Không lâu sau khi sinh con gái đầu, tôi nhận được một tấm thiệp gửi đến địa chỉ cũ ở tỉnh của tôi và sau đó được chuyển lên Tokyo. Đó là một giấy báo tin buồn, cái chết của một người phụ nữ ba mươi sáu tuổi với cái tên lúc đầu tôi không hề thấy quen. Tấm thiệp gửi đến từ Nagoya, thành phố nơi tôi không biết ai cả. Sau khi suy nghĩ một lúc, tôi nhận ra rằng người phụ nữ đó chỉ có thể là cô chị họ của Izumi, người tình Kyoto ngày xưa của tôi. Tôi đã gần quên mất tên cô. Tôi chỉ còn nhớ cô là người gốc Nagoya.
Tôi không mất nhiều thời gian để đoán ra người gởi giấy báo tin buồn là Izumi. Còn ai khác có thể nghĩ đến chuyện báo cho tôi về cái chết của người phụ nữ đó? Tôi không hiểu rõ lắm tại sao cô lại quyết định làm việc này. Tuy nhiên, sau khi đọc đi đọc lại tờ giấy, cuối cùng tôi đã phát hiện ra được một thứ cảm xúc lạnh lẽo và cứng rắn đã tác động lên Izumi: cô chưa bao giờ quên cách cư xử của tôi, và không tha thứ cho tôi. Cô quyết định thông báo cho tôi chuyện đó. Hẳn là cô sống không hạnh phúc lắm, tôi có trực giác mơ hồ như vậy. Nếu cô hạnh phúc, thì hẳn là cô sẽ không bao giờ nảy ra ý định gửi cho tôi tờ giấy báo đó. Hoặc, khi làm vậy, ít nhất cô cũng sẽ phải thêm vào một lời giải thích nhỏ.
Tôi nghĩ đến cô chị họ của cô. Tôi nhìn thấy lại căn phòng, cơ thể của cô, những cái ôm siết đầy say mê của chúng tôi. Tất cả những cái vô cùng sống động ấy ngày xưa đó, giờ đây không còn chút thực tế nào nữa. Chúng đã biến mất, như một làn khói bị gió cuốn đi. Vì sao mà cô chết? Tôi không thể biết được. Ba mươi sáu tuổi, đó không phải là cái tuổi để chết. Cô vẫn mang họ cũ: vậy là cô đã không lấy chồng, hoặc đã ly dị.
Cuối cùng, một hôm, tôi có tin về Izumi qua một người bạn cũ học cùng trung học. Anh nhìn thấy một bức ảnh chụp tôi trên một số đặc biệt của tờ tạp chị Brutus tên là “Hướng dẫn các quán bar Tokyo”, và biết được là tôi sở hữu hai câu lạc bộ nhạc jzaa ở Aoyama. Một tối khi đang đứng sau quầy, tôi nhìn thấy anh ta vừa tiến thẳng về phía tôi vừa kêu lên: “Xin chào, lâu lắm rồi! Cậu khỏe không?”, nhưng anh không đến quán chỉ để gặp tôi. Anh đi uống rượu với các bạn đồng nghiệp, và vì tôi đang ở đó anh bèn tận dụng cơ hội để đến chào tôi.
Tớ đến đây nhiều lần rồi, cậu biết không, gần ngay công ty tớ mà. Nhưng tớ không hề biết cậu là chủ đâu nhé. Thế giới nhỏ quá nhỉ!
Ở trường trung học, tôi là một học sinh rất không nổi bật, trong khi anh ta là một thành viên của ban cán sự lớp, một học sinh lúc nào cũng đạt điểm cao, môn nào cũng giỏi, ngay cả môn thể dục. Tính cách anh khá hiền lành, không thích dính vào chuyện người khác. Ngày trước vì cao to khỏe mạnh, anh còn tham gia đội bóng đá của trường; nhưng với tuổi tác anh đã đẫy ra. Anh có hai cằm, và chiếc áo vest trong bộ comple xanh nước biển có vẻ hơi chật. “Toàn những bữa ăn vì công việc thôi, anh giải thích. Không bao giờ nên làm cho một hãng thương mại. Phải làm thêm rất nhiều, những cuộc tiếp tân liên hồi kỳ trận, lúc nào cũng phải đi đâu đó, khi nào có kết quả không tốt là bị ném ra ngoài, khi kết quả tốt thì lại phải làm nhiều hơn… Không, cậu thấy đấy, đó không phải là công việc dành cho một người bình thường.” Hãng của anh nằm ở Aoyama 1-chome, anh có thể đi bộ đến quán bar sau khi rời khỏi đó.
Chúng tôi nói chuyện với nhau đúng như những người bạn học cũ đã không gặp từ mười tám năm nay. Việc của cậu tốt chứ? Cậu lấy vợ, có con chưa? Cậu có gặp lại những người bạn cũ không? Chính xác vào lúc đó anh bắt đầu nói về Izumi.
Cậu còn nhớ cô gái cậu hay cặp kè hồi đó không? Lúc nào các cậu cũng đi với nhau. Ohara…
Izumi Ohara.
Đúng rồi, Izumi Ohara. Hôm trước tớ gặp cô ấy đấy, cậu tin được không?
Ở Tokyo? Tôi ngạc nhiên hỏi.
Không, ở Toyohashi.
Toyohashi? Tôi nhắc lại, còn ngạc nhiên hơn. Ở tỉnh Aichi đúng không?
Đúng rồi, Toyohashi đó đấy.
Cô ấy có thể làm gì ở đó nhỉ?
Hẳn anh phải cảm thấy sự căng thẳng trong giọng nói của tôi và trả lời:
Tớ không biết cô ấy làm gì ở đó, nhưng tớ có thể nói rằng tớ đã gặp cô ấy, cái đó thì chắc chắn… Dù sao thì cũng quan trọng gì. Thậm chí thật ra tớ cũng không chắc đó có phải là cô ấy không nữa.
Anh gọi thêm một cốc Wild Turkey với đá trong khi tôi nhấm nháp một ly vodka-gimlett.
Quan trọng gì đâu, kể đi nào!
Cậu thấy đấy, anh nói, vẻ khó xử, khi tớ nói điều đó không quan trọng, thì là vì đôi khi tớ tự hỏi không biết điều đó có phải là thật hay không. Tớ đã cảm thấy rất kỳ, giống như là mơ trong lúc tỉnh ấy. Tớ chắc rằng điều đó là thậ,t nhưng cùng lúc nó lại có vẻ rất không thật. Tớ không biết phải giải thích thế nào, nhưng…
Nhưng đúng là thật phải không nào?
Đúng, đúng là thật.
Thế thì kể đi.
Anh gật đầu vẻ do dự, rồi uống một ngụm whisky.
Tớ đến Toyohashi vì một cô em của tớ sống ở đó. Tớ đang đi đến Nagoya cho đến tối thứ Sáu; tớ quyết định ngủ đêm tại chỗ cô em và về nhà vào ngày hôm sau. Cậu có tưởng tượng được rằng tớ đã gặp Izumi Ohara ở đó không. Trong thang máy, tớ gặp đúng cô ấy. Hoặc dù thế nào thì cũng là một người giống cô ấy khủng khiếp. Tớ tự nhủ: “Không thể nào là cô ấy được. Không thể nào lại có thể gặp cô ấy trong thang máy của tòa nhà nơi cô em tớ đang sống, ở Toyohashi, không, không thể.” Và rồi, cô ấy đã thay đổi không ít. Thậm chí tớ còn không hiểu sao mình lại nhận ra cô ấy dễ dàng đến thế. Có thể là một trực giác.
Nhưng đúng là cô ấy chứ?
Anh gật đầu.
Cậu cứ thử tưởng tượng là cô ấy sống ngay cùng tầng với cô em tớ. Cho nên cô ấy xuống cùng tầng với tớ và đi cùng cầu thang đi cùng hướng, rồi cô ấy vào trong một căn hộ, cách nhà em gái tới hai cửa. Vì đang tò mò quá, tớ đã đến nhìn tên ghi trên biển. Ghi là “Ohara”.
Thế cô ấy không nhận ra cậu à?
Anh lắc đầu.
Tớ và cô ấy học cùng lớp, nhưng không biết gì nhiều về nhau, không mấy khi nói chuyện với nhau. Và từ đó đến giờ tớ đã lên hai mươi cân. Không có lý do gì để cô ấy nhận ra được tớ cả.
Nhưng cậu chắc đó là cô ấy chứ? Ohara là một cái họ khá phổ biến, và cũng có nhiều người giống nhau.
Thì chính thế, vì rối trí quá, tớ đã nói chuyện với cô em. Nó cho tớ xem danh sách người ở trong khu nhà, cậu biết đấy, một biên bản cuộc họp của các đồng sở hữu hay cái gì đó tương tự. Ở đó ghi rất rõ “Izumi Ohara”. Cùng cả tên và họ. Trùng hợp quá còn gì.
Thế thì cô ấy sống độc thân à?
Cô em tớ không biết gì đâu. Có vẻ như là đó là một dấu hỏi lớn của cả khu nhà. Cô ấy không nói chuyện với ai; khi ai đó gặp cô ấy trong hành lang và lên tiếng chào, cô ấy sẽ không trả lời; nếu người ta bấm chuông nhà cô ấy, cô ấy sẽ không mở cửa. Ở khu phố người ta không thích cô ấy lắm, hình như là như vậy.
Thế thì không thể là cô ấy được, tôi nói, và vừa mỉm cười vừa lắc đầu. Izumi hoàn toàn không như thế đâu, cô ấy luôn mỉm cười thật tươi chào hỏi mọi người.
Đồng ý, thế thì đó hẳn phải là một người khác trùng tên với cô ấy. Thôi bỏ đi, chuyện đó thú vị gì đâu…
Nhưng cái cô Izumi Ohara đó sống một mình à?
Tớ nghĩ thế. Chưa ai từng nhìn thấy có đàn ông ra hoặc vào nhà cô ấy, theo lời người ta kể. Cũng không ai biết cô ấy sống bằng cái gì. Thật sự là một dấu hỏi lớn đấy, tớ đã nói rồi mà.
Còn cậu, cậu nghĩ gì về chuyện đó?
Tớ? Nhưng chuyện gì?
Thì về cô ấy. Về cái cô Izumi Ohara trùng tên nhưng lại là người khác ấy. Khi nhìn thấy cô ấy trong thang máy, cậu đã nghĩ gì? Cô ấy có vẻ khỏe mạnh không?
Anh suy nghĩ một lúc trước khi trả lời:
Cô ấy không tệ lắm.
Không tệ lắm? Nghĩa là gì?
Anh lắc ly whisky, những viên đá đập lanh canh vào nhau.
Dĩ nhiên là cô ấy đã già đi. Ba mươi sáu tuổi rồi mà. Quá trình đồng hóa yếu đi, cậu còn muốn gì nữa nào. Cơ bắp thì nhão ra. Không thể nào mãi mãi là học sinh trung học được.
Dĩ nhiên rồi, tôi nói.
Thế thì nói chuyện khác nhé, đồng ý không? Dù thế nào đi nữa đó cũng không phải là cô ấy, thế nên…
Tôi buông một tiếng thở dài. Rồi đặt hai tay lên mặt quầy và nhìn anh và nói:
Tớ muốn biết. Tớ phải biết. Izumi và tớ, bọn tớ đã chia tay một cách rất không hay, ngay khi ra trường. Tớ đã làm một điều rất không đẹp, và đã làm tổn thương cô ấy rất nhiều. Kể từ đó, tớ không hề biết cô ấy ra sao. Tớ không biết cô ấy ở đâu, làm gì. Vì thế mà tớ thấy rất đau khổ. Nên, cho dù câu trả lời thế nào, tớ muốn cậu nói với tớ thành thực: đó có phải là cô ấy không?
Anh gật đầu.
Trong trường hợp đó, đồng ý… Đó chính là cô ấy. Rất tiếc, nhưng đúng là cô ấy.
Anh im lặng một lúc trước khi nói tiếp.
Cậu thấy đấy, khi còn học trung học, lúc nào tớ cũng thấy cô ấy rất xinh. Đó là một người rất hay, tính cách tốt, thật sự đáng yêu. Không đẹp đến ghê người, nhưng có duyên, có cái gì đó làm người khác cảm động. Đúng không nào?
Tôi gật đầu.
Cậu thật sự muốn tớ nói hết chứ? Anh hỏi thêm.
Nói đi.
Sẽ hơi nặng nề đấy.
Không sao đâu. Tớ muốn được biết.
Anh uống thêm một ngụm whisky.
Các cậu lúc nào cũng quấn quýt với nhau, điều đó làm tớ ghen tị. Tớ cũng muốn có một cô bạn gái như thế. Tớ có thể thú nhận với cậu điều đó, sau từng ấy thời gian. Chính vì thế mà tớ nhớ rất rõ khuôn mặt cô ấy, nó in sâu vào ký ức của tớ, và khi tớ gặp lại cô ấy trong cái thang máy đó sau mười tám năm tớ nhận ra cô ấy ngay lập tức. Tất cả để nói rằng tớ không hề có lý do nào để nói điều xấu về cô ấy…. Tớ đã bị sốc. Tớ rất không muốn nói điều này nhưng chắc chắn là cô ấy không còn xinh đẹp một chút nào nữa.
Tôi cắn môi.
Sao lại có thể như thế được?
Cô ấy làm bọn trẻ con sợ.
Sợ?
Không hiểu rõ lắm, tôi nhìn chằm chằm người bạn cũ. Hẳn là anh ta đã chọn từ không chuẩn.
Cậu muốn nói gì với từ “sợ”?
Nghe ngày, hay là thôi không nói chuyện này nữa?
Cô ấy kể cho bọn trẻ con những câu chuyện làm chúng sợ à?
Cô ấy không nói chuyện với ai, tớ nói rồi mà.
Thế thì khuôn mặt cô ấy làm chúng sợ?
Đúng.
Cô ấy có một vết sẹo hay cái gì đó tương tự à?
Không hề.
Thế thì làm sao chúng lại sợ?
Anh uống một ngụm whisky, đặt cốc xuống quầy bar. Nhìn tôi một lúc. Anh có vẻ bối rối và do dự, nhưng vẻ mặt của anh còn để lộ một điều nữa: giống như một dấu vết của cậu học sinh trung học ngày xưa. Anh ngẩng đầu lên, nhìn vào xa xăm, như thể đang ngắm nhìn một dòng sông. Rồi anh nói:
Tớ không biết phải giải thích với cậu thế nào, và tớ cũng không muốn lắm. Thế nên đừng hỏi tớ nhiều. Nếu gặp cô ấy, cậu sẽ biết ngay như thế là thế nào. Không thể nào nói được chuyện đó với một người chưa tận mắt nhìn thấy cô ấy.
Tôi không nói gì. Tôi nhấc ly của mình lên, uống một chút vodka. Giọng của anh nhẹ nhàng, nhưg có điều gì đó nói với tôi rằng dù có tra hỏi anh đến đâu, anh cũng sẽ từ chối không chịu nói gì thêm với tôi.
Sau đó, anh nhắc đến hai năm đã sống ở Braxin để làm việc. “Cậu không tin được đâu, tớ đã gặp một cậu bạn cũ cấp hai ở Sao Paulo! Cậu ấy giữ một chân kỹ sư ở hãng Toyota…”
Dĩ nhiên là thậm chí tôi còn không nghe thấy anh đang nói gì. Khi đi, anh vỗ vai tôi nói nhỏ:
Cậu biết đấy, thời gian biến đổi con người ta theo những con đường khác nhau lắm. Tớ không biết đã từng có chuyện gì giữa cậu và cô ấy, nhưng dù là thế nào thì cậu cũng không phải chịu trách nhiệm về con người mà cô ấy trở thành. Ai cũng từng có những kinh nghiệm tương tự, ở các mức độ khác nhau. Cả tớ nữa cũng thế. Tớ đảm bảo với cậu là chuyện giống y hệt. Không làm được gì đâu. Mỗi người có đời riêng của mình, đời ai chỉ thuộc về người đó. Cậu không thể nào có trách nhiệm được với một người khác. Chuyện đó giống như là sa mạc ấy: mỗi người phải quen với nó theo cách của mình, không có cách nào khác… Cậu còn nhớ bộ phim Walt Disney mà chắc cậu đã xem hồi còn học cấp một ấy: Sa mạc sống động?
Có, tôi trả lời.
Đấy, giống hệt như thế. Thế giới của chúng ta giống như thế. Khi trời mưa, hoa nở, và khi trời không mưa, hoa héo. Bọn thằn lằn ăn côn trùng, và bị bọn chim ăn thịt. Nhưng tất cả đều sẽ chết và khô teo đi. Một thế hệ biến mất, một thế hệ khác thế chỗ. Đó là một quy luật tuyệt đối. Có nhiều cách sống, và nhiều cách chết. Nhưng có quan trọng gì dâu. Điều duy nhất còn lại là sa mạc.
Sau khi anh đi khỏi, tôi ngồi một mình chống khuỷu tay lên quầy bar uống hết cốc này đến cốc khác – ngay cả khi những người khác cuối cùng đã đi khỏi, ngay cả khi những người làm công đã xếp xong bàn ghế và dọn dẹp, và cũng đi khỏi. Tôi không muốn về nhà. Tôi gọi điện cho vợ, nói tôi vẫn còn việc phải làm và sẽ về muộn hơn thường lệ. Tôi tắt hết đèn và tiếp tục uống whisky trong bóng tối. Tôi uống xếch, đi tìm đá là việc quá phức tạp.
“Phải, tất cả đều sẽ chết, tôi tự nhủ. Một số thứ biến đi mất giống như bị chém một nhát thật ngọt, những thức khác dần lẫn lộn vào nhau và biến đi mất theo thời gian. Và chỉ còn lại sa mạc.”
Khi tôi rời khỏi quán bar, trước khi trời sáng một chút, trên đại lộ Aoyama hơi đổ mưa bụi. Tôi kiệt sức. Mưa rơi xuống những khối nhà im lìm, như những tấm bia mộ ẩm ướt. Tôi để xe ở bãi đỗ và đi bộ về nhà. Nửa đường, tôi ngồi lên một bệ phân cách nhìn một con quạ lớn đậu trên đèn giao thông đang kêu. Bốn giờ sáng, thành phố mang cái vẻ khốn khó và bẩn thỉu. Tôi nhìn thấy cái bóng của phá hủy và thối rữa bay lơ lửng. Và tồn tại của tôi bị kẹt cứng giữa tất cả những thứ đó. Giống như một cái bóng in lên bức tường.