Tháng 3 – tháng 5 năm 2005

Chúng tôi đang đào tạo một thế hệ lãnh đạo mới để bảo đảm tương lai của Microsoft.

—HARRY SHUM

Microsoft là một tập đoàn quốc tế. Chúng tôi cần tiếp cận tri thức cũng như thị trường toàn cầu.

—JA-QIN ZHANG

Một buổi tối đẹp trời tại khu thương mại Seattle, sân vận động Key Arena có sức chứa 17 nghìn người chật cứng và ồn ào với những dự đoán. Đó là vào ngày mùng 8 tháng 3 năm 2005 – một tuần sau hội nghị TechFest, ngôi sao bóng rổ Trung Quốc Diêu Minh cùng đội Houston Rockets thi đấu với đội Seattle Supersonics. Đây là thời điểm giữa mùa bóng của Hiệp hội Bóng rổ nhà nghề Mỹ (NBA) và là vòng loại trực tiếp giữa đội Seattle – dẫn đầu khu vực Đông Bắc và Houston – đội đang cố gắng chiếm vị trí cao nhất khu vực Đông Nam.

Phía trên khán đài, nơi ban điều hành Microsoft ngồi, Harry Shum và nhóm Trung tâm Bắc Kinh hòa cùng các cổ động viên đang hô hào cổ vũ. Là người hâm mộ bóng rổ cuồng nhiệt, Shum (ông có biệt danh là “Jordan Một tay” – một cầu thủ bóng rổ nổi tiếng của Mỹ, vì ông có thói quen chỉ dùng tay phải để đi bóng và đánh bóng) trao đổi với ban điều hành Microsoft để giới thiệu sản phẩm tới khách hàng và đối tác. Để đáp lại sự có mặt của những nhân vật quan trọng của Microsoft ở Thượng Hải năm ngoái, Shum đã mời một nhóm bạn và đồng nghiệp đi xem trận đấu của thần tượng Diêu Minh. Các trận đấu của anh được phát trên truyền hình trong nước và thu hút hàng tỷ khán giả – những người thậm chí chưa bao giờ xem giải NBA.

Danh sách khách mời của Shum gồm có vợ chồng cựu giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bắc Kinh, Ya -Qin Zhang, Hsiao- Wuen Hon – một trong hai trợ lý giám đốc Trung tâm, Jian Wang – cố vấn dự án giao diện người sử dụng, Qian Zhang – giám đốc nghiên cứu nhóm mạng không dây, Lei He – trợ lý của Shum và Ming- Ting Sun – chuyên gia xử lý hình ảnh thuộc Đại học Washington và Shum đã dùng tiền túi mua vé cho sáu thành viên của nhóm “chiếc bút thông dụng”.

TechFest đã thành công rực rỡ và đoàn Bắc Kinh đã để lại ấn tượng tốt. Trước khi trận đấu diễn ra, Shum chào đón khách mời bằng những cái bắt tay và nụ cười thân thiện. Ông cũng nhận thấy Trung tâm Bắc Kinh có thể tạo ra những lợi thế quyết định trong việc tìm kiếm. Tuy nhiên, đằng sau những giây phút vui vẻ đó là sự lo lắng bởi sáng hôm sau ông còn phải gặp Ballmer và sau đó là Rick Rashid để thực hiện nhiệm vụ đánh giá hàng năm.

Diêu Minh được Shum và đoàn Bắc Kinh cổ vũ hết mình. Khi những phút gây cấn lắng xuống, Shum lại cổ vũ cho cả đội nhà Seattle. Ông đã cổ vũ đúng với tinh thần dân tộc.

Tất cả đều nín thở trong những phút cuối cùng của trận đấu. Mặc dù Diêu Minh đã chơi không nổi bật trong ba hiệp đầu và nửa hiệp cuối nhưng lại ghi bàn ấn định chiến thắng – một phen lội ngược dòng ngoạn mục. Kết quả cuối cùng: Houston 97 điểm, còn Seattle 95 điểm. Đội bóng Trung Quốc giành chiến thắng. Đây không phải là một trận đấu có chuyên môn cao nhưng rất ấn tượng.

Trận đấu mở màn không có nhiều pha gay cấn như đoàn Bắc Kinh đã ví von là giống Trung Quốc và Microsoft – hai thế lực đôi khi bất đồng nhưng lại có mối quan tâm chung, thúc đẩy nhau cùng phát triển. Trong khi nhân viên của Trung tâm tự hào đội mũ của công ty, họ cam kết sẽ ủng hộ sự nghiệp giáo dục và khoa học, nâng cao tính cạnh tranh toàn cầu của Trung Quốc.

Trạng thái tâm lý là dấu hiệu nhận biết của hai nhà lãnh đạo Microsoft có mặt hôm đó: Ya-Qin Zhang và Harry Shum. Hai người có hai phong cách khác nhau: Zhang có vẻ của một nhà điều hành viên bảo thủ, kín đáo. Ngược lại, Shum thể hiện là một chuyên viên nghiên cứu thích giao du và ưa mạo hiểm (mặc dù ông tự cho mình là bảo thủ khi cho rằng nghiên cứu nên gắn liền với phát triển sản phẩm). Tuy nhiên, cả hai nhân vật này đều đã góp phần phát triển đất nước. Họ thể hiện niềm đam mê mãnh liệt đối với cả Microsoft và Trung Quốc và đều muốn công ty của họ thành công tại quê hương.

Về nhiều mặt, Shum và Zhang giống như anh em sinh đôi trong Microsoft. Họ cùng sinh năm 1966, đều là thần đồng của Trung Quốc, vào đại học ở độ tuổi rất trẻ và trở thành ngôi sao trong lĩnh vực nghiên cứu chuyên môn ở Mỹ. Thậm chí họ gia nhập MSR Trung Quốc (đây là tên ban đầu của trung tâm) cùng một ngày, gặp nhau ở sân bay Tokyo và cùng uống rượu sakê trong suốt chuyến bay tới Bắc Kinh. Hiện tại, Zhang đã chuyển quyền giám đốc điều hành Trung tâm cho Shum – với nhiệm vụ không ngừng cải thiện mối quan hệ ở Trung Quốc, đồng thời chỉ đạo các dự án của Trung tâm. Là phó chủ tịch ở Redmond, Zhang giám sát quá trình phát triển sản phẩm có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất của Microsoft: phần mềm cho điện thoại di động và các thiết bị cầm tay khác. Ông quan tâm tìm kiếm thị trường không dây tại châu Á. Dự án chính của ông là giám sát hệ thống điều hành Windows Mobile 5.0 và PDAs sắp được đưa ra thị trường với tên mã là Magneto. Với công việc này, Ya-Qin Zhang có biệt danh “Ngài Magneto” trên báo chí thương mại.
Cuối buổi tối là màn chụp ảnh. Đoàn Bắc Kinh xếp hàng cùng với ban điều hành Microsoft. Ya-Qin Zhang đứng ở giữa, vẫn là vị lãnh đạo trầm tính và điềm đạm, đứng cạnh ông là những đồng nghiệp cũ ở Bắc Kinh. Shum tươi cười, trông rất thoải mái và tự tin đứng ngay bên phải Ya-Qin. Bên trái Ya- Qin là Hsiao- Wuen Hon còn Jian Wang đứng ngoài cùng.

Đó là vài nét sơ qua về lần gặp đáng nhớ trong kế hoạch toàn cầu của Microsoft. Hai thiên tài người Trung Quốc, Harry Shum và Ya-Qin Zhang đang thăng tiến nhanh chóng. Một người ở Bắc Kinh còn người kia ở Redmond, họ có vẻ như đang đi theo hai con đường khác nhau. Tuy nhiên, ngài “Jordan Một tay” và “Ngài Magneto” đang theo đuổi các lĩnh vực khác nhau trong cùng một dự án tổng thể nhằm phát triển tài năng và sản phẩm trên toàn cầu.

Đây là mùa xuân bận rộn đối với Harry Shum. Ông là người giữ nhiều bí mật nhất tại MSR Châu Á, bao gồm hàng loạt dự án với nhóm video -game Xbox tại Redmond. “Bất kỳ ai biết được về dự án này đều phải chết” là lời thề mỉa mai từ trụ sở chính. “Thiết bị sắp ra đời Xbox 360 là một thiết bị rất có ý nghĩa và liên quan tới đồ hoạ”– đó là tất cả những gì Shum tiết lộ.

Thật vậy, lĩnh vực chuyên môn của vị giám đốc Trung tâm Bắc Kinh là dự đoán máy tính và đồ họa – một khâu đang ngày càng trở nên quan trọng đối với hoạt động kinh doanh của Microsoft. (Ông thường nói vui là những chuyên viên nghiên cứu trong lĩnh vực của ông có thể thành công rất lớn, vì họ đã có “tầm nhìn rộng” – Shum chơi chữ với từ “vision” trong “computer vision” (dự đoán máy tính) . Được tung ra thị trường vào tháng 11 năm 2005, Xbox 360 có thể là trò chơi điều khiển thế hệ thứ hai của Microsoft và rất quan trọng trong dự án của công ty nhằm đánh bại sản phẩm PlayStation 3 sắp ra đời của Sony và các sản phẩm cạnh tranh khác. Shum nói: “Chúng tôi tin là Sony đang có vấn đề. Sony liên tục mắc lỗi – thật buồn khi thấy vậy. Tất cả mọi người, từ Bill Gates tới Robbie Bach (người phụ trách sản phẩm Xbox) cho đến chúng tôi, tất cả mọi người đều tự tin về Xbox 360.”

Giống như hai người tiền nhiệm, Lee và Zhang, Shum có rất nhiều mối quan hệ ở Trung Quốc. Trong khi Trung tâm tiếp tục giữ vị trí nổi bật trong chiến lược kinh doanh của Microsoft về giải trí, nghiên cứu và các lĩnh vực khác, một phần công việc của Shum đã khiến ông mất nhiều thời gian hơn trong những tháng đầu năm 2005. Mối quan tâm đến quan hệ – đặc biệt là các mối quan hệ với sinh viên Trung Quốc và lãnh đạo các trường đại học càng trở nên quan trọng bởi công ty đang cố gắng duy trì lợi thế so với những đối thủ lớn như Google, Sony hay Nokia trong việc tuyển dụng nhân tài hàng đầu. Hàng năm, những hoạt động trại hè tìm kiếm đã thu hút nhiều sinh viên đến Trung tâm và giúp truyền bá thông tin về MSR Châu Á. Trong thời gian đó, Shum cũng bắt đầu giảng bài tại các trường đại học ở khắp châu Á. Ông đã có những cuộc gặp quan trọng với các giáo sư từ Đại học Thanh Hoa, Đại học Giao thông Thượng Hải và Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông. Trong tháng 2, gần tết Trung Quốc, ông được trao tặng huy chương của Bộ Giáo dục Trung Quốc. (Một năm trước khi rời Trung Quốc, Ya- Qin Zhang đã nhận được một giải thưởng tương tự) .

Cùng lúc đó, Shum phải chuẩn bị tổ chức Hội nghị Quốc tế IEEE về Computer Vision, tổ chức vào tháng 10 tại Bắc Kinh. Ông là đồng chủ tịch của hội nghị cùng với Songde Ma, thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, người giúp tiến hành các nghiên cứu của chính phủ, ngân sách phát triển và đưa ra quyết định về ngân quỹ. Nhiều năm qua, Harry Shum và Songde Ma đã xây dựng được một tình bạn tốt đẹp. Songde Ma là chuyên gia tầm cỡ thế giới về xử lý hình ảnh và nhận biết mô hình, đồng thời là một quan chức cấp tiến – người xúc tiến mạnh mẽ thương mại hóa công nghệ của Trung Quốc. Lần đầu tiên hai người gặp nhau tại hội nghị được tổ chức tại MIT, năm 1995 lúc đó Shum vừa mới nhận học vị tiến sĩ tại CMU. Bên cạnh việc xử lý hình ảnh và những chủ đề kỹ thuật khác, họ đều thích bàn luận về nét đẹp của văn hóa và ẩm thực.

Một hôm, tại buổi liên hoan ngoài trời ở nhà Shum, họ đã ngạc nhiên là tại sao đồ nướng nguyên con lại không phổ biến ở Bắc Kinh. Shum cho là do ít người có lò nướng. Không lâu sau, Songde Ma tổ chức bữa tiệc tại nhà mình ở ngoại ô, gần Vạn Lý Trường Thành. Shum và vợ được mời tới dự, ông đã tặng Songde Ma một chiếc lò nướng. Trong bữa tiệc mừng năm mới tháng 2 năm đó, Songde Ma đã dùng chiếc lò nướng đấy để nướng thịt chiêu đãi đồng nghiệp trong trường đại học và chính phủ. Món thịt nướng trở nên rất nổi tiếng, ít nhất là trong giới khoa học và công nghệ.

Cam kết của Shum đối với ngành nghiên cứu và giáo dục của Trung Quốc thể hiện rất rõ trong quan điểm của ông về việc công bố các kết quả nghiên cứu. Không lâu sau trận đấu bóng rổ của Diêu Minh, Shum biết SIGGRAPH đã công nhận 9 trong số 98 bài luận nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Bắc Kinh – một con số chưa từng có đối với một trung tâm đơn lẻ tại một hội nghị có uy tín như vậy. Shum đã nhận ra ý nghĩa của nó không chỉ với Trung tâm mà còn đối với cả sự nghiệp nghiên cứu của Trung Quốc. Ông còn ca tụng: “Các trung tâm nghiên cứu của Trung Quốc ít nhất cũng có thể thành công như MSR Châu Á.” Các phòng nghiên cứu của Trung Quốc có nguồn tài chính mạnh hơn, nhiều nhân tài hơn và những điều kiện khác cũng tốt hơn. Nếu như MSRA có 9 nghiên cứu được SIGGRAPH công nhận thì sau này Đại học Thanh Hoa được 9 nghiên cứu, trường đại học Bắc Kinh có 9 nghiên cứu v.v… Đến nửa số nghiên cứu được SIGGRAPH công nhận là từ Trung Quốc và điều này hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.”

Trong tháng 4, một dự án rất lớn đã đưa ông tới một vùng hẻo lánh của Trung Quốc. Ông đang chuẩn bị đón tiếp chuyến thăm đặc biệt của Craig Mundie, Phó chủ tịch cấp cao kiêm trưởng phòng công nghệ của Microsoft. Shum có quan hệ tốt với Mundie từ lâu, đây là một người ủng hộ mạnh mẽ cho MSR Châu Á. Ở Bắc Kinh, Mundie đưa ra nhận xét chính thức về phòng nghiên cứu Bắc Kinh, hoàn thành việc đánh giá những bản mẫu về các nghiên cứu mới nhất. Ông cũng dành thời gian gặp gỡ Dương Chấn Ninh, nhà vật lý đoạt giải Nobel thuộc Đại học Thanh Hoa.

Sau đó, Shum và Mundie lập kế hoạch cùng đi nghỉ cho hai gia đình. Họ định đi cùng, Tim Chen, phó chủ tịch Microsoft tại Trung Quốc và các bà vợ đến Thành Đô thuộc tỉnh Tứ Xuyên. Trong suốt “kỳ nghỉ” này, ngày nào Shum cũng cùng các đồng nghiệp xây dựng quan hệ với ngành công nghiệp và chính quyền địa phương. Mundie đã có bài phát biểu quan trọng tại hội nghị những nhà phát triển phần mềm. Họ cũng đi thăm Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi dưỡng Gấu trúc. Trong chuyến đi này, hai ông còn gặp gỡ với giới truyền thông, phóng viên ảnh, nhà báo và phóng viên truyền hình ở các địa phương gần đó.

Buổi tối đầu tiên, họ gặp Trương Học Trung – Bí thư tỉnh Tứ Xuyên để cùng nói chuyện về nền công nghiệp phần mềm của địa phương. Đối với các quan chức Trung Quốc, sự hiện diện của Microsoft tại Thành Đô thể hiện mong muốn cộng tác với các công ty của địa phương vì lợi ích đôi bên. Mundie còn nói vui: “Tôi chắc chắn các bà vợ đóng góp cho nền kinh tế địa phương nhiều hơn chúng ta.”

Lần gặp gỡ này, Bí thư Trương đề cập đến việc ông đi châu Âu một tháng trước đó. Trên máy bay, ông đọc được một bài báo nói về dự án “chiếc bút thông dụng” của Microsoft. Ông đề nghị: “Tôi nghe nói Microsoft phát minh bút điện tử kỹ thuật số. Tôi nghĩ sẽ rất tuyệt nếu Microsoft để Trường Hồng sản xuất loại bút đó. Đây có thể là một sự cộng tác tuyệt vời.” Trường Hồng là một công ty sản xuất đồ điện tử tiêu dùng, có trụ sở chính đặt tại tỉnh Tứ Xuyên, một trong những công ty lớn nhất Trung Quốc.

Đoàn Microsoft rất vui khi nghe gợi ý của ông Trương – nhưng họ cẩn trọng vì không muốn hứa hẹn với bất kỳ một đối tác cụ thể nào. Mundie đáp lại: “Thưa ngài Bí thư, việc quyết định còn phụ thuộc vào Tiến sĩ Harry Shum nữa. Công nghệ là từ phòng nghiên cứu của ông ấy.”

Shum nói: “Thưa ngài Bí thư, nếu ngài quan tâm, thì chúng tôi rất vinh dự lắp đặt cho ngài một sản phẩm riêng.”

Các phóng viên đi theo họ đã nghe lỏm cuộc nói chuyện, vì vậy đã có một chút nhầm lẫn khi phiên dịch. Ngày hôm sau, trên báo địa phương có tiêu đề: “Microsoft đồng ý chọn Công ty Trường Hồng làm đối tác để sản xuất bút kỹ thuật số”: Đoàn Microsoft đã rất sửng sốt – và bây giờ họ phải đối mặt với dư luận. Shum đã nói: “Thật thú vị là Craig đang có mặt ở đây. Vì vậy, đó không phải là vấn đề của tôi.”

Sự khác nhau về văn hóa và khác biệt về ngôn ngữ trong giao tiếp là kinh nghiệm với bất kỳ ai. Với Shum, cuối chuyến đi còn có một kỷ niệm đáng nhớ khác – đó là cái giá phải trả khi ông làm việc quá sức. Buổi sáng cuối cùng, ông cảm thấy kiệt sức hoàn toàn.

Chỉ còn vài phút trước khi đoàn Microsoft có cuộc gặp với thị trưởng tỉnh Thành Đô – ông Honglin Ge. (Shum đã gặp Thị trưởng Honglin tháng 11 năm ngoái tại hội nghị Công nghệ thông tin thế kỷ XXI). Tuy nhiên, ông đã cố gắng hết sức để sẵn sàng cho cuộc gặp. Ông bị mất ngủ nhiều nên sắc mặt ông trông rất nhợt nhạt. Mundie nhìn Shum và nói: “Ông điên mất rồi, quay lại phòng nghỉ ngơi đi!” Theo lời Shum thuật lại, sau đó ông chỉ còn đủ sức để lên chuyến bay quay về Bắc Kinh trong ngày.

Cách Bắc Kinh khoảng 65km về phía đông bắc, vừa ra khỏi đường cao tốc Badaling, đoạn Vạn Lý Trường Thành ở Thủy Quan hiện ra dưới bóng hoàng hôn. Tường thành uốn khúc dọc theo những khu đất cao, qua những quả đồi và những thung lũng xanh tươi, cứ vài trăm mét thành lại có một tháp canh trang nghiêm.

Phía dưới ngọn đồi là những ngôi nhà hiện đại có kiến trúc rất đẹp, đối lập hoàn toàn với vẻ cổ kính của bức tường thành. Trải rộng qua gần 8km2 của thung lũng, tách biệt với Vạn Lý Tường Thành bởi Xin Zhang – là khu nghỉ ngơi chất lượng cao. Khu này mở ra vào năm 2002 do một nhà kinh doanh bất động sản Trung Quốc.

Tháng 5 năm 2005, một hội nghị mang tính lịch sử giữa MSR Châu Á và Bộ Giáo dục Trung Quốc đã diễn ra để gia hạn thêm ba năm nữa cho Kế hoạch Vạn Lý Trường Thành. Được khơi nguồn từ năm 2002 dưới sự chỉ đạo của Ya-Qin Zhang, giai đoạn một của kế hoạch này tập trung phát triển chương trình giảng dạy và đào tạo giáo sư cũng như chuyên viên thiết kế tại 35 học viện về phần mềm ở Trung Quốc. Bên cạnh Kế hoạch Vạn Lý Trường Thành, hội nghị còn thể hiện sự trao đổi giữa văn hóa truyền thống Trung Quốc với Microsoft hiện đại. Sau này, mục đích chính của sự kiện này là xây dựng mối quan hệ bền vững với các quan chức Trung Quốc – thực chất của guanxi trong kế hoạch của Microsoft là hợp tác với Trung Quốc nhằm cải thiện nền giáo dục của nước này.

Sự kiện này bắt đầu vào chiều thứ Sáu và kéo dài hai ngày. Đoàn Microsoft gồm có Harry Shum, Hsiao-Wuen Hon, Sheila Shang, các nhóm kinh doanh của Microsoft Trung Quốc và bà Lolan Song – giám đốc quan hệ với các trường đại học, là người tổ chức hội nghị này. Khách mời chính của Bộ Giáo dục gồm có Yaoxue Zhang, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, người đã phát biểu tại Hội nghị Giáo dục Cấp cao của Microsoft tại Bắc Kinh mùa thu năm trước, cùng rất nhiều quan chức khác. Đây là lần đầu tiên một công ty nước ngoài mời được đại diện các ban ngành của Bộ Giáo dục.

Hội thảo chính diễn ra tại Bamboo Wal nơi đây có một phòng thiền theo giáo phái Chân, làm bằng tre, dựng phía trên dòng nước róc rách. Để tới được phòng này, ta phải đi trên những viên đá ngang qua dòng suối. Một mặt phòng hướng ra phía những ngọn đồi xung quanh, có thể thấy được Vạn Lý Trường Thành. Sau khi đi dạo quanh phòng, khoảng 20 người sang phòng khách để bàn bạc công việc kinh doanh. Dọc theo bức tường phía sau có hai biểu ngữ màu xanh và vàng treo dọc xuống được viết bằng tiếng Trung, biểu trưng cho Microsoft và Bộ Giáo dục Trung Quốc. Trong những cuộc họp như thế này, người điều hành thường dành vài phút để sắp xếp vị trí chỗ ngồi của mọi người, tất cả đều làm theo quan chức cấp cao nhất. Cuối cùng, ban tổ chức đã xếp các hàng ghế thành một hình vuông lớn, quan chức cấp cao cùng ngồi trên một cạnh hình vuông và hai người cấp cao nhất, Yaoxue Zhang và Shum ngồi cạnh nhau ở giữa hàng ghế đó. Tất cả đều dùng tiếng phổ thông.

Sau vài câu pha trò, Shum giới thiệu từng thành viên trong đoàn. Yaoxue Zhang cũng giới thiệu từng thành viên trong đoàn giống như Shum nhưng kèm theo lý lịch từng người. Zhang đạt học vị tiến sĩ triết học tại Đại học Tohuko ở Nhật, hiện là giáo sư tin học tại Đại học Thanh Hoa. Đoàn của ông đã tiến hành các nghiên cứu mạng máy tính và các bộ định tuyến Internet.

Ở Bộ Giáo dục, ông làm việc dưới quyền Yu Wei, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục, người đã phát biểu tại lễ khai trương phòng nghiên cứu Microsoft. Zhang đã quen Shum khi họ cùng nhau thực hiện kế hoạch Vạn Lý Trường Thành cách đây hai năm.

Sau đó, Sheila Shang nói rằng cuộc họp bắt đầu hơi căng thẳng, song giới quan sát không phát hiện ra. Để phá vỡ bầu không khí đó, Lolan Song tóm tắt chương trình nghị sự cho hai ngày đó. Bà dựa theo kẹp hồ sơ của mình với đầy đủ lịch trình hoạt động. Bà hỏi: “Vấn đề đầu tiên của hội nghị là ai tham gia cuộc đi bộ sáng mai?” Hầu hết các đại biểu nam giới đều giơ tay, họ cười nói râm ran khắp phòng. Vài giờ sau, họ cùng nhau đánh giá giai đoạn một và phác thảo giai đoạn hai của Kế hoạch Vạn Lý Trường Thành trong ba năm tới. Theo kế hoạch, Microsoft cam kết đầu tư nhiều hơn vào các học viện phần mềm và các chương trình mới cho giáo dục phổ thông cơ sở. Xuyên suốt cuộc họp là đề xuất thành lập trung tâm phát triển tài năng để đào tạo sinh viên, giảng viên và các chuyên viên thiết kế phần mềm. Trung tâm này có thể do cả Microsoft và Bộ Giáo dục Trung Quốc điều hành.

Nội dung chủ yếu của hội nghị là bài phát biểu dài 15 phút của Yaoxue Zhang. Ông đã tổng kết tình hình giáo dục đại học Trung Quốc và ông tin là Microsoft sẽ cùng Bộ Giáo dục cải thiện được tình hình này. Hiện nay ba mối quan tâm chính của Bộ Giáo dục là nâng cao giáo dục nông thôn, nâng cao chất lượng đại học lên tầm quốc tế và mở rộng các trường dạy nghề. Tất cả những hoạt động trên đều nhằm chuẩn bị hành trang cho 240 triệu học sinh tiểu học và trung học hiện nay – gần bằng dân số Mỹ – để lãnh đạo đất nước thế kỷ XXI. Zhang nói: “Trung Quốc là một quốc gia đang phát triển. Việc đầu tư vào giáo dục phải mang tính chiến lược. Nếu chỉ có một mình chính phủ thực hiện nhiệm vụ này thì thật là thiếu khôn ngoan. Cần phải có sự đồng lòng giữa chính phủ, ngành công nghiệp và xã hội. Tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn đối với MSR Châu Á và Microsoft vì đã ủng hộ ngành giáo dục Trung Quốc thông qua những dự án như Vạn Lý Trường Thành.”

Sau hội nghị là thời gian ăn tối, tất cả mọi người đều phải đi bộ một đoạn ngắn từ Bamboo Wall xuống câu lạc bộ của khu nghỉ mát. Thực đơn hội tụ đủ những món ăn ngon nhất của Bắc Kinh, Tứ Xuyên và Quảng Đông, có cả món tráng miệng của châu Âu và bữa tối khá hài lòng.

Sau đó, Shum, Yaoxue Zhang và một vài người khác quay lại phòng thiền của Bamboo Wall. Ngoài trời lúc đó đã tối, trăng cũng đã xuất hiện trên nền trời. Một cơn gió nhẹ thổi qua căn phòng cửa mở. Nến thắp lên chỉ đủ để mọi người thấy mặt nhau. Họ ngồi trên những chiếc gối đệm và lần lượt kể cho nhau nghe về chuyến đi gần đây của mình.
Tiếp đấy mọi người chuyển sang chơi bài và hát karaoke. Các quan chức cấp cao không tham gia hát karaoke – có lẽ họ chưa hiểu nhau nhiều. Tuy nhiên trong phòng trò chơi, bên cạnh phòng thiền, mọi người chơi bài tây và mạt chược – một trò chơi truyền thống của Trung Quốc.

Shum và nhóm của mình không mắc một sơ suất nào trong chuyến đi này. Họ đảm bảo mọi việc hoàn thành tốt đẹp và tất cả mọi người đều cẩn trọng. Sáng hôm sau, cả đoàn quay trở lại Bắc Kinh thăm một câu lạc bộ đặc biệt ở ngoại ô, nơi người ta bán một chiếc áo chơi pôlô với giá hơn 100 đô -la. Sau khi tham quan nơi này, tất cả mọi người cùng ngồi ăn trưa. Các quan chức Bộ Giáo dục đội mũ có ghi tên và chức vụ. Trong bữa ăn nhẹ, Harry Shum và Yaoxue Zhang kể về kinh nghiệm khi họ là sinh viên du học, từ đó họ cởi mở hơn về mối quan hệ hợp tác.

Yaoxue Zhang nói ông tin là nền công nghiệp Trung Quốc cần những người quản lý trung gian tốt hơn, chính các công ty đa quốc gia có thể giúp họ lấp chỗ trống đó. Ông nói: “Chúng ta cần đào tạo sinh viên quản lý ngành công nghiệp và phải nắm bắt được toàn bộ hệ thống, cấu trúc của nó. Các công ty nước ngoài như Microsoft có thể giúp sinh viên học hỏi các biện pháp và khơi nguồn những ý tưởng sáng tạo.”

Ông tiếp tục khẳng định, các công ty nước ngoài cần hiểu nền văn hóa Trung Quốc để có được thành công tại nước này. Đó là vấn đề mà phòng nghiên cứu Bắc Kinh đã vượt qua được trong những năm tháng cố gắng xây dựng quan hệ với các bộ ngành của chính phủ và giới học viện – một thiếu sót của chi nhánh tại Trung Quốc trong suốt những năm 1990. Zhang kể lại: “Trước khi tôi gặp Kai-Fu, tôi không biết nhiều về Microsoft.” Những mối quan hệ cá nhân như vậy thật quan trọng. “Nếu bạn chỉ cố gắng phát triển phần mềm và sản phẩm mà không hiểu gì về ngôn ngữ và văn hóa thì bạn sẽ không làm được gì.”

Thắt chặt mối quan hệ này, Microsoft dường như đã thành công – nhưng như thông lệ, đó chỉ là bước khởi đầu. Sau bữa trưa, Harry Shum và Hsiao- Wuen Hon dành nửa giờ đồng hồ chào tạm biệt các vị khách và cảm ơn họ vì đã hợp tác với Microsoft và phòng nghiên cứu Bắc Kinh. Vụ trưởng Zhang và đoàn của ông rất lịch thiệp, họ hy vọng sẽ được hợp tác với nhau trong giai đoạn tới. Nhưng Shum mới chỉ hoàn thành một phần công việc của ông trong ngày hôm đó. Chiều thứ Bảy, ông bay tới Đại Liên – thành phố cảng tươi đẹp và sôi động ở phía đông bắc Bắc Kinh, để giảng cho sinh viên và giảng viên khoa công nghệ Đại học Đại Liên về nghiên cứu của mình. Để xây dựng các mối quan hệ thì công việc của vị giám đốc phòng nghiên cứu không bao giờ kết thúc.

Trong khi Shum cố gắng xây dựng các mối quan hệ ở Trung Quốc, Ya- Qin lại tập trung vào những nhiệm vụ cốt yếu của công ty là phát triển sản phẩm phần mềm, nhất là cho Trung Quốc. Khi trận bóng rổ của Diêu Minh diễn ra thì Ya – Qin Zhang đã làm việc ở Redmond được hơn một năm. Ông đã vượt qua được cảm giác bất đồng văn hóa vào tháng 1 năm 2004, khi mới đến Redmond trong cương vị của phó chủ tịch phụ trách một nhóm mới thành lập. Bên cạnh những thay đổi trong sinh hoạt và sự thiếu thốn đồ ăn Trung Quốc, còn phải kể đến vài khó khăn về văn hóa.

Tuy nhiên, gia đình ông dường như rất vui khi trở lại Mỹ. Họ đã lớn lên ở Bắc Kinh và yêu nơi đó, nhưng cuộc sống ở Mỹ lại thoải mái hơn. Bên cạnh đó, hiện tại Ya- Qin Zhang “chỉ” làm việc 10 tiếng một ngày chứ không phải 15 tiếng như trước, họ mong ông có thể ở nhà ăn tối cùng với gia đình ít nhất ba lần một tuần. Ông báo cáo với phó chủ tịch cấp cao Pieter Knook, người phụ trách bộ phận Thông tin và Các thiết bị ghi Di động của Microsoft – một trong bảy đơn vị kinh doanh của Microsoft tại thời điểm đó. (Trước đây Knook đã giữ chức vụ chủ tịch Microsoft Châu Á, giám sát bán hàng và tiếp thị sản phẩm tại Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đông Nam Á.) Bộ phận mà ông phụ trách không chỉ là máy tính để bàn và máy tính xách tay mà còn có cả phần mềm Windows cho tất cả các thiết bị. Những thiết bị đó bao gồm máy tính xách tay, PDAs (các thiết bị hỗ trợ kỹ thuật số cá nhân), điện thoại di động, máy in, thậm chí cả tivi và những ứng dụng “thông minh” khác.

Ya -Qin Zhang quản lý 600 kỹ sư và trong năm đầu làm việc tại vị trí đó, con số đã lên tới 800 kỹ sư. Đó là khi tập đoàn tổ chức lại hai bộ phận phát triển sản phẩm là Windows Mobile và Windows CE, Zhang đã hợp nhất hai bộ phận trên thành một. Trước đó, một số thiết bị cụ thể như PDAs được chạy bằng hệ điều hành Windows CE, trong khi những thiết bị khác như các loại máy tính cá nhân bỏ túi chạy bằng chương trình Windows Mobile. Tuy nhiên, toàn bộ công việc kinh doanh thiết bị di động đã rất trì trệ, liên tục thua lỗ trong suốt ba năm hoạt động. Về doanh thu, đó là bộ phận nhỏ nhất, nhưng có tốc độ phát triển nhanh nhất. Mục tiêu của Ya- Qin Zhang là làm cho bộ phận phát triển sản phẩm nhanh hơn, linh hoạt hơn và hiệu quả hơn. Đó là những điều rất quan trọng trong thế giới thiết bị di động có tốc độ phát triển nhanh chóng, nơi mà Bill Gates từng gọi là “lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh và có thể là lĩnh vực nóng nhất trong quá trình đổi mới”.

Suốt mùa xuân năm 2005, khoảng thời gian diễn ra trận đấu bóng rổ, nhóm của Zhang tăng tốc để cho ra đời sản phẩm chính, quyết tâm đưa Microsoft vào bản đồ các thiết bị di động. Đặc biệt, ông còn chịu trách nhiệm vận chuyển phần mềm Windows Mobile thế hệ thứ năm, còn có tên là Magneto. Hệ điều hành này mang lại mong muốn lớn lao cho công việc kinh doanh phần mềm di động của Microsoft. Nó được thiết kế để chạy ổn định với độ tin cậy cao nhất đối với tất cả các loại thiết bị di động, trước hết là hoạt động hỗ trợ âm thanh và thông tin dữ liệu. Hệ thống điều hành này cũng cung cấp các dịch vụ đặc biệt như gửi email trên các thiết bị di động và “điện thoại thông minh” – điện thoại di động giống như một thiết bị tổ chức có thể chạy các chương trình phần mềm để lướt Web và xem tivi. Không giống với các đối thủ cạnh tranh khác, Magneto cho phép các chuyên viên thiết kế phần mềm và các nhà sản xuất thiết bị cầm tay có thể thêm vào một số đặc tính riêng. Nó có thể sử dụng đồ họa thế hệ sau này, lướt Web và các loại truyền thông đa phương tiện như ảnh, nhạc và video. Thêm vào đó, thiết bị này hội tụ tất cả những tính năng trên nhưng lại có giá thành thấp hơn bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào.

Không giống như hệ điều hành Windows Mobile trước đây, Magneto là một hệ điều hành thống nhất dành cho tất cả các loại thiết bị cầm tay, chạy trên các mạng khác nhau như Wi-fi và hệ thống mạng thế hệ thứ ba (3G). Tuy nhiên, Microsoft – một thành viên mới trong thị trường điện thoại di động, phải cạnh tranh với những đối thủ nặng ký trong lĩnh vực này, đó là Nokia – hãng cung cấp điện thoại di động lớn nhất thế giới và đồng sở hữu Symbian – một nhà sản xuất chính về phần mềm điện thoại di động; Palm – hãng sản xuất Palm Pilot và các phần mềm tổ chức kỹ thuật số treo, dùng hệ điều hành có bản quyền của riêng họ; và hãng Research in Motion (RIM), hãng sản xuất máy nhắn tin nổi tiếng BlackBerry mà đến giữa năm 2005 đã tăng lên tới 3 triệu người sử dụng (trong số đó có hai nhân vật nổi tiếng là Oprah Winfrey và Al Gore). Về thị phần phần mềm cho các thiết bị di động, Microsoft theo sau khá xa Nokia – Symbian về hệ điều hành điện thoại di động và RIM về công nghệ gửi tin nhắn. Tuy nhiên, Microsoft có thể cạnh tranh với hãng Palm về hệ điều hành cho PDAs.

Ya- Qin Zhang thích lựa chọn đúng đắn nhằm thúc đẩy công nghệ điện thoại di động của Microsoft. Mặc dù nhóm của ông có số nhân viên nhiều hơn và quy mô hơn so với đội ngũ MSR Châu Á và Sarnoff, chính khả năng giao tiếp hiệu quả đã giúp ông thành công trong việc này. Vài tháng trước khi trận đấu bóng rổ diễn ra, tháng 12 năm 2004, ông đã tổ chức cuộc họp nhóm về Magneto gồm 500 thành viên. Sau đó, ông nói: “Đây là cuộc họp nhằm nhắc nhở nhân viên phải đảm bảo chất lượng sản phẩm và chắc chắn chúng tôi sẽ sản xuất đúng tiến độ.” Các thành viên của nhóm từ khắp nơi trên thế giới có thể tham gia cuộc họp đó thông qua hệ thống hội nghị bằng Web. Khi Ya- Qin Zhang tuyên bố Windows CE của Microsoft đã vượt qua thị phần của hãng Palm trên thị trường phần mềm PDAs thì niềm vui tỏa khắp ba châu lục. “Buổi trưa, ông vội vàng ăn chiếc bánh sandwich, đến 6 giờ tối ông mới được nghỉ ngơi. Tuy nhiên, công việc trong ngày của ông mới hoàn thành được một nửa vì ông còn phải chuẩn bị cho cuộc họp quan trọng giữa ông và Bill Gates ngày hôm sau.
Khi báo chí thương mại biết đến tiếng tăm của Magneto, Ya- Qin Zhang “buộc” trở thành người nổi tiếng, ông nhận được hàng loạt yêu cầu phỏng vấn và hợp tác kinh doanh. Lúc này, ông được gắn cho những cái tên như “Ngài Magneto” và “Sát thủ BlackBerry”. Zhang dường như đang đi lên trong thế giới nghiên cứu; thậm chí phong cách nói chuyện của ông cũng thay đổi. Thỉnh thoảng trong giao tiếp hàng ngày, ông buột ra những thuật ngữ như “APIs” (giao diện chương trình ứng dụng giúp cho bên tham gia thứ ba dễ dàng lắp đặt thêm phần mềm), “AKUs” (thiết bị thích ứng, hay phần mềm cập nhật cho hệ điều hành), “OEMs” (nhà sản xuất thiết bị gốc), cùng các thuật ngữ kinh doanh như “điều phối”, “ảnh hưởng”, “thuê mướn”.

Đối với một người bị ám ảnh bởi thị trường các thiết bị di động, không ai có thể có được những chiếc điện thoại di động như của Ya- Qin Zhang. Điển hình là ông dùng cùng một lúc hai chiếc điện thoại, cả hai đều sử dụng phần mềm Magneto và ông thường cập nhật kiểu dáng mới. Ông dùng một chiếc cho việc nhận gửi email và lên lịch, còn chiếc kia để gọi – nhưng rất ít.

Dần dần Zhang đã thấu hiểu những suy nghĩ và lời khuyên của Kai-Fu Lee về kinh doanh. Lee là nhân viên kỳ cựu của Redmond, ông đã giữ cương vị phó chủ tịch trong gần bốn năm. Ya – Qin Zhang rất vui khi có người bạn cũ làm cùng công ty và cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm mà ông đã trải qua, tất nhiên họ đều rất yêu nước. Hai ông được bổ nhiệm vào Ban Tư vấn Trung Quốc-Redmond (CRAB) của công ty – một hội đồng thẩm định kế hoạch của Microsoft cho thị trường Trung Quốc. Đồng chủ tọa là Craig Mundie – trưởng phòng công nghệ và Kevin Johnson – phó chủ tịch Tập đoàn Microsoft về tiếp thị, bán hàng và dịch vụ toàn cầu. CRAB tổ chức họp mặt hàng quý nhằm thảo luận những vấn đề cơ bản các quyết định về đầu tư và nhân sự ở Trung Quốc. Mặc dù lịch trình công tác kín đặc nhưng ông vẫn sắp xếp lập chương trình. Ông nói: “Tôi chưa có mặt tại cuộc họp đó lần nào. Lần nào tôi cũng ở một nơi khác.”
Thường thì cái nơi khác đó là Trung Quốc. Trong cuộc chiến giành uy thế cho thiết bị di động, Ya- Qin Zhang đóng vai trò con át chủ bài vì ông rất gắn bó với Trung tâm Nghiên cứu Bắc Kinh cũng như am hiểu thị trường Trung Quốc. Đến giữa năm 2005, Trung Quốc bùng nổ tới gần 400 triệu thuê bao di động, đứng đầu thế giới, người dân coi điện thoại giống như thời trang vậy. Eric Chang, cựu giám đốc nghiên cứu ngôn ngữ, nay là trợ lý giám đốc ATC và trưởng nhóm mạng không dây, nói: “Một số người Trung Quốc nói rằng chiếc điện thoại di động như là người tình, vì nó biết hết các bí mật của bạn. Người khác lại nói nó giống như mẹ của bạn.” Một lần, trong chuyến tới Bắc Kinh, một nhân viên giữ đồ cho khách sạn đã nhận ra Ya-Qin Zhang và hỏi liệu anh ấy có được giảm giá khi mua chiếc điện thoại mới công nghệ Magneto hay không. Điều này khẳng định quan niệm Trung Quốc chính là trung tâm của hoạt động vì sự quan tâm quá lớn của người dân về nhắn tin văn bản qua mạng, chơi trò chơi trực tuyến, chia sẻ ảnh và nhạc.

Nắm bắt được thực tế này, Ya- Qin Zhang đã quan tâm nhiều hơn tới các nhóm nghiên cứu truyền thông đa phương tiện và mạng không dây tại MSR Châu Á và nhóm phát triển sản phẩm của ATC. Zhang nói: “Đó là lĩnh vực sở trường của tôi. Tôi biết rõ đến từng chi tiết.” Trên thực tế, một phần ba các dự án đầu tiên của ATC đều được nhóm của ông tài trợ tại Redmond.

Để tiếp tục hợp tác, rất nhiều nhóm phải trực tiếp gặp nhau. Mùa xuân năm 2004, Microsoft tổ chức cuộc họp hai ngày “trao đổi ý kiến” tại khách sạn Westin Thượng Hải. Cuộc gặp gỡ truyền thống này nhằm tụ họp các nhóm sản xuất, các nhà nghiên cứu và cộng sự của Microsoft để cùng động não về một chủ đề cụ thể. Lần họp mặt này chủ yếu bàn về chủ đề thị trường mạng không dây ở Trung Quốc. Ya- Qin không tham dự nhưng vài người chủ chốt của nhóm ông đã đến, có cả những nhân viên cấp cao từ Redmond, gồm có Dan Ling và Alex “Go” Gounares. Đoàn Bắc Kinh có Shum, Shipeng Li và Qian Zhang của Trung tâm Nghiên cứu, HongJiang Zhang và Eric Chang từ ATC.

Sau bữa tối, họ cùng chia sẻ ý kiến và chiến lược. Một trong những vị trưởng quản lý của Ya – Qin, Chee Chew, đứng dậy nói với HongJiang: “Tôi có một dự án cho ông.” Đó chính là phát triển một công nghệ của Trung tâm Nghiên cứu Bắc Kinh: dùng những bức ảnh do điện thoại di động chụp làm giao diện cho danh sách liên lạc trong điện thoại di động và Outlook, ví dụ khi sử dụng công nghệ, khi Bill Smith hay George Chen gọi điện cho bạn, phần mềm có thể ghép số điện thoại với hình ảnh tương ứng, nhờ đó bạn biết được Bill Smith hay George Chen đang gọi. Một năm sau, công nghệ đó đã có trong Magneto. HongJiang Zhang nói vui: “Đây là dự án đầu tiên của nhóm Ya-Qin không phải từ Ya-Qin.” (Thậm chí khi ATC đang làm việc để thực hiện thế hệ hiện tại của phần mềm cho thiết bị di động, thì MSR Châu Á đã sẵn sàng cho sự ra đời của thế hệ phần mềm di động sau Magneto, có tên mã là “Photon”. Một dự án có tên “trao đổi thông tin liền mạch”, cho phép người sử dụng điện thoại di động có thể tự động nhận nội dung truyền thông đa phương tiện khi họ ở những nơi có mạng không dây khác nhau. Đây là một trong những mẫu được đưa ra trong cuộc họp mặt của Ban tư vấn Công nghệ thuộc Trung tâm Nghiên cứu tháng 11 năm 2004).

Nếu như ưu tiên hàng đầu của Ya-Qin Zhang là phát triển sản phẩm toàn cầu, thì ưu tiên thứ hai của ông là tạo dựng các mối quan hệ hợp tác nhằm bán sản phẩm đó. Khoảng một tháng sau trận đấu của Diêu Minh, khi Magneto đang ở giai đoạn thử nghiệm cuối cùng, Ya- Qin Zhang có nhiệm vụ truyền bá thông tin về sự ra đời của sản phẩm trên khắp nước Mỹ, châu Âu và châu Á. Tháng 4 năm 2005, một tháng trước khi chính thức giới thiệu sản phẩm, Ya-Qin Zhang đang ở Thâm Quyến để thăm một vài công ty, trong đó có cả Huawei, một “Cisco của Trung Quốc”. Vào một buổi tối khi quay lại khách sạn, ông gặp ông chủ của một công ty thiết bị di động chính tại Trung Quốc. Ông ta muốn trao đổi với Ya -Qin Zhang về hợp tác với Microsoft và như vậy thì điện thoại di động của công ty ông ta có thể dùng phần mềm Magneto. Các nhà lãnh đạo của Microsoft không được cam kết với đối tác nào song họ có quyền được gặp mặt. Tối hôm sau, tại một nhà hàng ở khu thương mại công nghệ cao Thâm Quyến, Ya- Qin Zhang được một nhóm gồm 15 người chào đón cùng với một bài thuyết trình bằng PowerPoint. Ngài Magneto ngồi gần màn hình và đưa ra nhiều câu hỏi. Vài tháng sau, ông ta vẫn không tiết lộ tên công ty và cũng không biết việc đề nghị được hợp tác đó có thông qua hay không, nhưng ít ra ông ta cũng đã được để ý đến.

Đây là một ví dụ sinh động về mối quan hệ cá nhân làm nên quan hệ hợp tác công nghệ được bắt đầu ở Trung Quốc hiện nay và làm sao để cuối cùng thị trường không dây toàn cầu cho phần mềm thành công. Liệu mục tiêu kinh doanh đó có đạt được hay không, thị trường Trung Quốc ngày càng năng động trong lĩnh vực về thiết bị di động. Bill Gates đã nhận định trong chuyến thăm Bắc Kinh: “Thị trường Trung Quốc không chỉ là thị trường lớn nhất, nó còn là thị trường đổi mới nhất nữa. Vì vậy chúng ta sẽ thực hiện phát triển sản phẩm và hợp tác kinh doanh lĩnh vực này ngay tại Trung Quốc.”

Gates tiếp tục chuẩn bị kế hoạch cho chiến lược toàn cầu nhằm giành thắng lợi trong cuộc chiến về phần mềm di động, bắt đầu với Trung Quốc và Ngài Magneto. “Chúng ta cần phối hợp: phát triển tại thị trường Mỹ và tại đây. Ya -Qin là người phù hợp nhất để phối hợp việc đó. Thị trường di động ở đây thật sự là một tiềm năng, là nền tảng. Những gì ông nhận thấy từ thị trường này và một số thị trường lân cận sẽ là chìa khóa dẫn đến thành công. Đây là lĩnh vực mà Mỹ không đứng đầu, vì vậy việc xem xét toàn thế giới là đặc biệt quan trọng đối với chúng ta.”
Khu nghỉ mát và sòng bạc ở Vịnh Mandalay tọa lạc trên sa mạc Mohave tráng lệ, ngọn tháp uốn cong tỏa sáng lung linh trong ánh bình minh. Đây là một trong những khách sạn lộng lẫy nhất tại khu Las Vegas này. Khu nghỉ nhiệt đới biển miền Nam này bao gồm 3.300 phòng khách, 24 nhà hàng và quầy bar, một bể nước mặn nuôi cá mập và cá sấu, một bãi biển rộng hơn 7.300m2, có sóng nhân tạo. Bên kia đường phố, Trung tâm Hội nghị Vịnh Madalay rộng tới gần 218.000m2, là trung tâm lớn thứ năm của Mỹ và nổi tiếng về các triển lãm điện tử và bưu chính viễn thông.

Đây là nơi diễn ra Hội nghị Chuyên viên thiết kế các thiết bị ghi và thiết bị di động của Microsoft, hay còn gọi là Hội nghị DevCon 2005, nơi Magneto – hay Windows Mobile 5.0, chính thức tuyên bố tung ra thị trường. Sáng ngày 9 tháng 5 năm 2005, khoảng hơn 2 nghìn người, phần lớn là những chuyên viên thiết kế và nhà sản xuất thiết bị cầm tay, đợi ở khán phòng với tâm trạng mong đợi. Có rất nhiều đơn vị truyền thông tập trung ở đó để đưa tin về Magneto, mặc dù hầu hết báo chí đều không biết chính xác sản phẩm đó như thế nào. Đối với giới quan sát, đây chỉ là một buổi giới thiệu sản phẩm, sản phẩm không thuộc lĩnh vực Microsoft dẫn đầu.

Chín giờ, cả khán phòng nhiệt liệt đón chào Gates lên sân khấu. Trong bài diễn văn 90 phút của mình, chủ tịch Tập đoàn Microsoft chỉ nói về kinh doanh và rất hiếm khi mỉm cười. Gates nói: “Trong vòng năm năm qua đã có sự thay đổi hoàn toàn trong loại hình dữ liệu và dịch vụ mà con người truy cập qua điện thoại di động, từ truyền thông đa phương tiện đến các chương trình ứng dụng kinh doanh. Hệ điều hành Windows 5.0 cho phép đối tác công nghiệp của chúng ta phát triển những thiết kế phần cứng và giải pháp mới sẽ đột phá cách chúng ta sử dụng thiết bị di động.”

Gates đưa ra những ví dụ cụ thể. Chẳng hạn cách mà một người sử dụng có thể trao đổi dữ liệu tự động giữa một máy tính để bàn và một máy tính xách tay. Thiết bị di động đang sử dụng phần mềm Windows 5.0 có thể trình bày một bài phát biểu bằng PowerPoint trên màn hình nhỏ đó và nối với máy chiếu kỹ thuật số. Một mẫu khác giới thiệu một chiếc điện thoại thông minh có thể chụp ảnh và sắp xếp lại thông qua phần mềm giao diện máy ảnh. Gates cũng diễn giải về việc lưu được hàng nghìn bài hát trong điện thoại di động. Đó có vẻ là lời đe dọa đối với chiếc iPod của Apple và những máy nghe nhạc cầm tay khác. Kết thúc bài phát biểu, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác nghiên cứu để hình thành máy tính di động tương lai.

Ya-Qin Zhang hoàn toàn đồng ý với vị chủ tịch. Ông ngồi trên hàng ghế đầu, vẻ mặt đầy tự hào khi quan sát các thành viên trong nhóm vận hành các mẫu cho Bill Gates, bao gồm cả giao diện người sử dụng máy ảnh do ATC phát triển ở Bắc Kinh. Zhang nói chuyện cả ngày với những khách hàng và chuyên viên nghiên cứu, trả lời các câu hỏi về đặc tính có thể được hỗ trợ hiện tại và trong tương lai. Ông dự đoán: “Trong vòng ba năm tới, điện thoại di động sẽ là thiết bị chính dùng để nghe nhạc và chụp ảnh.”

Tối hôm đó, Ya-Qin Zhang đã tổ chức một bữa tối đặc biệt tại khách sạn Vịnh Mandalay dành cho những người mà ông gọi là “MVPs” (những chuyên viên có giá trị nhất), những hacker phần mềm giỏi nhất mà ông muốn tuyển dụng để giúp Microsoft cạnh tranh trong lĩnh vực đa truyền thông không dây. Suốt bữa tối, họ nói đùa với Ya -Qin Zhang về lý lịch của ông gần đây của trên tờ The New York Times, một bài báo đã khiến mọi người để ý tới từng bước chân và thói quen làm việc của ông.

Zhang đã từ bang Las Vegas tới Thung lũng Silicon để tham gia các cuộc họp bí mật với Palm. Sau đó, nhóm của ông phải làm việc với các nhà lãnh đạo của Palm về một hợp đồng quan trọng khuấy động ngành công nghiệp di động. Hai đối thủ hiện đang lên kế hoạch hợp tác với nhau nhằm tạo ra máy tính xách tay Treo (vừa là điện thoại di động vừa là máy tính) sử dụng Windows Mobile 5.0 và dự kiến tung ra thị trường vào năm 2006. Treo đã có hàng triệu người sử dụng và có thể mang lại một chỗ dựa cho phần mềm của Microsoft trên thị trường, điều mà Microsoft chưa có trong lĩnh vực này. Trong năm đó, Magneto có thể chạy trên những chiếc điện thoại di động Motorola, Hewlett-Packard, Samsung và HTC của Đài Loan. Thêm vào đó, chỉ một tháng sau khi công bố chính thức ở Las Vegas, Steve Ballmer thông báo là dịch vụ email qua di động cuối cùng khiến Microsoft cạnh tranh mạnh mẽ hơn với BlackBerry của RIM.

Sau nhiều năm lúng túng, cuối cùng thì việc kinh doanh thiết bị di động của Microsoft cũng phát triển. Phát biểu tại cuộc họp phân tích tài chính Microsoft mùa hè 2005, Pieter Knook nói: “Viễn cảnh khá tươi sáng.” Ông cũng nhấn mạnh vai trò của thị trường di động tại Đông Á và Ấn Độ: “Chúng tôi đã hợp tác với nhiều nhà sản xuất địa phương khác tại thị trường Trung Quốc. Chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác sang những nước khác, các bạn hãy cứ hy vọng.”

Cuộc chiến kiểm soát lĩnh vực phần mềm di động đang hình thành nên cuộc cạnh tranh ba bên giữa Microsoft và Palm, Nokia và Symbian, và RIM. Tuy nhiên, như Ya-Qin Zhang nhận định, hiểu biết về khu vực Thái Bình Dương, đặc biệt là Trung Quốc và cách thức phát triển sản phẩm ở nước này, là nhân tố quyết định chiến thắng trong cuộc cạnh tranh. Cuối mùa hè, Trung Quốc trở thành thị trường hàng đầu về phần mềm di động của Microsoft, với doanh số bán ra tăng gấp 10 lần trong vòng hai năm. Và China Mobile, nhà cung cấp thiết bị không dây hàng đầu của nước này, trở thành một đối tác mới của Microsoft nhằm trợ cấp người tiêu dùng mua Windows Mobile 5.0. Tất cả những dấu hiệu này chỉ ra ngôi nhà quyền lực Redmond sử dụng những hiểu biết về Trung Quốc như một nền tảng vững chắc để tiếp cận được phần còn lại của thị trường thiết bị di động. Ya-Qin Zhang nói: “Tôi tin rằng chúng tôi sẽ là người chơi chính.”

Ông chưa nhận ra, nhưng chuyên môn của ông về phát triển sản phẩm và thị trường toàn cầu và đặc biệt là mối quan hệ của ông về Trung Quốc sẽ có giá trị hơn cả những gì ông từng tưởng tượng.