Giai đoạn nhi đồng là thời kì quan trọng phát triển thể chất con người. Thời kì này cơ thể trẻ phát triển như thế nào có ảnh hưởng lớn đến thể chất và thể hình cả một đời của trẻ.

Nói đến việc rèn luyện thân thể, điều đầu tiên não chúng ta nghĩ đến là tham gia các cuộc thi đấu, các hội thao, các phòng tập thể hình… hoặc bên đường vào sáng sớm mùa hè, tại các quảng trường, những điệu nhảy thể dục của các ông các bà, hay là những người tập thể dục trong công viên giá lạnh… Còn các hoạt động như các phụ huynh cùng con chạy nhảy trong sân, chơi cầu trượt, ngày nghỉ đưa con đi công viên, đi bộ đường xa, trong mắt mọi người không phải là rèn luyện thân thể.

Điều tôi muốn nói ở đây là việc tập thể dục luôn tồn tại trong cuộc sống của chúng ta. Ví dụ như việc chơi chuyền bóng, leo cầu thang, đá cầu, nhảy dây, chạy bộ, bơi lội, vặn mình tập thể dục… cũng là những hình thức rèn luyện thân thể. Những hình thức rèn luyện này người cha có thể làm cùng trẻ.

Làm cha mẹ chúng ta đều hi vọng con cái có một tương lai tốt đẹp, có một thân thể khỏe mạnh, và cũng hiểu rõ chỉ khi có một thân thể khỏe mạnh, trẻ mới có thể có một tương lai tốt đẹp. Nhưng người làm cha làm mẹ như chúng ta lại chỉ chú trọng đến việc cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ, chỉ chú trọng đến việc phát triển trí tuệ cho trẻ, mà coi thường việc rèn luyện thân thể, coi thường việc tăng cường thể chất cho trẻ. Vì vậy, trong trường mầm non và trường tiểu học mới xuất hiện bé béo phì, bé hạt tiêu, bé cận thị… những bé thường xuyên bị ốm, thể chất yếu kém cũng rất nhiều.

Điều này phụ huynh chúng ta cần tự phản tỉnh. Từ khi trẻ còn nhỏ, chúng ta thấy cái gì có chất dinh dưỡng liền cho trẻ ăn, chất dinh dưỡng tuy đầy đủ, nhưng tại sao trẻ vẫn thường xuyên bị ốm? Nguyên nhân chính là thiếu sự rèn luyện.

Giai đoạn nhi đồng chính là cơ hội tốt để trẻ hình thành thói quen rèn luyện thân thể. Nếu như bỏ qua cơ hội này, khi trẻ lớn lên, do bị ảnh hưởng bởi thói quen cũ, thói quen mới rất khó được hình thành. Giai đoạn nhi đồng là thời kì quan trọng phát triển thể chất con người. Thời kì này cơ thể trẻ phát triển như thế nào, có ảnh hưởng lớn đến thể chất và thể hình cả một đời của trẻ. Vì thế, người cha cho trẻ tập thể dục một cách hợp lí và điều độ sẽ có ý nghĩa to lớn đối với trẻ.

Kiến nghị của Đông Tử dành cho những người cha

Hầu hết các gia đình hiện nay chỉ có một con, vì vậy khá nuông chiều. Chưa nói gì đến việc tập thể dục, ở nhiều gia đình đến việc tự mình đi bộ cũng không muốn cho trẻ đi, sợ trẻ mệt. Nếu như chơi ngoài trời trẻ bị ngã, cha mẹ cũng xuýt xoa mãi. Một số phụ huynh cho rằng con mình thể chất yếu ớt, nếu mệt quá sẽ bị ốm. Thậm chí có một số phụ huynh cho rằng những hành động như trèo, lăn, lật là những động tác nguy hiểm, lại còn làm bẩn quần áo. Còn có phụ huynh quan niệm hoạt động thể dục ngoài trời cũng chỉ là vui chơi, không có tác dụng bằng việc viết chữ, xem sách. Nhận thức sai lầm của các bậc phụ huynh về các hoạt động thể dục, đã làm cho trẻ em hiện nay thiếu đi cơ hội rèn luyện thân thể.

Mùa xuân ấm áp trăm hoa đua nở, cha mẹ nên đưa trẻ đi chơi ở ngoài trời, trẻ khoảng 4, 5 tuổi có thể ra ngoại ô đi bộ xa, có thể tiến hành đồng thời đi nhanh và đi chậm, chạy nhanh và chạy chậm và nhảy lên nhảy xuống, vừa rèn luyện cho trẻ những động tác cơ bản, lại vừa rèn luyện một số tố chất cơ bản của cơ thể như tốc độ, sức bền, còn có thể bồi dưỡng cho trẻ tinh thần chịu đựng gian khổ, rèn luyện nghị lực vững chắc dẻo dai, làm trẻ càng hào hứng thưởng thức cảnh vật thế giới tự nhiên, tăng thêm hiểu biết, từ đó kích thích tính tích cực tham gia rèn luyện thân thể của trẻ.

Việc rèn luyện thân thể chính là phương tiện để các phụ huynh tiến hành giáo dục tố chất cho trẻ. Trên thực tế, trẻ rất hiếu động, có rất ít trẻ thực sự không thích vận động. Rèn luyện thân thể chính là hoạt động cha mẹ và con cái có thể cùng nhau tham gia, quá trình rèn luyện thân thể vừa là quá trình bồi dưỡng tinh thần chịu đựng gian khổ, rèn luyện phẩm chất ý chí cho trẻ, cũng là quá trình trẻ nhận thức được sự cạnh tranh công bằng, tinh thần đồng đội, quan hệ giao tiếp giữa mọi người; là quá trình trẻ giải tỏa mọi cảm xúc tiêu cực, tận hưởng niềm vui mà việc tập luyện đem lại; còn là quá trình cha mẹ và trẻ giao lưu tình cảm, tăng cường hiểu biết lẫn nhau.

Các trò chơi là bài học thể dục đầu tiên của trẻ, trò chơi có thể giúp trẻ thông minh lanh lợi, thân thể khỏe mạnh. Mục đích của các trò chơi không chỉ ở việc tăng cường thể lực, mà còn làm cho trẻ sử dụng đồng đều cả chân và tay, từ đó giúp kích thích não bộ một cách đồng đều, thúc đẩy não bộ phát triển. Đặc biệt là có tác dụng lớn trong giai đoạn sơ sinh và mầm non, khi cơ thể trẻ đang phát triển mạnh mẽ.

Từ 1-5 tuổi là thời gian hợp lí nhất giúp trẻ phát triển vận động cảm giác, thời điểm này phát triển cảm giác và vận động của trẻ một cách có kế hoạch và mục đích, không chỉ là sự kích thích tốt với não bộ, mà còn có thể nâng cao khả năng chỉ huy của não bộ với các cơ quan trong cơ thể, thúc đẩy sự phát triển của thần kinh vận động.

Những trò chơi có thể lựa chọn cho trẻ từ 1-3 tuổi là: thể dục ngón tay, nặn đất, đá bóng đặt ở điểm cố định, đá bóng đang di chuyển, lăn, đập bóng, hai chân kẹp đồ để đi… Những trò chơi có thể lựa chọn cho trẻ từ 3-5 tuổi là: chạy theo các loại đường cong, các loại trò chơi trốn tìm, nhảy dây, các trò chơi kéo giãn cơ thể, đứng một chân, tập đi xe đạp… Các trò chơi lồng ghép, xếp hình, xâu chuỗi… có tác dụng rèn luyện tính linh hoạt của các ngón tay và cơ bắp của trẻ.

Những trò chơi về bóng là những trò chơi thiếu nhi lâu đời, các trò chơi này không chỉ giúp rèn luyện sức mạnh cổ tay của trẻ, mà còn có thể giúp trẻ rèn luyện khả năng khống chế hoạt động của tay, nâng cao khả năng kết hợp giữa tay và mắt, tăng cường khả năng phản ứng với tốc độ nhanh của trẻ. Đặc tính đàn hồi của bóng làm trẻ phải suy đoán sự thay đổi phương hướng chuyển động của sự vật, nâng cao khả năng dự đoán phương hướng của trẻ.

Sau khi biết đi, trẻ sẽ hình thành và phát triển các kĩ năng vận động cao cấp như nhảy nhót, mô phỏng các động tác thân thể, nhận bóng, nhảy dây… Muốn nâng cao và bồi dưỡng khả năng vận động của trẻ, có thể thông qua các trò chơi. Điều này cần phụ huynh chúng ta phải kết hợp các đặc trưng sinh lí của trẻ để đề ra kế hoạch chơi khoa học, phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ.

Trẻ đang trong giai đoạn phát triển, không thể chỉ quan tâm đến cường độ luyện tập, mà phải căn cứ vào đặc điểm lứa tuổi, hứng thú và nhu cầu của trẻ, giúp trẻ lựa chọn những trò chơi hoặc những môn thể thao trẻ thích, trẻ có khả năng và trẻ có thể kiên trì thực hiện. Vấn đề mấu chốt là phải kiên trì rèn luyện, khắc phục mọi điều kiện khó khăn. Nếu như 3 ngày đánh cá, 2 ngày phơi lưới sẽ không có hiệu quả. Khi cha mẹ cùng trẻ tập luyện thể dục, hướng dẫn, khẳng định, động viên trẻ nhiều hơn sẽ tạo nên không khí luyện tập thoải mái.

Trẻ muốn rèn luyện tốt thân thể, nhất định phải nắm vững phương pháp khoa học và nguyên tắc chuẩn xác. Căn cứ vào quy luật cơ bản về sinh lí và tình hình cụ thể như lứa tuổi, giới tính, tình trạng thể chất của trẻ và điều kiện khách quan, lựa chọn những trò chơi và môn vận động hợp lí, đồng thời dưới sự hướng dẫn nhất định, sắp xếp hợp lí lượng vận động, tiến hành luyện tập một cách có kế hoạch. Giai đoạn mầm non trẻ còn nhỏ, tính tự giác kém, các phụ huynh nhất định phải có những hướng dẫn chính xác. Thông thường, cha mẹ mỗi ngày nên cùng trẻ rèn luyện thân thể hoặc chơi các trò chơi ngoài trời ít nhất 1 giờ đồng hồ, đồng thời kiên trì duy trì trong thời gian dài.

Tập luyện thể dục thể thao cũng là một trong những nhân tố quan trọng giúp trẻ cao lớn. Thường xuyên tập luyện dưới ánh nắng mặt trời, không chỉ có thể hưởng đầy đủ ánh nắng mặt trời, mà còn có thể kích thích các cơ bắp, xương phát triển, giúp trẻ nhanh chóng cao lớn, nhưng phải chú ý không được tập luyện quá sức.

Theo như tài liệu thống kê của tổ chức Y tế thế giới về sự phát triển của trẻ thì mùa xuân là mùa trẻ lớn nhanh nhất. Bởi vì mùa xuân vạn vật như bừng tỉnh, trăm hoa đua nở, mọi vật đều bước vào thời kì tăng trưởng nhanh nhất. Con người, đặc biệt là nhi đồng cũng như vậy, bởi sự phát triển của cơ thể có quan hệ chặt chẽ với thời gian sưởi nắng.

Chúng ta đều biết, mặt trời cho trái đất của chúng ta ánh sáng và nhiệt độ, không có ánh sáng mặt trời chúng ta không thể tồn tại. Tia hồng ngoại của ánh sáng mặt trời có tác dụng thẩm thấu vạn vật và cung cấp nhiệt độ, sự ấm áp có thể thẩm thấu vào các cơ quan trong cơ thể, làm lưu thông các huyết mạch, các tế bào xương cũng được cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, sự phát triển của bộ xương cũng nhanh hơn và tốt hơn. Tia tử ngoại của ánh nắng mặt trời có thể kích thích chức năng tạo máu của cơ thể, làm tăng hồng cầu trong máu. Điều quan trọng hơn là nó có thể thúc đẩy sự tổng hợp vitamin D dưới da, hỗ trợ bộ xương phát triển.

Người cha nên thường xuyên đưa trẻ ra ngoài trời hoạt động hoặc rèn luyện sức khỏe, tận hưởng ánh sáng mặt trời, cho trẻ chạy nhảy, như vậy có lợi cho sự phát triển bộ xương của trẻ. Thường xuyên cùng trẻ rèn luyện thân thể, sẽ làm trẻ lớn nhanh hơn, khỏe mạnh hơn, cường tráng hơn.