Sự xuất hiện của sao chổi. Người ta nghĩ rằng nó sẽ va vào trái đất.

Erlendur ng ồi bên giường Eva Lind một hồi lâu sau khỉ trở về từ Đại sứ qu án, tro ng đầu ông trăn trở khô ng biết ph ải nói gì. Ông không biết ph ải nói gì với con gái. Ông đã cố gắng vài lần nh ưng không thành. T ừ lúc ông bác sĩ nói rằng sẽ tốt hơn nếu ông nói ch uy ện với con bé, Erlendur lúc nào cũng băn kho ăn khô ng biết ph ải nói gì với co n gái, và cu ối cùng cũng ch ẳng rút ra được k ết luận gì.

Ông bắt đầu nói chu y ện về thời tiết, nhưng rồi nhanh chóng từ bỏ. Sau đó ông kể về Sigurdur Óli và nói về ch uy ện gần đây trông anh ta m ệt mỏi thế nào. Nh ưng rồi cũng chẳng có gì nhiều để mà k ể nữa. Ông cố gắng tìm chuy ện v ề Elínbo rg để kể nh ưng rồi lại thôi. Sau đó ông kể với con gái v ề vợ ch ưa cưới của Benjamín Knudsen, ng ười bị cho là nh ảy xuống biển tự tử, và về nh ững b ức thư tình mà ông tìm thấy ở tầng hầm của ng ười thươn g nh ân.

Ông nói với Eva Lind rằng mình đã g ặp m ẹ con bé ngồi bên giường b ệnh của nó.

Sau đó ông yên lặng.

“Có ch uy ện gì giữa bố và m ẹ cơ ch ứ?” Eva Lind có lần đã hỏi khi đến thăm ông. “Sao bố không nói gì?” Sindri Snaer đi cùng nó nhưng khô ng ở lâu, để lại hai bố con họ với nh au khi bóng tối ập xu ống. Lúc đó là tháng Mười h ai, trên đài đang phát mấy bài hát Giáng sinh nên Erlendur tắt đi, nhưng Eva Lind lại bật lên và nói rằng nó mu ốn nghe chúng. Lúc đó con bé đang mang thai được m ấy tháng rồi, th ời gian ấy nó đã hoàn lương và như thường lệ, cứ mỗi lần ngồi xuống với bố, nó lại b ắt đầu k ể lể về gia đình mà nó không có. Sindri Snaer ch ưa bao giờ k ể về ch uy ện đó, về m ẹ nó, về chị nó hay v ề tất cả nh ững chuy ện ch ưa bao giờ xảy ra. Nó luôn yên lặng và lãnh đạm khi bố nói chuy ện với mình. Nó không quan tâm đến bố. Đó là sự khác nhau giữa Sindri Snaer và chị gái. Eva Lind mu ốn hiểu v ề bố rõ h ơn và khô ng ng ần ng ại khi quy trách nhiệm cho b ố.

“M ẹ con ư?” Erlendur nói. “Chúng ta có thể tắt m ấy cái bài hát Giáng sinh đó đi được không?”

Erlendur đang cố gắng đẩy lùi th ời gian. Việc Eva luôn tìm kiếm sự thật tro ng quá kh ứ lúc nào cũn g khiến ông rơi vào tình thế tiến tho ái lưỡn g nan. Ông khô ng biết câu trả lời cho nh ững câu hỏi liên qu an đến cuộc hôn nh ân ng ắn ngủi của họ, nh ững đứa con của h ọ và tại sao ông lại ra đi. Ông không trả lời tất cả các câu hỏi của con bé, và đôi khi chuyện đó khiến cho nó tức giận. Cứ mỗi lần động đến chu y ện gia đình là tính nó lại nóng nh ư lửa.

“Không, con mu ốn ngh e nh ạc Giáng sinh,” Eva Lind nói, và Bing Crosby lại tiếp tục m ơ về một Giáng sinh trắng xóa. “Con ch ưa bao giờ nghe mẹ nói một điều gì tốt đẹp về bố, nh ưng ch ắc

hẳn là bà ấy đã nhìn th ấy đ iều gì đ ó ở bố. Lần đầu tiên. Khi bố m ẹ g ặp nhau. Đó là cái gì?”

“Co n đã hỏi bà ấy chưa?”

“Rồi. “

“Vậy bà ấy nói sao?”

“Ch ả nói gì cả. Th ế có nghĩa là bà ấy sẽ ph ải nói điều gì đó tốt đẹp v ề bố và bà ấy khô ng thể làm thế được. Không thể chịu được cái ý nghĩ là ở bố có m ột điều gì tốt đẹp. Đó là cái gì vậy? Tại sao hai b ố m ẹ lại nh ư th ế?”

“Bố không biết,” E rlend ur nói, và đú ng là nh ư thế. Ông cố gắng thành th ực. “Bố m ẹ gặp nhau ở m ột vũ hội. Bố kh ông biết.

Chuy ện đó không được d ự trù từ trước. Nó cứ thế x ảy ra thôi.”

“L úc ấy trong đầu b ố nghĩ gì?”

Erlendur không trả lời. Ông nghĩ v ề những đứa trẻ khôn g bao giờ biết m ặt cha m ẹ, không b ao giờ khám phá ra mình th ực sự là ai. Chúng b ước vào đời mà không hề biết một chút gì về cha mẹ ch úng. Khô ng bao giờ khám phá ra nh ững bí m ật riên g tư của họ, kết qu ả là bố m ẹ chúng cũng là ng ười lạ nh ư b ao ng ười kh ác chúng g ặp trên đường đời. Ông băn kho ăn kh ông hiểu làm thế nào mà nh ững ng ười làm cha làm m ẹđó có th ể bỏ rơi con cái của mình nh ư thế, để rồi tất cả những gì mà chúng học được là từ cu ộc s ống ch ứ k hôn g ph ải từ tình yêu th ương thực sự.

“Lú c đó tron g đầu bố nghĩ gì thế?” câu hỏi của Eva Lind khơi ra nh ững nỗi đau mà nó luôn luôn chỉ trích.

“Bố khô ng biết,” Erlendur đáp và giữ kho ảng cách với nó giống như mọi lần. Con bé cảm nh ận được điều đó. Có th ể nó làm thế để xem ông ph ản ứng thế nào, để ch ắc ch ắn hơn, để cảm nh ận xem kho ảng cách giữa bố với mìn h xa đến đâu và mình hiểu bố được đến đâu.

“Ch ắc ch ắn là b ố cũng đã n hìn th ấy đ iề u gì đ ó ở mẹ.”

Làm sao mà con bé hiểu được khi ngay cả bản thân ông có lúc cũng còn không hiểu?

“Bố mẹ g ặp nh au ở m ột vũ hội,” ông nhắc lại. “Bố khô ng mong là chuyện đó cók ết qu ả gì trong tươn g lai. “

“Và rồi bố bỏđi.”

“Bố không bỏđi,” Erlendur nói. “Chuyện không ph ải nh ư thế. Nh ưng cuối cùng bốđã ra đi và mọi chuy ện kết thúc. Bố mẹ không làm chuy ện đó… Bố kh ông biết. Cóthể không có cách nào đúng cả. Nếu có, bố mẹ cũng không tìm ra.”

“Nh ưng mọi chuyện ch ưa k ết thúc,” Eva Lind nói.

“Không,” Erlendur nói. Ông vẫn đang nghe Bing Crosby hát trên đài. Qua khung cửa sổ, ông lặng ng ắm nh ững bông tuyết lớn rơi xuống mặt đất. Rồi ông nhìn con g ái, nh ững quầng thâm quanh mắt nó, cái khuyên trên m ũi nó, đôi giày quân đội nó gác trên bàn uống nước, nh ững vết cáu bẩn tron g m óng tay nó, cái bụng kẹp lép bên d ưới cái áo phông đen của nó đang b ắt đầu phình ra.

“M ọi chuy ện không bao giờ k ết thúc cả,” ông nói.

Höskuldur Thórarinsson sống ở căn hộ dưới tầng hầm trong ngôi nhà riêng trang nhã của con gái mình ở Árbaer, ông ta trông có vẻ hài lòng v ới số ph ận của mìn h. Đó là một ng ười đàn ông nhỏ con, linh lợi v ới mái tóc bạc và chòm râu bạc quanh cái miệng nh ỏ. Ông ta mặc một chiếc áo lao động kẻ ca- rô và quần nhung màu be. Elínborg đã tìm ra ông ta. Trong sổ đăng ký quốc gia kh ông có nhiều ng ười có tên là Höskuldur đã qua độ tuổi về hưu. Cô gọi điện cho h ầu hết nh ững ng ười đó, họ sống ở khắp nơi trên toàn Iceland, và ng ười đàn ông đặc biệt có tên là Höskuldur ở Árbaer này đã nói cho cô biết, chắc ch ắn là ông ta đã thuê nhà Benjamín Knudsen, v ề ng ười đàn ông tội ng hiệp dễ m ến ấy. Höskuldur vẫn còn nh ớ ngôi nhà đó rất rõ mặc dù ông ta khô ng ởđó lâu.

Erlendur và Elínborg ngồi trong phòng khách của Höskuldur, ông ta pha cà phê và m ời họ. Sau đó ba ng ười ngồi nói chuy ện phiếm. Höskuld ur k ể rằng ông ta sinh ra và lớn lên ở Reykjavík, sau đó ông th an phiền v ề việc nh ững kẻ bảo thủ khốn kiếp đã bóp ngh ẹt cuộc sống của nh ững người được trợ cấp như thế nào, nhìn nh ận họ như th ể họ là một lũ vô công rồi ngh ề khô ng thể tự nuôi sống bản thân mình vậy. Erlend ur quy ết định khô ng để cho ông ta nói dông dài thêm nữa.

“T ại sao ông lại ch uy ển đến ngọn đồi? Ởđó không phải là khá thôn dã so với Reykjavík sao?”

“Ch ắc ch ắn là th ế rồi,” Höskuldur nói khi rót cà phê vào cốc. “Nh ưng không còn cách nào khác cả. Ngày ấy anh khô ng thể tìm nổi một ch ỗ trú thân ở bất cứđâu tại Reykjavík. Su ốt chiến tran h, ng ười ta ở nhồi ở nhét trong những căn phò ng bé tí. Đột nhiên, tất cả nh ững ng ười nh à quê đều có thể lên thành phố để kiếm tiền ch ứ không còn phải nhận nh ững cục sữa đông và một chai rượu nữa. Họ cũng có thể ngủ trong các căn lều nếu buộc phải làm như vậy. Giá nhà cao ngút trời nên tôi ph ải chu yển lên đồi. Nh ững khúc x ương mà các ông tìm th ấy là gì v ậy?”

“Ông chuy ển lên đồi khi nào?” Elínborg h ỏi.

“Hồi đó là kho ảng năm 194 3, tôi ng hĩ vậy. Hay n ăm 44 gì đó. Hình nh ư lú c ấy là mùa thu. Giữa cu ộc chiến tranh.”

“Ông sống ởđó bao lâu?”

“Tô i ởđó trong vòng m ột năm. Cho đến mù a thu n ăm sau.”

“Ông sống một mình sao?”

“Với v ợ tôi. Ellý già thân yêu. Bà ấy qua đời rồi.”

“Bà ấy mất năm nào?”

“Cách đây ba năm. Các ông nghĩ là tôi chôn bà ấy trên đồi à? Tôi trông giống loại ng ười đó lắm sao?”

“Chúng tôi không tìm được ghi chép nào về những ng ười từng sống ởđó cả,” Elínborg nói mà không trả lời câu hỏi của ông ta. “Về ông hay bất kỳ ai cũn g không. Ông khô ng đăng ký cư ngụ tại đó.”

“Tôi không th ể nh ớ nổi chuy ện đó nh ư th ế nào nữa. Chúng tôi ch ẳng bao giờ đăng ký cả. Chúng tôi là nh ững k ẻ vô gia cư. Nh ững ng ười khác luôn luôn sẵn sàng trả giá cao h ơn chúng tôi, sau đó tôi nghe nói về ngôi nhà gỗ của Benjamín nên tôi đã nó i chuy ện với ông ấy. Nh ững ng ười thuê nhà ởđó vừa m ới ch uy ển đi nên ông ấy làm phúc cho tôi.”

“Ông có biết nh ững ng ười thuê nh à đó là ai không? Những ng ười đến trước ông ấy?”

“Không, nhưng tôi nhớ rằng ngôi nhà hoàn toàn sạch sẽ khi ch úng tôi đến đó.” Höskuldur uống nốt cốc cà phê, lại rót đầy rồi nh ấp thêm một ngụm. “Sạch nh ư chùi.”

“Ông nói ‘sạch nh ư chùi’ nghĩa là gì?”

“Tôi nh ớ là Ellý đã đặc biệt nhận xét vềđiều đó. Bà ấy thích thế. Mọi th ứ đều được lau chùi, đánh bóng và ch ẳng có lấy một hạt bụi. Cứ như là đến ở một khách sạn v ậy. Không ph ải là ch úng tôi thô lỗ gì đâu, xin hai vị nhớ cho. Nhưng ch ỗđó được lau chùi sạch sẽ lạ lùng. Ch ắc ch ắn là đã có một bà nội trợ nào đó rất giỏi làm công việc của mình, Ellý của tôi nói v ậy.”

“Vậy ông ch ưa bao giờ nhìn th ấy m ột d ấu hiệu b ạo lực hay điều gì đó tương tự à?” Erlendur h ỏi, từ đầu đến giờ ông m ới lên tiếng. “Ví d ụ nh ư v ết máu trên tường ch ẳng h ạn?”

Elínborg nhìn ông. Chẳng lẽ Erlendur đang trêu tức ông ta sao?

“Máu ư? Trên tường ư? Không, chẳng thấy vết máu nào cả.”

“Vậy là m ọi th ứ đều ng ăn nắp?”

“M ọi th ứ đều ng ăn nắp. Ch ắc ch ắn là v ậy.”

“Hồi ông đến cóbụi cây nào g ần nhà không?”

“Có nh ững bụi cây lý chua, có đấy. Tôi nhớ chúng rất rõ vì ch úng trĩu qu ả vào mùa thu đó, chúng tôi còn lấy quả làm mứt nữa.”

“Ông không trồng chúng sao? Hay là v ợ ông, bà Ellý ấy?”

“Không, chúng tôi không trồng. Khi ch úng tôi đến thì đã thấy ch úng ởđó rồi.”

“Ông có thể hình dung ra bộ xương đó là ai không?” Erlendur hỏi.

“Đó là lý do tại sao các ông đến đây à? Để xem tôi có giết ai không ch ứ gì?”

“Chúng tôi cho rằng bộ xương đó bị chô n ở trên đồi trong thời gian chiến tran h ho ặc gần nh ư th ế. Nh ưng ông không bị tình nghi giết người. Hoàn toàn không. Ông có bao giờ nói chu yện với Benjamín v ề nh ững ng ười từng thuê nhà trước ông không?”

“Tình cờ thôi,” Höskuldur đáp. “Có một lần khi tôi đang trả tiền thuê nhà và khen ngợi v ề s ự sạch sẽ tuy ệt đối mà nh ững ng ười thuê nhà trước đó để lại. Nh ưng d ường nh ư ôn g ấy kh ông quan tâm cho lắm. Một người đàn ông bí ẩn. M ất vợ. Nghe nói bà ấy tự gieo mình xuống biển.”

“Vợ ch ưa cưới thì đúng hơn. Họ chưa kết hôn. Ôn g có nhớ nh ững doanh trại của quân đội Anh trên đồi không? Hoặc của Mỹ hồi cuối chiến tranh ấy?”

“Qu ân đội Anh đã rút đi sau vụ chiếm đóng năm 1 940. Họ cho dựng doanh trại ở phía bên kia quả đồi và có một khẩu đại bác để ch ống lại quân Reykjavík. Tôi luôn luôn nghĩđó chỉ là m ột trò đùa, nh ưng Ellý bảo tôi rằng đừng có lấy đó làm trò cười. Sau đó qu ân Anh đi và quân Mỹ đến tiếp quản. Hồi tôi đến đó, họ cũng dựng lều trại trên đồi. Quân Anh đã bỏđi nhiều năm trước đó rồi.”

“Ông có biết họ khô ng?”

“Không biết một chút nào. Họ chỉ biết họ v ới nh au thôi. Họ không bốc mùi như quân Anh, Ellý của tôi nói thế. Họ sạch sẽ và tử tế hơn nhiều. Lịch s ự nữa. Lịch sự hơn ng ười Anh nhiều lắm. Y nh ư trong phim ấy. Kiểu nh ư Clark Gable hay Cary Grant vậy.”

Cary Grant là người Anh, Erlendur nghĩ, nh ưng ông chẳng buồn tranh cãi với cái ông- biết- tuốt ấy. Ông thấy Elínborg cũng lờđi kh ông để ý.

“Họ cũng dựng nh ững doanh trại ch ắc ch ắn hơn nữa, ” Höskuldur kh ẳng định ch ắc nịch. “Nh ững doanh trại của h ọ tốt hơn nhiều so v ới của ng ười Anh. Ng ười Mỹ đổ sàn bê tông ch ứ không dùng ván lót sàn m ục rữa nh ư ng ười Anh. Th ật là m ột nơi ở lý tưởng. T ất cả nh ững th ứ mà ng ười M ỹ động vào làm đều tốt hơn và khéo léo h ơn rất nhiều.”

“Ông có biết sau khi ông và bà Ellý rời kh ỏi ngôi nhà, ai đã đến thuê nó không?” Erlendur hỏi.

“Có, ch ún g tôi đưa họđi quanh ngôi nhà. Anh ta làm việc tại m ột nông trại ở Gufunes, có một vợ và hai con cùng với một con chó. Họ là những ng ười rất d ễ m ến, nh ưng dù có cố đến mấy tôi cũng không thể nào nh ớ nổi tên h ọ.”

“Ông có biết gì v ề nh ững ng ười sống ởđó trước ông kh ông? Nh ững ng ười đã coi sóc ngôi nhà thật cẩn th ận ấy?”

“Tôi chỉ biết nh ững điều mà Benjamín nói khi tôi khen ngợi việc ngôi nhà của ông ấy được giữ gìn cẩn thận và nói rằng Ellý với tôi cũng đặt ra nh ững tiêu chu ẩn cao nh ư v ậy.”

Erlendur vểnh tai lên nghe còn Elínborg ngồi ng ay người lại trên gh ế. Nhưng Höskuldur ch ẳng nói gì thêm.

“Sao cơ?” Erlendur h ỏi.

“Nh ững điều ông ấy nói ư? Đó là v ề người vợ.” Höskuld ur ng ừng lại m ột lúc và nh ấp một ngụm cà phê. Erlendur sốt ruột ch ờ ông ta kết thúc câu chuy ện. Sự sốt sắng của ông không qua nổi mắt của Höskuldur, và ông ta biết rằng vị thám tử này đang ph ải van xin mình.

“Ch uy ện đó rất thú vị, ch ắc ch ắn là nh ư vậy,” Hö skuldu r nói. Cảnh sát sẽ k hôn g đi khỏi đây với hai bàn tay trắng đâu. Ông ta lại nh ấp thêm m ột ngụm cà phê n ữa và lừng chừng rất lâu.

Lạy Ch úa tôi, Elín bo rg nghĩ. Lão già này có định lảng sang ch uy ện khác không đây? Mình đã ph ải chịu đựng quá đủ nh ững kẻ hủ lậu ho ặc là chết m ột cách khốn kh ổ vì mình ho ặc là ra vẻ phách lối v ới mình rồi.

“Ông ấy nghĩ rằng ng ười chồng đã hành h ạ v ợ mìn h.”

“Hành h ạư?” Erlendur nh ắc lại.

“Ngày nay ng ười ta gọi là gì nhỉ? Bạo hành gia đình ph ải kh ôn g?”

“Anh ta đánh vợ à?” Erlendur nói.

“Đó là Benjámin nói v ậy. Kẻ vô lại đó đánh vợ và con mình. Tôi ch ưa bao giờ đụng một ngón tay vào Ellý.”

“Ông ta có nói cho ông biết tên của họ kh ôn g?”

“Kh ông, mà nếu ông ấy có nói thì tôi cũng quên lâu rồi. Nh ưng ông ấy có nói một điều mà từđó tới bây giờ tôi chưa từng quên. Ông ấy nói rằng cô ta – vợ ng ười đàn ông ấy – được sinh ra trong một nhà máy sản xuất khí đốt ở Raudarárstígur. Ởm ạn dưới Hlemmur. Ít nhất đó cũng là những gì người ta nói. Cũng giống như kiểu người ta nói rằng Benjamín giết vợ mình ấy mà. À ý tôi là vợ ch ưa cưới ấy.”

“Benjamín? Nhà máy sản xu ất khí đốt? Ông đang nói đến ch uy ện gì thế?” Erlendur đã hoàn toàn m ất ph ương hướng. “Ng ười ta nói rằng Benjamín giết vợ ch ưa cưới của mình ư?”

“Có m ột số người nghĩ vậy. Vào hồi đó ấy. Tự ông ấy cũng nói v ậy.”

“Rằng ông ta giết cô ấy à?”

“Rằng ng ười ta nghĩ là ông ấy đã làm gì đó với cô ấy. Ông ấy không nói rằng mình giết vợ ch ưa cưới. Ông ấy chưa bao giờ nói thế. Tôi khô ng hiểu về ông ấy một ch út nào. Nh ưn g ông ấy ch ắc ch ắn rằng người ta nghi ngờ mình và tôi nghe nói là vì ghen tuôn g gì đó.”

“Ch uy ện ngồi lê đôi mách sao?”

“T ất nhiên rồi. Chúng tôi rất giỏi chu yện đó. Giỏi buôn ch uy ện v ề nh ững điều x ấu xa mà ng ười khác làm.”

“Hượm m ột ch út, ch uy ện về nhà máy sản xu ất khí đốt là thế nào?”

“Đó là lời đồn đại hay hớm nh ất. Ông ch ưa nghe qua chuy ện đó à? Ng ười ta nghĩ rằng ngày tận th ếcủa trái đất sắp đến nên họ đã tổ chức m ột đêm trụy lạc ở nhà máy đó. Sau đó thì có m ấy đứa trẻ được sinh ra và ng ười ph ụ nữ này là một tro ng số họ, ho ặc đó là suy nghĩ của Benjám in. Họ được gọi là những đứa trẻ của ngày tận thế.”

“Ông đang đùa tôi đấy à?”

Höskuldur lắc đầu.

“Đó là vì sự xuất hiện của sao chổi. Người ta nghĩ rằng nó sẽ va vào trái đất. “

“Sao chổi nào cơ?”

“Sao chổi Halley, tất nhiên là thế rồi!” ông- biết- tuốt g ần nh ư quát lên vì tức giận trước sự ngu độn của Erlendur. “Sao chổi Halley ấy! Ng ười ta nghĩ là nó sẽ va vào trái đất và tất cả sẽ bị tiêu h ủy b ởi lửa địa ng ục!”