Chả là tối hôm đó Robineau thấy mệt mỏi. Đứng trước Pellerin – con người chiến thắng, ông chợt nhìn ra cuộc đời mình mang màu xám. Nhất là ông chợt nhìn ra rằng con người ông, mặc dù mang danh hiệu thanh tra và có uy lực, vẫn kém giá trị con người mệt rũ kia đang ngồi gọn trong một góc xe hơi, đôi mắt nhắm nghiền và đôi bàn tay đen nhẻm dầu máy. Lần đầu tiên trong đời, Robineau thán phục. Ông thấy cần nói lên điều đó. Nhất là ông cần chiếm được một tình bạn. Ông mệt vì chuyến đi và mệt vì những thất bại trong ngày, rất có thể ông cảm thấy mình hơi lố bịch nữa. Chiều nay, khi ông xem xét lại trữ lượng xăng, ông đã lẫn lộn các phép tính, thế rồi chính người nhân viên mà ông định chộp, vì thương tình đã là nốt các phép tính đó hộ ông. Bực mình hơn nữa là ông đã phê bình việc lắp máy bơm dầu kiểu B.6 nhưng lại lẫn với kiểu B.4, và những tay thợ máy nham hiểm đã để mặc ông ròng rã hai mươi phút sỉ nhục “một sự ngu dốt không gì biện hộ nổi”, sự ngu dốt của chính ông.

Ông cũng thấy sợ cả căn phòng khách sạn nơi ông trọ. Từ Toulouse sang Buenos – Aires, bao giờ cũng như bao giờ, cứ xong công việc ông lại lần về đó. Có ý thức rõ rệt về những điều bí mật nặng trĩu trong lòng, ông giam mình vào đó rồi rút trong va li ra một ram giấy, ông viết chậm rãi “Báo cáo”, ông viết bừa vài dòng rồi xé sạch. Ông chỉ ước gì đã cứu vớt công ty khỏi đại hiểm họa. Nhưng công ty chẳng gặp một hiểm họa nào. Cho đến nay ông vẫn chẳng cứu vãn được tí gì ngoài một cái trục cánh quạt chớm gỉ. Vẻ ảm đạm, ông chậm chạp đưa ngón tay trên đám gỉ trước mặt người chỉ huy bãi bay, người này trước đó đã đáp lại ông: “Xin ông khiển trách trạm dừng trước trạm này: máy bay kia vừa mới từ đó tới đây”, Robineau thấy hoài nghi vai trò mình.

Ông ướm lời, mong được gần gụi với Pellerin:

– Anh có thể dùng bữa tối với tôi chứ? Tôi cần được chuyện trò tí chút, cái nghề của tôi đôi khi thật khốn khổ…

Ông vội chữa ngay để không hạ xuống quá nhanh:

– Trách nhiệm của tôi quá nhiều!

Những người cấp dưới chẳng ai muốn để Robineau nhúng vào đời tư của họ. Ai ai cũng nghĩ:

“Ông ta vẫn chưa tìm được chuyện gì để đưa vào báo cáo, ông ta sẽ thịt mình mất vì đang đói lắm”.

Nhưng tối đó Robineau chỉ nghĩ được tới những nỗi cùng cực của mình: thân thể ông bị mụn ghẻ dị ứng hành hạ khó chịu, đó là điều bí mật duy nhất đích thực của ông, những mong muốn kể lể, được thiên hạ thương tình, nhưng với lòng tự hào, ông không kiếm nổi mấy lời an ủi, ông đang đi kiếm bằng cách tự hạ mình. Ở bên Pháp ông cũng có một cô nhân tình, những đêm trở về ông vẫn kể cho cô nghe những chuyện ông đi thanh tra, để lòe cô tí chút và để được cô yêu nhưng chính vì vậy lại bị cô ác cảm, và ông có nhu cầu được kể lể về cô.

– Sao, anh dùng bữa tối với tôi nhé!

Pellerin, vẻ hiền lành, nhận lời.