Trước khi bạn được sinh ra đời, cuộc sống của bố mẹ bạn không hề nhạt nhẽo như họ đang sống bây giờ. Họ trở nên như vậy là bởi những năm trở lại đây họ luôn phải thanh toán các hóa đơn cho bạn, giặt quần áo cho bạn, nghe bạnh huênh hoang rằng mình tài giỏi như thế nào. Bởi vậy, nếu muốn cứu bố mẹ mình bằng cách tiêu diệt con “ký sinh trùng” trong cuộc đời họ thì trước tiên bạn hãy tiêu diệt những con côn trùng trong tủ quần áo của mình đã.

Đừng sống dựa mãi vào người khác

Bill Gates nói: “Thói quen ỷ lại là một hòn đá cản bước bạn đến với thành công, muốn làm nên nghiệp lớn, bạn phải đá chúng ra khỏi con đường của mình”.

Đối với những người thành đạt trong sự nghiệp, từ chối ỷ lại vào người khác là một thử nghiệm lớn đối với năng lực bản thân. Điều đó có nghĩa là không thể dựa dẫm vào người khác, bởi vì như vậy là đã giao phó vận mệnh của mình vào tay người khác, mất đi quyền tự chủ trong công việc.

Có một số người mỗi khi gặp phải chuyện gì, việc đầu tiên nghĩ đến là tìm kiếm sự giúp đỡ của người khác; có người bất luận là có việc hay không, đều thích đi theo người khác, cho rằng người khác có thể giải quyết mọi khó khăn của mình. Trong cuộc sống, những người như vậy ở đâu cũng có. Đó là những người có tâm lý ỷ lại.

Bill Gates cho rằng, một trong những đặc trưng của một người hoàn toàn khỏe mạnh chính là tính tự chủ và độc lập.

Gặp phải vấn đề là nghĩ ngay đến người khác, đi theo người khác, cầu cứu sự giúp đỡ của người khác; người khác nói sao mình làm vậy; không có lòng tự trọng, không dám tin tưởng vào bản thân, không dám làm theo chủ trương của mình, không dám tự mình quyết định; ở nhà thì ỷ lại bố mẹ, ở bên ngoài ỷ lại đồng sự, ỷ lại cấp trên, không dám tự mình sáng tạo, không dám thể hiện mình, sợ phải độc lập – những hành vi trên đều chứng tỏ rằng bạn chưa chín chắn, nhân cách của bạn không kiện toàn, bạn chỉ là một bán sinh vật với một cơ thể và tâm lý lười nhác, được đặt tên là sự ỷ lại.

Tâm lý ỷ lại bắt nguồn từ tâm lý lười nhác.

Lúc nhỏ, bố mẹ làm cho quá nhiều, bạn không phải độc lập hành động, từ ăn cơm, mặc quần áo đến việc hàng ngày không chịu dậy sớm, khiến người khác phải chờ, những điều này trực tiếp hình thành nên tâm lý ỷ lại và tính lười nhác ở bạn. Ngoài ra, bố mẹ dành cho quá nhiều điều thuận lợi, bạn không cần phải nỗ lực phấn đấu cũng có thể sống được, đây là nguyên nhân chính hình thành nên tâm lý ỷ lại, không thể độc lập tự chủ, không thể phát triển toàn diện tính cách ở bạn.

Bởi vậy, nếu bạn được bố mẹ làm cho quá nhiều thì không có nghĩa là họ yêu bạn mà là họ đang hại bạn. Họ khiến bạn không thể phát triển và trưởng thành toàn diện. Liệu có tổn thất nào trong cuộc đời nặng nề hơn thế?

Có rất nhiều người không biết mình đang đợi chờ điều gì, nhưng họ cảm nhận được rằng sẽ có một điều gì đó xảy ra, vận may sẽ đến hoặc sẽ phát sinh những cơ hội mới, hoặc sẽ có một ai đó đến giúp họ, như vậy trong điều kiện không có được sự giáo dục, không có sự chuẩn bị đầy đủ và không có nguồn tài chính thì họ vẫn sẽ có thể có được một sự bắt đầu và tiếp tục tiến lên phía trước.

Có một số người luôn chờ đợi nguồn tài chính từ bố mình, từ ông chú giàu có hay một người bà con xa, có người lại chờ đợi một thế lực thần bí có tên gọi là “vận may”, “phát tài” đến giúp đỡ họ. Chúng ta chưa bao giờ nghe thấy có chuyện những người có thói quen chờ đợi sự giúp đỡ, chờ đợi nguồn tài chính của người khác hay chờ đợi vận may lại có thể thực sự làm nên sự nghiệp lớn.

Có một ông chủ của một công ty lớn từng nói, ông chuẩn bị cho cậu con trai của mình đến làm việc tại một công ty khác, để cậu có cơ hội rèn luyện bản thân, chịu đựng sự vất vả. Ông không muốn con trai ngay từ đầu đã làm việc tại công ty của mình bởi ông lo rằng cậu con trai sẽ chỉ biết ỷ lại, mong chờ sự giúp đỡ của ông. Những người luôn sống ỷ lại vào cha mẹ, rất ít người trong số họ có thể làm nên sự nghiệp. Chỉ có tinh thần độc lập mới đem lại cho con người sức mạnh và sự tự tin, chỉ có dựa vào chính bản thân mình thì mới có thể bồi dưỡng được năng lực làm việc và nuôi dưỡng mong muốn thành đạt.

Đặt con cái ở nơi mà chúng có thể dựa dẫm vào bố mẹ hoặc có thể kỳ vọng vào sự giúp đỡ của họ là một cách làm vô cùng nguy hiểm. Con chúng ta sẽ không thể biết bơi khi học bơi ở nơi nước nông, nơi mà chân có thể chạm đến đáy. ở những nơi nước sâu, bọn trẻ sẽ học bơi nhanh hơn và tốt hơn. Khi chúng không còn đường lùi, chúng sẽ đến được bờ bên kia an toàn. Chỉ có trong tình thế không có đường lùi, chúng ta mới bộc lộ hết tiềm năng của bản thân.

Sức mạnh là mục tiêu của một người có chí lớn. Sức mạnh là tự phát, không phụ thuộc vào con người. Ngồi trong phòng tập thể hình chỉ để nhìn người khác luyện tập thì chúng ta không thể tăng cường sức mạnh cơ bắp của bản thân.

Lớp trẻ cần độc lập hành động chứ không phải là ỷ lại. Chúng sinh ra đã là những học giả, những nhà mô phỏng, những nhà hiệu pháp, nếu cho chúng quá nhiều sự giúp đỡ, chúng sẽ dễ trở thành những sản phẩm mô phỏng mà nếu bạn không đưa ra sự trợ giúp, chúng sẽ không thể đi được một mình. Chỉ cần bạn đồng ý là chúng sẽ mãi mãi sống dựa vào bạn.

Ngồi trên một chiếc ghế mềm sẽ rất dễ ngủ quên. Dựa vào người khác, bạn sẽ cảm thấy luôn có người giúp đỡ mình và bản thân không cần cố gắng, đây chính là trở ngại lớn trong việc phát huy tính tự lực tự chủ và tinh thần phấn đấu gian khổ.

Vứt bỏ chiếc gậy chống

Giống như Bill Gates, tất cả những người thành đạt đều tin tưởng rằng phải vứt bỏ tất cả những cây gậy chống, chỉ dựa vào bản thân thì mới có thể giành được thắng lợi cuối cùng. Cũng có nghĩa, khả năng tự lập chính là nguồn gốc của sức mạnh để mở ra cánh cửa thành công. Bởi vậy, những người thành đạt luôn kiên trì sự tự lập, tuyệt đối không ỷ lại.

Bước đi dựa vào cây gậy chống, nhất là lại dùng gậy chống của người khác là biểu hiện của tính lười nhác, ỷ lại mà rất nhiều người mắc phải. Đối với những người thành đạt, thói quen mà họ lựa chọn là vứt đi những cây gậy chống và bước đi bằng chính đôi chân của mình. Làm như vậy tất nhiên sẽ khó khăn vất vả hơn rất nhiều so với những người có thói quen ỷ lại. Tuy nhiên, chịu khó vất vả, dựa vào sự phấn đấu độc lập của bản thân, bạn sẽ có được những thành tựu lớn hơn trong tương lai. Khi bạn nghĩ được như vậy thì bạn có thể làm được như vậy, bởi vì sự tiến bộ của tư tưởng là vô cùng quan trọng. Tư tưởng là tiếng gọi của hành động, chỉ có nâng cao được những kiến thức đối với tâm lý ỷ lại mới có thể đối mặt với nó một cách đúng đắn.

Trên thực tế, thoát khỏi sự ỷ lại vào người khác, phát triển và rèn luyện bản thân một cách độc lập, đi bằng chính đôi chân của mình không phải là một việc quá khó khăn. Bởi vì những việc mà người khác làm được thì bản thân mình nhất định cũng sẽ làm được.

Tạo cho mình tâm lý tự tin là cách để khắc phục điểm yếu này. Khi có khó khăn, bạn không nên đợi người khác giúp đỡ mà phải tự mình nghĩ cách, tự mình quyết định và giải quyết. Khi phát biểu ý kiến, không nên hùa theo ý kiến của người khác mà phải thể hiện những phát hiện độc đáo của bản thân. Không nên té nước theo mưa, phải có được sự dũng cảm của người lãnh đạo. Không nên lúc nào cũng để ý xem người khác ăn mặc ra sao, đi đứng thế nào mà phải có cách ăn mặc riêng của mình, phong thái và cảm giác riêng của mình.

Khi bạn từ bỏ ý định ỷ lại vào người khác, quyết tâm tự lực tự cường, thì bắt đầu từ lúc này, bạn đã bước lên con đường để đến với thành công. Cứ mạnh mẽ tiến về phía trước, không lùi bước trước mọi khó khăn, bạn sẽ phát hiện ra rằng, hóa ra trong nhiều lĩnh vực bạn cũng chẳng kém gì so với những thần tượng trước đây của mình. Bạn sẽ lập được những kỳ tích mà ngay trong mơ bạn cũng chưa từng nghĩ đến.

Thoát khỏi một phần tính ỷ lại là bạn có thêm được một phần tự chủ, cũng có nghĩa là bạn tiến thêm được một bước đến với cuộc sống tự do, tiến gần hơn một bước đến với mục tiêu thành công. Dưới đây là một số lời khuyên của Bill Gates giúp bạn chấm dứt tính ỷ lại:

1. 1.Ỷ lại bản thân chứ không ỷ lại vào người khác, vào tổ chức hay người thân. Mọi việc đều phải do bản thân tự phấn đấu, tự giành lấy. Chỉ có như thế bạn mới có được thành công thực sự.
2. Loại bỏ tính lười nhác của bản thân. Tính ỷ lại bắt nguồn từ sự lười nhác của con người. Muốn loại bỏ được tâm lý ỷ lại thì trước tiên bạn phải loại bỏ được tính lười nhác. Muốn làm được điều đó, bạn phải rèn luyện ý chí của bản thân. Khi giải quyết công việc, phải dũng cảm tiến lên, nói là làm, khi cần hành động thì phải hành động. Bạn cũng cần phải có một bộ óc nhanh nhạy, giỏi tư duy và chịu khó tư duy.
3. Phải có ý thức độc lập, tự mình làm chủ. Để làm được như vậy phải luôn nghĩ rằng, chỉ những thành quả có được do chính sức lao động của bản thân mới thực sự thuộc về mình; chỉ có hưởng thụ thành quả của chính mình thì mới có được niềm vui thực sự.
4. Phải bắt đầu làm từ những việc nhỏ, hàng ngày nghiêm túc xem xét lại những suy nghĩ của mình, làm từng bước một, làm bất cứ việc gì cũng đều như vậy, không thể thành công ngay lập tức mà phải làm từng bước, dần dần tích lũy, cuối cùng mới có thể có được thành công. Việc này giống như nhảy cao, trước tiên phải chạy chầm chậm vài bước, sau đó tăng tốc chạy nhanh rồi cuối cùng mới nhảy.

Sau khi đã khống chế được tâm lý ỷ lại, con người mới có thể tìm thấy mục tiêu của cuộc sống, tìm thấy phương hướng sống và dựa vào bản thân để đạt được những thành công trong sự nghiệp. Những thành công có được do chính sức lực của mình mới là những thành công thực sự.

Tiến lên dựa vào chính sức lực của bản thân

Con người nhất thiết phải dựa vào bản thân để sống, trong từng giai đoạn khác nhau của cuộc đời, cố gắng đạt đến mức độ tự lập cần có và một tinh thần tự lập. Đây là nền tảng cơ bản để đứng vững trong xã hội của con người đương đại, bởi vì, những người không có tính độc lập tự chủ và năng lực tự lập, ngay đến bản thân còn không làm chủ được thì nói gì đến phát triển và thành công trong sự nghiệp? Dù gia đình có thể đem đến cho bạn những ưu thế hơn người thì trước tiên bạn cũng nên tự tồn tại trong cuộc sống, rèn luyện khả năng tự lực cánh sinh bằng chính sức lực của mình. Bởi vì trước sau gì bạn cũng phải một mình bước vào xã hội, tham gia vào cuộc cạnh tranh sinh tồn, bạn sẽ gặp phải những hoàn cảnh sinh tồn phức tạp hơn rất nhiều. Bạn không thể lúc nào cũng huy động “hệ thống viện trợ sinh tồn” của mình mà phải dựa vào tinh thần tự lập kiên cường của bản thân để khắc phục khó khăn, tiến lên phía trước.

Bởi vậy, chúng ta phải đóng vai chính trong cuộc sống. Chúng ta phải là nhà đạo diễn của cuộc sống chứ không phải là những khán giả.

Những người có khả năng điều khiển số phận của bản thân là những người hạnh phúc nhất. Trong cuộc đời, phải biết đưa ra sự chọn lựa, không nên để người khác đẩy mình đi, không nên nghe theo sự sắp xếp của người khác, bản thân phải dũng cảm điều khiển số phận của mình, khống chế tình cảm của mình, tự mình làm chủ bản thân, trở thành chủ nhân của số phận.

Muốn điều khiển số phận, xét ở khía cạnh gần, bạn phải tự mình lựa chọn trường học, lựa chọn giáo trình, lựa chọn bạn bè, lựa chọn trang phục. Xét ở khía cạnh xa hơn, bạn không được để các nhân tố bên ngoài khống chế, phải tự mình lựa chọn sự nghiệp, tình yêu, sự theo đuổi tinh thần cao cả cho riêng mình.

Tất cả những thành công, sáng tạo của bạn hoàn toàn do bạn tự quyết định. Bạn phải nắm bắt lấy mục tiêu, phương hướng, suy nghĩ độc lập, phải có ý kiến chủ quan của mình, biết cách tự mình giải quyết vấn đề của bản thân. Không nên tin rằng có đấng cứu thế, không nên tôn thờ một vị thần hay một hoàng đế nào; nhân cách của bạn, tác phong của bạn chính là tài sản của chính bạn.

Đánh mất bản thân là một việc bất hạnh nhất trong đời, mất đi sự tự chủ lại là một cạm bẫy lớn nhất trong cuộc đời. Bạn nên có một khoảng trời riêng cho mình và những nét đặc sắc riêng của bản thân. Tự tin vào bản thân, sáng tạo bản thân còn quan trọng hơn nhiều so với việc chứng minh bản thân. Đối diện với thế giới muôn hình muôn vẻ, đầy biến động, bạn phải tạo ra cho mình những điểm riêng, dũng cảm bộc lộ mình. Bạn phải tuyên bố và bộc lộ một cách tự tin năng lực của bạn, phong cách của bạn, khí thế của bạn, trí tuệ của bạn.