Nàng ngẩng đầu. Gã không phải đứa trẻ hai tuổi. Gã không đánh mất lương tri.

Gã không điên, gã đã bị làm cho phát điên.

Ý nghĩ đó đến quá rõ ràng khiến nàng có cảm giác ai đó vừa nói to lên.

Nàng cảm thấy có gì vừa rời bỏ nàng, một sự tồn tại mà nàng chưa từng biết tới cho đến khi nó ra đi. Căn phòng dường như âm u hơn, ít gợi nhớ hơn đến phòng Suy niệm sạch sẽ mà thành ra giống một phòng biệt giam nhỏ trống rỗng trong hầm sâu lạnh lẽo.

Jervaulx không mất lương tri. Ngôn từ của gã bị lấy mất. Gã không nói được và gã không hiểu điều người ta nói với gã.

Tiếng gào thét giữ dội của gã, cơn thịnh nộ và nỗi tuyệt vọng của gã, tất cả trở nên có lí kinh hoàng: đó không phải hành động của một kẻ hưng cảm bị suy sụp thành mất trí bởi sự đồi bại chất chồng của mình, mà là của một người đàn ông khỏe mạnh bị điên cuồng vì thất vọng. Gã không tìm được cách nào khác để vươn ra thế giới ngoài bạo lực, vị công tước liều lĩnh này, người biết các hàm tuần hoàn và chuỗi vô hạn của Fourier, người có thể tạo ra lí thuyết hình học của riêng mình, người từng được tự do, có tài hùng biện và thậm chí hào phóng theo lối quý tộc của gã, mà giờ bị giam cầm, bị làm cho phát điên.

Maddy cảm thấy mình thật bé mọn. Chúa chưa bao giờ hiển linh nói với nàng điều gì thật rõ ràng. Nàng không phải nhà truyền đạo, không phải một trong những người nam hay nữ có tài năng diễn thuyết trong các buổi Suy niệm và ở ngoài chợ; nàng chỉ tiếp tục cuộc sống theo cách dường như nàng phải làm từ ngày này qua ngày khác.

Nhưng đây là một nhiệm vụ rõ ràng đặt lên vai nàng. Chúa muốn chứng tỏ điều gì khi sắp đặt cho nàng gặp Jervaulx giữa tai ách này, nàng không biết – mặc dù việc mạo muội đưa ra một lời đoán cũng chẳng phạm nhiều lắm đến ánh sáng thần thánh trong lòng. Nàng không được yêu cầu truyền giáo cho gã hay phán xét gã trong cơn bĩ cực này.

Điều cần đến ở nàng chỉ là như vầy: rằng nàng không bỏ rơi gã khi gã còn phải chịu đựng cái đận kia.

Anh họ Edward, Maddy biết rõ, sẽ không thích. Anh ta đã cấm nàng tới khu của bệnh nhân nguy hiểm. Sẽ có đủ loại phản biện hợp lí để chống lại điều nàng muốn làm.

Đầu óc nàng quay cuồng vô số ý nghĩ khi nàng đi lên cầu thang, lại gần phòng của Jervaulx, nghe tiếng ruỳnh mỗi lúc một to. Nàng đã nhầm lẫn. Nàng không xứng. Nàng không phù hợp cho nhiệm vụ này. Nàng biết gì về bệnh điên và thuốc men kia chứ? Giờ thì không còn tiếng người nào giữa những tiếng ruỳnh kia. Phần còn lại của nhà thương dường như im lặng một cách kì lạ, tiếng lầm bầm và càu nhàu hôm qua biến mất như thể những người khác đều đang chú tâm tới tiếng kim loại va đập vào nhau đến lộng óc, họ đang mê mẩn lắng nghe.

Nàng rẽ ở khúc quanh, ở khoảng giữa hành lang, Larkin ngồi nghiêng ghế ra sau, áp vào tường, da đầu lấp ló dưới bộ tóc cụt lởm chởm. Y lấy chiếc đồng hồ quả quýt ra thả xuống đùi, lười nhác búng vào dây đeo nhịp với tiếng chấn song rung.

“Còn ba phút,” y lớn tiếng tuyên bố, không đặc biệt nhắm tới ai. Tiếng ruỳnh vẫn tiếp diễn không ngừng. Khi y liếc thấy Maddy, hai chân ghế trước liền hạ rầm xuống sàn, lẫn vào chuỗi âm thanh ầm ĩ kia.

“Ái hữu Larkin.” Nàng nói to để gã nghe thấy được. “Tôi đến để nói chuyện với Jervaulx.”

Tiếng ruỳnh ruỳnh tắt lịm.

Tiếng ồn dừng khựng lại ấy dường như văng vẳng bên tai nàng. Larkin nhìn cửa phòng Jervaulx rồi ngó lại Maddy. Y cáu kỉnh. “Cô không được ở đây, thưa cô.”

“Nhưng tôi đang ở đây rồi.”

“Tối qua cô đã chuốc cho tôi một rắc rối to tướng rồi. Tôi không định chịu thêm nữa đâu.”

“Anh cứ đi mách với anh họ tôi nếu muốn. Chắc chắn là tôi không mong có thêm rắc rối cho anh.”

“Tôi không thể làm thế, thưa cô. Trong một phút nữa, tôi sẽ đưa ngài ấy xuống phòng biệt giam. Còn cô phải rời chỗ này.”

“Anh chỉ phải đưa anh ta xuống đó nếu đến trưa anh ta không chịu yên, đúng không?” Nàng khẽ ra hiệu về phía cửa. “Anh ta đã yên rồi.”

Như để chứng thực lời nàng, chuông đồng hồ trong phòng bắt đầu điểm, phát ra những âm thanh chầm chậm vang vọng khắp các tầng.

Larkin không hề có vẻ hài lòng với chuyển biến của tình thế. Maddy tiến về phía trước, y liền giơ cao tay. “Không, thưa cô. Hãy làm phước cho tất cả chúng ta và đừng kích động ngài ấy thêm lần nào nữa! À, thưa cô, nếu cô vui lòng…”

Jervaulx đang đứng ngay sau chấn song cửa, tay gã ghì chặt song sắt. Giây phút mà gã thấy nàng, ngón tay và hàm gã liền nới lỏng. Môi gã hé mở như thể muốn nói và rồi lại đóng chặt lại. Gã đứng sau cánh cửa trong phòng giam u tối, cúi người rất đúng kiểu, đưa tay ra qua chấn song như thể nàng là một công nương và không có cánh cửa kim loại nào ngăn cách họ.

“Đừng!” Larkin bước tới. “Ngài ấy có thể giết cô, thưa cô! Ngài ấy có thể siết cô chết trong một phút, nếu ngài ấy tóm được cô qua tấm song như thế.”

Maddy có thể thấy rất rõ đúng như vậy. Và trong một khắc chần chừ, nàng thấy Jervaulx nhận ra nỗi sợ hãi của nàng. Bàn tay đang xòe ra của gã đóng lại. Gã rút tay và quay khỏi cửa, di chuyển như một bóng ma, một khối hình lặng lẽ trôi tới bên cửa sổ và đứng lặng đó, trân trối nhìn ra ngoài.

Và Maddy nhận ra rằng nàng đã thất bại. Lời của Larkin là lời của Lí trí, của quỷ dữ thầm thì những lí lẽ, bằng chứng, nó khiến nàng ngần ngừ với Chân lí của chính mình. Phép thử đầu tiên, và nàng đã trượt.

Maddy nhìn gã một lát, rồi quay lại phía Larkin. “Xin anh hãy đi mời anh họ tôi tới đây. Anh hãy nói với anh ấy rằng tôi có một Thiên khải, và cần phải nói với anh ấy.”

“Một thiên khải?” Tay hộ lí nhìn nàng bực bội. “Tôi không biết cô muốn nói gì, thưa cô, nhưng tôi sẽ không rời đây mà để cô làm những chuyện ngu ngốc đâu.”

“Tôi sẽ ngồi đây,” nàng vừa nói vừa hất đầu về phía ghế của y. “Tôi hứa với anh, không làm gì hơn.”

“Thế nếu ngài ấy lại bắt đầu trở chứng? Giờ ngài ấy đã yên, cô sẽ lại làm ngài ấy kích động.”

“Jervaulx.” Maddy tới bên cửa và đưa tay qua chấn song mặc cho sự phản đối giận dữ của Larkin. “Nếu tôi ở đây, tôi có làm phiền anh không?”

Gã ngoái lại nhìn nàng.

“Cô tự gieo thì tự gánh đấy nhé, thưa cô!” Larkin cảnh cáo. “Tự gieo tự gánh! Sau những gì ngài ấy làm hôm qua…”

Jervaulx khinh bỉ nhìn tay hộ lí. Gã đăm đăm nhìn Maddy một khắc, và rồi gã ngoảnh đi, quay lưng vào bàn tay nàng đang chìa ra một sự chối từ lỗ mãng và khinh khỉnh.

Một cú tát vào má cũng khó mà đau hơn. Tay Maddy thõng xuống. “Xin anh hãy đi tìm anh họ tôi lại đây,” nàng kiên quyết nói với Larkin.

“Cô sẽ không giở trò gì khi tôi rời đây chứ?”

Maddy ngồi xuống. “Không.”

“Tôi không tin là cô sẽ trụ lại ở đây được lâu đâu, thưa cô.” Tay hộ lí lầm bầm, vừa lắc đầu vừa quay đi, rảo bước rồi biến mất ở khúc rẽ.

Im lặng ngập tràn.

Jervaulx vẫn ngó đăm đăm ra cửa sổ.

“Đười Ươi,” gã nói, với cách bật hơi đó, cảm giác thù ghét và ghê tởm tuyệt đối tuôn trào.

Rồi không quay người lại, gã liếc nhìn Maddy, đoán định, một bên lông mày nhướng lên trong thử thách tinh tế.

“Phải,” nàng đáp, gật đầu dứt khoát. “Đười Ươi trăm phần trăm.”

Gã khoanh tay, ngã vai vào chấn song cửa sổ và dáng vẻ đầy ngông ngạo, một kẻ phóng túng nhợt nhạt bị giam hãm trong câm lặng và bóng tối. Khóe miệng gã chậm rãi cong lên một nụ cười.

Nếu gã điên, nàng không thể tin tưởng gã. Hôm qua gã cũng tựa đầu vào chấn song nhìn nàng với dáng vẻ thư thái và ngạo mạn ấy, rồi chỉ một phút sau đã gí dao vào cổ họng nàng.

Hãy cẩn thận, Lí trí lên tiếng. Gã khỏe, gã đáng sợ, gã không tỉnh táo.

Maddy nhìn lại Jervaulx. Nàng chỉ khẽ mấp máy câu trả lời nơi khóe môi. “Đười Ươi,” nàng nhắc lại dứt khoát.

Nụ cười nửa miệng của gã như ánh sáng trong gian phòng nhỏ thâm u.

“Đười Ươi,” gã nhắc lại với ý vị hằn học.

Maddy đan tay vào nhau. “Có vẻ như chúng ta đang đồng tình về một chuyện.”

Gã không nói thêm gì nữa nhưng ngắm nhìn nàng qua chấn song sắt với nụ cười lặng lẽ và châm biếm.

“Anh e rằng điều này là không thể,” anh họ Edward nói với Maddy. “Chưa nói đến việc cô thiếu kinh nghiệm và không thích hợp làm hộ lí riêng cho Công tước thì việc này… đã ngu xuẩn lắm rồi. Hãy nghĩ đến những nguy hiểm với bản thân, em họ Maddy. Cô không thể quên tai nạn ngày hôm qua.”

“Em không quên. Em có một Thiên khải.”

“Phải, rất tốt, anh hiểu điều đó, nhưng đây không phải là buổi Suy niệm, em họ ạ. Đây là dưỡng trí viện.”

Nàng nghiêm nghị nhìn ông anh. “Vậy Chúa không có ở đây sao?”

Larkin khịt mũi. Edward hơi đỏ mặt và nhíu mày với tay hộ lí. “Chắc chắn là Chúa có ở đây.”

“Em có một Thiên khải,” nàng nhắc lại bằng giọng điềm đạm. “Em được dẫn lối.”

Anh họ Edward mím môi. “Anh tưởng cô không thích việc này, nhưng nếu cô thực sự muốn tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân, anh có thể để cô hỗ trợ y tá trưởng của các quý bà quý cô vào buổi chiều.”

Đó, Lí trí thầm thì. Hãy làm việc đó.

Như thế an toàn hơn. Dễ dàng hơn. Đúng đắn hơn.

“Lúc khác em sẽ rất vui lòng được hỗ trợ y tá trưởng,” nàng nói, “nhưng em được yêu cầu giúp Jervaulx.”

Mặt vị bác sĩ ửng đỏ. “Em thậm chí còn nghĩ đến một tình huống bất hợp lẽ như vậy sao, sững sờ quá em họ Maddy ạ. Việc đó không hợp với em đâu.”

“Em đã làm công việc y tá trong hầu hết cuộc đời mình. Em có kinh nghiệm với những bệnh nhân thuộc cả hai giới.” Maddy giữ cho giọng mình nhỏ nhẹ. “Nhưng dù có không phải vậy thì cũng chẳng khác biệt gì. Thiên khải của em liên quan đến bản thân Jervaulx.”

“Nào.” Anh họ Edward lắc đầu mỉm cười. “Ở đâu mà cô nảy ra cái ý niệm hoang đường đó vậy?”

“Trong phòng biệt giam,” nàng trả lời giản dị. “Ánh sáng và Chân lí đã chỉ cho em.”

“Tôi sẽ nói cho cô nghe về ánh sáng và chân lí, thưa cô,” Larkin kêu lên. “Khi ngài ấy bẻ gãy cổ cô, tôi sẽ nói cho cô nghe!”

“Anh ta sẽ không làm tổn thương tôi,” Maddy khẳng định.

“Cô còn biết ít lắm, thưa cô! Ngài ấy lên cơn thường xuyên, hơn một lần suýt cắn đứt tay tôi, mà tôi to khỏe thế nào cô thấy rồi đấy. Que củi mục như cô, ngài ấy có thể bóp vụn trong một giây.”

Tốt nhất là hãy nghe anh ta, Lí trí cảnh báo. Anh ta biết mình đang nói gì.

“Tuy thế,” nàng đáp, “khi anh ta thấy tôi đến nói chuyện với mình, anh ta đã yên lại.”

Larkin lớn tiếng. “Điều đó chẳng có nghĩa gì, thưa cô. Cô không biết ngài ấy thuộc dạng nào đâu. Cô mới ở đây có một ngày. Cô đừng bao giờ thiếu cảnh giác với một tên điên!”

“Anh rất tiếc phải nói rằng điều đó là sự thật, em họ Maddy. Cô không được để bị lừa phỉnh bởi một màn giả vờ rõ ràng của bệnh nhân dạng này. Chúng ta cố hết sức để khuyến khích lương tri và các hành vi văn minh, nhưng sự thật nghiệt ngã là Công tước không ở trong tình trạng chúng ta có thể tin tưởng hay nhìn nhận như một con người.”

Trong buổi Suy niệm của Maddy, có một nữ mục sư đã kể cho nàng nghe về Lí trí và rằng những lí lẽ của Lí trí thường thuyết phục, tinh tế đến chừng nào, người ấy sở hữu quà tặng của Chúa và cái nhìn chăm chăm kiên định, co tác động mạnh vào đôi mắt của những con chiên lạc lối. Maddy nhìn đúng như vậy vào anh họ Edward, không chớp mắt.

“Phải nói là…” Anh ta hắng giọng. “Có lẽ ta đã lỡ lời. Ngài ấy là một con người, tất nhiên, một trong những con chiên của Chúa, cũng như tất cả chúng ta. Nhưng anh có trách nhiệm với sự an nguy của cô.”

“Anh có trách nhiệm với sự an nguy của anh ta.”

“Em họ, cô không thể chăm sóc ngài ấy. Điều này quá phi lí. Anh không thể chấp nhận.”

Nàng không phản đối. Lí lẽ và tranh luận sẽ không thuyết phục ông anh họ. Nàng không tính trước những gì mình sẽ nói, nếu đó là ý Chúa, những lời phù hợp sẽ tự tuôn ra.

Trước ánh mắt trống rỗng của nàng, Edward thu vai lại và đung đưa hai chân, như thể nàng khiến anh ta thấy không thoải mái. “Điều này không thể. Anh sợ là cô hoàn toàn không hiểu.”

“Anh họ Edward,” nàng nói, “anh mới là người không hiểu.”

Anh ta bặm môi và cau mày với nàng.

“Hãy để tâm đến Linh quang Nội tại,” nàng dịu dàng nói. “Anh đã bao giờ bỏ rơi nó chưa?”

Ông anh họ tiếp tục cau mày với nàng. Nhưng anh không nhìn thẳng vào Maddy, không hẳn.

“Tôi không biết gì về tất cả những ‘linh quang’ vớ vẩn đó,” Larkin hung hăng nói, “nhưng tôi chưa bao giờ nghe thứ gì ngu ngốc hơn, bác sĩ ạ. Tôi xin lỗi vì đã làm mất thời gian của ngài vì việc này, nhưng cô ta nhất định không chịu nghe gì trừ khi ngài cất công tới tận đây nói chuyện với cô ta về cái ‘thiên khải’ đó của cô ta.”

Anh họ Edward liếc nhìn tay hộ lí. Rồi anh ta nhìn lại Maddy, nàng đáp lại kiên định. Larkin vừa càu nhàu về linh quang, thiên khải và những thứ vớ vẩn ngu dốt, mỗi từ đều sỉ nhục đến căn cốt giáo lí phái Giáo hữu.

Edward đứng bất động ở hành lang. Nàng thấy trong khoảnh khắc anh họ mình không còn là một tín đồ phái Giáo hữu sa ngã thấy khó chịu về sự xúc phạm ngẫu nhiên với nền tảng của mình mà bắt đầu ngước nhìn, và lắng nghe, đâu đó.

Những câu bình luận của Larkin cuối cùng cũng lan man thành tiếng càu nhàu bực bội. Trong gian phòng, Jervaulx là một cái bóng quan sát họ qua chấn song, trắng toát và bất động. Yên lặng bao trùm ngôi nhà, một bầu yên lặng nặng nề, trì trệ.

Edward quay về phía Larkin yêu cầu y giao chìa khóa.