Ông Satterthwaite ghé qua Monte Carlo chơi vài hôm. Sau tuần chiêu đãi khách vừa xong, ông quay về lại miền biển Riviera rực rỡ, những ngày tháng Chín nơi ông thích lui tới tìm thú vui.

Ông đang ngồi trong khu vườn phơi nắng biển, trên tay cầm tờ báo Daily Mail cũ hai bữa trước. Chợt ông dừng lại ngay cái tên Strange, Cái chết cùa ngài Bartholomew Strange. Ông chăm chú đọc dòng tin.

“Chúng tôi vô cùng thương tiếc báo tin cái chết cùa ngài Bartholomew Strange, một chuyên gia thần kinh có tiếng tăm. Ngài Bartholomew mở tiệc chiêu đãi tại nhà riêng ở Yorkshire. Trông ngài thật vui vẻ, tráng kiện và cái chết đột ngột của ngài xảy ra vào ngay lúc cuối bữa tiệc. Ngài đang vui vẻ nói chuyện với các vị khách quen, trên tay cầm ly rượu Bồ Đào Nha, chợt một cơn đột quy quật ông ngã chết ngay, không kịp chở đi cấp cứu. Mọi người đều thương tiếc cái chết cùa ngài. Ngài đã từng…”

Tiếp theo đó là sơ lược về quá trình hoạt động và nghề nghiệp của ông.

Tờ báo trên tay ông Satterthwaite rơi xuổng đất. Ông bị choáng. Hình ảnh một vị bác sĩ chợt hiện về trong trí ông -cao to, tươi vui, khỏe mạnh, hồng hào. Ông đã hóa ra người thiên cổ. Bao nhiêu chữ nghĩa rời rạc lơ lững trong trí ông. “Uống cạn ly rượu Bồ Đào Nha”. “Cơn đột quỵ… chết không kịp cấp cứu”.

Rượu Bồ chớ không phải rượu cocktail, vậy mà nó gợi lại trong trí ông cái chết ở Cornwall. Ông nhớ lại lúc ấy cái bộ mặt nhăn rúm của vị tu sĩ…

Giả sử, kết cuộc là…

Ông ngước nhìn ngài Charles Cartwright đang từ bãi cỏ bước về phía ông.

– Satterthwaite, thật may quá! Tôi đang mong được gặp ông đây. Ông đã biết tin gì về lão già Tollie chưa?

– Tôi vừa xem báo xong.

Ngài Charles kéo ghế ngồi gần bên ông, trên người còn mặc nguyên trang phục chơi du thuyền, cởi bỏ bớt quần flannel, áo len cao cổ của những ngày nào trông ra vẻ một dân chơi du thuyền nhà nghề miền Nam nước Pháp.

– Satterthwaite, nghe ta bảo. Tollie xưa nay vẫn là người khỏe mạnh, chẳng khi nào đau ốm. Có phải vì ta quá tưởng tượng mà ra hay vì chuyện đó khiến ông chợt nhớ lại việc…

– Việc đã xảy ra ở Loomouth chớ gì? Phải, đúng nó đấy. Nhưng coi chừng nhầm đây. Sự trùng hợp đôi khi do nhìn qua bề ngoài. Suy cho cùng, cái chết bất đắc kỳ tử cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Ngài Charles lắc đầu vẻ sốt ruột một hồi, ngài mới nói :

– Ta vừa nhận được thư của Egg Lytton Gore.

Ông Satterthwaite giả bộ không cười.

– Lần đầu tiên ngài nhận được thư hay sao?

Ngài Charles không còn nghi ngờ gì nữa.

– Không đâu. Ta chỉ nhận được thư lúc vừa mới đến đây. Cũng vừa đúng lúc. Thư cho hay một vài việc chỉ có vậy thôi. Ta chưa trả lời… khốn nạn thật Satterthwaite ạ, ta không dám trả lời. Con bé chẳng nói gì mà ta không muốn làm ba cái trò ngớ ngẩn.

Ông Satterthwaite đưa tay che miệng đang còn muốn mắc cười.

– Còn cái này thì sao? – Ông chợt hỏi.

– Cái này khác. Thư nhờ xin cấp cứu…

– Cấp cứu sao? – Ông Satterthwaite trố mắt nhìn ngài.

– Nàng ở đó… ông biết chứ… ngay tại nhà… lúc sự việc vừa xảy ra.

– Có nghĩa là nàng có mặt tại chỗ ngay lúc ngài Bartholomew chết hay sao?

– Chứ sao?

– Vậy thì nàng ăn nói ra sao?

Ngài Charles móc trong túi ra một cái thư chần chừ một lúc rồi ngài đưa ngay cho ông Satterthwaite.

– Ông nên lấy mà đọc.

Ông Satterthwaite mở thư ra xem vẻ hiếu kỳ lắm.

NGÀI CHARLES KÍNH MẾN

– Em cứ lo không biết thư này có đến được tay ngài. Em mong ngài sẽ sớm nhận được. Thật tình em đang phiền muộn, không biết tính sao. Em nghĩ là ngài đã biết tin tức đăng trên báo cái chết của ngài Bartholomew Strange. Thế đấy, một cái chết tương tự như mục sư Babbington. Nhưng không thể cho là sự trùng hợp ngẫu nhiên, không phải vậy. Không thể nào như vậy được… Em lo muốn chết…

Giờ thế này, ngài có thể quay về nhà làm một số việc được chứ? Nghe có vẻ kỳ cục đấy, nhưng ngài quen thói đa nghi, vả lại chẳng ai thèm lắng nghe ý kiến của ngài, nhưng trước mắt là bạn của ngài đã chết; và nếu ngài không quay về nhà thì chẳng còn ai lần ra sự thật, chỉ có ngài làm được việc đó, em tin tưởng ngài. Em linh cảm ngài sẽ trở về…

Còn một việc nữa. Em đang lo cho một người… chắc vậy… Người đó không có khả năng giải quyết, em biết, nhưng rồi mọi việc sẽ không như bình thường. Chao ôi, làm sao em có thể nói hết chỉ vỏn vẹn mấy lời như thế này. Nhưng liệu ngài có quay về không? Ngài sẽ tìm ra sự thật. Em biết chỉ có ngài mà thôi.

Em đang trông,

Egg

– Vậy là sao? – Charles hỏi lại vẻ sốt ruột.

– Đầu đuôi còn lộn xộn, thảo nào, nàng viết vội. Nhưng mà chuyện đó như thế nào nhỉ?

Ông Satterthwaite đang chậm rãi gấp lại lá thư để có thời gian trả lời.

Ông cũng cho là câu chuyện nàng kể có phần mơ hồ, nhưng không phải vì lý do viết vội. Ông nghĩ nàng có chuẩn bị. Nàng muốn nhắm vô cái tính háo danh thích phù phiếm, cái chất hiệp sĩ, cái tinh thần thượng võ của ngài Charles đó.

Theo như chỗ quen biết với ngài Charles, ông Satterthwaite cho là cái thư nhằm gài bẫy.

– Ngài nghĩ sao nàng nhắc đến một người nào đó và chàng ta là ai vậy? – Ông hỏi thêm.

– Ta nghĩ người đó là Manders.

– Lúc đó hắn còn ở lại đấy sao?

– Có thể lắm chứ. Ta cũng chưa hiểu sao lại có chuyện đó.

– Tollie chưa lần nào gặp hắn, chỉ có một lần tại nhà của ta. Còn vì sao ông ta mời hắn ở lại, ta không thể nào tưởng tượng ra được.

– Ông ta có thường tổ chức chiêu đãi tiệc qua đêm như thế này không?

– Mỗi năm ba bốn tiệc gì đó. Thường chỉ một lần nhân ngày tưởng niệm St. Leger.

– Ông ta lưu lại Yorkshire lâu không?

– Ông có tậu một khu dưỡng đường, nhà nghỉ bồi dưỡng, hay có thể gọi một cái tên khác cũng được. Ông mua lại số đất của Melfort Abbey (đất xưa), tái thiết xây dựng thành khu dưỡng đường có vườn cây bao quanh.

– Tôi hiểu ra rồi.

Ông Satterthwaite trầm ngâm hồi lâu. Rồi ông cất tiếng :

– Tôi thắc mắc còn một người lạ trong bữa tiệc hôm đó là ai?

Ngài Charles có ý cho là có thể do một tờ báo khác mở ra một cuộc săn tin.

– Nó đây rồi. – Ngài Charles nói.

Ông đọc lớn tiếng

Ngài Bartholomew Strange đang mở tiệc chiêu đãi nhãn ngày lễ tưởng niệm St. Leger, khách mời hôm đó có ngài Bá tước và phu nhân Eden, phu nhân Mary Lytton Gore. Ngài Jocelyn và phu nhân Campbell. Thuyền trưởng và phu nhân Dacres và nàng Sutcliffe, nữ diễn viên điện ảnh nổi tiếng.

Ngài và ông Satterthwaite hai người ngồi nhìn nhau.

– Nhà Dacres và nàng Angela Sutcliffe, – Ngài Charles nói – không nghe nhắc tên Oliver Manders.

– Ta lấy báo Continental Daily Mail hôm nay ra xem, – Ông Satterthwaite nói – thể nào cũng có vài cái tin.

Ngài Charles liếc sơ qua chợt ông ngây người ra.

– Lạy Chúa, này ông Satterthwaite, nghe đây này.

NGÀI BARTHOLOMEW STRANGE

Theo kết quả điều tra loan báo ngày hôm nay về tình trạng cùa ngài Bartholomew Strange, kết luận cái chết vì ngộ độc nicotine là không đủ chứng cứ bằng cách nào hay do ai chù mưu.

Ngài nhíu trán suy nghĩ.

– Ngộ độc nicotine – Nghe cũng dễ chịu đấy – nó không giống như cái chết của một nạn nhân bị đột quỵ. Ta chẳng hiểu nó ra làm sao cả.

– Vậy ngài tính sao đây?

– Tính sao hả? Ta định tối nay mua vé đi theo chuyến tàu Blue Train.

– Được đấy, – Ông Satterthwaite vừa nói – tôi cũng muốn đi theo ngài.

– Ông đấy hả? – Ngài Charles quay ngoắt lại nhìn ông vẻ kinh ngạc.

– Chuyện đó tôi cũng hiểu được một phần – Ông Satterthwaite khiêm nhường nói – Tôi, à mà, cũng biết rõ chút ít. Ngoài ra tôi còn quen biết ông cảnh sát trưởng – Đại tá Johnson. Cũng có lợi đấy chứ.

– Bạn hiền ơi – Ngài Charles mừng rỡ – Thôi ta đi ra nhà ga.

Ông Satterthwaite ngẫm nghĩ.

– Con bé coi vậy mà được việc. Nó kêu gọi ngài quay về. Nó muốn là được. Ta không thể hiểu liệu nội dung lá thư gửi ngài chân thật mức độ nào.

Rõ ràng còn bé đã biết nắm bắt thời cơ. Ngài Charles đã ra đến nhà ga. Còn ông Satterthwaite ở lại một mình dạo quanh khu vườn. Ông hãy còn thích thú về câu chuyện nàng Egg Lytton Gore, khâm phục bản lĩnh của người con gái, ông cố kềm chế tính rụt rè nghiêm nghị không chấp nhận chuyện đàn bà con gái chỉ lo tính toán chuyện tình lăng nhăng.

Ông Satterthwaite có đặc điểm là tinh mắt. Đang mãi nghĩ chuyện đàn bà con gái rồi nhớ chuyện nàng Lytton Gore. Ông chợt buột miệng nói thầm :

– Coi kìa hình như ta đã nhìn thấy anh chàng có cái đầu hình thù kỳ dị đâu một lần rồi thì phải?

Anh chàng đang ngồi trầm ngâm suy nghĩ ở hàng ghế trước mặt ông. Người gã nhỏ thó để bộ ria mép lớn quá cỡ.

Đứng gần bên ông là con bé Ăng-lê nó đứng trên một chân nọ rồi chân kia chợt nó đá tung cái bụi cây bên đường.

– Đừng làm vậy con. – Mẹ nó bảo, mắt không rời tập báo thời trang.

– Con chẳng biết làm gì khác hơn. – Con bé vừa nói với mẹ.

Anh chàng nhỏ thó quay lại nhìn con bé chạy, lúc đó ông Satterthwaite nhận ra Poirot.

– Kìa ông Poirot – Ông vừa cất tiếng – Thật là tình cờ và thích thú biết mấy.

Poirot đứng dậy nghiêng mình chào đáp lễ.

– Hân hạnh được gặp ngài.

Hai người bắt tay, xong cùng ngồi xuống.

– Tôi cứ tưởng moi người đổ dồn về Monte Carlo. Mới cách đây nửa tiếng đồng hồ, tôi gặp ngài Charles Cartwright, giờ đến lượt ông.

– Ngài Charles vừa đến đây hay sao?

– Ngài đang chơi du thuyền quanh đây. Còn ngôi nhà ở Loomouth, ngài đã nhường lại cho người khác, ông biết rồi chứ?

– Ồ, không, tôi chẳng hay biết chuyện đó. Nghe ngạc nhiên lắm.

– Tôi còn chưa biết tôi nữa mà. Tôi không nghĩ là Cartwright luôn thích sống hơn mọi người.

– Ô, không. Tôi nhất trí với ông điều đó. Tôi ngạc nhiên vì một lý do khác hơn kia. Tôi cho là ngài Charles có việc riêng nên mới ghé lại Loomouth, một việc thú vị lắm kia, phải thế không nhỉ? Tôi nói vậy có đúng không? Cô nàng tiểu thư tự đặt cho mình cái tên nghe thật vui tai, Egg đó mà?

Gã nhìn ông mắt nhãp nháy.

– Ô kìa, ông cũng để ý chuyện đó sao?

– Dĩ nhiên. Tôi cũng nhìn ra được. Tôi cũng có một tâm hồn nhạy cảm của những người biết yêu, ông cũng vậy thôi, tôi biết mà. Cái thời trai trẻ tâm hồn dễ rung động lắm.

Poirot thở dài.

– Tôi nghĩ, – Ông Satterthwaite kể lể – ông đã nhận ra được lý do ngài Charles phải từ giã Loomouth. Ngài đi tìm nơi lánh mặt.

– Không còn gặp lại cô nàng Egg sao? Nhưng ngài đang mê mệt vì cô nàng. Sao lại, lánh mặt?

– Ồ, – Ông Satterthwaite lại nói – vậy là ông không hiểu được cốt cách của dân Ăng-lê.

Ông Poirot còn mãi theo đuổi ý tưởng riêng tư.

– Tất nhiên, – Ông ta nói – đó là kế hay nhất. Lánh mặt một người đẹp, và nàng bám theo sát gót. Không còn nghi ngờ gì nữa, ngài Charles một tay chơi sành sỏi phải biết chuyện đó.

Ông Satterthwaite cảm thấy thích thú.

– Tôi không nghĩ là câu chuyện chỉ có vậy – Ông nói – Ông có thể nói cho tôi biết đến đây có việc gì? Ông đang nghỉ phép?

– Đối với tôi ngày nào cũng là ngày nghỉ. Tôi là một người thành đạt, giàu có đang nghỉ hưu. Giờ tôi đi chu du khắp nơi.

– Thế thì nhất rồi. – Ông Satterthwaite nói.

– Có phải vậy không?

– Mẹ ơi, – Con bé Ăng-lê gọi – chẳng có gì để chơi đùa?

– Này con, – Bà mẹ nói giọng quở trách – ta đi qua nước ngoài được sống một nơi đầy ánh nắng ấm áp như thế này còn gì hơn nữa.

– Dạ, vậy mà chẳng có gì chơi.

– Con tha hồ chạy nhảy, vui chơi thoải mái. Con hãy nhìn biển kia.

– Má ơi, – Chợt có tiếng con bé Pháp vừa gọi mẹ nó – lại đây chơi với con.

Bà mẹ Pháp đang đọc sách chợt ngước nhìn.

Marcelle, tung quả bóng mà chơi.

Con bé ngoan ngoãn nghe theo, tay dằn quả bóng tung lên cao, vẻ mặt buồn xo.

– Ta cũng bày trò chơi. – Hercule Poirot nói theo; vẻ mặt ông ta ra vẻ hiếu kỳ.

Rồi như muốn nói một điều lạ lắm vừa thoáng hiện trên nét mặt của Satterthwaite, ông ta mới nói.

– Nói cho ngay ông có tài phán đoán nhanh. Y như điều ông đang nghĩ trong đầu.

Ông ta ngẫm nghĩ một lúc lại nói tiếp.

– Bởi vì thuở nhỏ nhà tôi nghèo. Đa số bọn tôi thời đó là như vậy. Chúng tôi phải ra sức tranh đua với đời. Lúc đó tôi gia nhập lực lượng cảnh sát, làm việc cật lực. Dần dần tôi được thăng chức, có nhiều uy tín. Tôi được nổi tiếng. Tiếng đồn loan xa ra tới nước ngoài. Đến lúc tôi cũng phải về hưu. Rồi chiến tranh lại nổ ra, tôi lại đi chiến đấu và bị thương. Tôi đi di dân sang nước Ăng-lê chán nản và buồn tủi. May mắn gặp được một bà tốt bụng hiếu khách. Bà chết không bình thường; không đau, bà bị giết chết. Này, tôi phải trổ tài phán đoán, động não và khám phá ra ngay thủ phạm. Vậy mà chưa xong đâu, không, dù sao tài năng tôi cũng còn ở mức thượng thừa. Tôi chuyên nghề làm thám tử tư bên Ăng-lê, giải quyết nhiều vụ án rắc rối. Ồ, này ông, tôi còn sống đây. Tâm lý con người, nó kỳ lạ lắm. Tôi làm giàu. Có lúc tôi ao ước kiếm được thật nhiều tiền tiêu xài. Thế là ước mơ đã trở thành hiện thực.

Ông ta đặt tay lên đầu gối ông Satterthwaite.

– Này ông bạn, hãy đề phòng lúc mà ước mơ đã trở thành hiện thực. Những đứa trẻ trước mắt chúng ta, và luôn cả người đàn bà đó cũng ước mơ được ra nước ngoài, tìm thú vui – nhìn thấy cảnh đẹp lạ mắt. Ông hiểu ý tôi nói chứ?

– Tôi hiểu, – Ông Satterthwaite đáp – nghĩa là ông chưa được vui lắm.

Poirot gật gù.

– Đúng vậy.

Có lúc lại nhìn thấy ông Satterthwaite như loài yêu nữ Puck. Một nét mặt điển hình. Gương mặt loắt choắt, nhăn rúm co giật trông thật khiếp. Ông đang ấp úng. Có phải là ông? Hay là ai khác?

Rồi ông chậm rãi giở từng trang báo đang cầm trên tay.

– Ông đã xem qua đoạn này chưa, ông Poirot?

Ngón tay trỏ ông chỉ ngay vô hàng chữ ban nãy. Poirot đỡ lấy tờ báo, ông Satterthwaite quan sát gương mặt Poirot không nao núng vậy mà nhà quý tộc Ăng-lê đoán chừng toàn thân ông ta cứng đơ như con chó săn mồi đánh hơi thấy cái hang chuột.

Hercule Poirot đọc lại một lần nữa rồi xếp tờ báo trả cho ông Satterthwaite.

– Tin sốt dẻo. – Ông ta nói.

– Vâng. Đọc xong ta cứ tưởng ngài Charles Cartwright nói đúng như thật và mọi người đều nghĩ sai.

– Đúng – Poirot nói tiếp – Ta cứ tưởng mình sai… Tôi đồng ý, ông bạn, tôi không tin chuyện một nhân vật hiền lành, thân thiện lại bị giết chết… Thôi được rồi, tôi đã nghĩ sai… Dù sao như ông biết đó, cái chết lần sau như một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Trường hợp ngẫu nhiên vẫn xảy ra bình thường – một sự trùng hợp gây sốc. Nhân danh Hercule Poirot, tôi biết là một sự trùng hợp ngẫu nhiên như vậy khiến ông sửng sốt…

Một thoáng im lặng, ông nói tiếp :

– Ngài Charles Cartwright có thiên bẩm đoán đúng mọi việc. Ngài là một nghệ sĩ đa sầu, đa cảm, dễ xúc động không thích lý sự… Quan điểm vé nhân sinh của ngài dễ bị sa ngã, nhưng đôi lúc ta có thể chấp nhận được. Tôi còn băn khoăn giờ này ngài ở đâu?

Nghe xong, ông Satterthwaite cười.

– Nghe tôi nói đây. Ngài đang ở trong căn phòng trên toa tàu. Đêm nay tôi và ngài sẽ trở lại Ăng-lê.

– Ra là vậy! – Poirot vừa reo to một câu nghe khó hiểu. Đôi mắt sáng rỡ, tinh quái, như có ý dò xét, ông ta cất tiếng – Ngài Charles quả thật nhiệt tình. Ngài quyết thủ một vai đó là vai người cảnh sát nghiệp dư chăng? Hay là do một động cơ nào khác thúc đẩy?

Ông Satterthwaite lặng thinh, Poirot đoán chừng có vấn đề gì đây.

– Tôi hiểu ra rồi – Ông ta nói – Nhìn đôi mắt cô nàng tôi biết có chuyện gì rồi. Không phải là thuần túy chuyện vụ án.

– Nàng gửi thư cho ngài – Ông Satterthwaite nói – Van xin ngài trở về.

Poirot gật gù :

– Tôi vẫn thắc mắc, – Ông ta nói – bởi tôi chưa hiểu đầu đuôi câu chuyện.

Ông Satterthwaite nói xen vô :

– Ông chưa hiểu cô nàng Ăng-lê tân thời này đâu. Được rồi, chẳng có gì đáng ngạc nhiên. Chính tôi còn chưa hiểu nữa là. Một người như nàng Lytton Gore.

Và đến lượt Poirot chặn ngang câu chuyện.

– Xin lỗi ông. Ông hiểu được ý tội. Ai chứ cô nàng Lytton Gore tôi biết quá. Tôi đã từng gặp một người như vậy, và nhiều người khác nữa kia. Ông cho là gái tân thời, nhưng mà – tôi biết nói thế nào đây? Chuyện đó xưa rồi.

Ông Satterthwaite có vẻ khó chịu. Ông nghĩ chỉ mỗi mình ông – chỉ có ông thôi – hiểu được Egg. Ông này mới là lạ chứ, ông chẳng hiểu gì thân phận người con gái Ăng-lê xuân thì này.

Poirot chưa nói hết câu. Giọng ông ta nghe như xa như gần.

– Muốn hiểu người ta – nghĩ thật nan giải.

– Có lợi chứ. – Ông Satterthwaite sửa lưng.

– Đôi khi mà thôi. Vả lại còn tùy đối tượng.

– Thôi được rồi – Ông Satterthwaite ngần ngừ. Ông đứng ngay dậy, vẻ khó chịu. Ông giăng câu mà cá chưa đớp mồi. Ông nghĩ mình đã hiểu sai về bản tính con người – Xin chúc ông nghỉ phép vui vẻ.

– Cám ơn ông.

– Ngày trở lại Anh ông nhớ ghé nhà tôi – Nói xong ông chìa ra tấm danh thiếp – Đây là địa chỉ nhà riêng.

– Cám ơn ông.

– Ông thật tử tế, ông Satterthwaite. Tôi nhớ ông mãi.

– Hẹn gặp lại.

– Tạm biệt. Thượng lộ bình an.

Ông Satterthwaite bước đi, Poirot đứng đó nhìn theo hồi lâu, và một lần nữa mắt ông cứ đăm đăm nhìn ra biển Địa Trung Hải một màu xanh thẳm.

Mười phút trôi qua ông còn ngồi đó một mình.

Con bé Ăng-lê chợt quay lại.

– Con ngắm biển đã mắt rồi, mẹ ạ. Rồi còn gì nữa.

– Nghe lạ lùng thật. – Hercule Poirot vừa thở ra vừa nói.

Ông đứng ngay dậy rồi bước đi, hướng về phía căn phòng đặt trong toa tàu.