Bây giờ vẫn đang là đầu giờ chiều của ngày đầu tiên. đoàn người gặp phải một khúc quanh khá hiểm trở. Họ chia thành từng cặp đi chung và hỗ trợ nhau. Người đi cùng chàng trai là Franklin Nea, một người mà theo sự nhận xét ban đầu của anh là có vẻ khá sôi nổi và thẳng thắn. Neal đến từ Chicago và là chủ tịch của một tập đoàn lớn. Ông đã học Sơ đồ này hơn mười một năm nay và đã áp dụng nó thành công trong công việc và cuộc sống của mình.

Neal chìa bàn tay rắn chắc của mình ra cho chàng trai và thân mật nói:

-Cứ gọi tôi là Frank cho thân thiện nhé!

Hai người bắt tay làm quen. Rồi Neal lại tiếp tục đi thoăn thoắt. Chàng trai cũng nhanh chân hơn để có thể theo kịp ông. Neal quay lại nhìn anh và hỏi:

-Bây giờ cậu muốn nói về điều gì nào? Về lý thuyết hay cách ứng dụng những bài học trong chuyến đi này?

-Cháu thích ứng dụng luôn những điều mình đã học và thực tế. Nhân tiện đây, cháu cũng muốn hỏi chú điều này. Hai câu hỏi mà vị trưởng đoàn đề cập đến với cháu lúc sáng là gì thế?

Neal trả lời, giọng vui vẻ:

-Cũng được thôi. Câu hỏi đâu tiên nhé! đây là câu hỏi mà ta phải dùng đến lý trí để trả lời. Cậu hãy nghĩ đến quyết định mà cậu định lựa chọn và tự vấn mình: Mình có thực sự cần điều này không? Có còn giải pháp nào khác mà mình chưa tìm ra không? Mình có lường trước hết các tình huống sẽ xảy ra khi quyết định như thế này không?

Frank gợi ý:

-Giờ cậu hãy thử hỏi mình những câu ấy xem. Rồi trả lời “Có” hay “Không”?

Chàng trai ngần ngừ đáp:

-Nói chung là có.

Giọng Frank trở nên mạnh mẽ:

-Cậu chỉ có thể trả lời dứt khoác hoặc “Có” hoặc “Không” thôi. Nếu không thì phương pháp này chẳng có tác dụng gì đâu.

Chàng trai thoáng giật mình, nhưng rồi như khám phá ra điều gì, anh xoay xoay chiếc mũ trên đầu mình và nói:

-Có thể.

Frank bật cười. Ông biết chàng trai đang còn ngờ vực và có phần nào giữ thái độ dè dặt. Tuy thế, ông thích sự khởi khôi hài ở anh.

– “Có thể” là một câu trả lời thiếu quyết đoán nhất -Ông nói-Bây giờ để dễ hơn, cậu hãy thử xem xét từng phần một của câu hỏi đó. Bắt đầu với phần thứ nhất nhé, ta không biết trong đầu cậu đang có quyết định gì, nhưng “Cậu có thực sự cần điều này không? ”

Chàng trai im lặng cố suy nghĩ. Anh tự nhủ: “Mình có thể trả lời với ông là “Có” rồi từ từ suy nghĩ thêm”, nhưng không hiểu sao, một lát sau, anh trả lời thành thật:

-Không ạ.

-Tốt lắm! Cậu đã bắt đầu tập trung hơn vào câu hỏi rồi đấy. Thế nào cậu cũng tìm ra quyết định tốt hơn thôi.

-Cháu phải tập trung hơn vào cái gì đây ạ? -Chàng trai thắc mắc

-Nếu cậu trả lời “Không”, -Frank giải thích.

-Cậu cần chú ý tới hướng mình sẽ đi.

Hầu hết chúng ta khi xuất phát đều hướng đến điều chúng ta mong muốn. Nhưng thường thì chúng ta không biết chúng ta đang cần điều gì, và kết quả là chúng ta đi sai hướng.

Chàng trai cau mày khi nhớ lại anh đã lạc đường vào buổi sáng hôm qua như thế nào.

-Nhưng làm thế nào để có thể biết được chúng ta thực sự cần điều gì ạ?

Frank chia sẻ:

-Hãy bắt đầu bằng câu hỏi:”đây là điều mình thực sự cần hay chỉ đơn thuần là điều mình muốn? ”.

-Có gì khác nhau giữa hai cái đó không ạ? .

-Điều cậu muốn giống như một ước mơ vậy. Còn điều cậu cần mới chính là điều phải thực hiện.

Muốn chỉ là một con bướm quyến rũ để khiến ta lạc đường. Lúc đầu, ta theo đuổi nó, nhưng về sau lại cảm thấy không hài lòng.

Thậm chí, cho dù cuối cùng ta có đạt được điều ta muốn, nó vẫn để lại cho ta cảm giác chưa thỏa mãn và khiến ta lại có tâm lý tiếp tục theo đuổi mà không biết điểm dừng.

Trong khi đó, điều mình cần lại là điều thiết yếu và đáng được thực hiện. Khi giải quyết một vấn đề, chúng ta chỉ việc xác định điều mình cần là đủ.

Ví dụ, chúng ta ai chẳng muốn thưởng thức bào ngư vi cá nhưng những bữa cơm hàng ngày cần thiết với chúng ta hơn. Bào ngư vi cá hấp dẫn thật đấy nhưng nó không thể nuôi sống ta được.

-Đây là một cách suy luận đơn giản nhưng lại có cơ sở vững chắc và rất thuyết phục. Cháu dám chắc là điều này rất có ích cho những người mới học.

Frank nói:

-Ta thấy nhiều người gặp rắc rối chỉ vì họ quên mất những nguyên tác đơn giản nhưng hiệu quả mà họ đã từng học hoặc nghe qua.

Dừng lại một chút, Frank nói tiếp:

-Những thành công thực sự thường bắt đầu bằng việc theo đuổi những cái họ cho là cần thiết với cuộc sống của họ.

Rồi ông trầm ngâm:

-Trong cuộc sống, có thể chúng ta đều muốn một ngôi nhà to lớn, sang trọng nhưng thật ra chỉ cần một tổ ấm là đủ khiến chúng ta cảm thấy hạnh phúc rồi.

Khi chúng ta theo đuổi điều mình mong muốn, chúng ta thường để mất điều mình thật sự cần.

Nếu cậu muốn thành công, hãy làm những việc cần làm trước. Hãy tìm một “Tổ ấm” trước đã, rồi mới nghĩ đến “tòa lâu đài” sau.

Sau khi đã có được điều mình cần, cậu có thể làm những gì mình muốn, nhưng phải nhớ là “sau khi” đấy.

Chàng trai ngẫm nghĩ về sự khác nhau giữa những điêu anh cần và những điều anh muốn, trong công việc cũng như trong cuộc sống của mình. Anh thấy hứng khởi với cách suy nghĩ mới mẻ này, nhưng vẫn không khỏi băn khoăn. “Không biết hiện tại mình đang theo đuổi điều mình cần hay mình muốn đây? ”

Giọng Frank lại vang lên, cắt dứt dòng suy nghĩ của anh:

-Quan trọng nhất là phải tập trung vào điều mình thật sự cần. Tập trung ở đây có ý nghĩa là hình dung ra những kết quả mà cậu cần, xem xét chúng một cách kỹ càng, cụ thể và như thế, cậu thấy mình dễ dàng thực hiện những điều cần thiết hơn

Chàng trai trẻ ngước nhìn lên bầu trời. Xa xa, trong một đám mây ẩn hiện một mảnh trăng mờ nhạt. Chàng tư lự:

-Cháu đang nhớ đến câu nói của vị Tổng thống Hoa

Kỳ trong những năm 60 “Cuối thập kỷ này, chúng ta sẽ đưa con người lên mặt trăng và đưa họ trở về trái đất an toàn. ”

Frank ngạc nhiên:

-Sao bỗng dưng cậu lại nghĩ đến điều đó?

-À, cháu cho đó là một ví dụ hay để nói về sự tập trung vào điều mình cần. Tổng thống đã xác định trước được những điều cần thiết, trong đó có sự “an toàn”.

Frank gật đầu:

-Ta đồng ý. Có thể ông ấy muốn sớm đưa con người lên mặt trăng. Nhưng điều ông ta cần là đưa họ trở về an toàn.

-Vâng, nếu không, việc nóng lòng muốn đưa con người lên mặt trăng sẽ phá hỏng cả chương trình vũ trụ. Thêm vào đó, việc ông ấy đề cập đến thời gian “Vào cuối thế kỷ” cũng cho thấy ông ấy đã xác định được sự cấp bách của vấn đề.

-Thế cậu có biết kết quả như thế nào không? – Frank hỏi.

-Có ạ. Người Mỹ đã đưa được con người lên mặt trăng vào năm 1969 – Tức là cuối thế kỷ 60 – và đưa họ trở về an toàn.

Cháu vẫn còn nhớ rõ cảnh phim tạu Apollo hạ cánh an toàn xuống đại dương. Frank hỏi chàng:

-Việc này có giúp cậu học được điều gì về việc tập trung vao điều mình cần không?

-Cháu bắt đầu nhận ra rằng khi mình chỉ chú tâm đến điều mình thật sự cần và bỏ qua tất cả các điều khác, mình sẽ dễ đạt được mục đích hơn.

-Tốt lắm! -Frank nói – Ta thường ghi những mục đích mình cần đạt được vào một mảnh giấy, thỉnh thoảng lấy nó ra ngẫm nghĩ. Nó giúp ta tập trung vào vấn đề hơn. Sao cậu không thử cách ấy xem sao!

Chàng trai gật gù:

-Chú nói đúng. Có lẽ cháu cũng nên làm thế.

Nói xong, anh dừng lại và lấy giấy bút ra ghi lại những mục đích mà anh đang cần hướng đến.

Anh ngầm nghĩ thêm về những quyết định mình vừa viết ra và nói với

Frank, cũng như nói với chính mình:

-Như thế thì toàn tâm toàn ý tập trung vào mục đích mình cần sẽ giúp cho cháu không bị xao nhãng và chi phối bởi những vấn đề khác?

Frank gật đầu:

-Hãy dứt khoát nói “Không” với bất cứ điều gì không giúp cậu đạt được mục đích và mạnh dạn nói “Có” với những gì giúp cậu đến được đích.

-Nhưng làm sao lúc nào chúng ta có thể quyết đoán như chú nói được chứ! . Có nhiều vấn đề chúng ta không thể chỉ trả lời “Có” hoặc “Không” được.

-Những người quyết tâm luôn biết rõ mình thật sự cần gì. Và cũng vì thế họ có khả năng nhìn ra bản chất của sự việc rất nhanh, họ có thể xác định việc nào có lợi, việc nào không.

Thử phân tích về câu chuyện bay lên mặt trăng cậu đưa ra lúc nãy nhé!

Giả sử có một nhà khoa học đến gặp vị trưởng nhóm nghiên cứu và đưa ra một phương án đưa con người lên mặt trăng trong mười lăm năm nữa. Theo cậu thì một người trưởng nhóm quyết đoán, người xác định được điều mình thực sự cần sẽ phản ứng như thế nào trong trường hợp này? Ông sẽ nói “Có” Hay “Không”?

Chàng trai ngần ngại trả lời:

-Nếu điều chúng ta cần là đưa con người lên mặt trăng và trở về an toàn vào cuối thập kỷ thì bất cứ dự án nào kéo dài hơn mười năm cũng là quá lâu. Vì thế, vị trưởng nhóm đó sẽ trả lời “Không”. Có thể, dự án đó là một ý tưởng hay nhưng…”Không”, ông ta sẽ không chấp nhận kế hoạch đó.

-Chính xác –Frank nói-Cậu có thấy là nếu như ta chỉ tập trung vào điều mình cần thì ta sẽ trở nên quyết đoán hay không?

-Vâng, cháu bắt đầu nhận ra rồi.

-Chúng ta tiếp tục đặt ra một tình huống khác nhé. Nếu có một nhà khoa học khác đề xuất với trưởng nhóm một kế hoạch đưa con người lên mặt trăng chỉ trong vòng ba năm nữa chỉ có điều, mức độ rủi ro của dự án này tương đối lớn. Theo cậu thì người trưởng nhóm sẽ xử lý như thế nào?

-Ông ấy cũng sẽ trả lời “Không”. điều ông ấy cần là sự an toàn, trong khi dự án lại quá mạo hiểm.

-Bây giờ cậu đã thấy sự quyết đoán của mình phụ thuộc vào mức độ xác định điều mình cần như thế nào chưa? -Frank hỏi chàng trai.

-Quả thật, phương pháp này có hiệu quả ngoài sự tưởng tượng của cháu-Chàng trai thừa nhận.

Frank nói thêm:

-Nếu chúng ta hình dung ra điều mình cần rõ ràng bao nhiêu thì nó sẽ giúp chúng ta sữ lý các tình huống dễ dàng bấy nhiêu.

Lúc này hai người dã vượt qua một quãng đường khá dài cho nên họ quyết định dừng chân nghỉ một lúc. Trong khi nghỉ ngơi, chàng trai không quên lấy cuốn sổ nhỏ của mình ra và ghi lại:

Khi bạn thật sự mong muốn, khát khao một điều gì, bạn sẽ trở nên mạnh mẽ, tự tin hơn.

Và bạn sẽ tìm ra cách tốt nhất để đạt được điều mong muốn đó.

-Chúng ta thường muốn quá nhiều thứ-Frank tiếp tục-Nhưng điều ta thực sự cần cho cuộc sống của mình thì không nhiều như thế.

Vì vậy khi chúng ta chỉ tập trung vào điều mình cần – Tức là điều làm cho chúng ta cảm thấy thật sự thành công và hạnh phúc – thì việc quyết định sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Giống như ta, vì góa vợ nên phải tự mình đi chợ nấu ăn. Khi đi chợ, mỗi lần định mua gì, ta lại tự hỏi “mình thực sự cần loại thực phẩm này hay chỉ muốn nó thôi”. Kết quả là từ đó, ta chỉ luôn mua về những loại thực phẩm bổ dưỡng và có lợi cho sức khỏe của ta.

Giờ đây, ăn uống điều độ đã trở thành một thói quen của ta và ta cảm thấy mình khỏe hơn hẳn. Chàng trai trẻ thắc mắc:

-Nhưng làm thế nào để xác định được điều cháu cần và điều cháu muốn? Nhiều lúc, chúng chẳng khác nhau là mấy.

-Thử thực hàng phương pháp này xem. để xác định điều cậu muốn, hãy tự vấn mình “Tôi ước mình có thể làm được gì? ” ; để xác định được điều cậu cần, hãy tự hỏi: “Thử nhìn lại xem, ta cần hoàn thành cái gì trong lúc này? ”

Ví dụ, khi vào siêu thị, giữa vô số những loại hàng hóa, nhiều người sẽ rối lên và không biết mua món gì hoặc thấy cái gì cũng muốn mua.

Nhưng nếu họ biết tự hỏi: ”Rốt cuộc thì ta đang cần cái gì nhất trong lúc này? ” thì họ sẽ dễ dàng chọn lựa hơn.

Chàng trai thừa nhận:

-Phương pháp này có vẻ hay đấy. Thường thì sau khi đạt được điều mình mong muốn, cháu mới biết có cần nó hay không.

Nhưng lạ là khi cháu đã có được điều mình muốn thì hóa ra nó không như cháu hy vọng và mong đợi.

-Rất nhiều người cũng hành động như thế. Họ thường chỉ làm điều mà họ muốn chứ không làm điều họ cần. Kết quả là họ gây thiệt hại cho người khác và sau đó, cho chính bản thân họ.

Frank nói thêm:

-Dù là trong công việc hay trong cuộc sống, nếu ta biết tự vấn mình bằng câu hỏi đó thì ta sẽ quyết định và tìm ra cách giải quyết vấn đề sáng suốt hơn.

-Cháu đã bắt đầu nhận ra câu hỏi này quan trọng như thế nào rồi.

Nghĩ đến những vấn đề khó khăn mình đang cần phải giải quyết, chàng trai bắt đầu loại bỏ dần các ý tưởng mà anh cảm thấy không thực sự cần thiết nhưng đã chi phối anh bấy lâu nay.

Khi làm được như vậy, đã có thể tập trung hơn vào việc xác định điều mình cần.

Frank nói với chàng trai:

-Khi cậu đang theo đuổi một con thỏ, đừng để một con thỏ khác chạy qua đường làm cậu phân tâm. Có thể trong khoảnh khắc đó cậu muốn có được cả hai con thỏ, nhưng cậu đang thực sự chỉ cần làm và tập trung theo đuổi nó cho đến khi cậu đạt được mục đích.

Chàng trai chợt nhớ đến câu hỏi mà một người trong đoàn đã hỏi mọi người trước khi đầu chuyến thám hiểm này “Vậy cuối cùng chúng ta muốn một cuộc thám hiểm mạo hiểm hay chúng ta cần một chuyến đi an toàn? ”.

Cuối cùng, họ đều quyết định chọn một chuyến đi an toàn. điều họ thật sự cần không phải là hiểm nguy, thử thách hay cảm giác mạnh mà là một kỳ nghỉ cuối tuần nhẹ nhàng, giúp họ suy nghĩ về các quyết định của mình. Chính vì thế, họ đã chọn đi theo hướng đông của khu rừng, là hướng đi ít nguy hiểm nhất.

Hai người đàn ông một già một trẻ lại đi trong im lặng. Mỗi người theo đuổi một ý nghĩ riêng. Cả hai đều hiểu rằng người kia đang nghĩ đến các vấn đề cần giải quyết của mình.

“Mình nên áp dụng điều mình vừa học như thế nào cho hiệu quả nhất đây? ” -Chàng trai tự hỏi.

Thực tế thì anh đã có một vài hướng giải quyết cho vấn đề rắc rối mà bản thân anh đang gặp phải. Nhưng anh không biết liệu đó có phải là quyết định mà anh thực sự cần không? Trong số các giải pháp đưa ra, sẽ chỉ có một giải pháp là tốt hơn cả, nhưng đó là giải pháp nào?

Khi gặp lại mọi người, nhìn thấy vẻ mặt đăm chiêu của họ, chàng trai có thể đoán ra rằng hầu như ai cũng đang suy nghĩ để giải quyết vấn đề của mình, có lẽ bằng những câu hỏi.

Khi đoàn người dừng chân tạm nghĩ dưới bóng cây, chàng trai lại lấy cuốn sổ nhỏ của mình và ghi lại những điều cần thiết:

Xác định đúng điều mình cần

Nếu bạn xác định được điều bạn thực sự cần và dồn hết sức mình để theo đuổi nó, bạn sẽ dễ dàng đạt được điều mà bạn mong đợi.

Càng hình dung một cách chi tiết những kết quả mình mong đợi, bạn sẽ càng cảm thấy mình đến gàn và dẽ dàng đạt được chúng hơn.

Muốn, là điều mong ước.

Cần , là nhu cầu thực sự để xác định điều mình muốn, đơn giản hãy hỏi: “Bây giờ mình muốn làm gì? ” để xác định điều mình cần, hãy tự hỏi: “Ta cần điều gì trong lúc này? ”