Vào đêm thứ tư, dưới chân của dãy núi phía đông, anh bừng tỉnh trong bóng tối. Có cái gì đang chuyển động về phía họ? Anh nằm, hai tay duỗi thẳng hai bên. Mặt đất đang rung chuyển. Cái gì đó đang chuyển động lại phía hai cha con.

Cha! Cha à? Thằng bé gọi.

Suỵt. Không sao đâu.

Gì đó cha?

Nó đang đến gần. Mọi thứ đều chao đảo. Sau đó, nó di chuyển dưới chân hai cha con như một đoàn tàu hỏa chạy ngầm dưới lòng đất rồi biến mất vào bóng đêm. Thằng bé ôm chặt lấy anh. Đầu nó vùi vào ngực anh khóc nức nở. Nín đi con. Ổn rồi.

Con sợ lắm.

Cha biết. Ổn rồi. Nó đi rồi con ạ.

Cái gì đó cha?

Động đất con ạ. Nhưng qua rồi. Chúng ta đều không sao. Nín đi con.

Trong những năm đầu, các con đường đầy ắp những người hành hương, những người phủ đầy quần áo. Họ đeo mặt nạ, kính phòng độc, ngồi vạ vật bên lề đường với đống quần áo tơi tả trông như những phi công bị bắn rơi. Với sợi dây thừng chòng qua vai, họ kéo những chiếc xe bò chất đầy đồ rẻ tiền mà họ lượm lặt được. Mắt họ thao láo, trắng nhởn, đầu chỉ còn trơ sọ. Từng đoàn người lảo đảo bước đi như những kẻ di cư ở vùng đất bị dịch. Mọi thứ đều rã rời, người ta không còn quan tâm đến bất cứ thứ gì, tất cả đều vô nghĩa, chỉ còn bóng đêm hiện hữu. Khái niệm về thời gian cũng không còn tồn tại.

Chiều muộn, ánh sáng nhợt nhạt, anh ngồi đọc những tờ báo cũ trên khung cửa sổ màu tro bụi của một ngôi nhà hoang. Thằng bé vẫn ngủ. Toàn những tin tức bới móc, thọc mạch, toàn quan tâm đến những thứ lạ lùng. Anh ngắm nhìn thằng bé đang ngủ. Mình có thể làm được điều đó không? Có thể không khi lúc đó đến?

…

Họ ngồi xổm trên đường, ăn cơm nguội và đậu nấu cách đó vài hôm mà bây giờ đã bắt đầu lên men. Chả có chỗ nào nhóm lửa mà không bị phát hiện. Hai cha con nằm ôm nhau trong chăn. Bóng đêm lạnh lẽo bao trùm họ. Anh kéo thằng bé lại gần. Con gầy quá, con yêu, con yêu của cha, anh nói. Nhưng anh biết, nếu anh là một người cha tốt, như cô ấy nói, mà có thể đúng là vậy, thì thằng bé sẽ là tất cả ngăn không cho anh tìm đến với cái chết. Đã cuối năm rồi. Mà anh cũng không rõ là tháng mấy. Anh hi vọng là họ có đủ đồ ăn để vượt qua những dãy núi nhưng cũng không thể nói trước được. Đoạn đèo kia cũng phải gần hai nghìn mét và sẽ rất lạnh. Anh vẫn nói với thằng bé rằng mọi thứ phụ thuộc vào việc họ có đến được vùng ven biển không nhưng khi rảo bước trong đêm tối, anh biết tất cả những gì anh nói đều là vô nghĩa. Rất có thể họ sẽ bỏ mạng ở những dãy núi này. Rất có thể.

Họ vượt qua đống tro tàn của một thành phố du lịch rồi theo con đường đi về hướng nam. Những vạt rừng cháy kéo dài hàng dặm. Tuyết rơi sớm hơn anh dự đoán. Không có một con đường, không có một dấu hiệu nào của sự sống. Những tảng đá đen khói có hình thù của những con gấu lờ mờ ẩn hiện trên những đoạn dốc. Anh đứng trên cây cầu đá nơi những dòng nước sền sệt lờ đờ chảy vào một cái hố trũng trước khi chuyển thành những đám bọt nhờ nhờ. Chính nơi đây anh đã từng được nhìn ngắm những con cá hồi vặn mình trong dòng nước, bóng chúng in trên những phiến đá phía dưới. Anh lại tiếp tục đi. Thằng bé lê bước phía sau, tay vịn vào chiếc xe kéo. Hai cha con cứ thế đi theo đoạn đường ray ngoằn ngoèo. Trên núi vẫn âm ỉ các đám cháy. Về đêm họ có thể nhìn thấy ánh sáng màu cam thẫm từ những đám cháy này. Trời ngày một lạnh nhưng họ nhóm lửa cả đêm và để những đống lửa vẫn còn đang cháy lại phía sau khi khởi hành vào buổi sáng. Chân hai cha con được quấn bao tải buộc chặt bằng dây thừng. Bây giờ tuyết mới chỉ phủ có vài centimet nhưng nếu tuyết phủ dày hơn họ sẽ phải bỏ lại chiếc xe kéo. Việc đi lại đã bắt đầu khó khăn hơn. Anh thường xuyên phải dừng lại để nghỉ. Quay lưng lại phía thằng bé, hai tay chống gối, cả người anh còng xuống vì cơn ho dữ dội. Khi đứng thẳng được lên, hai mắt anh đỏ hoe. Mờ mờ trước mắt anh là một màn sương màu máu trên nền tuyết xám xịt.

Họ hạ trại cạnh một khối đá. Anh dùng tấm vải nhựa và những chiếc cột dựng tạm một cái lều. Sau khi nhóm lửa, hai cha con chất củi thành đống ở đó để đốt suốt đêm. Trước đó họ đã lượm rất nhiều những cành độc cần vương trên tuyết. Hai cha con quấn chặt người trong chăn ngồi nhìn đống lửa và uống nốt chỗ ca-cao mà họ bới được trong đống rác trước đó vài tuần. Tuyết lại rơi. Những bông tuyết nhẹ bẫng nổi bật trong bóng đêm. Anh lơ mơ ngủ trong chiếc chăn ấm. Bóng thằng bé trùm qua người anh. Nó đang cời đống lửa. Những tàn lửa bay lên rồi tắt ngấm trong bóng đêm. Không phải mọi lời trăn trối đều chân thật. Những tàn lửa trông vẫn rất sống động dù bị hắt ra khỏi đống lửa.

Anh tỉnh dậy vào buổi sáng. Đống lửa đã tàn. Anh bước ra phía ngoài đường. Mọi thứ bừng sáng như thể mặt trời cuối cùng đã xuất hiện. Tuyết vàng ệch và tan chảy. Đám cháy rừng đang lan theo vạt rừng bị cháy phía trên. Lửa sáng rực lung linh chói lòa cả vùng đất u ám. Trời rất lạnh nhưng anh đứng đó rất lâu. Màu sắc của ánh lửa làm thức dậy trong anh một điều gì đó mà anh đã quên từ lâu. Phải ghi lại. Phải nhớ lại những điều đau khổ. Phải khắc ghi chúng trong đầu.

Trời ngày một lạnh hơn. Không có bất kì một thứ gì chuyển động trên không trung. Mùi gỗ cháy nồng nặc khắp nơi. Anh đẩy chiếc xe kéo trên nền tuyết. Mỗi ngày vài dặm. Anh không biết là còn bao xa mới lên tới đỉnh. Hai cha con ăn rất ít và luôn bị đói. Anh nhìn xuống vùng đất phía dưới. Xa xa hiện ra một con sông. Họ phải đi bao xa nữa?

Trong giấc mơ, anh thấy nàng ốm và thấy mình săn sóc nàng. Giấc mơ mang màu sắc của sự hi sinh, tận tụy nhưng anh thì nghĩ khác. Anh đã không thể chăm sóc nàng và nàng đã chết trong bóng đêm cô đơn. Thế thôi. Không hề có một giấc mơ nào khác. Không có gì để kể nữa.

Trên con đường này không còn những người do Chúa đưa tới nữa. Họ đã biến mất mang theo thế giới này. Chỉ còn lại mình ta. Cái gọi là không bao giờ khác thế nào với không bao giờ trong quá khứ?

Những đêm mịt mùng không ánh trăng giờ cũng chỉ bớt mịt mùng đi một chút. Ban ngày mặt trời xoay vòng quanh trái đất giống như một bà mẹ khổ đau cầm chiếc đèn cầy.

Bình minh ló dạng. Trên vỉa hè là cả đám người quần áo cháy xém, trông giống như những kẻ tự vẫn tập thể nhưng không thành của một giáo phái nào đó. Sẽ có những kẻ khác giúp họ. Những vạt rừng cháy ròng rã suốt một năm hòa với tiếng cầu kinh lọan nhịp, tiếng thét gào của những người bị giết. Ban ngày người ta thấy những xác chết bị xuyên qua những cái cọc rải suốt con đường.

Họ đã làm gì? Anh nghĩ trong lịch sử của thế giới này có lẽ có nhiều sự trừng phạt hơn so với tội lỗi mà người ta mắc phải.

Không khí ngày càng loãng. Anh nghĩ họ đã gần lên đến đỉnh rồi. Có lẽ là ngày mai. Ngày mai đến rồi lại trôi đi. Tuyết không rơi nữa nhưng lớp tuyết trên mặt đường đã dày tới hơn chục centimet. Việc đẩy xe qua những đoạn dốc là vô cùng khó khăn. Anh nghĩ là hai cha con phải vứt lại chiếc xe. Nhưng họ có thể mang được bao nhiêu đồ đây? Anh đứng nhìn những sườn dốc trơ trọi. Tàn tro rơi phủ kín đen mặt tuyết.

Nhìn từ các đoạn đường cong thì con đào vắt ngang qua núi trông có vẻ rất gần. Một buổi tối anh dừng lại, nhìn quanh và nhận ra nó. Mở chiếc khóa cổ trên áo choàng, bỏ mũ ra xong, anh đứng đó lắng nghe. Từ trên nhìn xuống có thể thấy bãi đổ xe vắng tanh. Thằng bé đứng bên cạnh anh. Cũng tại nơi này anh đã đứng cạnh cha mình trong một ngày đông xa lắm rồi. Gì đó, cha? Thằng bé hỏi.

Một con đèo. Đúng nó rồi.

Sáng hôm sau họ lại hối hả lên đường. Trời rất lạnh. Về chiều tuyết bắt đầu rơi nên hai cha con dừng chân sớm hơn thường lệ. Họ dùng miếng vải nhựa dựng tạm một cái lán nhỏ rồi cả hai co ro trong đó nhìn tuyết rơi trên đóng lửa. Buổi sáng tuyết không rơi nữa nhưng mặt đường đã dày thêm vài phân. Tĩnh lặng quá. Có thể nghe được nhịp tim đập của hai cha con. Anh bỏ thêm củi vào đống lửa đã lịm rồi thổi bùng nó lên. Sau đó, anh lê từng bước nặng nề qua những đống tuyết đến chỗ chiếc xe kéo để đào nó lên. Anh kiểm tra lại đống đồ hộp rồi quay lại bên đống lửa. Hai cha con ăn những chiếc bánh quy cuối cùng với ít xúc xích. Anh tìm thấy một nửa gói ca cao còn lại trong ngăn của chiếc ba lô. Anh pha cho thằng bé một cốc rồi rót cho mình một ít nước nóng. Thằng bé nói:

Cha đã hứa là sẽ không làm như thế nữa mà.

Làm cái gì?

Cha biết mà.

Anh lại đổ chỗ nước nóng vào cái nồi rồi san một ít ca cao từ cái cốc của thằng bé sang cốc của mình. Xong anh trao lại cái cốc cho nó.

Lúc nào con cũng phải để ý đến cha – thằng bé nói.

Cha biết.

Nếu đến một lời hứa nhỏ mà con cũng không giữ được thì con cũng sẽ không thực hiện những lời hứa lớn. Cha từng nói với con như vậy mà.

Cha biết. Nhưng cha sẽ không thất hứa.

Suốt cả một ngày họ lê theo con dốc dọc nguồn nước về hướng nam. Chiếc xe kéo ì ra ở những chỗ tuyết đầy. Anh vừa kéo chiếc xe vừa mở đường. Họ đã có thể tìm thấy thứ gì đó để làm một chiếc xe trượt tuyết. Một biển báo bằng kim loại hay một tấm lợp mái nhà. Những thứ quẩn quanh chân hai cha con đã ướt sũng và họ cảm thấy lạnh buốt suốt cả ngày. Anh dựa vào chiếc xe kéo để lấy lại sức còn thằng bé thì đứng đợi. Có tiếng kêu răng rắc gẫy gọn từ trên núi. Rồi lại một tiếng khác nữa. Cây đổ. Không sao đâu con, anh nói. Thằng bé đứng nhìn những thân cây chết dọc hai bên đường. Không sao đâu con. Sớm hay muộn thì tất cả cây trên thế giới này cũng sẽ đổ hết. Nhưng sẽ không đè lên người cha con mình đâu.

Sao cha biết?

Cha cũng chỉ biết thế thôi.

Họ vẫn đi đến chỗ những thân cây vắt ngang qua con đường mà hai cha con đã phải dỡ đồ khỏi xe để mang qua gầm chiếc xe tải rồi sau đó lại phải chất đồ lên xe ở phía bên kia. Thằng bé tìm thấy những đồ chơi mà nó đã quên khuấy mất là mình có. Nó để chiếc xe tải đồ chơi màu vàng lên trên tấm vải nhựa rồi hai cha con lại lên đường.

Họ dựng lán trên một khoảnh đất bên bờ một dòng suối đã đóng băng. Gió đã thổi bay tàn tro khỏi mặt băng màu đen. Dòng suối trông giống như một con đường đất bazan ngoằn ngoèo chảy qua khu rừng. Hai cha con lượm củi ở phía bắc của con dốc, nơi khô ráo hơn. Họ kéo nguyên cả những thân cây vê chỗ chiếc lán rồi nhóm lửa. Hai cha con chàng tấm vải nhựa rồi treo quần áo ướt lên những cái cọc để hong khô và khử mùi. Sau đó họ cởi hết quần áo và quấn mình trong chăn. Người đàn ông áp chân đứa bé vào bụng mình để sưởi ấm chó nó.

Buổi đêm thằng bé thức dậy khóc thút thít. Anh ôm chặt nó trong lòng. Nín đi con, sẽ ổn thôi, anh nói.

Con gặp ác mộng.

Cha biết.

Con có phải kể cho cha nghe không?

Nếu con muốn.

Con có một con chim cánh cụt và khi cha lên dây cốt, nó lạch bạch đi rồi, nó còn vỗ cánh phành phạch nữa. Và cha con mình ở trong ngôi nhà mà chúng ta ở hồi trước. Rồi con chim cánh cụt bước đi quanh góc nhà mà chẳng cần ai lên dây cốt cả. Con sợ lắm.

Ổn rồi con.

Nhưng trong giấc mơ con thực sự rất sợ.

Cha biết. Có những giấc mơ rất đáng sợ.

Nhưng tại sao con lại mơ như vậy?

Cha không biết. Nhưng giờ thì ổn rồi. Cha sẽ cho thêm củi vào lửa. Con đi ngủ đi.

Thằng bé không trả lời. Nhưng rồi nó lại lẩm bẩm “rõ ràng là không ai lên dây cốt mà”.

Mất bốn ngày hai cha con mới thoát khỏi vùng đất ngập tuyết đó nhưng vẫn còn những đoạn đường cong phủ tuyết. Con đường bắt đầu ngả sang màu đen ẩm ướt. Hai cha con lần theo một hẻm núi sâu và ở phía sâu dưới kia trong bóng tối là một con sông. Họ dừng lại dỏng tai nghe.

Bên kia hẻm núi là những vách đá cheo leo, những cái cây đen kịt bám chặt lấy chúng. Tiếng rì rào của con sông cũng lắng xuống. Rồi nó lại nổi lên. Một cơn gió lạnh thổi lên từ vùng đất phía dưới. Hai cha con đi mất một ngày mới đến được chỗ con sông.

Họ để chiếc xe kéo một chỗ rồi đi qua khu rừng. Có tiếng ầm ầm vang lại từ phía con sông. Tiếng của thác nước đổ từ một vách đá cao hơn hai chục mét qua màn sương đục xuống một cái hồ. Họ có thể ngửi thấy mùi nước và cảm nhận được cái lạnh bốc lên từ đó. Những viên sỏi ẩm ướt. Anh đứng nhìn thằng bé. Ôi chao, thằng bé nói. Nó không thể rời mắt khỏi thác nước.

Anh ngồi xuống bốc một nắm sỏi đưa lên mũi ngửi rồi lại thả cho chúng rơi loảng xoảng. Những viên sỏi được mài nhẵn nhụi tròn vo như những hòn bi ve lẫn với những viên hình trụ có vân và sọc. Thằng bé bước tới rồi cũng ngồi bệt xuống lấy tay vục dòng nước đen ngòm.

Cái thác đổ đúng vào giữa hồ. Những vòng nước tròn đặc quánh lan tỏa. Hai cha con đứng cạnh nhau người này hét lên hỏi người kia.

Có lạnh không?

Có. Lạnh lắm cha ạ.

Con muốn xuống nước không?

Con không biết.

Xuống nhé.

Có sao không cha?

Không. Xuống đi con?

Anh cởi chiếc áo choàng vứt xuống đám sỏi. Thằng bé đã đứng dậy. Hai cha con cởi quần áo. Nó xanh xao và run rẩy. Nó gầy quá. Trái tim anh thắt lại. Anh nhảy ào xuống nước, ngóp đầu lên, thở hổn hển rồi quay lại phía thằng bé.

Nước có ngập đầu con không cha?

Không. Xuống đây.

Anh quay đầu bơi về phía dưới thác nước, để dòng nước ầm ầm đổ xuống đầu. Thằng bé đã ra đến chỗ nước ngập ngang thắt lưng rồi nhảy. Anh quay lại ôm lấy thằng bé nâng cho nó nổi trên mặt nước. Thằng bé thở hổn hển, tay đập nước tung tóe. Tốt lắm, Tốt lắm, người cha nói.

Hai cha con vừa mặt quần áo vừa run cầm cập. Họ theo con đường mòn đi ngược lên phía trên của con sông rồi men ra phía vách đá để xem con sông kết thúc chổ nào. Anh giữ chặt tay thằng bé còn mình thì rướn người ra phía miệng vực. Con sông chảy men theo mép đá rồi đổ thẳng vào cái hồ phía dưới. Toàn bộ con sông. Thằng bé bám chặt tay anh.

Dài quá cha nhỉ.

Hai cha con đi xuyên qua khu rừng. Ánh sáng nhạt dần. Họ đi dọc theo con sông, men theo những vùng đất ẩm ướt, len lỏi giữa những thân cây khổng lồ đã chết khô. Một vùng rừng phía nam đã từng rất màu mỡ. Nhân sâm? Những nhành cây héo khô của cây đỗ quyên bện chặt vào nhau. Anh dừng lại. Có cái gì đó trong đám lá cây mục lẫn tàn tro. Anh gạt đám lá sang một bên. Cả một khóm, khô, nhăn nhúm. Anh bứt lấy một cái đưa lên miệng ngửi rồi cắn thử một miếng nhỏ để nhai.

Gì đó cha?

Nấm moscela.

Nó là cái gì? Ăn được không cha?

Được. Con thử xem.

Có ngon không cha?

Cứ thử xem.

Thằng bé đưa lên ngửi, cắn một miếng rồi nhai. Nó nhìn người cha rồi nói: Ngon lắm cha ạ.

Hai cha con nhổ đám nấm. Anh bỏ những cây nấm nhỏ trông rất lạ mắt này vào chiếc mũ áo của đứa bé. Họ đi một quãng dài quay lại con đường dẫn về chỗ họ để chiếc xe kéo. Hai cha con sau đó dựng lán bên cạnh hồ gần chỗ thác nước. Họ rửa sạch chỗ nấm rồi để trong một cái nồi cho ngấm nước. Lúc anh nhóm được lửa thì trời cũng đã tối. Anh thái một nhúm nấm bỏ vào chiếc chảo cùng một ít mỡ lợn rồi đun sôi. Thằng bé ngồi nhìn. Nó nói, nơi này được đấy cha.