Đã đến lúc nói đôi lời về tôi.
Cố nhiên đây là câu chuyện về Sumire, không phải về tôi. Tuy nhiên, chuyện này được kể qua con mắt của tôi – câu chuyện Sumire là ai và cô làm gì – nên tôi cũng phải giải thích một chút về người kể chuyện. Nói cách khác là về tôi.
Tôi thấy thật khó nói về chính mình. Tôi luôn vấp phải câu hỏi ngược đời muôn thưở tôi là ai? Chắc chắn không ai biết về mọi chuyện của tôi rõ như tôi. Nhưng đôi khi tôi nói về mình thì tất cả những yếu tố khác – các giá trị, các tiêu chuẩn, các giới hạn của chính tôi trong vai trò người quan sát – đã khiến tôi, người kể chuyện, phải chọn lọc và lựa ra những chi tiết về tôi, người được kể. Tôi luôn bị xáo trộn bởi ý nghĩ mình sẽ không vẽ được bức tranh thật khách quan về mình.
Những việc kiểu này dường như không phải mối bận tâm đối với đa số mọi người. Hễ có dịp là họ lại thẳng thắn đến ngạc nhiên khi tự nói về mình. “Tôi trung thực, cởi mở đến kỳ lạ,” họ sẽ nói vậy, hoặc “Tôi là người dễ tự ái và không thuộc mẫu người dễ dàng hòa hợp với mọi người,” hoặc “Tôi rất giỏi cảm nhận cảm xúc thực sự của người khác.” Nhưng tôi chưa lần nào gặp được người nói rằng họ dễ dàng bị tổn thương hay làm tổn thương người khác mà chẳng có cơn cớ rõ ràng gì. Những người tự cho là trung thực và cởi mở, không hề nhận thức được mình đang làm gì, vô tình viện một cái cớ tự tạo nào đó để đạt được điều mình muốn. Còn những người “giỏi cảm nhận cảm xúc thực sự của người khác” thì bị lừa phỉnh bởi những lời tang bốc rõ rành rành. Thế cũng đủ để tôi đặt ra câu hỏi: thực ra chúng ta biết rõ mình như thế nào?
Càng nghĩ về điều này tôi càng muốn để chủ đề tôi lại cho lần sau. Điều tôi muốn biết nhất bây giờ là hiện thực khách quan của những cái ở ngoài bản thân tôi. Thế giới bên ngoài quan trọng đối với tôi như thế nào, tôi duy trì cảm giác cân bằng nhờ việc cảm thấy hài lòng với nó như thế nào. Chỉ như vậy tôi mới nắm bắt được rõ ràng hơn tôi là ai.
Những ý nghĩ kiểu này đã xuất hiện trong đầu tôi khi tôi còn niên thiếu. Giống như người thợ xây kéo căng dây và đặt các viên gạch chồng lên nhau, tôi xây dựng logic và suy đoán đã góp phần tạo nên quan điểm này, nhưng phần lớn nó dựa vào kinh nghiệm riêng của tôi. Lại nói đến kinh nghiệm, nhiều bài học đau đớn đã dạy cho tôi biết rằng để những người khác tán thành quan điểm này thật là việc không dễ chút nào.
Kết quả của tất cả chuyện này là ngay khi còn trẻ tôi đã vạch ra một ranh giới vô hình giữa tôi và người khác. Dù tôi giao du với ai cũng vậy. Tôi luôn giữ khoảng cách, thận trọng theo dõi thái độ người khác để họ không tiến gần hơn được chút nào. Tôi không dễ tin những gì người khác nói. Đam mê duy nhất của tôi là sách và âm nhạc. Như bạn có thể đoán được, tôi sống một cách đơn độc.
Gia đình tôi không có gì đặc biệt. Thực ra nó rất đỗi bình thường đến nỗi tôi không biết bắt đầu từ đâu. Cha tôi lấy bằng cử nhân khoa học tự nhiên tại một trường đại học địa phương và làm việc ở phòng nghiên cứu của một nhà máy thực phẩm lớn. Ông thích golf và Chủ nhật nào cũng ra sân. Mẹ tôi mê mẩn thơ tanka và thường tham dự các cuộc bình thơ. Mỗi khi tên được xuất hiện ở mục thơ trên báo thì suốt cả mấy ngày bà vui như Tết. Bà thích quét dọn nhưng ghét nấu nướng. Chị gái tôi, hơn tôi năm tuổi, thì ghét cả quét dọn lẫn nấu ăn. Những việc người khác làm thì chị cho là không phải việc của chị. Điều đó có nghĩa là từ khi đủ lớn để vào bếp thì tôi đã tự nấu mọi bữa ăn cho mình. Tôi mua sách dạy nấu ăn và học cách làm gần như mọi món. Theo tôi biết, tôi là đứa trẻ duy nhất sống theo cách đó.
Tôi sinh ra ở Suginami, nhưng từ nhỏ gia đình tôi đã chuyển đến Tsudanuma thuộc quận Chiba và tôi lớn lên tại đó. Quanh nhà tôi đầy các gia đình viên chức như nhà tôi. Chị tôi luôn đứng đầu lớp; chị không thể chấp nhận nổi việc mình không phải là người ưu tú nhất và chị không để ý đến bất cứ thứ gì ngoài phạm vi yêu thích của mình. Chị chưa bao giờ – thậm chí chưa lần nào – dắt chó đi dạo. Chị tốt nghiệp khoa luật đại học Tokyo và năm sau thì vượt qua kỳ thi vào luật sư đoàn đặc biệt gian nan. Chồng chị là một cố vấn quản trị dám nghĩ dám làm. Họ mua một căn hộ bốn phòng trong tòa nhà sang trọng gần công viên Yoyogi. Tuy nhiên, ở bên trong, tòa nhà đó gần như một cái chuồng lợn.
Tôi thì ngược lại với bà chị, chẳng mấy quan tâm đến chuyện học hành hay điểm số. Không muốn làm rầu lòng bố mẹ tôi thực hiện một cách đối phó những hoạt động như đến trường, hoàn thành ở mức tối thiểu việc nghiên cứu và làm bài tập về nhà. Thời gian còn lại tôi đi đá bóng hoặc về nhà nằm khiểng trên giường đọc hết cuồn tiểu thuyết này đến cuốn tiểu thuyết khác. Không có những buổi học thêm nhồi sọ điển hình của các bạn, cũng như không có chuyện kèm nhau học. Mặc dù vậy, học lực của tôi không đến nỗi xoàng. Với trình độ này, tôi tính chẳng cần phải luyện thi đến mụ người thì mình vẫn có thể vào được một trường đại học tử tế. Và quả nhiên mọi việc đã diễn ra đúng như vậy.
Tôi bắt đầu cuộc đời sinh viên và sống riêng trong một căn hộ nhỏ. Ngay khi còn sống ở nhà tại Tsudanuma tôi đã khó nói chuyện tâm tình với gia đình. Chúng tôi cùng sống dưới một mái nhà nhưng bố mẹ và chị gái như người xa lạ với tôi, vì tôi không biết họ muốn gì ở cuộc sống. Và với họ cũng tương tự như vậy, họ không hề biết tôi là người thế nào hay tôi mong mỏi điều gì. Không phải tôi biết mình muốn gì ở cuộc sống – tôi không biết. Tôi thích đọc tiểu thuyết để giải trí nhưng viết văn thành biên tập viên hay nhà phê bình cũng không được vì thị hiếu của tôi thường cực đoan. Tôi quyết định nên coi tiểu thuyết là sở thích cá nhân thuần túy, không phải một phần công việc hay học tập của tôi. Vì vậy tôi không học văn mà học sử. Tôi không có chút hứng thú đặc biệt nào với lịch sử nhưng một khi đã bắt đầu nghiên cứu thì tôi lại thấy đây là một vấn đề vô cùng hấp dẫn. Tôi không có ý định làm nghiên cứu sinh và dành trọn cả đời mình cho sử học hay bất cứ môn nào khác, mặc dù thầy giáo hướng dẫn đã khuyên tôi như thế. Tôi thích đọc và suy nghĩ nhưng khó có thể thuộc kiểu người học thuật.
Như Puskin đã nói:
Chàng không ham đào bởi vinh quang
Ẩn sâu dưới lớp bụi mà thời gian để lại.
Tất cả những điều này không có nghĩa là tôi sẽ tìm việc tại một công ty bình thường, bám lấy con đường của mình xuyên qua cuộc cạnh tranh sinh tử, rồi từng bước leo lên con dốc khó khăn của hình tháp tư bản chủ nghĩa.
Vậy là, sau quá trình lựa chọn, tôi dừng lại ở nghề giáo viên. Trường học chỉ cách mấy ga tàu. Ông chú tôi tình cờ có mặt trong hội đồng giáo dục của thị xã đó và hỏi tôi liệu có muốn theo nghề giáo không. Tôi không được đào tạo đầy đủ nghiệp vụ sư phạm nên chỉ được thuê làm trợ giáo, nhưng sau một thời gian ngắn đứng lớp thì tôi đã có đủ điều kiện để thành giáo viên thực thụ. Tôi vốn không định theo nghề giáo nhưng sau khi đã thực sự làm thầy, tôi phát hiện ra mình kính trọng và yêu quý nghề này sâu sắc hơn mình từng nghĩ. Thật ra, chính xác hơn, tôi nên nói tôi đã tình cờ khám phá ra bản thân mình.
Tôi đứng trước lớp, dạy các học sinh tiểu học những điều cơ bản về ngôn ngữ, cuộc đời, thế giới, và đồng thời nhận ra tôi cũng đang dạy lại chính mình những điều đó – được lọc qua cặp mắt và đầu óc của các học sinh này. Hãy làm cho đúng cách, đây là một kinh nghiệm mới mẻ. Thậm chí còn thấm thía nữa. Tôi có quan hệ tốt với học sinh, với mẹ chúng và đồng nghiệp.
Nhưng những câu hỏi cơ bản vẫn ám ảnh tôi: Tôi là ai? Tôi đang tìm kiếm cái gì? Tôi đang đi tới đâu?
Tôi tiến đến gần câu trả lời nhất khi trò chuyện với Sumire. Tuy nhiên, thay vì tự nói về mình, tôi chăm chú lắng nghe cô, nghe những điều cô nói. Cô quẳng hết các loại câu hỏi cho tôi, và nếu tôi không thể tìm ra câu trả lời hay nếu câu trả lời của tôi không có ý nghĩa thì tốt hơn bạn hãy tin là cô sẽ để cho tôi biết. Khác với nhiều người cô trung thực, chân thành muốn nghe những điều tôi phải nói. Tôi gắng hết sức trả lời cô, và các cuộc trò chuyện của chúng tôi đã giúp tôi cởi mở bản thân mình hơn trước cô – và, đồng thời, với chính tôi.
Chúng tôi thường trò chuyện hàng giờ. Chẳng bao giờ chúng tôi thấy chán, chẳng bao giờ hết đề tài – tiểu thuyết, thế giới, phong cảnh, ngôn ngữ. Chúng tôi trò chuyện cởi mở và thân tình hơn bất kỳ cặp tình nhân nào.
Tôi đã hình dung sẽ tuyệt vời biết bao nếu chúng tôi quả thật có thể là người yêu của nhau. Tôi những muốn được cảm thấy làn da ấm áp của cô trên da thịt mình. Tôi hình dung hai đứa cưới nhau, sống cùng nhau. Nhưng tôi phải đối mặt với thực tế Sumire không hề có những cảm xúc lãng mạn như thế với tôi, nói gì đến hứng thú tình dục. Thỉnh thoảng cô ở lại căn hộ của tôi sau khi chúng tôi đã trò chuyện vài tiếng đồng hồ, nhưng không bao giờ có dù chỉ là một chút xíu dấu vết lãng mạn nào. Đến khoảng hai, ba giờ sáng cô ngáp ngắn ngáp dài rồi leo lên giường, úp mặt vào gối của tôi, nhanh chóng ngủ thiếp đi. Tôi trải chăn đệm xuống sàn nằm nhưng không tài nào ngủ được, đầu óc tràn ngập những hình ảnh tưởng tượng, những ý nghĩ lộn xộn, tự ghê tởm mình. Đôi khi những phản ứng thể xác không tránh được khiến tôi đau khổ, và tôi nằm thao thức khổ sở cho tới sáng.
Thật khó chấp nhận việc Sumire hầu như không có cảm xúc, có lẽ không một chút nào, dành cho tôi với tư cách một người đàn ông. Điều này nhiều khi khiến tôi đau đớn như có ai đó cầm dao đâm vào bụng mình. Thế nhưng những giờ phút tôi được ở bên cô còn quý giá hơn bất kỳ điều gì. Cô giúp tôi quên đi nỗi cô đơn ngấm ngầm trong cuộc sống của tôi. Cô mở rộng thế giới của tôi, giúp tôi hít một hơi thở sâu dễ chịu. Chỉ Sumire có thể làm được những việc đó cho tôi.
Để xoa dịu nỗi đau và, tôi hy vọng, để giải tỏa bất kỳ căng thẳng tình dục nào giữa tôi và Sumire, tôi bắt đầu ngủ với những phụ nữ khác. Tôi không nói mình là người thành công với phụ nữ; tôi không phải người như vậy. Tôi không phải loại đàn ông sát gái, cũng không cho rằng mình có bất kỳ nét quyến rũ đặc biệt nào. Nhưng chẳng hiểu sao một số phụ nữ vẫn say mê tôi và tôi khám phá ra rằng nếu tôi cứ để cho mọi chuyện diễn ra theo chiều hướng của nó thì chẳng có gì khó khăn trong việc kéo họ lên giường với tôi. Những lần “đi tàu nhanh” như thế không bao giờ khơi dậy được đam mê cho tôi; cùng lắm chỉ là một kiểu khuây khỏa.
Tôi không giấu Sumire những chuyện lăng nhăng đó của mình. Cô không biết tường tận chi tiết mà chỉ đại khái thôi. Có vẻ nó không khiến cô bận tâm. Nếu trong những cuộc phiêu lưu tình ái của tôi có gì phiền toái thì đó là việc toàn bộ đám phụ nữ đó đều lớn tuổi hơn tôi và hoặc đã có chồng hoặc đã đính hôn hay có bạn trai hẳn hoi. Nhân tình mới nhất của tôi là một phụ huynh trong lớp. Chúng tôi ngủ với nhau khoảng mỗi tháng hai lần.
“Nó có thể làm cậu xong đời đấy,” một lần Sumire cảnh cáo tôi. Và tôi đồng ý. Nhưng về chuyện này thì tôi chẳng thể làm được gì nhiều.
Một ngày thứ Bảy đầu tháng Bảy, lớp tôi tổ chức dã ngoại. Tôi dẫn tất cả ba mươi lăm học sinh đi leo núi ở Okutama. Khi đi thì không khí phấn chấn, vui vẻ, để rồi lại rơi vào tình trạng hoàn toàn hỗn loạn. Khi lên tới đỉnh thì hai học sinh phát hiện ra chúng quên bỏ suất ăn trưa vào ba lô. Quanh đó thì làm gì có hàng quán nào, vậy là tôi đành chia cho chúng món nori- maki được nhà trường cấp cho tôi. Thành thử tôi chẳng còn gì để ăn. Có một em mời tôi ít chocolate, nhưng cả ngày tôi chỉ có bằng đấy. Đến lượt một cô bé kêu không đi được nữa, và tôi phải cõng nó suốt dọc đường xuống núi. Hai cậu học sinh bắt đầu tranh giành đùa nghịch khiến một đứa ngã đập đầu vào vách đá. Nó bị choáng nhẹ nhưng máu mũi chảy rất nhiều. Chẳng có gì khủng khiếp cả, nhưng áo cậu bé nhuộm đầy máu cứ như vừa trải qua một vụ thảm sát. Như tôi đã nói, hoàn toàn hỗn tạp.
Khi về đến nhà người tôi bã ra như một thanh tà vẹt cũ. Tôi tắm táp, uống nước lạnh, leo lên giường mệt đến nỗi không còn nghĩ ngợi được gì, tắt đèn và ngủ một giấc ngon lành. Rồi chuông điện thoại reo: Sumire gọi. Tôi nhìn chiếc đồng hồ để bên giường. Tôi mới ngủ được khoảng một tiếng. Nhưng tôi không càu nhàu. Tôi chẳng còn hơi sức đâu mà kêu ca. Cũng phải có những ngày như thế.
“Chiều mai tớ gặp cậu được không?” Cô hỏi.
Người phụ nữ bạn tôi sẽ đến chỗ tôi lúc sáu giờ chiều. Chị ta sẽ đậu chiếc Toyota Celica màu đỏ ở bến dưới phố. “Tớ rảnh đến bốn giờ,” tôi nói.
Sumire mặc chiếc áo cánh trắng cộc tay, váy ngắn màu xanh nước biển và đeo cặp kính râm nhỏ. Vật trang sức duy nhất của cô là chiếc cặp tóc nhỏ bằng nhựa. Một trang phục hết sức đơn giản. Cô hầu như không trang điểm, phô bày vẻ đẹp tự nhiên của mình cho cả thế giới. Nhưng không hiểu sao tôi không nhận ra cô ngay. Kể từ lần gặp trước đến nay mới ba tuần trôi qua nhưng cô gái ngồi đối diện tôi ở bên bàn dường như thuộc về một thế giới hoàn toàn khác, khác hẳn với Sumire tôi từng biết. Nói một cách nhẹ nhàng, cô vô cùng xinh đẹp. Bên trong con người cô, một cái gì đó đang bừng nở.