1. Với bạn, trên đời này không có gì quan trọng bằng chính con người bạn. Bạn là người thế nào? Bạn sẽ ra sao? Bạn có thể làm gì? Đó là những điều quan trọng hơn hết. Rất có thể, bạn không thấy những tật xấu của bản thân, cũng có thể suốt đời bạn không tìm được đâu là những khả năng đặc biệt của chính mình. Sống theo câu nói “Hãy tự biết mình” thật khó. Nhưng dù thế nào, bạn cũng không được thụ động cam chịu bản tính trời sinh. Bạn có thể tự tạo một cá tính mới theo kế hoạch riêng. Nhiều người đã thành đạt nhờ làm vậy.

2. Phải biết quý trọng con người bạn hơn hết mọi sự. Trở thành ông chủ đất hay sở hữu một hai ngôi nhà thì chưa có gì đáng nói. Một người có tiền cũng chỉ như một anh hề. Việc phát triển tài sản phải đi đôi với phát triển cá tính. Khi đã giàu có, bạn phải biết dùng một phần tiền của để phát triển bản thân. Bạn hãy đi du lịch, hãy đọc những tác phẩm văn chương, hãy giao du với những nhân vật trọng yếu, hãy dành nhiều thời gian để học hỏi, để tư duy, để suy nghĩ,… Chớ để của cải và tiền bạc chi phối và sai khiến con người bạn.

3. Bạn không phải là một món đồ trong thế giới vật chất. Bạn là một tinh thần trong thế giới tinh thần. Mỗi công việc kinh doanh đều nảy sinh từ khối óc và khối óc là trụ sở của tinh thần. Tư tưởng ở trên hết mọi sự. Con người là tư tưởng hoá thân. Tất cả phát minh đều bắt đầu từ những ý tưởng thuần tuý. Chúng ta đều là những tinh thần chứa đựng trong cái xác phàm. Tất cả chúng ta đều là những mảnh vụn của một khối tư tưởng lớn. Nhờ khoa học, chúng ta được biết điều đó. Trong chúng ta luôn có gốc rễ của một nguồn lực sáng tạo. Bạn nên biết quý trọng con người mình. Bạn là một phần của tạo hoá.

4. Những thế kỷ gần đây, chúng ta đã nghiên cứu, học hỏi về tất cả mọi điều trừ việc nghiên cứu con người, chúng ta đã khảo sát bản thể của mọi vật chỉ trừ bản thể của con người. Ở thế giới bên ngoài, chúng ta đã có nhiều phát minh kỳ lạ nhưng đối với đời sống bên trong của mỗi người, chúng ta không hơn những người sống vào thời nguyên thủy. Chúng ta không hiểu những gì đã xảy ra trong tinh thần cũng như cơ thể. Chúng ta biết rất ít về nghệ thuật phát triển cá tính, về nghệ thuật ứng xử của con người. Kết quả là chúng ta đã chế tạo những máy móc, khai thác nhiều nguồn lực mà chúng ta chưa chế ngự được.

5. Phải phát triển con người bạn đến tột độ. Phải đặt việc phát triển cá tính bạn lên trên hết. Con người bạn tràn trề khả năng. Lúc thiếu thời, không ai biết rõ bản tính của mình. Bạn phải phát triển nó, không nên phí thời giờ làm một công việc dễ dàng. Làm việc theo cách hủ bại là kẻ thù nguy hiểm nhất với chính bạn bơi nó cản trở và kìm hãm sự phát triển con người bạn. Khối óc không phát triển là một sự phí phạm. Phí phạm đó còn nguy hại hơn mọi sự phí phạm khác. Bạn phải biết dẹp bỏ mọi chướng ngại vật trên đường tiến. Trong mắt bạn, không có gì quan trọng bằng cá tính của chính mình.

6. Phát triển cá tính của bạn cũng là một cách phụng sự nước nhà. Nếu thiếu năng lực, thiếu những tri thức chuyên môn, bạn không thể đóng góp cho quốc gia. Một cánh rừng to là nhờ những cây đại thụ, đâu phải nhờ những cọng sậy, những bụi cây. Một đất nước cường thịnh không phải do dân số đông mà do giá trị của những cá nhân lỗi lạc. Một quốc gia giàu mạnh là một quốc gia có nhiều con người tài năng. Đối với nước nhà, bạn có bổn phận phát triển tận độ những khả năng của chính mình.

7. Khoảnh khắc quý nhất trong cuộc đời bạn là những thời giờ nhàn rỗi. Tương lai tuỳ thuộc cách sử dụng thời giờ nhàn rỗi hơn là những gì bạn làm trong giờ làm việc. Đó cũng là một cách thử nghiệm xem bạn có thật sự quyết tâm xây dựng một tương lai xán lạn cho mình hay không? Một quy tắc ý nghĩa là: dùng một nửa thời giờ nhàn rỗi để giải trí, để nghỉ ngơi, còn một nửa để phát triển cá tính của mình. Bạn có thể cải thiện bản thân, có thể tập luyện những kỹ năng để thăng tiến nếu biết sử dụng khôn ngoan khoảng thời gian rảnh rỗi vào buổi tối và trong những ngày nghỉ.

8. Bạn nên dùng một nửa thời giờ nhàn rỗi để học hỏi, hoàn thiện con người bạn, còn một nửa để giải trí và tham gia đời sống xã hội. Cùng lúc, bạn phải phát triển những khả năng tinh thần và xã hội. Sau này, địa vị xã hội của bạn sẽ tuỳ thuộc phần lớn vào cách sử dụng thời gian rảnh rỗi ấy. Những gì bạn thực hiện trong lúc hoàn toàn làm chủ sẽ chứng minh giá trị con người bạn. Nếu dùng thời gian tự do này để chơi bời, hoặc để ăn không ngồi rồi thì bạn sẽ chìm đắm vào đám đông xoàng xĩnh. Bạn phải có một “thú vui” riêng, làm một công việc nào đó, điều đó sẽ bắt buộc khối óc bạn phải hoạt động.

9. Bạn nên có thói quen tự đánh giá mình. Bạn có tài trong lĩnh vực nào? Bạn đã thất bại trong những việc gì? Học vấn bạn ra sao? Và quan trọng hơn: cách bạn thi thố trên “sân vận động” thế nào? Cách bạn đối xử với bạn bè ra sao? Bạn thích làm công việc gì? Bạn có “thú vui riêng” nào? Bạn điều khiển cuộc đời hay thả nó trôi theo dòng nước? Những cố gắng của bạn nhằm mục đích gì? Bạn có biết những tật xấu, khí chất và tính tình bạn không? Bạn có thể nổi tiếng trong lĩnh vực nào?

10. Bạn phải biết tận dụng tất cả những lợi thế của mình. Những lợi thế ấy có thể là: hoàn cảnh, nguồn gốc, thân thế, gia cảnh, cá tính, những hiểu biết chuyên môn, tính khí, tinh thần đắc lực, bề giao du,… Mọi người đều có đối thủ nhưng bất kể chuyện gì bạn cũng nên cố gắng làm tốt hơn người khác, nhất là trong công việc kinh doanh. Bạn phải hơn người khác ít ra ở một điểm nào đó. Trong kinh doanh, bạn phải trội hơn đối phương ở một vài khía cạnh. Muốn được vậy, bạn phải luôn luôn tự hỏi: “Có cách nào để cải thiện công việc kinh doanh của tôi không?” Bạn phải biết dùng tất cả vốn liếng: tiền bạc, hàng hoá, tài sản, bạn bè, khả năng, tri thức và kinh nghiệm.

11. Nếu bạn có một điểm gì độc đáo hơn người, phải tìm mọi cách làm nó nảy nở. Mọi tiến bộ đều do một số ít người độc đáo tạo ra. Một thiên tài có óc sáng tạo giúp ích cho nước nhà nhiều hơn một ngàn “người máy”. Một người có khối óc hoạt động phải thể hiện được nhiều điểm độc đáo. Họ phải phát huy tư tưởng và điều khiển mọi hoạt động của mình. Mọi tiến bộ trong xã hội đều bắt đầu từ đó.

12. Đâu là ưu điểm của anh? Bạn giỏi về việc gì? Bạn học môn nào dễ dàng nhất? Bạn tự thấy mình có tài cán khi làm công việc gì? Thông thường, các bạn trẻ không thích ứng với nghề đầu tiên họ chọn. Họ vào nghề do một sự tình cờ, họ chưa biết rõ chính bản thân mình. Đến lúc nào đó nhiều bạn trẻ tự nhiên sẽ nhận thấy mình thiên về một công việc nào đó. Họ phải tự đánh giá, phân tích những thành công, thất bại của mình cho đến khi tìm được công việc thích hợp nhất.

13. Bạn phải biết tập trung vào một điểm chính. Cuộc đời sẽ tiêu tan nếu bạn mãi chạy theo một nghề thích hợp nhưng hão huyền. Bạn phải luôn luôn đi tìm tất cả những gì có thể giúp bản thân thể hiện hết khả năng. Nếu không quan tâm đến công việc, bạn sẽ thất bại và khốn đốn. Có thể ví bạn như một quân cờ. Bạn phải biết tìm chỗ nào thích ứng để đặt mình vào đó. Phải nghiên cứu tính cách cũng như con người của bạn rồi chọn lựa kỹ lưỡng công việc thích hợp.

14. Bạn không nên xem thường khả năng tiềm tàng của bản thân. Ít người biết tận dụng những tài nguyên tinh thần và khai thác triệt để nó. Hãy xem sự cách biệt giữa nước ao tù và nước sôi. Lấy một ly 200ml nước đem đun sôi sẽ biến thành hơi nước, đám hơi nước đó có sức mạnh của một phần sáu mã lực. Lửa làm cho nguồn lực tiềm tàng biến thành nguồn lực thực sự. Tất cả những nguồn lực tiềm tàng của bạn có thể biến thành hành động nếu bạn có ngọn lửa thiêng tức là lòng hăng hái và can đảm.

15. Lúc còn trẻ, bạn nên cố gắng tránh những lỗi lầm thông thường của tuổi trẻ, và khi có tuổi, cố gắng đừng phạm những lỗi lầm thường thấy của tuổi già. Lỗi thông thường của những bạn trẻ là ưa thích làm những việc dễ dàng. Lỗi thường gặp ở những người có tuổi là tính tự mãn. Khi còn trẻ, bạn thích vui chơi hơn làm việc, không cầu tiến, về sau bạn sẽ thất bại. Lúc già cũng như khi còn trẻ, bạn đừng để tuổi tác cản trở mình.

16. Những thói quen tốt sẽ trợ giúp rất nhiều nếu bạn chịu khó tập luyện. Đó cũng là cách để tránh những thói xấu. Trong phòng ngủ của bạn, mọi vật đều phải có một chỗ nhất định. Phải có trật tự. Không nên để trong túi những vật vô ích. Một vật nào đó phải luôn nằm ở một túi áo cố định, khỏi mất công tìm kiếm. Nếu xung quanh thiếu ngăn nắp thì đầu óc bạn chẳng khác gì trong sương mù. Phải xếp đặt những món đồ vật, tài liệu, đồ dùng theo cách nào đó để bạn đỡ mất thời giờ tìm kiếm.

17. Không gì có thể giúp một người làm công ăn lương mau tăng lương tiến chức bằng sự cố gắng, nỗ lực để trở nên hữu dụng. Thật ra, mỗi người làm công đều ăn lương theo kết quả họ làm được, tuy rằng họ lĩnh lương tháng. Cái mà chúng tôi gọi là đồng lương tháng chỉ là phương tiện định kết quả làm việc một cách đơn giản. Thật ra, người công nhân nào cũng được hưởng một phần lợi nhuận của công ty, vì vậy, họ phải hành động như một người hùn hạp, góp vốn để ráng sức làm cho công ty có thêm lợi nhuận. Nếu bạn muốn sếp lưu ý đến, bạn phải ghi nhớ đến quan điểm của họ, phải lưu ý và tìm cách tăng lợi nhuận cho họ.

18. Dù làm việc gì, cũng phải cố gắng làm hơn điều mà người ta mong chờ ở bạn. Đó là bước đầu để tiến đến một sự nghiệp lớn. Đó là một cách hay nhất làm cho người ta chú ý, để mau thăng tiến, để tỏ ra bạn đủ sức làm công việc được giao phó. Bạn phải biết làm tốt hơn nhiệm vụ mà người khác giao phó. Không nên thu nhỏ nhiệm vụ được giao mà ngược lại phải mở rộng ra, phát triển nó. Phải làm việc như một người tự do, có nhiều cao vọng, đừng làm việc như một kẻ nô lệ. Phải biết “cho” nhiều hơn “nhận”.

19. Giúp việc cho chủ, bạn không nên nghĩ rằng mình chỉ là một người làm công ăn lương, hãy tìm cách suy nghĩ và hành động như một cộng sự của họ. Bạn phải tự kiểm soát bản thân để khỏi bị người ngoài kiểm soát, phải đem hết tâm lực để làm lợi cho công ty đã thuê bạn. Bạn phải làm nhiều hơn giá trị đồng tiền được hưởng. Phần việc phụ trội này sẽ đền bù cho những người đã bỏ vốn và những người quản lý công ty. Hãy tìm hiểu tất cả những gì có thể về công ty. Bạn phải quan tâm đến công ty như một người có cổ phần trong đó. Đó là bí quyết cơ bản để thăng tiến.

20. Đến khi có dịp dùng người, khi trở thành quản lý, bạn phải học bổn phận của người chủ. Bạn phải luôn luôn tỏ ra chính trực đối với những người lĩnh lương, phải biết gây dựng thiện cảm và sự tận tâm của họ. Trả lương không chưa đủ. Phải làm thế nào để họ có thể giúp việc cho bạn trong những điều kiện thuận lợi. Không được làm họ sợ. Nên đối xử với họ một cách công bằng, chớ tư vị. Tăng lương, thăng chức cho họ theo công việc, theo kết quả làm được, không vì tình cảm. Hãy chú ý đến đời sống của những người dưới quyền. Hãy chăm lo đến hạnh phúc và quyền lợi của những người đang giúp đỡ bạn.

21. Bạn phải tìm ra công việc phù hợp nhất với mình. Nhiều bạn trẻ làm những nghề không thích hợp với họ bởi họ chưa biết rõ khả năng bản thân. Có người gần đến 40 tuổi cũng chưa tìm ra công việc phù hợp với khả năng. Thật là phí phạm thời giờ. Nhưng điều quan trọng hơn nữa đối với một người mới bắt đầu đi làm là tìm một người chủ hay người quản lý giỏi, biết quan tâm đến mình. Khi nhận thấy công ty mình đang làm không có người quản lý giỏi, bạn nên tìm việc ở nơi khác. Vì ở trong một xưởng hoặc một văn phòng sa lầy vào lề lối làm việc cũ kỹ, cổ hủ, bạn sẽ không học hỏi được gì. Bạn phải tìm việc ở nơi nào mà bạn có thể học hỏi, có thể thăng tiến và trưởng thành. Bạn nên từ bỏ một công việc không có tương lai.

22. Bạn phải nghiêm khắc với bản thân và tự buộc mình làm việc. Có thể chia loài người làm hai hạng: hạng cam chịu để người khác dẫn dắt và hạng biết tự mình tiến tới. Rất nhiều người cứ chờ đợi người khác thúc giục mới chịu làm việc. Họ phải làm vì không muốn bị đói. Lý tưởng của họ là ăn có người phải ngồi không ngồi rồi nên khi họ làm việc, phải canh chừng. Và bởi phải mất công canh chừng, nên người ta không thể trả lương thêm. Trái lại, những người leo nhanh trên nấc thang xã hội là những người biết tự đi tới. Họ không thể ngồi không. Khi đã có sự nghiệp, họ vẫn hăng hái làm việc.

23. Thách thức lớn nhất đối với bạn là làm thế nào để nâng cao mình lên, nhưng phải tiến lên một cách khôn ngoan. Nhiều người không bao giờ tiến bước vì họ không làm gì để tiến tới cả. Họ chưa làm việc gì mang lại giá trị. Nhiều người có tiến thật nhưng thiếu khôn ngoan, những cố gắng của họ đáp lại bằng thất bại. Còn nhiều người tiến nhưng bằng cách phá hoại. Họ là những tay trục lợi gian dối và ác độc. Nhưng vẫn có một số ít người tiến lên với một mục đích cao đẹp. Họ có óc sáng tạo, có lòng nhân ái, biết giúp đỡ người khác. Họ là những người đắc lực. Họ tạo ra sự sung túc, sự hiểu biết, sự tinh tế và hạnh phúc. Họ dẫn dắt người khác đi tới. Họ vạch cho người khác con đường tiến bộ.

24. Khi phải chọn một lý tưởng, bạn nên chọn một lý tưởng có thể đạt được. Phải biết sử dụng trí tưởng tượng nhưng phải hợp với khả năng. Một lý tưởng có thể là một liều thuốc bổ nhưng cũng có thể là một mũi thuốc tê. Các công trình phát minh của những nhà sáng chế thường bắt đầu từ mơ ước nhưng “thiên đường” của những tay nghiện thuốc phiện cũng bắt đầu từ mơ mộng. Trong đời, chúng ta có nhiều lý tưởng liên tiếp, có một lý tưởng chọn thêm một lý tưởng mới. Những lý tưởng của bạn giống như những nấc thang, thấp rồi đến cao.

25. Bạn phải có nhiều cao vọng, phải biết sử dụng hết khả năng vốn có của mình. Đã làm người, bạn không thể sống như con thỏ, nhất định phải sống tận lực, sống 100%, không phải chỉ sống 20%. Khi được hưởng một món quà vô giá là “cuộc sống”, tại sao bạn không biết tận dụng? Tại sao một người có khối óc mà chỉ biết sống như kẻ chỉ có thể xác. Bạn cần nuôi nhiều cao vọng, chẳng những vì ích lợi riêng mà còn vì lợi ích của người khác.

26. Mặc dầu tính ích kỷ bị các nhà luân lý lên án nhưng sự thật bạn phải luôn luôn suy nghĩ đến quyền lợi của chính mình. Bạn phải để tâm đến cách sử dụng quyền lợi của bạn, chớ để người khác lợi dụng. Vì công sức khó nhọc của bạn phải được đền bù xứng đáng. Nhưng nhiều người được hưởng lợi rất lớn mà công sức bỏ ra lại rất ít và ngược lại. Có nhiều người giàu không xứng đáng giàu, có nhiều người nghèo đáng được hưởng nhiều hơn. Bạn phải hết sức chú ý để thụ hưởng những gì đáng được hưởng; như thế là bạn đã bảo vệ sự tự lập và đức tự trọng.

27. Bạn phải phát triển quan điểm riêng, bảo vệ quyền lợi bản thân. Không được để ai lấn át mình, không cam chịu bị xỏ mũi. Bạn không nên nô lệ hoá người khác nhưng cũng không cam chịu làm con lừa cho người khác cưỡi. Bạn hãy tự thảo ra “Bản tuyên ngôn độc lập” của mình, hợp tác với mọi người nhưng đừng để họ chi phối. Làm vật hy sinh không phải là một đức tính. Có thể người ta cho rằng bạn là một kẻ ích kỷ nhưng không ai dám bảo bạn là một tên ngốc. Càng mạnh mẽ, càng giàu có, bạn càng có nhiều phương tiện để giúp ích kẻ khác.

28. Bạn không được nhụt chí vì lời phê bình hoặc phản đối của những kẻ ngốc. Bởi bạn có tài trí nên mới có người chống đối. Bạn không nên khinh miệt đồng loại nhưng cũng không nên chịu ảnh hưởng từ họ quá nhiều. Đám đông trong xã hội nào cũng thế, đều có những ấu trĩ.

29. Bạn phải giữ vững lập trường. Trong tình trạng hỗn độn của cuộc sống, bạn cần biết tự bảo vệ mình. Bạn không được để cho kẻ khác dẫn đi lạc đường hoặc tạo áp lực vì những mục tiêu ích kỷ. Đồng thời, bạn không được quên quyền lợi và quan điểm riêng của bản thân. Không được để người ta dắt bạn như một con cừu. Phải phụng sự mục tiêu của bạn, chứ không phải của người khác. Nếu có thể được phải cố gắng ráng sức làm những gì bạn định làm. Hãy đứng lên để làm việc.

30. Nếu phải chọn giữa hai lối sống mạo hiểm và ẩn dật bạn nên chọn lối sống mạo hiểm. Sự phục tùng và tính khiêm nhường là đức tính của những kẻ nô lệ, bạn cần phải tin tưởng bản thân. Khi đã tìm thấy những khả năng của mình, bạn nên tỏ ra cho người đời biết. Hãy tiến lên trước, đòi hỏi những gì bạn đáng được hưởng. Sự phung phí tai hại nhất là phung phí tài sức của con người. Bạn nên vượt lên và nhắm tận chót đỉnh. Không hoài nghi. Phải biết mạo hiểm. Phải bước tới.

31. Bạn phải sống cuộc sống của bản thân nhưng cũng chớ quên bổn phận đối với kẻ khác, và làm theo cách riêng của bạn. Hãy phát triển những khả năng của bản thân và sử dụng tất cả những đức tính và tài năng sẵn có của bạn. Nếu công việc hàng ngày khiến bạn làm việc như cái máy, thì bạn phải biết dùng thời giờ nhàn rỗi để cá tính khỏi bị chôn vùi. Nếu bạn có một điểm độc đáo đặc sắc nào đó, phải tìm mọi cách phát huy, không bao giờ được cam chịu làm một người tầm thường, một người bị đúc khuôn.

32. Bạn phải chăm sóc quyền lợi bản thân. Mỗi quyền lợi bạn được hưởng ngày hôm nay là kết quả của bao cuộc đấu tranh từ những thế hệ trước. Không biết dùng những quyền mình có, cuộc đời bạn sẽ tiêu tan. Sống là tranh đấu không ngừng.

33. Bạn nên chọn lối sống tự do. Tự do là tiến bộ. Chế độ cũ đã tiêu diệt sáng kiến cá nhân, không giúp cho nhân loại tiến thêm một bước nào. Tự do làm nảy nở nhiều sáng kiến, sáng kiến tạo nên giàu có, thịnh vượng. Không được bán rẻ tự do của bạn để đổi lấy một chén cơm của kẻ khác.

34. Bạn là con người, không phải là một cái máy, bạn không được cam chịu là một món đồ hoặc một người máy. Nền độc lập của một dân tộc bắt đầu từ sự độc lập của mỗi cá nhân.

35. Suốt đời, bạn nên trông cậy vào tài sức của bản thân. Cha mẹ có tài sản là một lợi thế nhưng đôi khi cũng là bất lợi khiến bạn ỷ lại. Dù thế nào thì bạn cũng nên trông cậy vào chính mình để làm nên với đời. Người tự trọng luôn luôn tin tưởng vào chính mình. Muốn phát triển cá tính, bạn phải biết tin tưởng nơi mình. Khi một người thiếu tự tin, họ bắt đầu sống theo lối ký sinh và đánh mất giá trị của mình. Dù họ là gì chăng nữa, họ cũng chỉ là một kẻ ăn mày. Họ không thể ngóc đầu ngang hàng với những người biết giúp ích cho người khác. Điều cần là phải biết trông cậy vào chính mình trước đã.

36. Bạn không thể sống buông thả, vô kỷ luật. Hoặc bạn tự buộc mình phải tuân theo kỷ luật, hoặc bạn sẽ bị kẻ khác bắt phải tuân theo kỷ luật. Bạn phải chịu kỷ luật từ những người có quyền thế, từ dư luận quần chúng, từ pháp luật. Nếu bạn vượt qua luật pháp, đã có sẵn nhà tù. Bạn phải suy nghĩ, kiềm chế tình cảm, đừng làm điều gì trái với lương tri, hãy kiểm soát hành vi và giữ trọn thanh danh. Hãy làm chủ bản thân để đạt tới thành công, hạnh phúc.

37. Bạn phải tập đức tự chủ khi bắt đầu điều khiển một công việc kinh doanh hoặc điều khiển kẻ khác, điều cần học trước tiên là cách làm chủ chính mình. Bạn phải làm chủ được khát vọng và cả những nỗi sợ sệt, những thói quen của bạn. Với nỗ lực của ý chí, một người có thể thắng những bản năng yếu đuối nhất, thấp hèn nhất. Họ có thể thay đổi hẳn bản tính. Họ có thể trở nên hoạt động giỏi giang hơn, nhanh nhẹn hơn. Họ có thể uốn nắn con người của họ theo ý muốn. Họ có thể sửa đổi và bù đắp những khiếm khuyết do trời sinh. Một khi thấy nản lòng, họ phải biết tự nhủ: “Điều gì tôi định làm, đáng làm, tôi phải làm cho kỳ được.”

38. Bạn phải kiểm soát tiềm thức bản thân. Nó có thể làm bạn trở thành một con người hoặc một con vật. Có thể so sánh tiềm thức và ý thức con người như một người cưỡi ngựa. Phần ý thức là người cưỡi ngựa và tiềm thức là con ngựa. Nếu người đi ngựa không làm chủ nổi con ngựa thì có thể bị hất ngã mà chết. Tương tự thế, người không kiềm chế được tiềm thức sẽ trở thành con vật. Tiềm thức không được kiềm chế còn độc hại hơn những thói xấu như oán thù, ghen tỵ, bất nhân, vô liêm sỉ, còn nguy hại hơn rượu độc. Ý thức được bồi bổ bởi đức tự chủ, đức ôn hoà, đức liêm khiết, bởi lòng nhân ái, bởi óc khôn ngoan. Trong mỗi con người đều có một con hổ đang thiêm thiếp ngủ, không nên đánh thức nó.

39. Dù có gặp phải cảnh ngộ bi đát đến đâu, bạn cũng không được than thân, trách phận. Tật “than thân” khiến chúng ta dần dần trở nên bất lực. Nó làm chúng ta nhu nhược, không còn tin cậy vào tài lực của chính mình. Người có tật “than thân” khởi đầu bằng cách ghi vào tâm trí tất cả những lỗi lầm, những mối lo. Theo đà ấy, con người có thể mắc bệnh thần kinh, có thể bị cuồng trí. Bệnh “than thân trách phận” là bước khởi đầu đi đến sự sụp đổ của tinh thần. Có cách hay nhất để vượt khỏi tình trạng suy đốn này là hoạt động, hoạt động để tiến đến một cuộc sống khá giả hơn, tiến đến hạnh phúc.

40. Dù làm nên hay thất bại, bạn cũng không nên cho rằng đó là định mệnh. Thứ định mệnh mà nhiều người tin rằng đã tạo nên cuộc đời của người này hay người khác chẳng bao giờ có. Tất cả những gì xảy ra, hoặc may hoặc rủi đều do hành động của chúng ta và thêm vào đó một chút may mắn. Không có một cuộc đời nào hoàn toàn may mắn và cũng không có một cuộc đời nào hoàn toàn xui xẻo. Trong sòng bạc, chẳng có người nào được mãi hoặc thua mãi. Thế thì, tốt hơn chúng ta chỉ nên trông cậy vào chính mình và không nên trông cậy vào vận mệnh.

41. Bạn nên nhớ, con người chúng ta được điều khiển bởi hệ thần kinh. Khối óc giúp ta suy luận còn thân xác chỉ là một người máy. Chúng ta chẳng cần suy nghĩ cũng có thể hô hấp và máu vẫn có thể lưu thông. Thân xác chúng ta làm việc như một bộ máy để khối óc chúng ta tự do suy nghĩ. Giá trị con người là do sự hoạt động của khối óc.

42. Nếu muốn sống một cuộc sống hài hoà, hạnh phúc, bạn nên nghĩ đến sáu hoạt động rất thông thường của con người: “Cho, nhận, giúp đỡ, học hỏi, giải trí và yêu thương”. Biết thực hiện điều hoà sáu hoạt động này, bạn sẽ nếm được “thú vui của cuộc sống”, sẽ phát triển hài hoà con người bạn. Nếu thiếu đi một trong sáu hoạt động nói trên, bạn chưa phải là người hoàn thiện. Nếu tập trung hết tâm lực để phát triển một trong sáu hoạt động này, bạn có thể làm giàu hoặc nổi danh, song muốn đạt đến hạnh phúc, bạn phải biết phát triển đầy đủ sáu hoạt động nói trên. Hãy ghi nhớ, bạn là một sinh vật gồm có sáu yếu tố.

43. Bạn chịu ảnh hưởng bởi tập quán và truyền thống nhiều hơn là bạn tưởng. Tập quán là một tín ngưỡng hay một thói quen vẫn tồn tại, tuy rằng nó không còn hữu ích. Ít ai khờ dại để nhận rằng mình chịu ảnh hưởng bởi tập quán và truyền thống. Song nếu quan sát bạn sẽ thấy trong phương pháp làm việc vẫn còn nhiều tín ngưỡng, nhiều thói quen là hủ tục lạc hậu. Ngay trong giới kinh doanh và khoa học, chúng ta thấy tập quán đáng lý phải bị dẹp đi từ lâu. Thói thường, chúng ta nên ngờ vực giá trị của một tín ngưỡng hoặc một phương pháp nào đó chúng ta mới gặp. Trước khi tin dùng, chúng ta phải nghiên cứu kỹ, phải xét xem nó có mang đến ích lợi nào không hay chỉ

là thói quen. Nhất là đừng bám chặt vào một phương pháp nào đó chỉ vì nó đã có từ lâu.

44. Bạn có thể hoán cải bản thân, bài trừ một vài thói xấu, bởi nó ngăn chặn bước tiến của bạn. Không có người nào là không thể thay đổi. Người nhu nhược có thể trở thành can đảm. Kẻ rụt rè có thể thêm tự tin. Người tính lơ đãng có thể trở nên được tin cậy. Người ăn nói thô lỗ có thể trở nên mềm dịu. Phần đông ai cũng có thể thay đổi bản tính của mình và loại trừ những tật xấu nhỏ.

45. Trong đời, rất có thể một lúc nào đó bạn phải hết lòng tin tưởng bản thân. Có nhiều lúc, bạn phải nghe theo tiếng nói của thâm tâm, chứ không phải những lời bàn tán bên ngoài. Hỏi ý kiến của kẻ khác là tốt, song chỉ trong một giới hạn nào đó. Khi định làm một công việc mà bạn tin rằng mình sẽ làm nên và biết rằng mình đủ sức thì đừng nghe lời dèm pha của người ngoài cuộc. Hãy cứ làm đi. Phải tin tưởng vào chính mình đầu tiên.