Trí tuệ tài chính: Một cách học mới

BẠN LÀ NGƯỜI THÔNG MINH

Trước tiên hãy để tôi nói thẳng một điều: Bạn là người thông minh! Tôi chỉ muốn chắc chắn là bạn đã biết điều này từ lâu rồi. Khi tôi lớn lên, cha tôi luôn bảo rằng mọi người sinh ra đời đều đã có sẵn trí thông minh – rằng mọi đứa trẻ đều có tài năng bẩm sinh. Tôi yêu thích ý tưởng này. Ngay cả không phải lúc nào tôi cũng học tốt ở trường, nhưng tôi cũng biết lý do tôi học không tốt. Không phải là tôi ngu dốt. Tôi chỉ học bằng một cách khác với cách dạy mà những thầy cô ở trường mong đợi ở tôi.

Cha tôi luôn bảo tôi phải có thái độ học tập nghiêm túc. Ông dạy tôi phải tìm tòi cách học tốt nhất cho mình. Nếu tôi học không tốt, tôi có thể bị đuổi ra khỏi trường trung học và không thi vào đại học được. Có lẽ tôi đã không chuẩn bị gì cho cuộc sống tài chính của mình. Và có lẽ tôi đã không tự tin để trở thành tôi của ngày hôm nay.

Chúng ta có cách học khác nhau. Điều quan trọng là chúng ta tìm ra được cách học tốt nhất cho mình. Khi bạn làm được điều này, bạn sẽ phát hiện ra năng khiếu bẩm sinh của mình.

Thiên tài là một cá nhân rất thông thạo ở một lĩnh vực nào đó. Nhưng một thiên tài không nhất thiết phải là người biết tất tần tật. Thật vậy, thiên tài luôn có một khả năng đặc biệt tỏng một lĩnh vực nào đó, trong khi những người khác không có hoặc có khả năng trung bình.

Bạn có biết là Albert Einstein, người phát minh ra thuyết tương đối (E=mc2), chưa bao giờ học giỏi ởường? Lúc nhỏ ông không giỏi nhớ mọi thứ (khả năng học thuộc lòng), nhưng lớn lên ông trở thành một trong những nhà toán học vĩ đại nhất mọi thời đại. Não của ông tập trung vào ý tưởng hơn là sự kiện. Ông nói rằng, sự kiện có thể tìm thấy trong sách vở, vì vậy ông không bao giờ có cảm giác cần chứa những sự kiện trong đầu. Ông muốn cái đầu của mình phải sáng sủa để suy nghĩ sáng tạo.

Trường học bắt chúng ta phải nhớ các sự kiện trong đầu, nhưng khi chúng ta ra trường, thường chúng ta chỉ cần biết nguồn của những sự kiện đó để có thể tìm kiếm hay biết người mà chúng ta có thể gọi điện để hỏi khi chúng ta cần đến!

Cách đánh giá kết quả học tập ở nhà trường chưa thực sự thể hiện được chúng ta thông minh cỡ nào hay chúng ta có thể thành công ra sao trong cuộc sống trong tương lai. Cách chúng ta thể hiện ở trường thường chỉ nhằm đánh giá khả năng làm tốt các bài kiểm tra và bài thi như thế nào? Nó không phải là thước đo thật sự tài năng chúng ta có từ lúc mới sinh ra.
MỌI NGƯỜI SINH RA ĐÃ LÀ MỘT THIÊN TÀI

Lấy cuốn nhật ký của bạn ra và viết xuống tên mười người bạn biết. Nếu viết được 20 tên càng tốt. Có thể là người trong gia đình, bạn bè và thầy cô của bạn. Đặt tên bạn ở đầu danh sách. Kế bên mỗi tên, bạn ghi điểm nổi bật của người đó, không câu nệ điểm nổi bật đó là gì. Bạn có một người bạn mà không thể nào ngồi yên và luôn nhịp chân theo một nhịp trong đầu anh ta? Viết tất cả xuống. Chị của bạn có thể dùng bút chì để giải ô chữ trong vòng 10 phút mà không cần tham khảo bất cứ nguồn tài liệu nào? Cũng viết xuống luôn. Bạn có thể khắc phục bất kỳ sự cố nào xảy ra với máy tính của bạn? ết xuống.

Cách làm này sẽ giúp ích cho bạn. Đó là lần đầu tiên trên con đường tài chính mà bạn được yêu cầu nhìn ra những thứ mà trước đây bạn không nhìn thấy – nhìn bằng “đôi mắt mới”. Nhìn thấy tài năng của người khác mà trước đây bạn chưa thật sự nhìn thấy sẽ dẫn đến việc bạn nhìn thấy tài năng của mình. Biết được điểm mạnh của bạn là bước đầu tiên vươn tới thành công. Biết cách phát hiện ra điểm mạnh của người khác cũng là một kỹ năng tuyệt vời, vì qua đó bạn có thể hình thành được một nhóm đáng tin cậy và trung thành, đặc biệt rất quan trọng nếu bạn muốn gầy dựng doanh nghiệp riêng hay trở thành nhà đầu tư trong tương lai.
HUYỀN THOẠI VỀ IQ VÀ TRÍ TUỆ

Tôi nhớ là thỉnh thoảng ở trường, có những ngày chúng ta được cho làm một số bài kiểm tra. Những bài kiểm tra này được xem là “chuẩn mực”. Tôi thường rối bời vì suy nghĩ đó. Mỗi một người là duy nhất, vậy cớ gì chúng ta lại được đánh giá bằng cái cách đó chứ? Sự thật là không có hai người hoàn toàn giống nhau.

Về sau tôi mới biết những bài kiểm tra này là để đánh giá chỉ số thông minh (IQ). Chỉ số thông minh được cho là tượng trưng cho khả năng của con người trong việc tiếp thu những sự kiện, kỹ năng và ý tưởng. Nhưng IQ của một người có thể tóm tắt lại như sau: Đó là con số thể hiện mối quan hệ giữa “tuổi trí tuệ” (được đo bằng bài kiểm tra chuẩn) và tuổi đời. Sau đó lấy kết quả này nhân với 100, ta được chỉ số thông minh (IQ). Khi lớn lên tôi mới thấy nhiều người nghĩ rằng IQ không đổi trong suốt cuộc đời con người. May mắn thay, ý nghĩ như vậy đã>

Tôi đã dành nhiều năm đọc sách và nghiên cứu về trí tuệ, đặc biệt là về cách học của con người. IQ có thể có liên quan đến học thuật, nhưng nó cũng liên quan đến những thứ khác nữa, thể thao chẳng hạn. Hồi nhỏ tôi có IQ bóng chày rất cao. Bạn tôi, Andy, có IQ học thuật rất cao. Ở trường Andy học hành rất dễ dàng vì cậu ta học bằng cách đọc sách. Còn tôi học bằng cách làm (thực hành) trước, sau đó mới tìm tài liệu đọc sau. Một cách thức thích hợp cho Andy và một cách thức tốt cho tôi. Mỗi chúng tôi đều có cách thức thành công riêng của mình.
MỖI NGƯỜI CÓ MỘT CÁCH HỌC ĐẶC BIỆT
Hồi đó trong những bài kiểm tra IQ ở trường, chỉ có một dạng tài năng được đánh giá: năng khiếu hay tài năng về mặt ngôn ngữ. Nhưng như thế nếu một người không phải là người giỏi ăn nói thì sao? Tôi đặc biệt không thích đọc, có phải điều đó có nghĩa là tôi được gắn cho IQ thấp? Ngày nay, câu trả lời là không. Năm 1983, nhà tâm lý học Howard Gardner đã cho ra đời cuốn sách Frames of Mind (Khung trí tuệ). Trong quyển sách ông ta cho biết có bảy dạng tài năng khác nhau, chứ không phải có một. Ông cũng khẳng định rằng IQ của con người có thể thay đổi.

Danh sách các dạng tài năng của Tiến sĩ Gardner, được ông gọi là những cách học, đã tạo ra một bản đồ chỉ dẫn cách học những kỹ năng mới và nắm bắt thông tin, cho dù đó là khoa học vũ trụ, may vá hay kiến thức tài chính.
CÁCH HỌC CỦA BẠN LÀ GÌ?

Hãy đọc danh sách bên dưới. Khi đọc, bạn chú ý xem những phương pháp nào gần giống với cách học của bạn nhất. Khoanh tròn con số phù hợp với mỗi cách học: 1 là khác cách học của bạn nhất, 5 là gần giống cách học của bạn nhất.

Đây không phải là bài kiểm tra. Tôi nhắc lại: Đây không phải là bài kiểm tra! Không có câu trả lời hay/dở, không có điểm cao/thấp. Đây chỉ là cách để bạn thoải mái nghĩ về cách học của mình.

Tài năng về ngôn ngữ. Nếu trong ba lô bạn lúc nào cũng có một quyển sách, khoanh số 5. Loại tài năng này gắn với khả năng đọc, viết, và sử dụng ngôn ngữ. Nó còn được gọi là “thông minh ngôn ngữ”.
1 2 3 4 5

Tài năng về toán học. Nếu bạn là loại người có thể làm toán nhẩm trong đầu, khoanh số 5. Dạng tài năng này được tìm thấy ở những người nắm bắt con số và dữ liệu dễ dàng. Họ cũng thường là những nhà tư tưởng có đầy đủ lý trí và bình tĩnh.
1 2 3 4 5
Tài năng về không gian. Nếu bạn thích vừa nghe thầy cô giảng bài vừa viết vẽ nghuệch ngoạc, hay nếu bạn luôn nhìn thấy những hình ảnh đẹp đáng được ghi hình lại, khoanh số 5. Loại tài năng này được dùng để nhìn ra những mẫu mã, thiết kế, và không gian – và được tìm thấy ở nghệ sĩ, kiến trúc sư, biên đạo múa, những người có thể mường tượng ra vật hai, ba chiều hay sự kiện và biến nó thành thật.>
Tài năng về âm nhạc. Có phải bạn đang gõ cây bút chì hay ngón tay lên bàn? Nếu vậy, khoanh số 5. Loại tài năng này đặc biệt gắn với âm thanh, giai điệu và sự nhịp nhàng.
1 2 3 4 5

Tài năng về thể chất. Nếu bạn thích môn Thể dục ở trường, hay nếu căn phòng của bạn giống như một cửa hàng bán dụng cụ và trang phục thể thao, bạn có tài năng về thể chất – loại người nhận thức được cách tốt nhất để “sử dụng” cơ thể, như nhiều vận động viên và vũ sư.
1 2 3 4 5
Tài năng về cách xã giao. Bạn không cần nỗ lực nhiều trong các mối quan hệ (khoanh số 5) hay những mối quan hệ dường như lúc nào cũng phức tạp (khoanh số 1)? Bạn luôn luôn (hay không bao giờ) biết được suy nghĩ của bạn bè – hay bạn lưng chừng ở giữa? Loại tài năng này gắn với cách con người tạo mối quan hệ với người khác, thường được gọi là “những con người thông minh”.
1 2 3 4 5

Tài năng về nội tâm. Nếu tài năng về cách xã giao là thành “những con người thông minh”, tài năng này là khả năng đương đầu với nội tâm và cách suy diễn từ nội tâm. Nó còn được gọi là trí tuệ cảm xúc, bởi vì nó gắn với cách chúng ta xử lý cảm xúc, như sợ hãi hay giận dữ. Bạn có hiểu được phản ứng của bạn trong những tình huống khó khăn và có thể điều khiển được chúng? Bạn có suy nghĩ trước khi cãi lại? Bạn có kiên nhẫn với những khuyết điểm của mình và bạn có chăm chút
1 2 3 4 5
Gần đây tiến sĩ Gardner có đưa ra một loại tài năng thứ tám:

Tài năng hiểu biết về thiên nhiên, vạn vật. Mô tả sự nhạy cảm của con người đối với thế giới xung quanh. Nếu bạn thích các hoạt động ngoài trời vào cuối tuần hay tham gia các đội nhóm ở trường hay khu phố hoạt động vì môi trường, khoanh số 5.
1 2 3 4 5
Tôi đã nói chuyện nhiều với một nhà tâm lý đang dạy môn học sáng tạo ở Đại học Arizona State University về những kiểu học khác nhau và hiệu quả của chúng trong việc đạt được thành công cá nhân hay thành công về tài chính. Nghe suy nghĩ của bà, tôi đã thêm vào một loại tài năng nữa:

Tầm nhìn. Để xác định ai là chủ, ai là người làm công. Những nhà lãnh đạo tài ba thấy được toàn cảnh tình huống và có hành động ứng phó kịp thời. Winston Churchill, Thủ tướng Anh trong thế chiến thứ hai, là một trong những nhà lãnh đạo vĩ đại nhất thế giới chống lại Đức quốc xã ngay từ những ngày đầu tiên. Qua đó cho thấy như thể ông thấy được điều tồi tệ nhất có thể xảy ra nếu bọn Đức quốc xã nắm quyền. Bạn nào có quả cầu bằng thạch anh (để bói),
khoanh số 5.
1 2 3 4 5
Qua những con số bạn đã khoanh tròn, bạn có thấy được cách học thích hợp của mình chưa? Bạn đánh giá mình có tài năng nào cao nhất

Nếu bạn đánh giá tài năng về ngôn ngữ của mình 4 hay 5, chắc chắn bạn khá thoải mái với cách học đọc và viết của bạn. Nếu bạn xếp tài năng về thể chất, âm nhạc, hay tài năng hiểu biết về thiên nhiên và vạn vật là 4 hay 5, rất có thể bạn sẽ thành công trong việc “học bằng cách thực hành” – thông qua hình thức đào tạo tại chỗ như thực tập hay tham gia các đội nhóm ở trường hay của cộng đồng. Nếu bạn đánh giá 4 hay 5 cho tài năng về toán học và không gian, bạn có thể học nhanh bằng hình vẽ, biểu đồ, đồ thị, xây dựng mẫu mã, hay thực hành bằng tay. Nếu bạn đánh giá 4 hay 5 cho tài năng về cách xã giao hay ngôn ngữ hay tầm nhìn, bạn có thể học tốt bằng cách trao đổi với bạn bè hay những người lớn về kinh nghiệm của họ, hay bằng cách tranh luận, hay trình diễn. Bạn sẽ thấy tài năng về nội tâm hữu ích trong bất kỳ loại đào tạo nào, vì nó sẽ giúp bạn giữ vững kiên nhẫn và lòng tự trọng khi đối mặt với thử thách.

Bạn có thể xếp mình cao trong vài lĩnh vực. Điều này có nghĩa là bạn sẽ thoải mái “trộn lẫn và kết nối” các hoạt động khác nhau, hữu ích cho cách học của bạn.

Nhưng lỡ bạn không xếp mình cao trong bất kỳ loại nào thì sao? Bạn phải chịu số phận bi đát? Không hề đâu. Bài tập này được thiết kế chỉ để giúp bạn bắt đầu nghĩ về cách bạn suy nghĩ. Những người nghĩ về tương lai, những người có “tầm nhìn” chẳng hạn, rất có khả năng trở thành những nhà quản lý kinh tế giỏi. Nhưng điều đó không có nghĩa là ngay bây giờ họ phải như vậy. Nếu ngay bây giờ bạn cảm thấy mình không có tầm nhìn gì cả, đừng lo lắng. Bạn có thể “thành công” lớn ở bất cứ lĩnh vực nào nếu bạn quyết tâm luyện tập trí óc của mình, giống như cách người cha giàu dạy tôi làm hồi nhỏ.

Nếu bạn có thế mạnh ở một loại tài năng hơn những tài năng khác, có nhiều thứ bạn có thể làm để cân bằng. Dưới đây là một số gợi ý. Bạn có nảy ra được ý tưởng nào không>
Thảo luận về vấn đề tiền bạc ở nhà và với bạn bè để
phát triển tài năng về ngôn ngữ và tài năng về xã giao.

Đọc tài liệu về tiền bạc! Có rất nhiều tạp chí viết về vấn đề tiền bạc và tài chính chỉ cho bạn biết cách đồng tiền hoạt động trong cuộc đời thực. Bạn càng nắm rõ cách những chuyên gia quản lý và đầu tư tiền của họ, bạn càng có cảm hứng về quản lý tiền của chính bản thân bạn. (Tài năng về ngôn ngữ và toán học)

Viết về tiền bạc. Dùng cuốn nhật ký của bạn để khai thác những ý tưởng về vai trò của đồng tiền trong cuộc sống hiện tại và trong tương lai của bạn. (Tài năng về ngôn ngữ, nội tâm và tầm nhìn)

Nếu cha mẹ cho bạn khoản tiền trợ cấp, nhận nó
một cách nghiêm túc. Xem nó như một phần thu nhập của bạn. Lập hóa đơn gởi lại cha mẹ bạn. Đề ra cách để có nó và đầu tư nó. Quản lý tốt tiền của bạn chứ đừng xem khoản tiền trợ cấp là của bố thí. (Tài năng về toán học và xã giao)

Tự kiểm tra sổ sách. Một tuần một lần, kết toán sổ sách xem tiền bạn đã dùng vào chuyện gì. (Tài năng về toán học)

Quyết tâm trở nên có trách nhiệm với tương lai.

Có thái độ tích cực đối với tiền bạc. Mường tượng ra tương lai của bạn. (Tài năng về nội tâm và tầm nhìn)

NGƯỜI CHA GIÀU: HỎI VÀ ĐÁP >NHỮNG CÁCH HỌC NÀO VÀ NHỮNG CÔNG THỨC THÀNH CÔNG NÀO CÓ LIÊN QUAN TỚI CHUYỆN LÀM GIÀU?

Tôi dám cược là nhiều người được bầu chọn là “Dễ thành công nhất” mỗi năm trong kỷ yếu của trường bạn là những người có điểm số cao nhất. Một vài người cuối cùng sẽ thành công, số còn lại thì không. Và điều này là do họ không bao giờ học về tài chính. Nhiều người trong số họ sẽ bị những người như bạn, những người quyết tâm tìm kiếm tự do tài chính qua mặt về mặt của cải. Tìm ra cách học và tài năng của bạn là bước đầu tiên để có sự tự tin – tự tin cho phép bạn nhìn thấy và theo đuổi những cơ hội, và dám mạo hiểm
TÌM CÔNG THỨC THÀNH CÔNG CỦA BẠN
Thật không may, cách học được dạy ở nhà trường không phải lúc nào cũng phù hợp với cách học tốt nhất của bạn. Những cách học của chúng ta – có thể là mối liên kết nhiều cách học – hỗ trợ cho công thức thành công của chúng ta.

Trở lại ví dụ của bạn tôi, Andy, và tôi. Như tôi đã nói, tôi rất thích chơi bóng chày. Tôi có tài năng về thể chất cao. Tôi cũng thích tìm hiểu về thông tin dữ liệu của các cầu thủ. Tôi có tài năng về toán học khá tốt. Sau khi tôi đã tìm hiểu được hết kiến thức về môn thể thao này (từ việc chơi), và tìm hiểu những thông tin về các cầu thủ (từ những đứa trẻ khác), tôi mới quay sang tìm sách để tra cứu thông tin. Cách này, thực hành trước rồi mới tìm tài liệu để bổ sung thông tin, đã trở thành công thức thành công của tôi – công thức mà tôi đang áp dụng ngày nay.

Công thức thành công của Andy bạn tôi thì bắt đầu từ sách vở. Điểm mạnh của cậu ta là ngôn ngữ và lời nói. Trước khi làm bất cứ thứ gì cậu cũng thích đọc và nghiên cứu tài liệu trước. Cậu ta có thể đã trở thành người quản lý giỏi cho đội bóng chày trong khi tôi có thể đã trở thành một cầu thủ xuất sắc. Chúng ta đều rất khác nhau và mỗi người chúng ta đều vạch ra cho mình một công thức thành công thích hợp nhất.
PHÁT TRIỂN CHỈ SỐ THÔNG MINH (IQ) TÀI CHÍNH
Có phải bạn đang bắt đầu thấy được là bất cứ nỗi sợ hãi hay những vật cản trở nào bạn gặp phải với tiền bạc của mình có thể ảnh hưởng đến cách học của bạn? Nếu bạn không có tài năng về ngôn ngữ, thì hãy như tôi, học bằng cách làm và quan sát. Những phần sau tôi sẽ nói nhiều hơn về việc học bằng cách làm này, và bạn cũng sẽ thấy một số khái niệm được giải thích qua hình ảnh và biểu đồ. Đọc quyển sách này sẽ giúp bạn phát triển tài năng về nội tâm bằng cách khám phá cả những mục tiêu và nỗi sợ – và xây dựng lòng tự trọng.

Con đường để nâng cao IQ tài chính là làm việc trên những kỹ năng tiền bạc của bạn bằng những tài năng bạn có – và làm việc để giúp những người khác phát triển, qua đó, toàn bộ trí não của bạn hoạt động hết công sức. Thử áp dụng nhiều cách học khác nhau. Lúc đầu có thể khó khăn nhưng sau vài lần bạn cảm thấy mình đã tạo được kết nối tốt.

Lấy quyển nhật ký ra và viết xuống những hoạt động bạn làm sau giờ học và những môn học bạn học tốt ở trường. Có thể sẽ có mối quan hệ giữa những gì bạn làm tốt với những gì bạn thích làm. Bạn cũng có thể thấy có một hai tài năng gì đó từ danh sách bạn viết có liên quan đến các hoạt động của bạn. Đây là những điểm mạnh. Bước tiếp theo sẽ là đưa những điểm mạnh này và tài chính bằng cách tìm ra những cơ hội tài chính.
CÓ NIỀM TIN
Cách tốt nhất để có được thứ mình muốn là tin rằng mình có thể có được. Suy nghĩ có sức mạnh to lớn. Bạn có thể làm được nhiều chuyện nếu bạn quyết tâm sẵn sàng làm.

Đây là vài cách bạn có thể làm để phát hiện ra niềm tin của bạn: Viết một câu nói mô tả suy nghĩ của bạn về vấn đề tiền bạc xuống một tờ giấy hay một tấm thẻ. Có thể nó sẽ như thế này, “Tôi sẽ không bao giờ giàu có.” Dùng tờ giấy hay tấm thẻ đó làm thẻ đánh dấu (trang sách) khi bạn đọc quyển sách này. Đến giữa quyển sách, bạn có thể viết lên đó, “Tôi sẽ giàu có.” Đến cuối quyển sách có thể bạn đã mạnh dạn gạch bỏ hai câu trên và viết, “Tôi giàu có.”

Được rồi, có thể bây giờ bạn chưa giàu có. Điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây là thay đổi tư duy có thể giúp bạn thành công trong nhiều lĩnh vực. Ý định cộng với kiến thức tài chính trong quyển sách này sẽ là một kết hợp tốt cho bạn.
“GÀI SỐ” CHO TRÍ NÃO CỦA BẠN
Nói lớn câu này: “Tôi không thể có được thứ mình muốn.”
Bây giờ đọc lớn câu này: “Làm cách nào để có được thứ tôi muốn?”

Một câu thì làm cắt ngang suy nghĩ của bạn. Một câu thì làm cho trí não bạn “chạy” và bạn phải suy nghĩ. Nếu bạn nói cho tôi nghe câu đầu tiên, tôi sẽ nghĩ là bạn quyết định bạn không cần thứ mình muốn nữa. Nhưng nếu bạn nói, “Làm cách nào để có được thứ tôi muốn?”, tôi sẽ nghĩ là bạn đang rất nghiêm túc muốn tìm kiếm giải pháp. Tôi sẽ xem bạn là người tích cực và mạnh mẽ.

Khi người cha giàu làm cố vấn cho tôi, ông nói, “Trí não của cha ngày càng phát triển hơn vì cha sử dụng nó. Nó càng phát triển, cha càng kiếm được nhiều tiền.” Quyển sách này sẽ “gài số” cho trí não của bạn.