Trước sau, Hà Lan vẫn câm như thóc.

Thái độ của nó khiến tôi nghi ngờ. Biết không thể dò hỏi nó được, tôi khai thác bà cô . Thoạt đầu, cô Hà Lan định giấu, sau biết tôi sắp về làng, cô sợ làm lộ chuyện, bè kể thật tất cả.
Tôi ngồi nghe, mắt mờ đi, mồ hôi chảy thành dòng.

Kể xong, cô dặn:

– Về làng, cháu đừng nói gì với ai nghen! Tôi gật đầu .

Cô lại nói:

– Mẹ Hà Lan có hỏi, cháu nói là Hà Lan vẫn đi học bình thường nghen!

Tôi băn khoăn:

– Làm sao giấu mẹ Hà Lan được? Trước sau gì bác ấy chẳng biết!

– Chuyện ấy để cô lo . Cô sẽ tìm cách nói chuyện với mẹ Hà Lan sau . Tôi chẳng thắc mắc nữa, mà ngồi im.

Nỗi buồn cao như núi, kéo về án ngữ trái tim tôi . Nỗi buồn như dòng nhạc Ngô Thụy Miên chảy ngập lòng tôi:

Dù mai đây

Ai đưa em đi đến cuối cuộc đời

Dù cho em

Em đang tâm xé, xé nát tim tôi

Dù có ước, có ước nghìn lời

Có trách một đời

Cũng đã muộn rồi, tình ơi!

Dù sao, dù sao đi nữa

Xin vẫn yêu em…

Có phải niệm khúc cuối đấy không, mà sao Hà Lan xé nát tim tôi, tôi vẫn yêu nó vô bờ? Mà sao , dẫu trách nó một đời, trước hôm về thăm làng, tôi vẫn đến tìm nó? Tôi ngồi bên cạnh Hà Lan suốt một buổi chiều, an ủi nó bằng sự thinh lặng dịu dàng và chia sẻ. Tôi mong sự cảm thông của tôi sẽ giúp nó đỡ phần nào trống vắng. Tôi muốn làm ngọn thu phong biết mấy, để thổi tan đi bóng mây u ám đang bắt đầu sẫm màu trong mắt biếc kia! Dù sao, Hà Lan có biết không, dù sao đi nữa … Tôi buồn bã nói thầm, và chỉ có buổi chiều nghe thấy .