Mặc dù quan hệ tốt với mọi người, không phải Goldmund kết thân ngay được với người bạn tâm đầu ý hợp. Trong số cùng học, không một ai cậu cảm thấy đặc biệt gần gũi hoặc có sức lôi cuốn với mình. Nhưng họ có thể lấy làm lạ: Với người võ sĩ gan dạ, họ có xu hướng coi đó là một tay đánh nhau dễ mến, dường như đúng hơn một người bạn rất hiền hoà đã sắp sẵn để được nổi tiếng là một học sinh gương mẫu.

Trong tu viện, có hai người; cậu cảm thấy mến mộ, yêu quí: tu viện trưởng Daniel và thầy phụ giáo Narcisse. Cậu sẵn sàng coi tu viện trưởng như một vị thánh. Tính giản dị, lòng nhân từ, con mắt nhìn trong sáng rất đỗi ân cần, tính khiêm nhường trong khi ông làm tròn chức phận chỉ huy và lãnh đạo, một công việc ông buộc phải làm, sự tốt bụng và kín đáo trong khi ông biểu thị thái độ, tất cả cuốn hút cậu hướng theo ông không sao cưỡng lại được. Ý thích tha thiết nhất của cậu là được gắn bo với vị tu viện trưởng mà cậu sùng kính, luôn luôn ở bên ong để vâng lời phụng sự. Không ngừng tỏ lòng khâm phục, cậu dâng hiến lên ông tất cả lòng nhiệt thành thơ trẻ sẵn sàng hy sinh của mình. Ở ông, cậu học được một phong cách sống thanh khiết, cao thượng, hướng về Đức chí tôn. Bởi vì Goldmund quyết không chỉ bằng lòng với việc hoàn thành nhiệm vụ học tập ở tu viện mà nếu có thể, còn hoàn toàn và mãi mãi ở lại tu viện, dành cuộc sống của mình cho Chúa. Không một ai có vẻ nghi ngờ điều đó, tuy nhiên ở cậu con trai thanh tú toả rạng sức sống này, đè nặng một tì vết, một tì vết nguyên lại khiến cậu phải lặng lẽ chịu hình phạt để chuộc tội và hy sinh. Bản thân tu viện trưởng không nhận ra điều đó mặc dù bố của Goldmund có nói xa nói gần, và trình rõ nguyện vọng để cho con trai mình được ở mãi trong tu viện. Một nhiệm vụ bí ẩn dường như đánh dấu sự ra đời của Goldmund, một điều gì đó người ta không nói tới, dường như đòi hỏi một sự hiến thân.

Vẻ quan trọng của bố Goldmund đã không được cảm tình của vị tu viện trưởng vốn giữ thái độ thận trọng lịch sự trong khi không coi trọng lắm các ảo tưởng của ông khách.

Người thứ hai trong số cùng ở tu viện cũng đánh thức dậy các tình cảm thân yêu của Goldmund thì lại có cái nhìn sắc sảo khiến cậu cảm thấy xa cách. Narcisse nhận biết có con chim đẹp lông vàng bay về phía mình. Trong sự cô độc hãm mình cách biệt, người phụ giáo trẻ cảm nhận thấy Goldmund là bạn đồng trang đồng lứa với mình mặc dù về mọi mặt hai người rất khác nhau. Narcisse tóc nâu, người khô khan; Goldmund thì nước da sáng, vẻ rạng rỡ. Narcisse là một nhà tư tưởng say sưa phân tích, Goldmund là một chàng mơ mộng, một tâm hồn thơ trẻ. Nhưng có một điểm chung chi phối các điều khác biệt: cả hai đều là những con người ưu tú. Cả hai phân cách với những người khác bởi những khả năng thiên phú và những dấu hiệu rõ ràng, cả hai đều nhận từ định mệnh một chức phận đặc biệt.

Narcisse nhiệt thành quan tâm đến tâm hồn trẻ ấy mà thấy sớm nhận biết bản chất và số phận. Goldmund sốt sắng mến mộ vị giáo sư đẹp người mà trí huệ vượt trội mình rất nhiều. Nhưng Goldmund rụt rè, không biết cách nào để đến gần với Narcisse ngoài việc gắng sức học hành, trở nên một học sinh chăm chỉ và dễ bảo, và không phải chỉ có tính rụt rè ngăn cản cậu. Còn có một cảm nhận sâu xa rằng Narcisse đối với cậu là một mối nguy hiểm. Cậu không thể đồng thời tiếp nhận vị tu viện trưởng nhân hậu và khiêm tốn làm lý tưởng và hình mẫu, lại theo thầy Narcisse quá thông minh, thông thái, trí óc quá sáng suốt. Tuy vậy, từ các sức mạnh tâm hồn thơ trẻ của mình, cậu vẫn có khuynh hướng rập theo hai gương mặt không thể chung hợp ấy. Cậu thường dằn vặt về điều đó. Đôi khi, trong những tháng đầu ở trường, Goldmund cảm thấy tim mình xáo trộn, bị kéo theo những hướng quá dị biệt, cậu tìm cách tự giải thoát hoặc trút cho vơi nhẹ nỗi khốn khổ và tức tối trong người mình bằng cách giao tiếp với bạn bè. Đôi khi một chút đùa cợt hoặc thái độ xấc xược nào đó của các bạn đồng học bỗng nhiên khơi dậy ở cậu những cơn giận lôi đình, trong khi cậu vốn nhu nhược thường khó chịu, nhắm mắt quay mặt làm thinh, tái xám như thể một thây ma mỗi khi bị người khác gây tổn thương. Bấy giờ cậu đến chuồng ngựa thăm con Bless, tựa đầu lên cổ nó, hôn nó, khóc bên nó. Dan dần nỗi cô quạnh vật vã của cậu tăng lên, lộ ra dưới con mắt mọi người má cậu tóp đi, cái nhìn héo hắt, các nụ cười mà ai cũng ưa thích trở nên hiểm hóc.

Bản thân Goldmund không hiểu chính mình. Cậu có ý thích, có ý chí làm một học sinh giỏi, sớm được thừa nhận tập tu và trở thành một thầy dòng sùng tín hiền từ. Từ các sức mạnh và mọi khả năng của mình, cậu hướng theo ly tưởng về một con người hiền lành và mộ đạo. Cậu không tiếp nhận nơi mình nguyện vọng nào khác. Cho nên cậu thấy kỳ lạ và nhọc nhằn nhận ra rằng mục đích đơn giản và tốt đẹp ấy sao quá khó đạt tới. Bao sửng sốt, đôi khi cậu phát hiện thấy ở mình có những thiên hướng và năng khiếu đáng bị quở trách: đầu óc phân tán và ngán học, thích mơ mộng và ảo tưởng, hoặc ngủ gà ngủ gật trong các giờ học, muốn phản kháng và ghét cay ghét đắng thầy giáo dạy La tinh, có tính mẫn cảm, mất kiên nhẫn, nổi nóng với bạn cùng học. Và điều gây lúng túng hơn cả là tình thương mến của cậu đối với Narcisse rất khó hoà hợp với tình thương mến của cậu đối với tu viện trưởng Daniel. Mặt khác, đôi khi trong thâm tâm cậu cảm thấy về phía Narcisse thầy cũng yêu quí cậu, quan tâm đến cậu, đợi chờ ở cậu.

Hơn là mình tưởng, cậu học sinh ấy cứ lảng vảng trong trí Narcisse, thầy mong trở thành bạn thân của chàng trai dễ mến có bộ mặt sáng sủa và thanh tú ấy. Thầy nhận thấy ở cậu ta cực đối lập của mình và một bản chất bổ sung cho bản chất của mình. Thầy muốn lôi cuốn cậu ta theo mình bày vẽ, phát hiện nhân cách của chính cậu ta cho cậu rõ, nâng cao, hướng dẫn cậu nở rộ. Nhưng thầy còn dè dặt. Về nhiều lẽ thầy có thái độ ứng xử được ý thức. Trước hết, thầy kìm hãm được vì thấy gớm ghiếc có những ông giáo và những thầy tu – không hiếm trường hợp – đã yêu một học sinh hoặc một tập tu. Thầy thường cảm thấy rờn rợn khi có những con mắt đè nặng lên bản thân mình đầy ham muốn trừ những người đàn ông lớn tuổi hơn; nhiều lúc thầy đã chống đối lại bằng thái độ im lặng bất bình đối với các cử chỉ trìu mến và mơn trớn của họ. Bây giờ, thầy hiểu họ hơn. Bản thân thầy cũng thèm muốn buông thả mình để âu yếm cậu Goldmund xinh trai, làm cho hắn bật cười duyên dáng, đưa nhẹ bàn tay mình vuốt ve mái tóc hoe vàng của hắn. Nhưng thầy không bao giờ làm điều đó, không bao giờ. Ngoài ra, với tư cách phụ giáo được xếp vào hàng các giáo sư tuy không có trách nhiệm và quyền hạn theo chức danh ấy, thầy đã quen đặc biệt thận trọng và cảnh giác. Trước những chàng trai chỉ kém thầy mấy tuổi, thầy đã rèn mình đối với họ như thể thầy lớn hơn họ vài chục tuổi. Thầy đã quen tự nghiêm cấm không được có bất cứ sự ưu ái nào đối với một học sinh, buộc mình phải công bằng và quan tâm đặc biệt đối với người nào có ác cảm với mình. Chức phận của thầy đặt thầy vào cương vị phải phụng sự cho trí tuệ, cuộc sống khắc khổ của thầy đã dâng cho Chúa; chỉ vì bất giác, chỉ những lúc tính cảnh giác của thầy hoàn toàn buông lơi thì thầy mới cho phép mình hưởng thú kiêu căng. Cái cảm tưởng mình hiểu biết rộng hơn những người khác, tài giỏi hơn họ. Không, cho dù tình bè bạn thân thiết với Goldmund hấp dẫn đen đâu, đó là một mối hiểm hoạ, thầy không được để cho thứ tình cảm ấy có chỗ trong cuộc sống của mình. Ở trung tâm cuộc sống của thầy – đó là điều đem lại cho thầy ý nghĩa của nó – có công việc phụng sự cho trí tuệ, phụng sự cho lời nói. Từ bỏ mọi lợi ích cá nhân thầy phải hướng dẫn bao quát và với một tâm hồn ngang bằng các học sinh của mình – và không phải chỉ có chúng nó – đến cac lĩnh vực cao cấp của trí tuệ.

Đã một năm, hơn một năm, Goldmund ở tại tu viện Mariabronn. Đã trăm bận cậu cùng với các bạn học khác lao vào cái trò chơi của học sinh dưới bóng các cây đoạn ở sân trường và cây dẻ đẹp: chạy, đá bóng, chơi trò kẻ trộm, ném nhau các nắm tuyết. Mùa xuân đến, Goldmund cảm thấy mệt mỏi và khó ở: cậu thường đau đầu, và ở lớp thì khó tập trung chăm chú, giữ cho trí óc tỉnh táo.

Một hôm, Adolphe đến tìm cậu. Lần gặp đầu tiên trước đây của họ đã biến thành cuộc đánh nhau, nhưng qua mùa đông này, hắn ta cùng học về Euclide với cậu. Đó là vào giờ sau bữa ăn tối, một giờ tự do, trong thời gian ấy được phép chơi ở các hành lang, nói chuyện trong các phòng, và cũng có thể đi dạo ở sân ngoài tu viện. Adolphe kéo cậu đi xuống bậc cấp và bảo:

– Goldmund, tớ sẽ kể cho cậu nghe một câu chuyện, một câu chuyện hay. Nhưng cậu là một chàng trai gương mẫu, và cậu muốn có ngày trở thành giám mục, chắc vậy. Trước hết, cậu hãy hứa với tớ là cậu sẽ ăn ở tốt giữa bạn bè với nhau và cậu sẽ không dò xét để tố giác tớ với các thầy giáo.

Goldmund hứa giữ lời, không chút do dự. Cậu có trong người mình hai cách cảm nhận về ý thức danh dự đôi khi xung đột với nhau. Cậu biết: danh dự của tu viện và danh dự bằng hữu. Nhưng, ở đâu cũng vậy, các luật lệ không thành văn mạnh hơn các luật thành văn; và chừng nào còn là học sinh, cậu không bao giờ vi phạm các luật lệ về danh dư, vẫn theo như quan niệm của các bạn cùng học.

Trong khi nói nhỏ giọng lại, Adolphe kéo cậu đi về phía cổng chính dưới các bóng cây.

– Có ở đây, – hắn ta kể -, vài chàng trai vui tính và bạo gan (có hắn trong đó), đã tiếp nhận từ các thế hệ trước một truyền thống: Đừng bao giờ, tuyệt đối đừng bao giờ quên rằng ta đâu phải là thầy tu; vào một tối nào đó, dám nhảy tường tu viện đi vào làng. Đó là một trò chơi, một cuộc phiêu lưu mà một gã đáng mặt con trai không nên không biết. Đi chơi rồi trở về ngay trong đêm.

– Nhưng mà giờ này, cổng đóng. – Goldmund cãi lại.

– Đương nhiên, hẳn cổng đã đóng; nhưng chính đó là điều quyến rũ trong cuộc chơi. Người ta biết tìm ra những lối đi bí mật để trở về; đây đâu phải là lần đầu.

Goldmund nhớ lại các kỷ niệm của mình. Cậu đã nghe thuật ngữ “đi xuống làng”. Qua đó người ta nói về những cuộc trốn nhà trường đi chơi đâu của học sinh, đi tìm mọi loại lạc thú bí mật và các cuộc phiêu lưu bị qui tắc của tu viện ngăn cấm, trừng phạt nghiêm khắc nhất. Thật đáng lo. “Đi vào làng” là một tội lỗi, bị nghiêm cấm. Nhưng cậu biết quá rõ ràng chính vì thế mà “những gã đáng mặt con trai” đã mắc vào hiểm hoạ vi phạm qui tắc danh dự, và về một ý nghĩa nào đó đối với cậu thì việc mời tham gia cuộc phiêu lưu này lại là một sự biệt đãi.

Rất sẵn sàng, lẽ ra cậu đáp lại “không”, rồi mau trở vào đi ngủ. Cậu rất mệt, cảm thấy khốn khổ, cả buổi chiều luôn đau đầu. Nhưng cậu hơi xấu hổ với Adolphe. Nào ai biết? Có lẽ ở đấy, trong cuộc đi chơi, có cái gì đẹp đẽ và mới lạ, có cái gì đó làm quên đau đau xua tan trạng thái mụ mẫm và mọi nỗi khốn khổ. Đây là một lần bay bổng vào trần thế, tuy bị cấm và làm lén lút, không hiển hách lắm, nhưng dù sao cũng là một sự giải phóng, một điều từng trải ở đời. Cậu vẫn còn do dự, trong khi đó Adolphe thử tiếp tục thuyết phục… Rồi bỗng Goldmund cười và trả lời “ừ”.

Không hề có ai thấy, cậu mất hút cùng với Adolphe sau rặng cây đoạn qua chiếc sân vắng vẻ tối mờ mờ, và đến bên cửa ngoài vào giờ này đã đóng kín. Anh bạn đưa cậu đi qua phía xưởng cối xay của tu viện: trong bóng tranh tối tranh sáng và tiếng các bánh xe không ngớt kẽo kẹt, thật dễ dàng tuồn ra ngoài, chẳng bị ai nghe thấy. Nhảy qua một chiếc cửa sổ, hoàn toàn trong đêm tối, hai người bước qua một giàn giáo những cây đòn ẩm ướt và trơn trợt. Phải bê một cây đặt ngang trên con suối để vượt qua. Bấy giờ thì đã ra ngoài, gặp ngay con lộ lớn trong ánh mờ mờ xám chạy mất hút vào vùng rừng tối đen. Đối với cậu, qua cuộc hanh trình ấy, tất cả đều bí ẩn, đầy hấp dẫn và gây hưng phấn.

Ở bìa rừng, đã có Conrad, một đồng bạn đứng chờ; và một chặp sau thêm một bạn khác đến, vừa đi vừa nện gót giày. Eberhardt lênh khênh. Cả bốn người băng qua rừng, trên đầu lũ chim ăn đêm lạo xạo, và mấy ngôi sao lấp lánh một ánh sáng ẩm ướt giữa những đám mây lững lờ. Conrad tán gẫu, kể chuyện tầm phơ, từng lúc các bạn khác hùa theo cười vang. Tuy vậy, trên đầu họ, bóng đêm trùm kín với vẻ trang nghiêm của nó tạo nên ở mọi người cảm giác lo âu, làm cho tim ai nấy đều đập nhanh thình thịch.

Một tiếng đồng hồ sau, ra khỏi rừng, họ vào làng. Dường như mọi người đang chìm trong giấc ngủ. Các cây thông lọng thấp đỡ cái khung những cây xà ngang tối sẫm phản chiếu một thứ ánh sáng tai tái. Không một nhà nào có ánh đèn. Adolphe dẫn đầu. Lặng lẽ, cả bọn đi lén lút quanh mấy ngôi nhà, bước qua một hàng rào thấp, vào một ngôi vườn. Bước chân họ lún vào đất ẩm các bồn cây, lần lên một bậc cấp, rồi dừng lại trước bức tường một ngôi nhà. Adolphe gõ nhẹ tay lên một cánh cửa sổ, chờ giây lâu, rồi lại gõ. Trong nhà có người đã nghe tiếng, một ánh đèn liền bật sáng mờ mờ, và chiếc cửa ngách mở ra. Các cậu lần lượt vào một gian nhà bếp, dưới sàn là đất nện chặt, lò lửa tắt ngấm. Trên bệ, một cây đèn dầu để hé một ngọn lửa nhỏ chập chờn. Một cô con gái, một thôn nữ đứng đó, vóc dáng khô khốc. Nàng bắt tay các chàng trai mới đến. Đằng sau, một hình dáng khác nép trong bóng tối, một cô bé rất trẻ với đầu tóc tết các đuôi đài. Adolphe bày ra các quà mang đến cho các cô chủ nhà: nửa ổ bánh mì trắng của tu viện, và thứ gì đó bọc trong giấy. Goldmund cho đó là một ít hương lấy cắp hoặc nến thờ. Cô bé tết tóc bước ra, mở cửa đi sờ soạng trong đêm tối hồi lâu rồi trở vào, xách trên tay một chiếc hũ đất nung màu xám trên miệng cài một bông hoa màu xanh. Cô ta đưa cho Conrad, hắn uống rồi trao qua cho người khác. Mọi người đều uống. Đây là loại rượu táo nặng.

Dưới ánh sáng chiếc đèn con, họ ngồi, hai cô gái trên các chiếc ghế đẩu nhỏ thô kệch, mấy cậu học trò ngồi bệt vây quanh. Họ trò chuyện với nhau, chốc chốc uống rượu táo. Adolphe và Conrad dắt dẫn các câu chuyện. Đôi lúc, một cậu đứng lên, đưa tay vuốt ve mái tóc và sau gáy cô gái gầy, nói rỉ tai với cô gái điều gì đó. Với cô bé, không ai đụng tới. Chắc hẳn cô gái lớn là đầy tớ, còn cô bé xinh xinh là con chủ nhà. Vả chăng điều đó đối với Goldmund không quan trọng, không làm cho cậu quan tâm, vì cậu sẽ không bao giờ đến đây nữa. Cuộc trốn lén đi chơi đêm và hành trình băng qua rừng thật thú vị, là chuyện mới mẻ, bí ẩn, gây hưng phấn, cũng không nguy hiểm. Hiển nhiên là của cấm. Vi phạm điều cấm kỵ ấy, tuy vậy cậu không cảm thấy lương tâm bị đè nặng. Nhưng những gì diễn ra ở đây, cuộc đi thăm con gái ban đêm lại càng cấm kỵ, cậu cảm nhận điều đó, một tội lỗi. Đối với các bạn khác, có lẽ chuyện đó cũng chỉ là một lầm lạc nhỏ. Nhưng đối với cậu thì không; đối với cậu vốn đã tự mình dành cho cuộc sống tu hành, thì không được phép đi chơi la cà với con gái. Không, không bao giờ cậu trở lại nơi này. Nhưng trái tim lo âu của cậu đập mạnh dưới ánh sáng yếu ớt của ngọn đèn trong gian nhà bếp khốn khó.

Các bạn của cậu ra vẻ ta đây trước hai cô gái, tỏ ra lém lỉnh, xổ ra các công thức tiếng La tinh pha lẫn vào các câu chuyện. Cả ba dường như được cô đầy tớ gái ưu ái, thi thoảng họ xáp gần lại các cô, nhẹ tay vuốt ve cô đầy tớ gái với những cử chỉ vụng về, gởi một nụ hôn rụt rè ra điều âu yếm nhất. Dường như họ biết chính xác các giới hạn về những gì cho phép họ ở đây. Bởi các câu chuyện đều phải nói khe khẽ, quang cảnh thật ra có vẻ buồn cười; nhưng đó không phải là cảm nhận của Goldmund. Ngồi xổm trên nền đất, cậu chăm chăm nhìn ngọn đèn nhỏ, không nói một lời nào. Đôi khi cậu liếc nhìn với con mắt hơi thèm thuồng và bắt gặp thoáng qua một vài cử chỉ âu yếm trao đổi giữa những người khác. Mong muốn thiết tha nhất của cậu là chỉ nhìn độc cô bé có cái đuôi tóc tết, thế nhưng chính điều đó thì cậu lại tự cấm ngăn mình. Mỗi khi cậu cầm lòng không đậu và cái nhìn của cậu lạc trên khuôn mặt xinh đẹp lặng lẽ của cô bé, không lần nào cậu không gặp đôi mắt u buồn ấy dán chặt vào người cậu, như thể dưới ma lực của một sức quyến rũ, cả hai không rời mắt nhìn nhau.

Một tiếng đồng hồ trôi qua – chưa bao giờ Goldmund thấy một giờ quá lâu đến thế -, mấy bạn kia đã cạn ráo bài bản tán gẫu và cũng khong tiện vuốt ve nữa, căn nhà bếp nhỏ trở nên im ắng, mọi người cảm thấy hơi lúng túng. Eberhardt ngáp dài. Cô gái đầy tớ bấy giờ mời các bạn ra về. Mọi người đứng lên, các bạn trai bắt tay cô con gái, tiếp đó bắt tay cô bé. Goldmund là người sau cùng. Rồi Conrad là người đầu tiên bước qua cửa sổ. Eberhardt và Adolphe theo chân. Khi đến lượt Goldmund bước ra, cậu cảm thấy có một bàn tay giữ lại trên vai mình. Ở bên ngoài, cậu không thể dừng lại một khi đã chạm đất, nên ngập ngừng quay mặt lại. Cô bé có các tết tóc đứng nghiêng mình qua khung cửa sổ.

– Goldmund! – Cô thầm thì gọi; cậu dừng lại.

– Anh có còn trở lại không? – Cô hỏi?

Cậu ra hiệu “không”. Cô bé với hai tay ra ngoài, nắm lấy đầu Goldmund. Cậu cảm nhận hai bàn tay ấm nóng áp bên các thái dương mình. Cô trườn người xuống rất thấp bên ngoài khung cửa, cho đến khi đôi mắt âu sầu của cô áp sát đôi mắt Goldmund.

– Anh trở lại nhá! – Cô thì thầm, ấp môi mình vào môi anh bạn, hôn theo cách giữa trẻ con với nhau.

Nhanh chân, cậu chạy đuổi theo các bạn qua ngôi vườn, vấp vào một bồn cây, ngửi thấy mùi đất và phân, hai bàn tay bị một cây hoa hồng cào xước. Vượt qua mảng tường thấp, chạy lò cò sau các bạn, cậu rời ngôi làng và đi về phía rừng. Ý chí cậu bảo: “Đừng bao giờ nữa!” nhưng trong tim cậu như có tiếng van nài và thổn thức: “Mai, lại đến!”

Lũ chim đi ăn đêm không gặp một ai. Cả bọn về lại Mariabronn không phải lo lắng, lội qua con suối, băng qua xưởng cối xay, vào ngôi sân rộng có các hàng cây, đoạn leo qua các cửa sổ xen giữa các hàng cột, lẻn vào phòng ngủ.

Sáng hôm sau, phải lay mạnh mấy lần mới đánh thức được Eberhardt dậy, hắn ngủ quá say. Cả bọn đều đi lễ buổi sáng đúng giờ, sau đó ăn sáng và đến lớp học. Nhưng mặt mày Goldmund ủ rũ, cha Martin hỏi xem cậu có đau ốm gì không. Bằng một cái nhìn, Adolphe ra hiệu với cậu để cảnh báo; cậu thưa lại với cha sức khoẻ của mình vẫn tốt. Nhưng buổi trưa, vào giờ học tiếng Hy Lạp, Narcisse không rời mắt khỏi cậu. Thầy cũng thấy rõ Goldmund đang ốm nhưng chỉ quan sát không nói gì. Xong giờ học, thầy gọi cậu đến gặp. Để học trò đừng để ý, thầy giao cho cậu nhiệm vụ đến thư viện, và thầy đi theo sau.

– Goldmund, – thầy nói -, tôi có thể làm gì để giúp đỡ em? Tôi thấy em đang ủ rũ. Có lẽ em ốm? Vậy chúng ta đưa em về giường nghỉ và báo để em ăn cháo ốm, được thêm một cốc rượu vang. Giờ học tiếng Hy Lạp hôm nay, em không tập trung trí óc.

Thầy mải chờ đáp lại. Mặt tái xám, cậu giương cặp mắt thẩn thờ nhìn thầy, cúi đầu rồi ngẩng mặt lên, mấp máy môi muốn nói, nhưng không nói được. Bỗng nhiên cậu nghiêng người, cúi tựa trán trên ngăn bàn học đóng khung giữa hai chiếc đầu thiên thần bằng gỗ sồi, và nức nở khóc. Narcisse cảm thấy ngượng ngựu, quay mắt nhìn nơi khác trong giây lát, rồi nắm tay và đỡ dậy cậu học trò đang giàn giụa nước mắt.

– Tốt đó! – thầy bảo với giọng nói rất ôn tồn. Goldmund chưa bao giờ cảm nhận thái độ ấy như hôm nay.- Nên thế, bạn ạ, cứ khóc đi, rồi sẽ sớm thấy dễ chịu hơn. Nào, em ngồi, đừng nói, không cần thiết. Thầy thấy em đang kiệt sức: chắc hẳn cả buổi sáng em đã khó nhọc lắm để che đậy sự nhọc nhằn của em. Em đã không tự giải toả được! Bây giờ cứ khóc đi, đó là điều em có thể làm tốt hơn cả. Không ư? Hết khóc rồi sao? Vậy là em thấy dễ chịu hơn? Nào, bây giờ chúng ta xuống bệnh xá, em sẽ nằm nghỉ, rồi đêm nay sẽ đỡ hơn. Em lại đây.

Tránh đi qua các lớp học, thầy đưa Goldmund vào một phòng của bệnh nhân, chỉ cho cậu một trong hai chiếc giường còn trống. Khi cậu bắt đầu ngoan ngoãn thay áo quần, thầy đến báo với cha hiệu trưởng tin Goldmund bị ốm. Thầy cũng xuống bếp nhờ mang cháo người bệnh và một cốc rượu vang lên cho cậu như thầy đã hứa, hai điều lợi mà học trò mới ốm sơ thôi thường rất ưa thích.

Nằm trong giường ở bệnh xá, Goldmund thử tìm một lối ra cho các điều rối rắm mình đang lâm vào. Cách đây một tiếng đồng hồ, có lẽ cậu nhận ra được điều gì hôm nay đã đưa cậu vào tình trạng mệt nhọc không sao có thể tả được, một sự căng thẳng trong tâm hồn làm cho trí óc cậu trống rỗng và đôi mắt nẩy lửa. Cậu phải cố gắng ghê gớm, mỗi phút bị thất bại thì mỗi phút lại phải cố gắng, để quên đi đêm hôm trước – hay đúng hơn – không phải tối ấy, không phải cái tối điên loạn và dịu ngọt cùng nhau trốn khỏi tu viện đóng kín cổng, không phải cuộc dạo chơi trong rừng qua chiếc cầu chênh vênh trơn trợt trên con suối tối mờ mờ gần xưởng cối xay, cũng không phải các lần nhảy qua rào, vào ra qua cửa sổ và các hành lang, mà duy chỉ giây phút trải qua trước khung cửa sổ tối mờ mờ của gian nhà bếp, hơi thở của cô gái, các lời nói, các tiếp xúc của bàn tay, nụ hôn từ môi em.

Nhưng thêm vào tất cả những gì ấy, đối với Goldmund còn có điều nào đó, một nỗi sợ hãi chưa được biết đến, một sự kiện lớn mới mẻ: Narcisse quan tâm đến cậu thương yêu cậu. Narcisse ra sức nhọc nhằn vì cậu, vị phụ giáo trẻ tuổi hào hoa, vị bề trên, nhà minh triết với làn môi mỏng hơi kiêu căng. Còn bản thân cậu! Cậu quỵ xuống trước thầy, xấu hổ, ấp úng, và cuối cùng khóc nấc trước mặt thầy. Thay vì cậy nhờ bộ óc cao quí ấy với các vũ khí cao quí là tiếng Hy lạp, môn triết học, chủ nghĩa anh hùng về phương diện trí tuệ, chủ nghĩa khắc kỷ đầy vinh dự, cậu đã để buông xuôi mình trước mặt thầy trong một trạng thái yếu hèn tồi tệ. Sẽ không bao giờ cậu tha thứ cho mình về điều đó; sẽ không bao giờ cậu có thể nhìn thầy vào mắt mà không đỏ mặt.

Nhưng cậu căng thẳng cực độ đã nhẹ vơi đi trong nước mắt, trạng thái cô tịch trong căn phòng và chiếc giường ấm áp đem lại cảm giác dễ chịu, nhưng nỗi thất vọng đã lấy mất của cậu hơn một nửa sức lực. Một tiếng đồng hồ sau, một thầy dòng vào, mang đen cho cậu bữa cháo, một mẩu bánh mì trắng với một cốc rượu vang đỏ mà người ta chỉ cho học trò dùng vào những ngày lễ. Goldmund ăn và uống, ăn phân nửa đĩa cháo thì để qua một bên, lại suy nghĩ, nhưng không được. Cậu kéo lại chiếc đĩa và ăn thêm mấy thìa, ít lâu sau đó, khi cánh cửa mở nhẹ nhàng, khi Narcisse bước vào thăm người ốm thì cậu đã ngủ, màu sắc đã hồi lại trên má. Một chặp lâu Narcisse nhìn cậu âu yếm, tính hiếu kỳ trong người thầy thức dậy, cũng có cả chút ham thích. Thầy thấy rõ điều đó Goldmund không ốm đau gì. Ngày mai không đem rượu vang cho cậu nữa. Nhưng thầy biết rõ đã chấm dứt sự quyến rũ, và họ trở thành đôi bạn thân với nhau. Hôm nay thì Goldmund cần đến thầy, và thầy giúp đỡ cậu. Một lần khác, có thể đến lượt thầy ốm đau, cần đến sự giúp đỡ và tình cảm thương mến. Từ cậu học sinh này, thầy sẽ có thể nhận các điều ấy, giá như các sự việc chỉ diễn ra đến đó.