Một trong những ảnh hưởng chủ chốt đến việc hình thành mẫu người mà bạn muốn trở thành lại là một trong những điều ít được hiểu rõ nhất. Đó là sự kết giao của bạn với người khác – những người mà bạn chấp nhận trong cuộc sống của mình. Bạn có bao giờ từng nghĩ đến cách mà những người khác định hình cuộc sống của mình không? Tôi cũng không hề có một chút ý tưởng nào về việc này cho đến khi Shoaff bảo: “Jim, đừng bao giờ đánh giá thấp sức mạnh của sự ảnh hưởng.”

Dĩ nhiên là ông ấy đúng. Ảnh hưởng của những người quanh ta rất mạnh mẽ, rất tinh vi, rất chậm rãi đến nỗi chúng ta thậm chí thường không nhận thấy rằng mình bị ảnh hưởng.

Hãy nghĩ về điều đó. Nếu quanh bạn là những người luôn chi tiêu toàn bộ thu nhập của họ thì đó là cơ hội cực tốt để bạn trở thành người chi tiêu có thói quen vung tay quá trán. Nếu quanh bạn là những người thường đi xem đấu vật thay vì hòa nhạc thì bạn có thể sẽ chung vui với họ. Đó chính là do áp lực của những người cùng hội.

Ảnh hưởng từ những người xung quanh thậm chí còn có thể gây tác hại nghiêm trọng hơn. Nếu quanh bạn là những người cho rằng việc lừa dối là hoàn toàn có thể chấp nhận được thì bạn cũng có thể bị thuyết phục để bớt xén một ít. Những người này có thể thực sự đẩy dần bạn chệch khỏi hành trình cho đến một ngày, sau mười năm, bạn thức dậy và tự hỏi: “Làm sao mà mình lại ra nông nỗi này cơ chứ?”

Và đó là giây phút chẳng chút hạnh phúc gì…

Để tránh lãng phí thời gian với đám đông lầm lạc bạn cần tự hỏi mình ba câu hỏi nền tảng sau:

1. Tôi dành thì giờ cho ai?

2. Họ làm gì cho tôi?

3. Liệu sự kết giao này có phù hợp với tôi?

Đừng bỏ qua những câu hỏi này. Hãy xem xét thời gian bạn dành ra cho mỗi cộng đồng chính của mình. Liệu nó có tính tích cực và xây dựng hay nó tiêu cực và hủy hoại?

Vẫn không chắc? Thế thì hãy nghĩ về những yếu tố sau: Họ đã khiến bạn làm gì?

Họ đã khiến bạn nghe gì?

Họ đã khiến bạn đọc gì?

Họ đã khiến bạn đi đâu?

Họ đã khiến bạn nghĩ gì?

Họ đã khiến bạn nói bằng cách nào?

Họ đã khiến bạn cảm nhận bằng cách nào?

Họ đã khiến bạn nói gì?

Cuối cùng, sau khi bạn thực sự suy tư về những điều này hãy tự hỏi mình câu hỏi cuối cùng: Những mối kết giao hiện thời của mình có giúp mình phát triển theo hướng mà mình đã chọn qua việc thiết lập mục tiêu không? Nếu bạn đủ may mắn để trả lời có cho câu hỏi này, tôi mừng cho bạn. Nhưng nếu bạn không chắc, thế thì đã đến lúc để đánh giá những mối quan hệ với một số những nhân tố chính trong cuộc sống của bạn.

Thường người ta dễ dàng bỏ qua câu hỏi về sự ảnh hưởng này. “Người đàn ông” bảo: “Tôi sống ở đây nhưng chuyện đó không hề gì. Quanh tôi là những người như thế nhưng họ không làm phiền tôi.” Ừm, anh ta đã sai. Mọi chuyện đều có ý nghĩa.

Cuốn sách này khác với nhiều cuốn sách khác vì nó đề cập đến những vấn đề thực tế, không phải là những mong ước. Thực tế, một trong những mục đích chính của cuốn sách này là để làm bạn nói rằng: “Những ngày tự đùa giỡn của mình đã qua rồi. Mình thực sự muốn biết mình sẽ trở thành cái gì và mình đang trở thành cái gì. Mình muốn biết điểm mạnh và điểm yếu của mình là gì, điều gì khống chế mình, điều gì ảnh hưởng đến mình, mình cho phép điều gì tác động đến cuộc sống của mình.”

Vì thế hãy xem xét và rồi lại xem xét. Mọi chuyện đáng để xem xét lại, đặc biệt là sức mạnh của sự ảnh hưởng.

Có lẽ bạn từng nghe câu chuyện về chú én nhỏ…

Nó che một mắt bằng cánh của mình và đang khóc cay đắng. Một con cú bay ngang qua và hỏi: “Chú chim nhỏ, có chuyện gì vậy?” Chú én bỏ chiếc cánh ra và cho thấy một lỗ trống trước đây là con mắt. “Giờ thì ta hiểu rồi”, cú bảo, chớp mắt, “Chú đang khóc vì con quạ đã khoét mắt chú!” “Không,” chú chim buồn bã đáp lời: “Tôi không khóc vì con quạ khoét mắt mình, tôi khóc vì tôi đã để hắn làm điều đó.”

Có ai đang khoét mất tầm nhìn của bạn không? Có ai đang cố bịt mắt để bạn không nhìn thấy giấc mơ của mình không? Này, chúng ta thường dễ dàng để cho những ảnh hưởng định hình cuộc đời của mình, đặc biệt là những ảnh hưởng tiêu cực. Chúng ta thường dễ dàng để cho những mối quan hệ quyết định phương hướng của mình, để cho sự thuyết phục khống chế mình, để cho những ngọn thủy triều vượt qua chúng ta và để cho áp lực định hình chúng ta. Câu hỏi là, đây có phải là điều bạn muốn?

Bạn có đang trở thành, đạt được, sở hữu những gì mình muốn hay bạn đang để cho kẻ khác đánh cắp ước mơ của mình?

Ngắt kết giao

Nếu sau khi phân tích những mối quan hệ hiện thời bạn xác định rằng có một ít cỏ dại trong khu vườn kết giao của mình thì có một vài điều bạn có thể làm.

Đầu tiên, bạn có thể tách mình khỏi những người đang hủy hoại tình trạng tốt đẹp của bạn. Tôi công nhận đây là một việc khó khăn, đặc biệt nếu đó là thành viên trong gia đình. Nhưng nếu bạn gặp ai đó hết sức thích thú trong việc cố khoét mất ước mơ, mục tiêu hay niềm tin của bạn, hãy từ bỏ ảnh hưởng của người đó. Nên nhớ, đó có thể là chọn lựa có khả năng cứu lấy chất lượng cuộc sống của bạn.

Tất nhiên cuộc sống hiếm khi đơn giản như vậy. Thỉnh thoảng chúng ta nhận ra chính mình đang dành thời gian cho những người chẳng thú vị gì – đồng nghiệp, bạn làm ăn và những người khác. Trong những tình huống mà bản thân bạn không thể tự mình cắt đứt hoàn toàn quan hệ thì hãy cố gắng hạn chế những mối kết giao này.

Cũng có những tình huống mà những mối kết giao mang lại sự vui thích hời hợt có thể gây ảnh hưởng tiêu cực về lâu dài đến cuộc sống của chúng ta. Nếu bạn dành hai tối mỗi tuần bù khú với bạn thân của mình thì cuộc sống của bạn cũng có thể sẽ phải đối mặt với nguy cơ của sự mất cân bằng. Hậu quả sau năm, mười, hai mươi năm tới sẽ là sự hủy hoại ghê gớm.

Tiếp tục ở tình trạng tầm thường là chuyện dễ dàng. Tất cả những gì bạn cần làm là dành thời gian chính yếu cho những điều thứ yếu với những người không quan trọng. Những người thông minh biết cân nhắc hành động của họ. Họ biết điều gì là chính yếu và điều gì là thứ yếu. Họ thường không lẫn lộn những điều đó.

Dĩ nhiên những người thông minh vẫn thực sự có bạn thông thường. Sự khác biệt là thay vì dành rất nhiều thời gian cho những người này, họ chỉ dành những khoảng thời gian thư giãn, tương đối không quan trọng. Họ chỉ không lãng phí thời gian với những quan hệ bạn bè tầm thường và nhậu nhẹt ở quán xá.

Đó là cuộc đời của bạn. Bạn có thể dành thời gian của mình với bất kỳ ai và theo bất kỳ cách nào bạn thích. Nhưng tôi không nghĩ là bạn đầu tư vào cuốn sách này chỉ để tôi chọc cười bạn. Bạn phải xem xét những ưu tiên và giá trị của mình, kể cả những mối quan hệ của bạn và đánh giá chúng. Thời gian của bạn trên cõi đời này quá ngắn để sử dụng cho những việc thiếu khôn ngoan.

Mở rộng quan hệ

Từ việc cắt đứt quan hệ, chúng ta hãy chuyển sang một chủ đề vui vẻ hơn: mở rộng quan hệ. Đây là quy luật để mở rộng quan hệ: Dành nhiều thời gian hơn cho những người phù hợp. Ai là những người phù hợp? Điều đó tùy thuộc vào mục tiêu và kết quả mong muốn của bạn. Nhìn chung, hãy tìm kiếm những người thực tế và có văn hóa – những người dùng thời gian cho việc phản chiếu ý nghĩa của cuộc sống và những người hoàn thành được nhiều điều to tát nhờ tính kỷ luật và quyết tâm.

Đó là những gì Shoaff đã tư vấn cho tôi không lâu sau khi chúng tôi gặp nhau. Ông ấy nói: “Nếu cậu thực lòng muốn thành công, cậu phải tiếp cận với những người phù hợp.” Và rồi với vẻ chua chát, ông bổ sung: “Dĩ nhiên, trong tình cảnh hiện thời của mình, cậu sẽ phải phân chia thời gian và lên lịch trình để làm điều đó.” Điều đó đúng thật như vậy! Tôi đã thực sự phải phân chia thời gian và lên lịch trình để “đeo bám” những người phù hợp.

Trong những ngày ấy, khi được mời để thực hiện một bài thuyết trình về bán hàng, tôi thường đậu chiếc xe chắp vá cổ lỗ, nổ như xe tăng của mình cách xa vài dãy nhà. Ai cũng hỏi tôi đúng một câu, “Chào Jim, anh tới đây bằng gì vậy?” – với những câu này

tôi trả lời: “À, có người chở tôi tới đây.” Dĩ nhiên, người đó là tôi tự thả tôi xuống khỏi “quả bom” ầm ĩ của mình.

Thật ra bạn không phải trải qua hết tất cả khó khăn đó mới kết giao được với người thành đạt. Chỉ cần tạo những mối liên hệ với cộng đồng của bạn. Tôi có một người bạn bắt đầu bằng một công việc kinh doanh. Sau đó cô ấy tham gia phòng thương mại của thành phố, hoạt động tích cực trong một số ủy ban và trước cả khi bản thân kịp nhận ra, chính cô ấy đã được mời chơi quần vợt với một vài người có tầm ảnh hưởng hơn của thành phố. Bạn thấy đó, thực ra cũng không khó khi xây dựng những mối quan hệ mới.

Ngoài ra, như chúng ta đã thảo luận trong chương trước, hãy đầu tư vào sự ngon miệng của một người giàu. Mời một người giàu đi ăn. Không thể nói trước là bạn sẽ học được điều gì trong một hay hai giờ của cuộc trò chuyện hướng đến sự giàu có.

Để mở rộng các mối quan hệ, hãy xem xét những ưu tiên trong cuộc sống của bạn.

Điều đó được gọi là kết giao có chủ đích.

Ví dụ, hãy tìm một vài người thành công để giúp bạn trong kế hoạch thành công của bạn; tìm một vài người khỏe mạnh để khuyến khích bạn có kế hoạch dinh dưỡng và tập thể dục; tìm một vài người biết cách sống để dạy bạn những bí mật của một phong cách sống đáng được tưởng thưởng. Và cũng đừng bối rối trong việc vun xới mối quan hệ với những người này. Hầu hết những người thành công thích chia sẻ kiến thức của họ với người khác. (Đó cũng có thể là lý do tại sao họ thành công như vậy.)

Người thành công luôn tìm kiếm những người mà họ khâm phục. Họ hiểu rằng niềm cảm hứng và kiến thức có thể thu được từ những mối quan hệ đúng đắn. Tôi cũng không phải là ngoại lệ đối với quy tắc này. Tôi cũng có một kiểu quan hệ như thế, một người mà tôi thích dành thời gian với anh ấy càng lâu càng tốt. Anh ấy là một thợ săn thú dữ, một triệu phú, một nhà du hành và một doanh nhân. Anh ấy cũng là một trong những triết gia lớn của thế giới.

Bạn tôi có rất nhiều kỹ năng nhưng có hai thứ mạnh mẽ đến kỳ lạ…

Thứ nhất, anh ấy có khả năng hấp thu những sự kiện trong một ngày chi tiết đến từng phút. Không chỉ thực sự nhớ từng ngày mà tôi tin rằng anh ấy còn nhớ mỗi ngày trong cuộc sống của mình kể từ lúc trưởng thành. Anh ấy có thể nhớ từng cuốn sách đã đọc. Anh ấy dường như nhớ từng thứ đã học. Nếu tôi được chọn lựa giữa việc tự mình đi nước ngoài hay để anh ấy đi rồi tường thuật chuyến đi của mình cho tôi thì khả năng

lớn là tôi sẽ chọn điều thứ hai. Tại sao? Vì anh ấy không hề bỏ qua một điều gì quan trọng. Anh ấy hấp thu mọi sự kiện giống như một miếng bọt biển.

Tài năng thứ hai của anh ấy là khả năng diễn đạt. Khi trở về sau một chuyến đi, anh ấy mô tả sống động từng chi tiết về âm thanh và màu sắc của quốc gia đó, phong tục và những điều quan tâm của người dân nước đó, những kinh nghiệm nho nhỏ cũng như những sự kiện chính trong hành trình của mình. Anh ấy có thể chuyển tải những gì đã thấy, tiếp xúc và cảm nhận vào những ngôn từ sống động và hào hứng.

Khi anh ấy tường thuật chuyến đi, người nghe có thể cảm nhận sự hùng vĩ của thác nước, làn gió mát của những ngọn gió bắc, màu sắc và mùi vị của những thành phố và làng quê. Thật là một món quà báu với những ai có được đặc ân quen biết anh ấy!

Một người có thể thu được giá trị gì từ một sự kết giao độc đáo như thế? Tôi không biết nhưng tôi có thể tự tin nói rằng từ những mối quan hệ của chúng tôi, tôi đã mở rộng kiến thức, nhận thức, kỹ năng, khả năng kinh doanh và phong cách sống của mình lên nhiều lần.

Bạn sẽ đi đâu để dự bữa tiệc trí tuệ của mình? Tội nghiệp cho những người chỉ có nhà hàng ưa thích nhưng không có một người suy tư ưa thích. Người đó chỉ chăm lo nuôi dưỡng cơ thể mình nhưng lại không nuôi dưỡng trí óc và tâm hồn mình.

Hiện nay, nhờ Gutenberg(1), Marconi(2) và những người tiên phong khác trong lĩnh vực lưu trữ thông tin, chúng ta có thể kết giao khắp bốn biển và xuyên qua nhiều thế kỷ. Có thể bạn không gặp được người nào đó nhưng vẫn có thể đọc được tác phẩm của họ hay lắng nghe giọng nói được ghi âm. Churchill(3), Aristotle(4) và Lincoln(5) tuy không còn sống nữa nhưng tác phẩm của họ vẫn rất đáng kính nể, gây cảm hứng và có khả năng dẫn dắt.

Sự kết giao – đó là một trong bảy chiến lược để thịnh vượng và hạnh phúc. Ngăn cỏ dại của ảnh hưởng tiêu cực khỏi cuộc sống của bạn. Thay vào đó, “cày cấy” hạt giống của ảnh hưởng mang tính xây dựng. Bạn sẽ không thể tưởng tượng được hết những thành quả tốt đẹp mà bạn có thể “thu hoạch” từ “vụ mùa” này.