữa khen ngợi hoặc gật đầu.

– Có thiếu một giọng sáo đó nghe! – Ông kêu lên ở lần nghe dượt thử đầu tiên mà ông tham dự, kêu to đến nỗi nhà nhạc trưởng nhìn ngang qua chúng tôi với sự bực mình.

– Chúng ta phải thiếu sót một cái chứ – tôi nói, mỉm cười.

– Thiếu sáo à? Tại sao? Thật là làm một điều gàn dở! Cẩn thận nhé, hoặc là họ phá hỏng toàn bộ khởi tấu khúc đấy.

Tôi phải cười và một cách mạnh mẽ giữ ông lại vì ông phê bình đến thế kia. Nhưng trong cái phần ruột của ông, nơi mà đàn hạ long cầm và trung long cầm dự vào, thì ông ngồi dựa ra sau với cặp mắt nhắm lại, thỉnh thoảng ấn mạnh tay tôi, và sau đó thì thào với tôi, đã ngượng ngùng:

– Gần như làm cho tôi muốn ứa nước mắt. Thật là tuyệt vời!

Tuy thế vẫn chưa được nghe cái phần của giọng nữ kim. Hiện nó có vẻ lạ lùng và buồn rầu để nghe nó được hát lên lần thứ nhất bởi một ca sĩ khác. Cô ta hát rất hay, và tôi đã cảm ơn cô ta ngay sau khi hát xong, nhưng trong lòng thì tôi nghĩ đến những buổi chiều khi mà Gertrude đã hát lên những lời đó, và tôi có một cảm giác bất mãn không thừa nhận, cũng như khi một người dành hy sinh những vật sở hữu quý giá của mình và lần đầu tiên thấy nó nằm trong tay của kẻ lạ.

Tôi ít gặp gỡ Gertrude vào những ngày đó. Nàng đã quan sát sự kích thích của tôi với cái mỉm cười và để tôi một mình. Tôi đã thăm viếng nàng với anh em Teiser. Nàng tiếp nhận Brigitte rất nồng nhiệt và cô gái tràn ngập lòng ngưỡng mộ cho người đàn bà dễ thương nhan sắc đó. Từ lúc đó Brigitte đã nhiệt thành nhất về Gertrude và đã ngợi khen nàng một cách liến thoắng, và anh cô cũng thế.

Tôi không thể còn nhớ tới các chi tiết của hai ngày trước cuộc trình diễn đó, mọi sự đều rối mù trong đầu tôi. Có những lý do thêm vào cho sự kích thích, một ca sĩ trở nên khàn cổ, người khác thì bực bội ở chỗ không được thủ cái vai trò lớn hơn và đã cư xử rất tệ hại trong các cuộc dượt thử cuối cùng. Người nhạc trưởng thì trở nên nguội lạnh hơn và chiếu lệ như là kết quả của những chỉ dẫn của tôi. Muoth đã đến trợ giúp tôi đúng lúc, mỉm cười một cách điềm tĩnh ở tất cả sự hỗn loạn đó, và trong lúc này có giá trị cho tôi nhiều hơn là Teiser, chạy đó đây như một con quỷ, đưa ra những sự chỉ trích ở bất cứ ở đâu. Brigitte nhìn đến tôi với sự tôn kính nhưng cũng với lòng giao cảm khi mà, trong những thời kỳ yên lặng hơn, chúng tôi đã ngồi bên nhau tại khách sạn, mệt mỏi và có phần im lặng.

Những ngày đã trôi qua và buổi tối của cuộc trình diễn đã đến. Trong khi thính giả đi vào hí viện, tôi đã đứng ở sau sân khấu không biết làm gì hoặc đề nghị gì. Cuối cùng, tôi ở lại với Muoth, anh ta đã phục sức và tại một căn phòng nhỏ xa cách với tất cả sự ồn ào chậm rãi uống cạn hết nửa chai sâm banh.

– Anh cũng uống một ly chứ? – anh ta hỏi một cách giao cảm.

– Không – tôi nói – uống thế không làm anh quá kích thích à?

– Sao? Tất cả các hoạt động bên ngoài à? Thì nó luôn luôn hệt như thế mà.

– Tôi định nói đến sâm banh kia.

– Ồ không, nó vỗ về an ủi tôi. Tôi luôn luôn phải có một hoặc hai ly trước khi tôi cần làm bất cứ việc gì. nhưng bây giờ thì đi thôi, gần đến giờ rồi.

Tôi được một người soát vé đưa đến một ô ngồi riêng, nơi đây tôi nhận thấy Gertrude và cả hai anh em Teiser, cũng như một nhân vật quan trọng trong ban trị sự của hí viện, ông ta chào tôi với một nụ cười.

Ngay sau đó chúng tôi nghe tiếng chuông thứ nhì. Gertrude ném cho tôi một cái nhìn thân hữu và gật đầu với tôi. Teiser, ngồi sát bên tôi, đã nắm tay tôi và kéo nó với sự kích thích. Hí viện trở nên tối đen, và âm thanh của khởi tấu khúc của tôi dâng lên một cách trang trọng từ phía dưới. Hiện giờ thì tôi trở nên điềm tĩnh hơn.

Rồi tác phẩm tôi xuất hiện trước mắt tôi, thật quen thuộc và tuy vậy cũng thật xa lạ, nó không còn cần đến tôi nữa và đã có một đời sống riêng rẽ của nó. Những thích thú và âu lo của những ngày qua, những hy vọng và những đêm không ngủ, nỗi khát khao và lòng mong mỏi cái giai đoạn đương đầu với tôi đó, đã tách ra và chuyển hoá. Những cảm xúc trải qua trong bí mật đã một cách rõ ràng và xúc động truyền đạt đến hàng ngàn người xa lạ trong hí viện. Muoth xuất hiện và bắt đầu hát với một vài thận trọng. Rồi giọng anh ta trở nên mạnh mẽ hơn, anh ta để cho mình lui tới và hát trong một cung cách hết sức say sưa của anh ta, giọng nữ kim đã đáp lại trong một giọng cao vút ngọt ngào. Rồi đến cái phần mà tôi có thể nhớ rất rõ đã nghe Gertrude hát, bày tỏ ngưỡng mộ nàng của tôi và một sự thú nhận câm lặng tình yêu của tôi. Tôi đổi hướng nhìn và nhìn vào đôi mắt sáng rực của nàng và đôi mắt ấy cũng đã chấp nhận tôi và chào đón tôi một cách nồng nàn, và trong một khoảnh khắc cái hoài niệm của toàn bộ tuổi trẻ của tôi giống như cái hương vị ngọt ngào của một trái cây chín tới.

Từ giây phút đó tôi cảm thấy bình tĩnh hơn và đã lắng nghe như bất cứ phần tử nào trong đám thính giả. Sự hoan hô vỡ bùng ra. Các ca sĩ xuất hiện trước tấm màn và cúi đầu. Muoth đã được gọi đến nhiều lần, điềm tĩnh mỉm cười trong cái hí viện hiện đã được thắp sáng trưng. Tôi cũng bị bắt buộc phải xuất hiện, nhưng tôi còn quá xa với sự chế ngự bởi sự xúc cảm của tôi và không muốn khập khiễng bước ra khỏi chỗ ẩn tránh của tôi.

Teiser, trái lai đã cười với một gương mặt hệt như mặt trời mọc, đặt tay ông ta qua người tôi và cũng một cách bồng bột lay cả hai tay của yếu nhân trong ban trị sự hí viện.

Bữa tiệc đã sẵn sàng và sẽ cứ diễn ra dẫu cho vở đại nhạc kịch có thất bại. chúng tôi đi đến bữa tiệc trong những chiếc xe tắc xi, Gertrude đi với chồng nàng, và anh em Teiser và tôi đi với nhau. Trong cuộc hành trình ngắn ngủi do Brigitte, người tuy vậy hãy chưa nói lấy một lời, đột nhiên bắt đầu khóc lóc. Thoạt tiên nàng cố chế ngự mình, nhưng chẳng mấy chốc đã vùi mặt nàng trong hai tay và để cho những dòng lệ tuôn trào, tôi không thích nói bất cứ điều gì và đã ngạc nhiên là Teiser cũng thế im lặng và không hỏi han gì. Ông ta chỉ đặt tay ông quanh người nàng và thì thầm một vài lời an ủi ân cần như ta sẽ làm thế với một đứa bé.

Sau đó, trong lúc bắt tay, những lời ao ước và chúc tụng, thì Muoth đã nháy mắt với tôi một cách châm biếm. Thiên hạ đã chất vấn với sự chú tâm về tác phẩm kế tiếp của tôi và đã biến mất khi tôi nói rằng sẽ là một tôn giáo nhạc kịch. Đoạn họ đã uống cho vở đại nhạc kịch kế tiếp của tôi, mà nó chưa bao giờ viết ra cho đến ngày nay.

Chỉ mãi vào buổi tối sau đó, khi chúng tôi đã chia tay và đang trên đường đi ngủ, tôi mới có thể hỏi Teiser có việc gì với em gái ông, tại sao nàng lại khóc. Chính nàng thì đã đi ngủ từ lâu. Bạn tôi nhìn đến một cách tò mò và với một sự ngạc nhiên nào đó, gật đầu và huýt gió, cho đến khi tôi lặp lại câu hỏi của tôi.

– Anh mù như một con dơi – bấy giờ ông nói giọng đầy trách móc. – Thế anh không chú ý bất cứ việc gì à?

– Không – tôi nói với sự ngờ vực gia tăng của sự thật.

– Vâng, tôi sẽ kể cho anh. Cô gái đã thích anh từ lâu. Tuy nhiên là nàng chẳng bao giờ nói với tôi như vậy cả, không hơn gì nàng có với anh, nhưng tôi đã chú ý đến điều đó, và để nói lên sự thật, tôi sẽ rất sung sướng nếu một việc gì đến với chuyện đó.

– Ồ, ông bạn! – tôi nói với một nỗi buồn thực sự – Nhưng tối nay có chuyện gì thế?

– Anh định nói tại sao nó khóc chứ? Anh trẻ con quá! Anh nghĩ rằng chúng tôi không thấy sao?

– Thấy cái gì?

– Trời đất ơi! Anh chẳng cần nói với tôi gì cả và anh có quyền im lặng về chuyện đó trong quá khứ, nhưng lúc bấy giờ anh sẽ không nhìn bà Muoth giống như thế. Giờ thì chúng ta đã hoàn toàn hiểu rõ rồi chứ.

Tôi không yêu cầu ông giữ sự bí mật của tôi. Tôi biết là tôi có thể tin cậy ông. Ông dịu dàng đặt tay lên vai tôi.

– Nay thì tôi có thể tưởng tượng rõ ràng, ông bạn thân, về tất cả những điều mà anh đã trải qua trong những năm này mà không nói với chúng tôi bất cứ điều gì cả. Chính tôi đã có lần trải qua cái kinh nghiệm tương tự ấy. Thôi hãy cứ để hiện tại chúng ta ở lại với nhau và tạo ra âm nhạc hay có phải không? và cũng để thấy rằng cô gái đã được an ủi. Hãy trao tay bạn cho tôi! Thật tuyệt diệu! Tốt, xin chia tay cho đến khi tôi gặp lại anh tại nhà. sáng mai tôi trở về với Brigitte vậy.

Đoạn chúng tôi chia tay, nhưng vài phút sau ông chạy trở lại và nói với sự nghiêm trọng lớn lao:

– Sáo phải được thêm vào trở lại vào lần trình diễn kế nhé. Đừng có quên đấy!

Đó là cái ngày hoan hỉ đã kết thúc như thế nào, và tất cả chúng tôi đều nằm thức một lúc lâu nghĩ ngợi về chuyện đó. Tôi cũng nghĩ đến Brigitte nữa. Tôi đã từng gặp nàng rất nhiều suốt cả lúc này và tôi là một người bạn tốt của nàng, đó là tất cả điều tôi ao ước, cũng như Gertrude từng là một người bạn tốt của tôi, và khi Brigitte đã ước đoán tình yêu của tôi dành cho một người khác, thì điều đó đối với nàng cũng tương tự như tôi khi tôi khám phá ra bức thư tại nhà của Muoth và sau đó đã nạp đạn vào khẩu súng lục của tôi. Mặc dù điều này làm tôi cảm thấy buồn rầu nó tôi không thể không mỉm cười.

Tôi dành hầu hết những ngày ở lại Munich của tôi với Muoth. Điều đó không còn giống như những buổi chiều trong quá khứ khi ba chúng tôi lần đầu tiên thường đàn và hát với nhau, nhưng trong ánh hoàng hôn của cuộc trình diễn vở đại nhạc kịch của tôi đã có một hoài niệm hỗ tương không nói ra về thời đó, và cũng có cơ hội để nhen nhúm lại những cảm giác xa xưa giữa Muoth và Gertrude. Sau cùng khi tôi ngỏ lời chia tay với họ, tôi đã đăm đăm nhìn lại một lúc cái ngôi nhà trông yên tĩnh giữa những hàng cây trơ nhánh đó. Tôi hy vọng một ngày nào đó trở lại nơi này và sẽ hân hoan nhượng bộ niềm hạnh phúc và thành công nhỏ nhoi của tôi để giúp cho hai kẻ ở bên trong căn nhà đó lại lôi kéo đến bên nhau và luôn luôn cùng có nhau.