Mười một giờ đêm, Địch công mới về tới nha phủ. Qua sân, ông nhìn thấy ánh sáng trong thư phòng, ông bèn đi vào đó. Lão Hồng phụ tá của ông đang đọc tài liệu dưới ánh sáng một ngọn nến, vội đứng lên chào và vội vã hỏi:

– Thưa đại nhân, ở gần Rừng Cây thuốc xảy ra chuyện gì vậy? Cách đây nửa tiếng, trưởng làng mang tới đây xác một phụ nữ. Tôi đã cho thanh tra khám nghiệm mổ xác, và đây là tờ trình.

Địch công cầm ngay lấy đọc, không kịp ngồi xuống. Phụ nữ đó chết vì bị đâm trúng tim, có mang được ba tháng. Ngoài ra không có vết tích khả nghi nào, trừ những vết sẹo ở lưng đã có từ lâu và không rõ nguyên nhân của chúng.

Trao lại tờ trình cho lão Hồng, Địch công ngồi xuống ghế bành. Đặt gói vải lên bàn, ngả lưng vào thành ghế, ông hỏi:

– Viên đô đầu đã đưa nho sinh Hạ Quảng, bạn của Đồng Mai về đây chưa?

– Chưa ạ, thưa đại nhân. Hắn ta không có ở nhà. Chủ nhà bảo là hắn đi về rất thất thường và có khi đi đâu đó hai ba ngày mới về. Viên đô đầu đã lục soát chỗ ở của hai nho sinh đó, và đã cho hai lính ở lại đấy nếu thấy hắn về thì phải bắt trói ngay – Lão Hồng hắng giọng – tôi đã nói chuyện lâu với trưởng giáo; ông ta không tán thành những lời đề cao của ông Biện và ông Khấu về Đồng. Ông ta còn cho biết: Đồng và Hạ, mặc dù thông minh nhưng đều trụy lạc: rượu và gái lu bù, không ngại nhúng tay vào các việc mờ ám. Đi học thì thất thường. Mấy tháng gần đây, không hề lai vãng đến trường. Trưởng giáo cho là sự vắng mặt của chúng càng đỡ ảnh hưởng xấu đến các bạn đồng môn, và tỏ lòng thương tiếc ông Đồng, một người có học đáng kính. Còn bố mẹ của Hạ Quảng hình như sống ở kinh đô và đã từ bỏ tên Hạ vì đạo đức hắn tồi tệ.

Địch công gật đầu cảm ơn, và nhổm lên mở bọc vải đặt trên bàn: hai con dao. Ông cởi nút khăn tay lấy ra con rùa. Nó bước đi vài bước, nhấp nháy mắt trước ngọn nến, rồi rụt cổ và chân vào trong mu. Lão Hồng ngạc nhiên trước cảnh đó.

Địch công cười nói:

– Nếu lão rót cho ta một chén lớn trà thật nóng, ta sẽ kể chuyện ta đã kết bạn với cô rùa bé nhỏ này như thế nào!

Lão Hồng vội vã đến bên lò than, lấy nước sôi pha trà, Địch công cầm ả rùa trên tay, và đi ra phía cửa sổ, thò đầu ra ngoài thả con rùa vào hòn non bộ ở ngoài vườn.

Trở lại ghế, Địch công kể chi tiết cho lão Hồng những việc xảy ra ở khu nhà hoang. Ông ngừng một lát để nghe viên đô đầu trình báo là cả bốn cửa thành đều không phát hiện ra người bị dao đâm. Sau đó, ông kể tiếp về cuộc chuyện trò với ông Khấu, và kết luận:

– Với những điều ta đã nắm được, thì ta phác ra hai giả thuyết hoàn toàn khác nhau. Ta sẽ nói với lão một cách ngắn ngọn để rồi chúng ta định ra hướng điều tra. Hãy rót trà cho ta.

Địch công uống cạn chén trà, nói tiếp:

– Trước tiên, chúng ta cứ cho là ông Khấu nói đúng sự thật. Như vậy thì Đồng Mai bị ám hại bởi một kẻ lạ mặt đã bằng cách nào đấy biết được vụ mua bán vật cổ đó. Hắn thay thế Đồng đến chỗ hẹn để cướp đi viên ngọc và số vàng, và không nề hà giết bà Diên Hương để bịt đầu mối, mặc dù bà này đã chống cự bằng dao. Nhưng có thể, dù là chưa chắc chắn nhưng vẫn có thế là như vậy, kẻ giết người đó không phải là kẻ đã đầu độc Đồng. Ta phải nhận định là giữa kẻ cướp và tên giết người, chúng là hai loại đồi bại khác hắn nhau (Ông vuốt ria). Giả thuyết thứ hai là: ông Khấu mới nói một phần sự thật, ở chỗ ông ta nói dối là không biết chỗ hẹn mua bán, thì Đồng Mai và Diên Hương đã bị hại theo lệnh của ông Khấu.

Lão Hồng tròn xoe mắt:

– Sao lại có thể có chuyện đó được?

– Lão nên nhớ là: cả hai người trẻ tuối đó đều được lớn lên cùng với nhau. Đồng thì đẹp trai, khoẻ mạnh, Diên Hương thì thông minh, xinh xắn. Họ có thể là tình nhân của nhau chứ? Nhiều phủ gia đã làm ngơ việc lằng nhằng giữa con trai họ với những nữ hầu trong nhà. Nếu ông Đồng nằm trong số người đó, thì rất có thể chuyện ấy vẫn tiếp tục sau khi ông Khấu đã mua Diên Hương.

Lão Hồng nhận xét:

– Như vậy cô Diên Hương là một kẻ vong ân, bội bạc.

– Đôi khi rất khó hiểu tâm trạng của một phụ nữ đang yêu. Mặc dù ông Khấu là một người đứng đắn nhưng ông ta hơn Diên Hương hai mươi tuổi. Khám thấy bà ta có mang ba tháng, có thế Đồng Mai là bố của cái thai đó. Ta cứ giả dụ như vậy và ông Khấu biết việc ấy. Ông ta im lặng và chờ thời cơ. Thời cơ đã đến (lúc Diên Hương nói với ông Khấu về chuyện Viên ngọc của Hoàng đế): phải thủ tiêu đôi nam nữ ấy, lấy lại được vàng và chiếm được viên ngọc; thật là thuận tiện! Ông Khấu dễ dàng đầu độc Đồng trong bữa thết đãi các người tham dự đua thuyền, rồi thuê một tên côn đồ đến chỗ hẹn thay cho Đồng, giết bà Diên Hương và trao lại cho ông Khấu số vàng và viên ngọc. Viên ngọc chắc là được cất giấu trong ngôi nhà bỏ hoang. Đó là hai giả thuyết ta nêu ra, nhưng cũng nhắc lại là chúng hoàn toàn chỉ là sự phỏng đoán thôi. Chúng ta cần phải có thêm những hiểu biết về những người có liên can trước khi ta bắt đầu hành động.

Lão Hồng gật đầu đồng tình và lo ngại nói:

– về viên ngọc thì sao? Thưa đại nhân, ta cần phải thu lại ngay. Việc đại nhân bất thần xuất hiện ở ngôi nhà hoang khiến tên đó chưa tìm ra, vậy thì viên ngọc vẫn còn giấu ở đâu đấy trong toà nhà. Nên chăng là chúng ta phải tới đó ngay để tìm kiếm nó.

– Không cần thiết! Tôi đã ra lệnh cho trưởng làng cử người canh gác ở đó. Sớm mai, chúng ta sẽ tiến hành việc tìm kiếm để tránh mọi sự ồn ào trong đêm tối. Cũng có khả năng là Đồng giấu viên ngọc trong người. Quần áo của hắn có mang về đây không?

Quần áo của Đồng Mai được mang đến. Địch công và lão Hồng xem xét tỉ mỉ: gấu quần, túi quần và nhất là chiếc áo ngoài, viên đô đầu còn bóc cả để giày để xem xét: nhưng công cốc!

Địch công uống chè trong khi viên đô đầu gói lại số quần áo. Địch công nói:

– Việc triều đình bị đánh cắp một bảo vật liên can đến một vụ án mạng làm cho công việc trở nên cực quan trọng. Ta chưa nắm rõ tính cách ông Khấu, ta cần phải biết nhiều hơn nữa về ông ta. Thật đáng tiếc là nguồn cung cấp tốt nhất cho ta là bà cả của ông ấy lại bị ngớ ngẩn. Lão có biết bà ấy vì sao, và thành ngớ ngẩn từ lúc nào không?

– Thưa đại nhân, Tôi nghe nhiều người nói với tôi là: cách đây bốn năm, bà Kim Liên, tên vợ cả ông Khấu, trong một buổi chiều đi thăm bạn gái ở gần nhà, dọc đường, chưa tới được nhà bạn thì bà ta lên cơn sốt nóng và không biết gì nữa, cứ đi ra khỏi Cửa Đông và lang thang suốt đêm ở cánh đồng. Sớm hôm sau, nông dân gần đó thấy bà Kim Liên nằm bất tỉnh ở bờ mộng. Bà ta ốm một trận thập tử nhất sinh, và khi hồi sức thì mất trí nhớ.

Lão Hồng ngừng nói, vừa xoắn bộ ria vừa suy nghĩ. Rồi tiếp:

– Khi đại nhân nói về giả thuyết thứ nhất: đại nhân đề cập đến việc Đồng bị ám hại vì một lý do nào đó không liên can đến viên ngọc, tôi nhớ lại có lần một cụ già nói với tôi: trong cuộc đua thuyền rồng thì việc cá cược cũng rất quan trọng. Kẻ ít tiền thì cá cược với vài xu, vài hào. Các phú gia thì số tiền cá cược rất lớn. Bọn lang thang nhờ những mưu mẹo gian dối nhiều khi đã vớ bẫm trong vụ cá cược. Như năm nay chẳng hạn, ai cũng cho là thuyền của ông Biện sẽ đoạt giải. Giả dụ tên lang thang nào đó được biết là người đánh chiêng ở thuyền ông Biện sẽ gặp tai nạn, tên đó sẽ dồn hết tiền cá độ cho chiếc thuyền có khả năng về trước thuyền ông Biện, và thế là hắn sẽ thắng to. Như vậy, cũng có thể chính tên lang thang đó đã đầu độc Đồng Mai.

– ừ, cũng có thể như vậy – Địch công nói – Đó là một khả năng mới mà chúng ta cần quan tâm.

Có tiếng gõ cửa, viên đô đầu vào phòng trình Địch công một phong bì nhàu nát, nói:

– Thưa đại nhân, trong lúc lục soát hòm của Hạ, chúng tôi thấy chiếc phong bì này, còn hòm của Đồng không có một mẩu giấy nào, chỉ toàn quần áo cũ.

– Rất tốt, ngươi có thể lui được rồi.

Địch công nói và mở phong bì. Trong đó có một giấy chứng nhận Hạ Quảng đã học xong năm thứ nhất trường Khống Tử, một giấy cho phép lưu trú ở quận lỵ. Khi xem đến tờ thứ ba thì Địch công nhướn mày: ông đặt tờ giấy xuống, vuốt cho thật thắng, đưa sát ngọn nến để nhìn cho rõ, rồi nói:

– Lão Hồng, hãy xem này.

Lão Hồng nhận ra một bản đồ vẽ nguệch ngoạc phía nam quận lỵ. Lấy ngón tay chỉ bản vẽ, Địch công giải thích:

– Đây là Rừng Cây thuốc, và hình chữ nhật là khu nhà của Đồng Khoan. Như vậy có sự liên quan giữa Hạ và vụ mua bán viên ngọc, cần phải tìm ngay ra tên Hạ!

– Nó hắn trốn tránh ở một khu đông đúc, thưa đại nhân. Chắc gã trùm ăn mày Thịnh Ba có thể biết được.

– Đúng đấy, nên hỏi tên ấy. Từ khi ta cho hắn chức “trùm”, hắn giúp nha phủ được khá nhiều việc.

– Ban ngày thì khó gặp lão ta. Chỉ tối mới gặp được, khi lão nhận tiền cống nộp của các ăn mày tại nhà của lão ta. Có lẽ tôi nên đi ngay.

– Không được! Lão đã quá mệt rồi! Chỉ đến cái giường là tốt nhất.

– Thưa đại nhân, nếu thế thì công việc phải chậm đi một ngày. Hơn nữa lão ta rất hẩu với tôi, tôi biết cách nói chuyện với con mèo già tinh khôn ấy, và lão ta cũng rất thích tôi. Không phải là tôi có ý gì về Mã Long, Thiệu Tài hay Đào Cang. Lão bảo mấy tay ấy chỉ là đồ vũ phu.

Địch công mỉm cười:

– Nếu lão nhất định đi ngay thì ta cũng đồng ý. Nhưng lấy kiệu của nha phủ mà đi, và mang theo bốn lính. Khu lão ta ở là phức tạp lắm đấy.

Sau khi lão Hồng đi, Địch công lại uống một chén trà nữa. Diễn biến các sự việc làm cho vụ điều tra khó khăn thêm: việc ám hại một nho sinh trở thành một vụ việc có tầm quan trọng quốc gia.

Cần phải có một giải pháp tức thời, vì không thể giữ lâu bí mật về viên ngọc. Nhưng vẫn phải tiến hành cẩn trọng.

Địch công thở dài và đứng lên, đi về phía nhà riêng. Ông tưởng các bà vợ đã đi ngủ nên định quay về thư phòng ngủ tạm, nhưng nghe tiếng cười rôm rả của ba bà vợ, ông dừng lại. Người lão bộc vội nói:

– Phu nhân của Tướng quân Tạ Bảo và phu nhân của quan Án sát về hưu đến chơi từ tối. Các phu nhân làm lễ tạ ơn trời, sau đó bà cả mời họ ở lại chơi bài, dặn khi đại nhân về thì phải báo ngay để tiễn khách.

– Hãy vào báo với bà cả ra phòng bên ta gặp một lát.

Khi bà cả vào phòng bên, Địch công sung sướng thấy vợ mình đẹp hơn trong tấm áo gấm lam thêu hoa lá bằng chỉ vàng. Sau khi cúi chào, bà cả lo âu hỏi:

– Không có chuyện gì xấu sau cuộc đua thuyền chứ, thưa phu quân?

– Có việc khẩn cấp ta đang phải lo. Không muốn vì ta mà cuộc vui của các bà bị ngừng lại, ta sẽ nghỉ tại thư phòng, lão quản gia sẽ chăm sóc ta!

Lúc sắp quay đi, Địch công hỏi:

– À, quân bài thất lạc đã tìm thấy chưa?

– Chưa, chắc là rơi xuống sông.

– Vô lý, bàn đánh bài để rất xa lan can phà. Ta rất muốn biết quân bài đó lẫn ở chỗ nào.

Bà cả láu lỉnh giơ ngón tay, nửa đùa nửa thật:

– Đã bao năm cùng chung sống, tôi chưa bao giờ nghe thấy ông càu nhàu về một chuyện vớ vẩn. Mong rằng ông đừng như thế nữa nhé!

Địch công mỉm cười: “Vâng – Cứ yên tâm!” rồi gật đầu chào và trở lại thư phòng.