Đây rồi, con 6 mà ta chờ mãi! ” Địch công vui vẻ reo lên và xếp nó tiếp vào đội hình bài đã hình thành trên bàn. Ba bà vợ yên lặng, cân nhắc việc đặt tiếp quân bài nào. Trời đã chạng vạng nên khó nhìn những con số sơn đỏ trên quân bài. Cả bốn người chơi bài ở tầng trên chiếc phà của nha phủ, đậu dọc bờ sông đào lớn. Hôm nay là ngày mồng năm tháng năm âm lịch: ngày hội đua thuyền rồng. Dân chúng thuộc mọi vùng trong quận đã tập trung về đây từ buổi trưa đế vui chơi và nhất là đế xem đua thuyền rồng. Tập trung đông nhất là cửa Nam, nơi thuyền về đích. Ớ đó có một khán đài để án sát trao giải thưởng cho các thuyền chiến thắng. Ban tố chức ngày hội trao vinh hạnh ấy cho Địch công và chỉ cần ông có mặt khi cuộc đua kết thúc.
Nhưng Địch công muốn được tham dự cuộc vui của dân ngay từ đầu nên mặt trời chưa lặn, ông đã cùng các bà vợ tới bờ sông đào. Họ dùng cơm chiều đơn giản trên chiếc phà nha phủ, và trong lúc chờ trăng lên – giờ xuất phát của cuộc đua – họ chơi bài cẩu 1. Trời đã trở mát. Tiếng cười đùa của dân chúng càng nổi rộ hơn. Khắp nơi, các đèn lồng muôn màu muôn vẻ đã được thắp sáng. Ánh sáng lấp lánh trên dòng nước sông đào. Cảnh sắc thật vui tươi, huyền ảo. Nhưng cả bốn người đều chăm chú vào cuộc chơi mà họ thích thú. Ván bài sắp đến lúc phân thắng bại. Bà ba chọn một quân bài trong số còn lại trên bàn, đặt tiếp vào chỗ quân bài đã được xếp trước, nói với người hầu:
– Hãy thắp đèn lên! Khó nhìn rõ các quân bài rồi!
Địch công nói:
– Ta đặt tiếp đây! – Ông hơi phật ý thấy người quản gia đến bên – Có chuyện gì nữa? Vị khách ban nãy trở lại à?
Nửa giờ trước đó, khi Địch công và ba bà vợ tạm dừng cuộc chơi ra đứng tựa lan can phà, có một chiếc thuyền đến gần phà. Nhưng lão quản gia báo cho khách là quan án sát đang bận nên khách lại chèo thuyền đi.
– Thưa Đại nhân! – Lão quản gia cung kính nói – Có khách là thầy lang Biện và ông Khấu.
– Hãy mời họ lên – Địch công thở dài.
Hai ông Biện Gia và Khấu Nguyên Lượng là những người tổ chức cuộc vui hôm nay. Địch công chỉ biết họ, chưa lần nào tiếp xúc, vì họ không thuộc các thân hào có quan hệ với nha phủ. Ông Biện là một thầy lang nối tiếng, có một hiệu thuốc lớn. Ông Khấu là một nhà sưu tầm đồ cố giàu có.
Địch công cười, nói với các bà vợ:
– Chắc họ không lưu lại lâu đâu!
Bà cả bĩu môi và nói:
– Không ai được đụng đến các quân bài đấy!
Bà ta vừa nói vừa úp sấp mặt các quân bài xuống.
Hai bà vợ bé cũng làm theo, sau đó cả ba người lui về phía sau tấm bình phong ở phía cuối phà. Tục lệ không cho phép các phu nhân xuất hiện trước người lạ mặt.
Địch công đứng dậy. Ông gật đầu chào hai vị khách đang cung kính cúi chào, vẻ mặt trang trọng. Cả hai vị khách đều cao lớn, vận quần áo mùa hè mỏng nhẹ bằng lụa trắng, mũ the đen trên đầu.
Địch công thân ái nói:
– Xin các vị an toạ. Tôi chắc là hai vị đến báo tin là cuộc đua đã sẵn sàng bắt đầu!
– Vâng ạ, thưa đại nhân! – Ông Biện nói ngắn gọn. – Lúc chúng tôi rời khỏi Cầu Đá thì chín chiếc thuyền rồng đã tập trung ở chỗ xuất phát.
– Chắc các vị đã tuyến chọn được những tay chèo cừ khôi?
Địch công hỏi, và khi nhìn thấy người hầu thu dọn các quân bài trên bàn đế khay trà, ông bảo:
– Thôi, đừng thu dọn các quân bài! Cứ đặt các quân bài về vị trí cũ.
Ông lang Biện nói:
– Năm nay dân chúng quận nhà vui hơn mọi năm. Thưa đại nhân! Mười hai tay chèo của mỗi thuyền đều lựa chọn chu đáo. Tôi tin là cuộc đua sẽ gay go, vì các tay chèo của thuyền số 9 đều là dân chèo thuyền ở sông đào lớn, họ nhất quyết đánh bại các tay chèo của quận lỵ. Tôi và ông Khấu đã bồi dưỡng họ một bữa ra trò và uống vài chén rượu ở quán cầu Đá. Giờ thì họ nóng lòng chờ cuộc chiến bắt đầu!
Ông Khấu nửa đùa nửa thật nói với ông Biện:
– Thuyền số 9 của ông ăn chắc rồi! Thuyền của tôi thì quá nặng ne!
Địch công góp ý ngay:
– Nhưng thuyền của ông Khấu làm đúng kiểu thuyền xưa, một nét đẹp cố kính cho ngày hội.
Ông Khấu sung sướng nở nụ cười, trả lời:
– Mục đích chính của tôi tham gia cuộc đua này là muốn nhắc nhở việc tôn trọng các tục lệ tốt đẹp của cha ông.
Địch công gật đầu tán thưởng. Ông biết ông Khấu là một nhà khảo cố lâu năm và có c ái thú sưu tầm các đồ nghệ thuật. Địch công thầm nghĩ sẽ có một ngày ông đến xem các vật báu đó, và nói lớn:
– Tôi rất thích những lời tốt đẹp của ông. Từ xa xưa, tổ tiên chúng ta đã tố chức hàng năm hội đua thuyền rồng ở khắp mọi nơi có sông lớn chảy qua trên đất nước chúng ta. Cũng là dịp đế dân chúng nghỉ ngơi, vui chơi sau những ngày cày bừa, làm lụng vất vả.
Ông Biện giải thích thêm:
– Dân địa phương tin là các cuộc đua thuyền rồng làm vừa lòng Nữ thần Sông, vì theo họ các cuộc đua đó đem lại mưa thuận, gió hoà cho mùa màng, và thêm nhiều cá mú cho dân chài.
Nói rồi ông ta vân vê bộ râu đen bóng, làm cho bộ mặt lưỡi cày vô hồn của ông ta xanh xám hơn.
Ông Khấu tiếp lời:
– Thời xa xưa, ngày lễ hội này đâu có lành mạnh như giờ đây. Mỗi lần đều phải cúng một nhân mạng. Khi kết thúc cuộc đua: một nam thanh niên trẻ tuối bị chọc tiết trong miếu thờ Nữ thần Sông. Người ta gọi thanh niên đó là vị hôn phu của Nữ thần, và cả gia đình nạn nhân đều coi đó là một vinh dự lớn cho họ.
Địch công công nhận:
– Triều đình sáng suốt của chúng ta đã xoá bỏ hủ tục đó từ lâu rồi!
Ông lang Biện chưa vừa lòng, nói:
– Các tục lệ có từ xa xưa đâu có dễ dàng chết đi. Giờ đây, sông đào lớn có một vai trò quan trọng hơn dòng sông xưa, nên dân chúng địa phương vẫn còn tin tưởng khá nhiều Nữ thần Sông. Tôi còn nhớ cách đây bốn năm, trong cuộc đua thuyền có một thuyền bị đắm, và một người chết đuối, thế là dân chúng coi đó như một điềm tốt, hứa hẹn một vụ mùa bội thu.
Ông Khấu bối rối nhìn ông Biện, và đặt chén trà xuống, nói:
– Thôi, xin phép Đại nhân cho chúng tôi trở về khán đài xem xét lại việc chuấn bị phát thưởng đã chu toàn chưa!
Cả hai vị khách kính cấn cúi chào Địch công đế ra về. Khi họ vừa đi khỏi, cả ba bà vợ quay trở lại ván bài đang dở. Bà ba nhìn chỗ quân còn lại, nói:
– Chỉ còn ít quân thôi! sắp biết ai thắng, ai thua rồi!
Gia nhân mang trà đến, và cả bốn người lại say mê với ván bài. Địch công vừa vuốt râu, vừa suy tính. Quân bài cuối còn lại trong tay Địch công là quân có một đầu ghi số 3, đầu kia đế trắng. Ba bà vợ cũng đang suy tính: chắc là có người có quân cả hai đầu đều không có số, trắng hoàn toàn. Ông dò xét nét mặt của ba bà vợ đế đoán xem ai có con bài trắng hoàn toàn.
Một vài tiếng pháo nổ lẻ tẻ vang lên.
Địch công sốt một nói với bà hai ngồi bên phải.
– Bà nhanh lên, ra quân đi. Bắn pháo bông rồi đấy.
Bà này trù trừ, nhẹ nhàng vuốt mái tóc, rồi đặt quân có số 4 ở cả hai đầu.
– Tôi thua! – Địch công nói.
Bà ba reo mừng: “Tôi thắng rồi!”, và đưa ra quân có số 4 và số 3.
– Rất hay! – Địch công nói – Thế thì ai giữ con bài cả hai đầu không có số? Làm tôi đợi nó mỏi cả mắt!
Bà cả và bà hai đều đồng thanh trả lời là họ không có quân cờ đó.
Địch công nhíu mày, nhận xét:
– Thật là lạ lùng. Rõ ràng ta thấy một quân bài không số cả hai đầu trên bàn, thế giờ nó biến đi đâu rồi?
Bà cả nói:
– Có thế nó rơi xuống sàn!
Mọi người cúi xuống dưới bàn tìm quân bài. Không thấy. Ai cũng rũ mạnh áo ngoài xem nó có vương vào áo. vẫn chang thấy quân bài đó đâu cả.
Bà hai đưa ra ý kiến:
– Có thế người hầu quên bỏ nó vào hộp bài!
Địch công nói ngay:
– Không có chuyện ấy! Trước khi chơi bao giờ ta chả kiểm lại số quân.
Một quả pháo bông lao vút lên trời, rồi có tiếng nổ và hàng trăm ngôi sao phụt ra, chiếu sáng mặt nước sông đào.
Bà cả reo lên:
– Xem kìa! Thật là ngoạn mục!
Mọi người ra tựa lan can phà đế xem pháo hoa. Lúc này nhiều pháo hoa của các nhà vụt lên trời ở dọc bờ sông, kèm theo tiếng nố giòn giã. Và tiếng hô của dân chúng rộ lên: Trăng lên rồi! Các thuyền rồng dự thi tiến đến điếm xuất phát. Tiếng pháo chấm dứt, chỉ còn tiếng rầm rì của dân chúng đang trao đối tiền cá cược.
Địch công vui cười nói:
– Người dân nghèo nhất cũng bỏ ra năm xu để cá cược đấy! Chúng ta cũng cá cược đi!
Bà cả nói:
– Tôi đặt năm mươi xu cho thuyền của ông Biện.
– Tôi đặt năm mươi xu cho thuyền ông Khấu – Địch công nói – Đe ủng hộ truyền thống của tố tiên.
Mọi người cười vui và tán chuyện trong lúc chậm rãi uống trà.
Rồi toàn thể dân chúng dõi mắt về điểm xuất phát: chỗ con sông đào đâm ra sông cái. Địch công và ba bà vợ lui về phía sau, lên bục cao đặt trên phà đế theo dõi cuộc đua, họ cũng có tâm trạng háo hức như những người đang chen chúc trên bờ sông.
Hai chiếc thuyền nhỏ tiến lên phía trước và đậu lại trước khán đài chính, người trên thuyền phất những lá cờ to màu đỏ: đó là ban trọng tài.
Tiếng trống từ xa vang lại. Các thuyền rồng đã xuất phát, mới đầu chưa rõ chiếc nào dẫn đầu… rồi thì chiếc thuyền số 9 vượt hắn lên, tiếng la hò càng mạnh hơn. Mười hai tay chèo từng cặp hai người ngồi bên nhau, ra sức chèo con thuyền dài và hẹp. Mái chèo của h ọ nhịp nhàng và khoẻ khoắn theo nhịp của một người đánh vào chiếc chiêng to đặt ở giữa thuyền. Một chàng trai cao lớn cởi trần dùng chiếc dùi gỗ đánh mạnh vào chiếc chiêng. Người lái thuyền nắm mái chèo dài ở đuôi thuyền đế điều khiến, anh ta luôn mồm ra lệnh cho các tay chèo. Mũi thuyền được đẽo gọt thành hình đầu một con rồng với đôi mắt to, dữ tợn, làm tung lên những làn nước, mỗi khi con thuyền vọt lên.
Bà cả vội reo to:
– Tôi sẽ được cuộc: đó là thuyền của ông Biện!
Nhưng mũi thuyền của một chiếc khác cũng bám sát đuôi thuyền của ông Biện: có cảm giác là đầu rồng của con thuyền thứ hai sắp cắn đứt đuôi thuyền của ông Biện.
Địch công nói:
– Đó là chiếc thuyền số 2 của ông Khấu, các tay chèo của quận lỵ họ đâu có tiếc gì sức lực!
Người đánh chiêng của chiếc thuyền này, một người nhỏ con, vừa hò hét vừa đập như điên vào chiếc chiêng, ra sức động viên đồng đội. Dần dà, chiếc thuyền số 2 đã đuối kịp thuyền số 9. Và khi mũi của thuyền số 2 đã ngang với đuôi của thuyền số 9, thì tiếng la hò của người xem đã lấn át cả tiếng chiêng trên các thuyền. Bốn chiếc thuyền khác theo sau một quãng, gộp thành tốp thứ hai. Mọi người đều dồn mắt về phía hai con thuyền số 9 và số 2, tốp dẫn đầu.
Các tay chèo của hai thuyền đó càng hăng say tay chèo, các cơ bắp cuồn cuộn chuyến động, người đẫm mồ hôi, nhưng mũi thuyền số 2 vẫn chưa ngang bằng với mũi thuyền số 9.
Hai kỳ phùng địch thủ qua chỗ Địch công đứng xem, Địch công nhìn rõ người đánh chiêng ở thuyền số 9 mỉm cười. Chỉ còn độ trăm thước là tới đích. Ban trọng tài đã vẫy cờ đỏ đế báo vị trí của đích.
Bất chợt, người đánh chiêng thuyền số 9 ngừng tay, và vài giây sau, anh ngơ ngác nhìn cánh tay bất động, rồi gục xuống thuyền. Các bạn chèo hốt hoảng, các mái chèo lập tức mất nhịp, va chạm vào nhau, thuyền bị nghiêng đi và đi chậm hắn lại. Cả hai thuyền cùng về tới đích, nhưng thuyền số 2 đã vượt lên, về đích trước thuyền số 9 nửa thân thuyền.
Địch công nhận định:
– Chàng trai tội nghiệp bị quá sức! Không nên cho họ uống nhiều rượu trước khi vào cuộc.
Tiếng nói của Địch công bị chìm đi trong tiếng hoan hô vang dội của dân chúng. Trong khi thuyền số 2 và thuyền số 9 đậu trước khán đài, thì bảy chiếc thuyền còn lại cũng lần lượt về tới đích. Tiếng hoan hô, hò reo lại vang lên. Pháo bông lại tiếp tục bay lên không.
Một chiếc thuyền nhỏ rất đẹp đến bên phà của nha phủ, Địch công nói với các bà vợ:
– Họ đến mời ta đi trao phần thưởng. Quản gia sẽ đưa các bà về nha phủ. Tôi sẽ về ngay lúc lễ hội kết thúc!
Sau khi ba bà vợ ra về, Địch công được mời xuống thuyền của ông Biện và ông Khấu.
Địch công nói với ông Biện:
– Ta rất tiếc là thuyền ông đã thua. Ta mong là anh chàng đánh chiêng không có gì đáng ngại!
– Tôi sẽ đích thân đến xem tình hình anh ta ngay. Hắn to khoẻ, chắc là nhanh chóng tỉnh lại thôi. Dòng họ hắn đều to khoẻ – ông Biện nói.
Ông Khấu bực bội vê bộ ria, định nói gì đó, song lại thôi.
Khi ba người đến khán đài, họ được viên đô đầu và sáu người lính đón chào cung kính. Lão Hồng, người phụ tá của quan án Địch công, cũng có mặt và đưa Địch công vào một chiếc buồng nhỏ, chờ Địch công mặc phấm phục đế trao giải thưởng. Trong lúc mặc quần áo, Địch công vẻ thích thú nói:
– Cuộc dạo chơi tối nay thú vị đấy đúng không lão Hồng?
Đội chiếc mũ cánh chuồn lên đầu, Địch công hỏi về tình hình ở nha phủ.
Lão Hồng đáp:
– Toàn các việc sự vụ cả, thưa Đại nhân. Tôi đã cho các nha lại nghỉ việc sớm hơn một giờ, họ rất mừng vì kịp đi dự lễ hội.
– Rất tốt! Trong khi ta huấn thị lúc trao giải thưởng, lão đến xem tình hình của gã đánh chiêng thuyền số 9. Gần đến đích hắn bị bất tỉnh đấy.
Địch công ra trước khán đài. Dân chúng tập họp đông đảo. Các đội thuyền tham dự cuộc thi xếp hàng chỉnh tề trước khán đài. Đội trưởng của mỗi thuyền lên thang đến trước mặt Địch công đế nhận phần thưởng và vài lời khích lệ. Phần thưởng gói giấy hồng điều, trong có một chiếc bánh bột gạo lớn và một số tiền nhiều ít theo thứ tự về đích.
Sau đó, Địch công nói lời chúc mừng dân chúng, mong mọi người trong năm đều gặp may mắn và được hưởng phúc. Dân chúng hoan hô nhiệt liệt. Địch công gặp lại lão Hồng ở buồng thay quần áo. vẻ lo lắng, lão Hồng nói:
– Người đánh chiêng đã chết, thưa Đại nhân! Viên thanh tra pháp y xác nhận là anh ta bị đầu độc.
Chú thích
1. Bài cẩu: Trò chơi giống như chơi đôminô.