Để Kén Thành Bướm

7. Mạnh hơn sau nghịch cảnh



Với phong cách thi đấu làm say mê khán giả, đội bóng Boston Red Sox đã đoạt chức vô địch World Series năm 2004. Họ còn tạo nên cảm giác kích động đặc biệt bởi cuối cùng đã vượt qua “Lời nguyền Bambino” nổi tiếng.

Hàng loạt vận đen khốc liệt của đội bắt đầu xảy ra vào năm 1920, khi chủ đội bóng bán hợp đồng của Babe Ruth cho đội New York Yankees để lấy tiền dựng một vở kịch cho cô bạn gái ông ta. Bạn cần phải khen ngợi cả một đội bóng chuyên gặp vận rủi lẫn những người hâm mộ của đội nữa. Họ thật xứng đáng. Thậm chí, sau hơn tám mươi năm đối mặt với những rủi ro, thử thách tưởng chừng không thể nào vượt qua được, họ vẫn không bị mất tinh thần và từ bỏ hy vọng. Như nhà triết học thế kỉ thứ 19, Friedrich Nietzsche đã từng viết: “Cái gì không tiêu diệt được ta sẽ làm ta trở nên mạnh mẽ hơn”.

Những khó khăn thử thách trên đời hoặc làm ta chệch hướng chuyển hóa, hoặc giúp ta khám phá dễ dàng nguồn sức mạnh mới. Chẳng hạn, có một dòng văn học thể hiện những triết lí sâu sắc được viết sau chấn song nhà tù. Trong suốt thời kì trung cổ ở châu Âu, sau quyển Kinh Thánh là quyển “Sự giải khuây của Triết học” được Boethius viết trong tù. Thời kì hiện đại, những tác phẩm nổi tiếng ra đời trong ngục tối là: “Linh hồn trên tuyết” của Eldridge Cleaver và “Người anh em ở Soledad” của George Jackson – nhà hoạt động cách mạng Mỹ gốc Phi.

Lúc 17 tuổi, Jackson bị kết tội ăn cắp 71 đô-la ở một trạm xăng. Mặc dù bị oan, ông vẫn phải chịu án tù giam tại nhà tù Soledad ở Salinas, bang California. Bảy năm rưỡi trong mười năm đầu tiên, ông bị giam hãm trong cô đơn. Thay vì suy sụp như nhiều người khác, Jackson trở thành một học giả cách mạng ưu việt, một chiến sĩ cải tổ hệ thống nhà tù – nơi đã giám sát và quản chế người da đen với tình trạng thường xuyên bị ngược đãi, lạm dụng. Sau khi bị kết tội một cách bất công là đã giết chết một viên cai ngục người da trắng, ông bị tử hình. Tuy vậy, ông đã sống một cuộc đời vô cùng ý nghĩa.

Nelson Mandela có một trải nghiệm rất khác biệt trong quan hệ với những người cai ngục, không phân biệt giữa bạn và thù. Ông đối xử với họ bằng sự tôn trọng đặc biệt và cuối cùng, ông đã nhận được sự tôn kính từ họ. Khi trở thành tổng thống, Mandela đã mời những viên cai ngục thân thiết với ông đến dự lễ nhậm chức, như để minh chứng rằng: sự tha thứ và lòng nhân ái có thể bắc cầu cho những khoảng cách tưởng chừng không thể vượt qua.

Một trong những lí do khiến trẻ em thích các câu chuyện thần thoại và cổ tích là vì kết cục cái thiện luôn thắng cái ác. Những câu chuyện chúng ta nghe từ bé trở thành nền tảng đạo đức của chúng ta sau này. Dưới đây là hai câu chuyện mà chúng tôi thích nhất, giúp chúng tôi vượt qua mọi bất hạnh, nghịch cảnh trong đời. Bạn có thể kể cho bạn bè cùng nghe để mỗi khi gặp khó khăn, thách thức, họ sẽ nhớ đến thông điệp này.

Câu chuyện thứ nhất nói về niềm tin và sự bền chí của chú ếch xanh bị rớt vào xô kem. Thành xô trơn trợt, không có chỗ nào để bám vào nên ếch ta bị mắc kẹt. Nhưng chú ếch nhỏ này thật can đảm. Điều duy nhất chú có thể làm để khẳng định sự sống là bơi, mặc dù rõ ràng chú không có hy vọng được cứu giúp. Chú bơi, bởi bản chất của chú là không dễ đầu hàng số phận. Sau nhiều giờ bơi vòng quanh, chú kiệt sức và cận kề cái chết. Vào đúng khoảnh khắc tưởng chừng tuyệt vọng, đôi chân sau của ếch bỗng chạm vào một vật gì đó cưng cứng, chú đạp mạnh và nhảy vọt ra ngoài một cách an toàn. Thời gian bơi của chú ếch đã đủ để khuấy kem thành bơ.

Câu chuyện thứ hai xảy ra vào thời kì trung cổ, kể về một cậu bé được cha dẫn đến một lâu đài trong vùng để xin làm người hầu và cậu đã được nhận vào làm trong sự vui mừng khôn tả của người cha. Nếu làm tốt công việc, cậu có thể được thăng chức cận vệ và sau đó trở thành hiệp sĩ.

Một ngày nọ, đang đi dọc theo bờ thành lâu đài, cậu bước ngang qua một hố sâu trên mặt đường lát bằng đá. Những âm thanh rên rỉ đầy bí ẩn và tiếng rít ken két của đá phát ra từ cái hang sâu hoắm bên dưới kích thích sự tò mò của cậu. Thừa dịp thuận lợi, cậu quay trở lại xem xét kỹ cái hang bí ẩn và bắt gặp hai người đàn ông đang thả sợi dây thừng cột một thúng đầy thức ăn.

Cậu bé núp từ đằng xa, đợi cho họ bỏ đi mới mon men đến gần. Những âm thanh rên rỉ và tiếng rít ken két vẫn vang lên. Tò mò nhiều hơn là sợ, cậu bé chui xuống hang bằng chính cái thúng mà hai người kia bỏ lại. Khi quen dần với bóng tối, cậu bé giật nảy mình khi trông thấy một cặp mắt màu xanh lơ đang chăm chú nhìn cậu. Đôi mắt của một người đàn ông vạm vỡ mặc khố, mái tóc bạc dài dũng mãnh và bộ râu bù xù. Vật duy nhất ở đáy hang là khối đá to, dường như không thể nào dịch chuyển được.

Người có đôi mắt màu xanh đó chính là anh của vị vua đang trị vì đất nước. Thật ra, ông chính là nhà vua hợp pháp đã từng cai trị đất nước này, nhưng người em độc ác đã hạ bệ ông và bí mật giam ông trong nhiều năm.

Vị vua hợp pháp này vẫn sống khỏe, cư xử một cách ôn hòa đúng mực là nhờ khối đá lớn chiếm cả không gian vốn dĩ chật hẹp. Đó cũng là vật cản rất lớn cho cuộc sống vật chất nghèo nàn của ông, và cũng chính khối đá này tạo ra âm thanh ken két mà cậu bé đã nghe. Việc chấp nhận sự thách thức của khối đá và xem nó như người bạn đã giúp cho người đàn ông này rèn luyện thêm sức mạnh và ý chí. Vào lúc ấy, với sự nỗ lực và tài năng, ông đã sẵn sàng trở lại cuộc sống bình thường và đoạt lại ngai vàng.

Cuối cùng, nhà vua thoát khỏi hang sâu và lấy lại ngai vàng, còn người em thì bị phế truất và ném vào tù. Thông điệp ý nghĩa nhất của câu chuyện là tận trong sâu thẳm mỗi chúng ta đều chứa đựng một đức tính cao quý, được trui rèn và được phóng thích nhờ vào mối liên kết với những thách thức trong đời, nếu chúng ta biết sử dụng chúng để tạo nên sức mạnh mới.

Trong chương trước, chúng tôi có đề cập đến việc nghiên cứu về những con người từng trải, chịu đựng được căng thẳng và thành công trong suốt quá trình thay đổi. Có được kết quả đó là do họ đã xem mọi trở ngại khó khăn như là những thử thách để học hỏi và phát triển. Suy ngẫm về thái độ của bạn đối với những chướng ngại trong đời là rất có ích, bởi qua đó bạn có thể thấu hiểu câu chuyện đời mình, về niềm tin hay về tình trạng buộc phải tự lực cánh sinh.

Theo Kinh Thánh, đức tin có nghĩa là niềm tin và hy vọng về những việc chưa thể nhìn thấy được. Cho dù bạn đang hy vọng đoạt cúp trong các trận đấu tranh giải quan trọng, hoặc tạo nên sự khác biệt trên thế giới từ sau song sắt nhà giam, hay sống sót sau nỗi đau mất mát giống như vị vua dưới hang sâu trong câu chuyện trên, thì hành trình của thay đổi luôn liên quan đến việc phải vượt qua chướng ngại. Khi mọi thử thách xuất hiện trên đường đời, hãy xem chúng như những người bạn đồng hành trong quá trình chuyển hóa nhằm giúp bạn có thêm lòng can đảm và biết ứng xử với đời bằng sự sáng suốt của bản thân.

SUY NGẪM

Hãy nghĩ về một tình huống khó khăn mà bạn đang đối mặt. Bạn xem đó là mối đe dọa hay sự thử thách? Nếu là mối đe dọa, cứ xem đó như một bài học để rút kinh nghiệm. Hãy ghi lại thật rõ ràng và rành mạch cách nhìn nhận của bạn về ảnh hưởng của sự chuyển hóa, về những chướng ngại giống như khối đá đang chắn ngang con đường của mình. Sau đó, ghi lại cách ứng xử thích hợp mà bạn cần phải tôi luyện để đối phó với trở ngại đó nhằm phát triển năng lực vốn có của bản thân.


Bạn có thể dùng phím mũi tên để lùi/sang chương. Các phím WASD cũng có chức năng tương tự như các phím mũi tên.