Adam đến nhà Ula và Kryzs dự đêm lửa trại. Ula có tính dễ kết thân với mọi người. Cô ấy đã quen biết gì anh ta đâu! Vả lại, đây là người quen của tôi cơ mà! Cách đây một tuần, cô ấy hỏi tôi có đi cùng với Adam hay không? Sao lại phải thế, anh ta là anh ruột tôi chắc? Tôi sẽ đi một mình đến bất kỳ nơi nào tôi thích! Đó không phải là người đàn ông của đời tôi. Tôi không thể có cảm giác như vậy nếu tôi thích anh ta. Từ nay xin cạch việc kết thân với một người đàn ông nào nữa. Thế thì Ula mời riêng anh ta. Và anh ta đã đến.
Adam đỗ chiếc Opel cũ trước nhà Ula. Có lẽ anh ta đến đã được một giờ rồi, thế những tôi không dám vội chạy sang, làm thế chẳng khác nào tôi chỉ chờ anh ta đến để mà sang. Tôi sẽ đến muộn một chút. Tôi còn phải làm một vài việc nữa. Việc này, việc nọ. Tôi phân vân không biết mình nên sang ngay hay cứ từ từ. Nếu tôi sang ngay thì chẳng khác nào tôi đã đợi anh ta. Mà tôi có đợi đâu cơ chứ, tôi bình tâm lắm cơ mà… chính tôi chẳng biết tại sao. Ôi! Tôi đi rửa đống bát đĩa cái đã. Mà thôi. Không bõ công bắt đầu. Phải mất nửa giờ mới rửa xong được.
Tôi thấy lạ, tại sao Ula không sốt ruột vì tôi chưa sang nhỉ? Cô ấy chẳng thèm bận tâm chuyện gì đang xảy ra với tôi ở bên này hay sao? Nhỡ tôi chết rồi thì sao? Nhỡ tôi ốm liệt giường thì sao? Nhỡ tôi ngất xỉu thì sao? Hoặc tôi gãy chân và không thể đi lại được thì sao? Hẳn Ula mừng quá vì khách đến và quên mất tôi rồi. Nhất định tôi sẽ sang. Hay là sang luôn nhỉ? Không, một lát nữa. Họ đừng tưởng tôi rỗi việc, chỉ có chăm chăm chạy ngay sang, nghe huýt sáo là chạy sang đâu. Tôi phải tưới vườn. Đã hai ngày nay trời không mưa. Phải tưới cây một chút, việc cần làm thì phải làm thôi.
Họ ngồi ngay dưới tán cây sồi, đến nỗi bên này nghe được cả tiếng cười nói. Lũ ngốc. Họ ngồi chơi, còn tôi phải có bổn phận với cỏ cây. Chúng sẽ bị héo khô nếu không có bàn tay tôi. Ồ, thấy chưa, họ cười đùa rôm rả như thế đó.
Còn phải tưới cây liễu và bụi cây hình như tên là ô liu đen. Adam ngồi cạnh Kryzs. Không thấy Ula. Và còn một số người nữa, nhưng tôi không biết họ.
– Sao cậu cứ tưới mãi cây nhẫn đông thế? Định cho nó chết chìm hay sao?
Tôi phát hoảng! Cây ô liu đen của tôi tên là cây nhẫn đông. Thế nhưng tôi có nhớ được đâu.
Ula đứng bên hàng rào.
– Cậu không nhớ mình hẹn nhau mấy giờ hay sao?
Tôi nhớ, nhưng tôi phải tưới cây. Lại còn phải tắt máy tính nữa, vì tôi làm việc, vân vân. Cho nên tôi sẽ không thể sang sớm hơn mười phút nữa. Tôi quay vào nhà, máy tính đã tắt từ lâu, thế nhưng họ đừng có tưởng…
Khi tôi bước ra ngoài, một chiếc xe Cinquecento đang đỗ trước cổng nhà tôi. Người quen cũ của tôi, chính là người phụ nữ đã đến nhà tôi hồi bị chồng bỏ, và đêm đó tôi đã động viên cô ta, rằng tất cả đàn ông đều cùng một giuộc! Trông cô ta kìa! Tuyệt vời! Chỉ tiếc tại sao cô ta lại đến vào lúc này! Chúng tôi chào nhau vui vẻ, tôi bảo, thật đáng tiếc, nhưng tôi có việc phải đi bây giờ. Còn cô ta bảo, chỉ một lát thôi, vì cô ta đã trót đến.
Nhìn vẻ ngoài của cô ta, tôi hơi bực bội. Cô ta đã thôi không nhuộm tóc màu bạch kim nữa (ông Cựu chồng của cô ta rất thích màu đó) – đáng tiếc là như thế trông lại hay hơn. Cô ta vừa kết thúc một khóa học ngoại ngữ sáu tuần ở London. Cô ta đã đổi việc – lương cao hơn và thú vị hơn rất nhiều. Quả thật, nom cô ta không giống một cô vợ bị ruồng bỏ tí nào. Tôi sẵn lòng nghe hết mọi chuyện, nhưng tôi đã muộn giờ sang nhà Ula. Thêm nữa: tại sao cô ta lại chóng quên mối tình lớn của mình như vậy? Tôi phẫn nộ phát điên. Còn cô ta ôm lấy cổ tôi, bảo rằng rất mừng được nhìn thấy tôi, rằng chúng ta lại được gặp nhau vì cô ta nhớ tôi kinh khủng, thế nhưng bây giờ cô ta có đúng một phút.
Tôi vội vàng pha trà. Tôi nhìn và nhìn, vẫn không hết ngạc nhiên. Cô ta tươi cười. Dịu dàng. Không một chút thất vọng. Bị chồng bỏ đến mấy tháng mà nom cô ta vẫn tươi tắn, rạng rỡ. Tôi không hiểu gì cả. Điều hay nhất mà cô ta gặp được trong đời chính là việc ông chồng đã chia tay. Cô ta đã từng không biết mình đang sống trên hành tinh nào. Cô ta không biết mình thích điều gì, mong muốn điều gì và thiếu thốn điều gì. Định mệnh đã đưa cô ta đến với anh ta.
– Chẳng biết anh ta sẽ xử lý chuyện này như thế nào? – cô bạn cũ nói với tôi.
Khoan, hay là cô ta đã quên anh ta đã làm những gì cho cô ta? Chẳng quên đâu. Anh ta bất lực. Làm sao anh ta có thể sống nổi với một người đàn bà không còn là mình nữa. Người đàn bà không biết mình thích cái gì, vì cô ta bắt đầu thích cái anh ta thích, để anh ta càng thích cô ta?
– Mình hiểu anh ta – cô người quen cũ nói, – bây giờ mình hiểu anh ta. Anh ta đã lấy một cô tóc đen, cô này thích bạn bè, hay cười, lắm người quen và nhiều mối quan tâm. Còn anh ta đã ly dị với người phụ nữ tóc vàng nhuộm màu bạch kim, mặt buồn rười rượi, không bạn bè, dựa dẫm vào công việc của anh ta, vào sở thích của anh ta và cuộc sống của anh ta. Bây giờ mình phải làm gì với mình đây? Nếu mà không có anh ta, nếu mà không có quyết định của anh ta, thì có lẽ không bao giờ mình biết được sống là thế nào!
Rồi cô ta bắt đầu bắn súng liên thanh.
– Cậu biết không, – cô ta trích dẫn Khiêu vũ với bầy sói, – một cái gì đó đã trôi đi để nhường chỗ cho cái mới. Thật là may, anh ta đã chia tay, bằng không chẳng bao giờ mình gặp được Bartek. Nhưng Bartek… đối với mình không phải là cả thế giới. Cuối cùng mình đã có thể là mình. Như vậy không tuyệt vời hay sao? Còn tình hình của cậu thế nào? Nom cậu đẹp quá, – cô ta ngạc nhiên nói.
Tôi. Mái tóc rối. Chiếc áo len dầy cộm. Quần jeans. Không son phấn. Và thêm nữa bây giờ tôi phải sang nhà Ula ngay, bởi không nên sang quá muộn như vậy.
– Cậu hiểu mình nói về chuyện gì, đúng không?
Tôi chưa gặp một Bartek nào cả, làm sao tôi biết được.
Cô người quen cũ cười rạng rỡ.
– Mình thấy mừng vì cậu cũng bị phản bội. Chồng bỏ… không có nghĩa là tận thế. Bây giờ bọn mình đi nghỉ hè, nhưng cuối tháng mình sẽ quay về. Phải đến nhà mình đấy nhé! – Cô ta nhảy lên chiếc Cinquecento và đi mất.
Tôi ngờ rằng, đôi khi tuyên bố ly dị còn dễ hơn dông dài về việc cầu hôn. Tôi biết điều này từ kinh nghiệm bản thân. Thêm nữa, tôi sẽ không đi nghỉ hè.Mọi người ai cũng đi nghỉ hè ở đâu đó. Hoặc lên núi, hoặc xuống biển. Trong trường hợp tệ hơn thì họ chuồn tới những nước ấm áp. Những nước khí hậu ấm áp hẳn là hay rồi, thế nhưng không phải vào những thời điểm mà ở Ba Lan trời nóng đến 30°C. Một số người không gặp may, vì họ không đi đâu cả. Như tôi chẳng hạn. Tôi chỉ có thể ngồi ở ngoài vườn hoặc sang nhà Ula mà thôi.
Tôi đổ thức ăn ra đĩa cho lũ mèo. Nhưng không thấy chúng đâu cả. Cho nên tôi lại ra vườn. Và lúc đó tôi nghe tiếng gọi nho nhỏ:
– Ojej! Retunek!
Ula không thể gọi lũ mèo thật to – vì những lý do dễ hiểu. Cho nên tôi gọi to mấy con mèo của tôi:
– Zaraz! Potem!
Chúng ngồi cạnh bụi mẫu đơn và không có ý định nghe tôi. Con Zaraz trèo lên cánh cổng giữa nhà tôi và nhà Ula, còn Ula lớn tiếng gọi tôi:
– Cậu sang ngay đi!
Buổi tối ấm áp. Hoa tử la lan thơm nức. Mấy cây táo đen xào xạc lá. Một chú chim trĩ về tổ muộn cất tiếng kêu, rồi vỗ cánh bay đi đâu đó. Ula thắp đèn dầu, đặt ấm trà lên chiếc bàn ở dưới cây sồi. Liền đó, từ bóng tối Kryzs xuất hiện. Chẳng có ai ngoài chúng tôi. Hai người cười đùa mà tôi tưởng là người lạ chính là hai cô con gái của Ula, khi chúng ra ngồi với bố một lát.
Adam đốt một đống lửa gần cây mận, tôi thậm chí không biết anh ta có để ý là tôi đã sang rồi hay không. Tôi cũng chẳng thèm để ý đến anh ta. Khi anh ta chưa đặt tay lên vai tôi. Tay anh ta nóng đến nỗi tôi giật bắn mình.
– Anh đây mà, – anh ta nói, – Anh mừng là em đã có mặt.
Và tất cả chúng tôi đi ra chỗ đống lửa.
Kryzs mang đàn ghi ta ra. Anh chơi đàn khe khẽ, không át đi bất cứ âm thanh nào ở xung quanh. Tiếng đàn hay tuyệt, đến mức có lẽ Eric Clapton cũng phải phát ghen nếu có dịp ghé qua làng chúng tôi. Một con cá quẫy đuôi dưới cái ao bên gốc cây sồi. Con Ojej từ phía sau khóm hoa huệ chui ra, lại ngồi bên chúng tôi. Con Zaraz nhảy lên đùi tôi.
Kỳ nghỉ hè mà tôi không có được giờ đây đã đến. Tôi có cảm giác các vì sao cũng ngát hương khi Ula rót trà. Cỗ xe lớn – chòm sao Đại Hùng Tinh – lơ lửng trên đầu chúng tôi. Đúng ra thì nó treo lửng lơ bên trên nhà của tôi, thế nhưng khi tôi sang nhà Ula thì Ula lại bảo, chòm sao đang treo lửng lơ trên nhà của họ. Thôi thì cứ cho là như vậy đi. Có tiếng sột soạt trong lùm táo đen, con chó nằm trên gối của chồng Ula đang ngủ. Nó ngoẹo cái đầu nom rất buồn cười. Con Ratunek ra bờ ao tè bậy và thò chân xuống nước khoắng, có lẽ nó hy vọng rằng một con cá ngớ ngẩn nào đó sẽ dính vào râu nó chăng. Lũ thiêu thân xáp vào đống lửa, bay loạn xạ. Chồng Ula đứng dậy.
– Phải ăn mừng tiết mục này thôi.
– Tiết mục gì? – tôi ngạc nhiên.
– Sao lại tiết mục gì? Tiết mục ấy! – Đón chào cây cối, các vì sao, hoa cỏ, và chúng ta, và thú vật, bằng hành động cụ thể vào đêm nay. Mở rượu vang. Làm lễ ăn mừng. Chúng ta sẽ không nói nhiều, chỉ ngắm nhìn, lắng nghe và hít thở.
– Chúng ta uống vì buổi tối tuyệt vời này, và vì chúng ta có thể cùng nhau ngồi đây, – chồng Ula nói và lại cầm cây ghi ta.
Chúng tôi đang ngồi bên đống lửa, trong lặng im, trong thanh bình. Adam ngồi phía trước, tựa vào đầu gối tôi. Chúng tôi nhìn lửa. Đêm nở hoa. Thơm ngát. Tĩnh mịch.
Khi Adam tiễn tôi ra cửa, một con thỏ chạy qua trước nhà như không có chuyện gì xảy ra. Nghe tiếng khóa lách cách nó chạy nhanh hơn chút xíu. Adam hỏi tôi có nhận lời ngày mai đến nhà bạn của anh, vì anh không muốn đi một mình khi chúng tôi đã kết bạn với nhau… Tất nhiên, khi chúng tôi đã kết bạn với nhau thì tại sao không? Anh hôn vào má tôi tạm biệt rồi bước đi.
Tôi thấy tiếc cho tất cả những người bây giờ đang đổ xô tới một nơi nào đó. Họ đâu có được ngắm con Ratunek ngồi trên bờ ao như thế nào và nó nhúng chân xuống nước ra sao. Nhúng chân xuống và khoắng. Họ không được ngắm sao trời. Ở chỗ chúng tôi nhìn thấy sao gần hơn nhiều so với những nơi khác. Họ đi và họ đi mà không hẹn hò với ai ngày mai.

o O o

Tôi cùng Adam đến thăm các bạn của anh. Họ là những người tuyệt vời. Rất đúng quy luật. Đứng đằng sau mỗi người đàn ông kỳ diệu là một người đàn bà kỳ diệu. Adam có vẻ gạ gẫm. Rất tiếc, thật dễ thương. Tuy nhiên tôi kiên định. Tôi không chịu. Tôi sẽ không để mình bị cám dỗ bởi bất kỳ thủ đoạn, mánh khóe nào. Tình bạn! Chỉ tình bạn thôi.
Chúng tôi ra về lúc mười giờ đêm. Adam mời tôi đến một nhà hàng có tường gạch, nền đất nện cùng một lò sưởi to ở giữa nhà. Chúng tôi ngồi trong góc, Adam đăm chiêu nhìn tôi, bảo:
– Nếu chúng ta phải kết bạn thì anh phải nói với em một điều.
Ô, không! Thà chết còn hơn! Chắc anh ta sẽ hỏi, phải làm gì để cô vợ quay về hoặc một câu gì đại loại như vậy! Tôi thuộc làu những trò như vậy. Tôi bực. Lúc nào cũng thế mà thôi.
– Anh muốn em biết rằng anh… mấy tháng trước…
– Về một người đàn bà chứ gì? – tôi ngắt lời anh.
– Trong chừng mực nào đó… – anh cười. – Thế nhưng cả về anh nữa.
Tôi đã có một quyết định gây thất vọng. Tôi không muốn nghe một lời tâm sự nào, một tiểu sử nào, một lời xưng tội nào. Không!
– Anh nghe này, – tôi lấy can đảm. – Chúng mình sẽ ký một bản hợp đồng làm bạn. Em không cần biết gì về anh cách đây mấy tháng. Bạn bè với nhau thì khỏi cần giải thích. Nếu chúng mình xây dựng một cái gì đó, thì bắt đầu từ hôm nay. Không có sự ràng buộc nào cả, OK?
Nom mặt anh có vẻ thiếu tự tin.
– Em hiểu, quả tình em không cảm thấy mình sẵn sàng nghe những lời tâm sự, nhất là những tâm sự của đàn ông. Cựu chồng của em rất hay tâm sự. Rằng anh ta rất yêu một người đàn bà khác, hoặc phải làm gì với cô ta bây giờ, hoặc cô ta thật ngốc, hoặc là anh ta rất thương con, hoặc là… Em nói đã quá nhiều rồi.
– Anh có phải Cựu chồng của em đâu. Đáng tiếc, em đã cho cả hai vào cùng một rọ, bởi vì anh…
– Một khi chúng ta kết bạn với nhau, em hiểu rằng em cũng có thể có yêu cầu điều gì đó ở anh. Một trong những yêu cầu đó là: không có một quá khứ nào cả. Em rợn tóc gáy khi một người đàn ông nào đó định giải thích cho em điều gì đó. – Tôi nhìn thẳng vào mắt anh.
Cái nhìn của anh ta trong sáng. Buồn.
– Anh hiểu, em có vết thương lòng, cho nên…
Anh chẳng hiểu gì cả, nhà xã hội học vô tích sự ạ. Tại sao đàn ông chẳng hiểu gì cả? Lại còn lừa dối tôi. Tôi không thấy thích thú nữa. Tôi muốn về. Mười lăm phút sau đó chúng tôi hơi căng thẳng. Sau đó anh đưa tôi về nhà, mặc dù tôi nói tôi có thể đi tàu. Giờ này mà đi tàu thì nhất định sẽ bị hiếp, cướp, giết, đi mà làm gì.
Anh thả tôi trước nhà. Tôi loay hoay với chiếc chìa khóa cổng. Kể từ ngay tôi lắp khóa cửa, có thêm một chiếc chìa khóa giống hệt móc vào chùm – nó nhỏ, trắng bạc, của cùng một hãng. Biết làm sao khi răng của các chìa khóa tuy khác nhau nhưng đều nhỏ xíu? Mỗi chiếc chìa khóa nên có màu khác nhau. Hoặc khắc chữ khác nhau. Nhất định những chiếc chìa khóa này là do đàn ông làm – tôi tin một trăm phần trăm là như vậy. Rút được cái chìa khóa cửa ra khỏi ổ khóa cổng, tôi lại lấy chìa khóa nhà cắm vào ổ khóa cổng. Adam xuống xe.
Thế rồi xảy ra một chuyện, cho đến hôm nay tôi vẫn không hiểu nổi. Thay vì mở giúp cái ổ khóa chết tiệt anh ta lại hôn tôi. Anh ta thơm kỳ diệu, má ram ráp những râu. Và chúng tôi cứ đứng nguyên như vậy, cứ đứng nguyên như vậy trước cổng nhà, nhất định bà láng giềng vẫn bán trứng cho tôi sẽ không chào đáp lại tôi, chiếc thùng thư bẹp dí sau lưng tôi, còn Adam ghì chặt lấy tôi. Không nhúc nhích. Tệ nhất là tôi chưa bao giờ cảm thấy hứng thú đến vậy trong đời.
Sau đó anh giúp tôi mở cổng, trao chìa khóa cho tôi, rồi nói:
– Ngày mai anh sẽ gọi điện.
Tôi lao ngay vào nhà tắm. Tình bạn ư? Với những cái hôn như thế ư? Anh không ngớt nói về tình bạn, nghĩa là tôi không nên có một chút ảo tưởng nào. Lạy Chúa! Tôi rửa mặt bằng nước lạnh. Tôi hít vào thật sâu. Tôi cảm thấy như vừa trải qua cuộc hẹn hò đầu tiên. Chỉ có điều hồi đó tôi mười lăm tuổi và đôi mắt tinh tường của bố mẹ tôi có thể nhận ra cái tội chết người này trên gương mặt tôi – nghĩa là Krzysiek đã hôn vào trán tôi. Còn bây giờ? Tôi đã lớn, và tôi biết rằng hôn không để lại dấu vết gì.
Tôi vào bếp. Tosia đang ngồi ở đó, ăn bánh mì kẹp phomát một cách ngon lành. Đọc sách.
Tôi đặt ấm pha trà. Con gái ngẩng đầu lên nói:
– Chú Adam chở mẹ về nhà chứ gì? Ô, mẹ đã hôn rồi! No, no, no.
Tôi hoàn toàn không hiểu nổi. Hồi trước tôi nghĩ rằng, khi người đàn bà lấy chồng thì sẽ không bị ai kiểm tra nữa cả. Rồi sau đó tôi lại nghĩ, khi người đàn bà ly dị thì sẽ không bị ai kiểm tra nữa cả. Và như thế đấy! Vậy đến khi nào một người đàn bà, tức là tôi, có thể được sống bình yên, nếu như đầu tiên tôi có bố mẹ, sau đó có chồng và tiếp nữa có con?