Các cụ có câu “Tam nam bất phú, tứ nữ bất bần” , thế mà nhà tôi có những sáu anh em trai, lại sinh vào cái thời đói gay đói gắt. Bố tôi xoay đủ nghề từ đi thuyền đến đi bán, đi buôn, đan chiếu.

Nhưng vì nhà đông con nên cũng chỉ được bữa đói bữa no. Sợ nhất là đến mùa đông, đói lại thêm rét thì thật là đáng sợ. Cái rét cắt da cắt thịt. Tôi chỉ nhớ khi ấy mình khoảng 4-5 tuổi, có mỗi cái áo cánh vải dày để mặc.

Vì thế đi đâu cũng bố làm cho tôi cái ống bơ đựng than hồng, đi ra đồng lấy than ấy đốt lửa lên cho ấm. Tôi cứ ước ao có một cái áo bông thật dày, nhưng là ước thế chứ tôi biết với cảnh nhà mình điều này là không thể, nên cũng không dám đòi bu mua cho bao giờ.

Một lần tôi bị ho, có lẽ do lúc chiều gió mùa đông bắc mà tôi lại nghịch bắt cá nên nhiễm lạnh. Bố bảo bu cắt cái áo bông của bố thành cái áo nhỏ cho tôi. Bu chần chừ vì đó là chiếc áo bông duy nhất của bố mà bố còn phải đi thuyền trên sông, không có áo ấy làm sao bố chịu nổi. Bố biết ý bảo:

– Con còn bé chịu lạnh kém hơn. Tôi làm việc một lúc là nóng người ngay.

Ðó là chiếc áo mà tôi thấy quý nhất trong đời.

Các anh tôi cũng vừa làm, vừa đi học. Ðến khi tối về cả nhà quây quần trong căn nhà nhỏ, gió bấc cứ rít qua mái lá. Vì không đủ chăn nên mọi người phải ngủ trong những ổ rơm dày. Tôi được ngủ với bố, ông ôm tôi trong lòng. Hai chân nhỏ lạnh ngắt của tôi kẹp trong bắp chân của bố. Hai tay tôi được nhét hẳn vào người bố cho ấm. Tôi vẫn nhớ cảm giác rơm dằm dặm, ngưa ngứa cả người thế mà cứ rúc đầu vào ấy, miễn sao tránh được cái rét. Tôi thì thào với bố: “Sau này có tiền con sẽ mua cho bố cái chăn ấm nhất”.

Giờ bố đã ngoài bảy mươi, tôi cũng đã trưởng thành và thành đạt. Tôi mua chiếc chăn điện hiện đại nhất, nằm ấm mà dễ chịu. Bố tôi có vẻ thích nhưng lại không dùng đến. Ông bảo: “Bố đắp chăn bông quen rồi!”. Những chiếc chăn bông cũ, đen sì và mùi âm ẩm. Có khi ông giũ chăn ra phơi và nhắc tôi:

– Cu à, lên 8 tuổi mày vẫn đái dầm ra cái chăn này đấy!

– Bố còn giữ cái chăn ấy làm gì. Bố thích đắp chăn bông thì hôm nào con mua cho bố chăn khác đẹp hơn.

– Thôi cu ạ. Bố già rồi đắp chăn nào chẳng được!

Tôi mua cho bố cái chăn bông loại siêu nhẹ. Tôi sợ những chiếc chăn cũ kỹ kia sẽ làm bố nặng ngực. Nhưng chẳng hiểu sao bố cứ cất kỹ mấy cái chăn mới, chỉ mang chăn bông cũ ra dùng.

Bố tôi bị đau chân, đầu gối sưng vù, chân lạnh tê buốt từ gót đến đầu gối dù không phải vào mùa đông. Tôi đưa bố đi khám, mua thuốc và cả một chiếc máy trị đau nhức khớp bằng điện. Mỗi khi chân bị tê thì chạy máy sẽ làm chân bố ấm lên và bớt đau. Tôi còn nhờ người cắt thuốc mãi trong Nam, rồi mua các loại rượu ngâm bổ nhất. Bố bảo: “Mày tốn tiền làm gì hở cu? Bố thấy đỡ rồi”.

Hôm ấy chân bố lại bị buốt, nhà mất điện, chiếc máy hiện đại thành vô tác dụng.

– Ðể con bóp chân cho bố, một lát sẽ ấm thôi.

Tôi bóp chân cho bố, hai bàn tay phải xoa thật nhanh, thật đều để tạo ma sát cho chân nóng lên mới đỡ đau được.

Hai bố con ngồi trong bóng tối. Chân bố gầy quá, đôi chân mạnh khỏe ngày nào ấp chân tôi giờ còn bé xíu, lành lạnh. Tôi chạnh lòng nhớ cái ổ rơm dằm dặm ngày xưa. Chợt bố bảo:

– Cu ạ, dạo này bố thấy chân hay bị lạnh lắm! Mày lấy vợ đi cho bố kịp biết mặt con dâu út!

Tôi lặng im không nói. Tôi cứ nghĩ phải mua cho bố thứ này, thứ kia mà không biết bố đang cần ở tôi điều gì nhất. Bố nhẹ nhàng bảo:

– Chân bố ấm lên rồi đấy. Thế này dễ chịu hơn dùng cái máy điện kia nhiều.

Bố không biết tôi đã vô tình để rơi giọt nước mắt xuống chân bố. Nước mắt bao giờ cũng mặn và ấm.

VŨ ÐÌNH MẠNH ( Hà Nội )