Giải tỏa ưu phiền cho trẻ không phải là đợi trẻ buồn phiền rồi chúng ta mới làm, mà phải làm tốt công tác dự phòng, giúp trẻ ít lo lắng.

Trưởng thành mà thiếu đi sự khó khăn là một cuộc đời không hoàn chỉnh.

Cho nên, một con người trong quá trình trưởng thành phải trải qua rất nhiều khó khăn và trở ngại, những khó khăn và trở ngại trong giai đoạn nhi đồng cần có người giúp trẻ giải quyết, cần có người giải đáp mọi thắc mắc trong lòng trẻ. Ngoài việc thầy cô “truyền đạo, hướng nghiệp, giải đáp thắc mắc” ra, phụ huynh cũng chính là những người làm công việc đó, đặc biệt là người làm cha.

Từ khi lon ton chập chững bước đi đến khi trưởng thành, mỗi trẻ em đều gặp không ít khó khăn. Ngoài áp lực học tập, những vấn đề nhỏ khác cũng luôn không ngừng xoay quanh trẻ. Do có một số vấn đề thường rất khó giải đáp, trẻ thường không biết làm thế nào, thế là trẻ tự mình xem sách, hỏi bạn bè…

Con người ở mỗi thời đại đều có sự theo đuổi riêng, đồng thời cũng có những lo âu rắc rối riêng. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của xã hội và kinh tế, môi trường trưởng thành của thế hệ 9X cũng không ngừng thay đổi, đặc biệt là giá trị quan xã hội, kết cấu và chức năng của gia đình, sự truyền bá thông tin xã hội, hình thức giao lưu giữa con người với nhau, cải cách chế độ giáo dục, sự chuyển biến trong kết cấu việc làm… đều đem đến cho sự trưởng thành của trẻ những áp lực và thách thức ở các mức độ khác nhau.

Kiến nghị của Đông Tử dành cho những người cha

Những rắc rối trong việc học tập của trẻ có rất nhiều, ví dụ khi lên lớp trẻ không thể tập trung chú ý nghe giảng, trong lớp trẻ làm việc riêng; trẻ làm bài tập với tốc độ rất chậm; năng lực ghi nhớ trong học tập của trẻ kém, trẻ không thể nhớ nổi những thứ đã học; khả năng tư duy độc lập khi làm bài tập của trẻ kém, trẻ thường thích hỏi người khác, thậm chí khi làm bài, thường chép bài của người khác; khả năng tiếp nhận lí giải vấn đề của trẻ kém; trẻ thiếu sự kiên trì trong học tập, một số kiến thức trẻ chỉ học một ít, có thể vẫn chưa học xong, nhưng không muốn tiếp tục học nữa; tuy trẻ nỗ lực học tập nhưng thành tích học tập cũng không tiến bộ…

Một đứa trẻ viết trong bức thư rằng: “Tôi muốn kì thi đầu tiên năm lớp 7 đạt kết quả tốt, kết quả tôi thất bại, chỉ đạt 67 điểm, đây là một cú sốc rất lớn đối với tôi, làm tôi mất đi niềm tin để chăm chỉ học tập, mất đi sức mạnh và dũng khí. Có phải tôi quá vô dụng?”.

Lại có một đứa trẻ khác nói: “Phải đối mặt với sự thất bại hết lần này đến lần khác trong thi cử tôi hoàn toàn thất vọng. Con đường trước mắt tôi dường như biến mất, thay vào đó là một bức tường, tôi cảm thấy tôi sống trong thế giới này là một tội ác”.

Nếu như người cha coi thường không để ý đến những vấn đề này, thì không chỉ ảnh hưởng đến việc học tập của trẻ mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lí và sức khỏe của trẻ. Người cha phải giải tỏa kịp thời mọi ưu phiền của trẻ.

Chúng ta phải giúp trẻ duy trì trạng thái học tập “thái độ học tập đúng đắn, thiết lập mục tiêu học tập”. Hãy nói với trẻ phương pháp học tập khoa học, giúp trẻ xây dựng hứng thú học tập, không được gây áp lực cho trẻ, không được kì vọng quá nhiều. Hãy nói với trẻ nhất định phải nỗ lực vươn lên, và cố gắng hết sức mình là được.

Trước đây, Trung tâm Nghiên cứu Khoa học xã hội trường Đại học Vũ Hán, đã tiến hành điều tra một số trường tiểu học trong thành phố Vũ Hán. Điều tra tổng số 300 học sinh, độ tuổi từ 8-15. Trong số những học sinh được điều tra, có đến hơn 160 học sinh cảm thấy vô cùng tự ti, trong số đó có 130 học sinh thẳng thắn nói, ngoại hình không đẹp chính là nguyên nhân lớn nhất khiến trẻ cảm thấy tự ti.

Những học sinh này cho biết bình thường chưa từng được bạn bè hay cha mẹ khẳng định vẻ đẹp ngoại hình của bản thân.

Theo tìm hiểu, một số phụ huynh vì lo lắng việc khen ngợi vẻ đẹp ngoại hình của trẻ sẽ khiến trẻ chỉ chăm chú ngắm vuốt, sao nhãng học hành nên rất ít khen ngợi ngoại hình của trẻ. Thậm chí, một số phụ huynh còn trực tiếp phủ định vẻ đẹp ngoại hình của trẻ, đả kích hành vi thích làm đẹp của trẻ.

Cách làm này vô hình trung đã đem đến cho trẻ những ám chỉ không tốt, đó là ngoại hình của trẻ xấu xí khiến người khác không thích. Đối với những trẻ tự ti về ngoại hình của bản thân, cha mẹ và xã hội đều có nghĩa vụ giúp đỡ trẻ thoát ra khỏi điều này.

Có một bé gái học lớp 8, thành tích học tập rất tốt, nhưng luôn cảm thấy tự ti về ngoại hình quá bình thường của mình. Cô bé bước vào thời kì thanh xuân, càng ngày càng cảm thấy ghen tị với những bạn gái xinh đẹp hơn mình, lại càng ghen tị hơn với những bạn gái vừa xinh đẹp, vừa học giỏi.

Bé gái này sống nội tâm, cũng không có bạn bè thân thiết, có nỗi buồn gì cũng không biết tâm sự với ai. Cha của cô bé thì chỉ cố gắng kiếm tiền mà không hề quan tâm đến cô bé, điều mà ông quan tâm nhất chỉ là thành tích học tập của cô bé. Cô bé luôn cảm thấy mình là người thừa, và đã từng nghĩ đến việc quyên sinh mấy lần. Cô bé oán trách cha mẹ không cho cô bé một thân hình xinh đẹp, cho rằng sống cũng không còn ý nghĩa, thà rằng nhân lúc đang có thành tích học tập tốt, để lại ấn tượng tốt đẹp cho mọi người, thì từ biệt cuộc đời, giải thoát bản thân.

Ngoại hình có khuyết điểm sẽ làm cho con người cảm thấy tự ti. Cảm giác tự ti này làm hạn chế lòng tự tôn, lòng tự tin, chí tiến thủ, thậm chí ảnh hưởng đến cả cuộc đời của con người. Có lúc, cảm giác tự ti quá mức sẽ làm hạn chế trẻ, ngăn cản sự thành công, thành tài của trẻ.

Mối quan hệ giao tiếp của học sinh là chỉ những mối quan hệ tâm lí ổn định được hình thành trong quá trình giao tiếp trong cuộc sống học tập, cuộc sống hàng ngày, mối quan hệ bạn bè, thầy trò, giữa những người thân trong gia đình. Mối quan hệ giao tiếp tốt đẹp giúp trẻ phát triển toàn diện, giúp tâm sinh lí của trẻ phát triển lành mạnh, và đó còn là yêu cầu cần có để trẻ thích ứng với xã hội hiện tại và tương lai.

Mối quan hệ giữa người với người là cầu nối để xã hội hóa cá nhân. Đối với thanh thiếu niên, quan trọng nhất chính là quan hệ với các bạn cùng tuổi, cùng lớp, ảnh hưởng của mối quan hệ này vô cùng lớn, bởi nó là mối quan hệ bình đẳng về địa vị. Một học sinh sống trong một tập thể, cách đối nhân xử thế, hành vi, tư tưởng, lời nói của học sinh đó được phản ánh trong đầu của người khác, hình thành những cách nhìn của người khác đối với bản thân học sinh đó, dẫn đến sự bình phẩm đánh giá của người khác đối với bản thân. Điều này có tác dụng tốt đối với việc đánh giá khách quan, toàn diện về bản thân.

Một người không có mối quan hệ tốt đẹp với mọi người, thì không thể sống vui vẻ cả cuộc đời, một học sinh không có mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, thì không thể có một thời học sinh đáng nhớ.

Người cha phải giúp trẻ gây dựng mối quan hệ bạn bè tốt đẹp, động viên trẻ tham gia các hoạt động tập thể với bạn bè nhiều hơn, bởi vì sự bồi dưỡng mối quan hệ bạn bè tốt đẹp yêu thương giúp đỡ lẫn nhau được hình thành trong các hoạt động. Nên động viên trẻ giao lưu với các bạn cùng lớp, trong quá trình giao lưu với bạn bè, hai bên nói ra những tâm sự của mình, từ đó tăng thêm sự giao lưu về tư tưởng và tình cảm, từ đó giữa trẻ sẽ nảy sinh tình cảm thân thiết và sự tin cậy lẫn nhau, nâng cao sự tin tưởng lẫn nhau.

Trong mối quan hệ bạn bè nhiều khi cũng phát sinh một số mâu thuẫn, xung đột, nguyên nhân là do thiếu sự giao lưu về tinh thần, thiếu sự tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau. Trẻ thường mong muốn nhận được sự tôn trọng của người khác, nhưng không biết tôn trọng người khác như thế nào, chúng hi vọng nhận được sự đồng cảm của người khác, nhưng lại không biết thông cảm cho người khác.

Người cha nên học cách giao lưu tình cảm để điều tiết mối quan hệ không hòa hợp của trẻ và bạn bè, ví dụ như có thể thực hiện phương pháp hoán đổi vị trí vai trò, giúp trẻ hiểu được hoàn cảnh của đối phương, từ đó có thể thông cảm và tha thứ cho nhau, xây dựng mối quan hệ hòa hợp yêu thương giúp đỡ lẫn nhau.

Lệ Lệ 11 tuổi dần dần phát hiện ra cơ thể mình có những đặc điểm hoàn toàn khác với cậu bé hàng ngày mình vẫn vui chơi cùng. Vì vậy, cô bé cảm thấy vô cùng hoang mang, thậm chí xấu hổ, nhưng lại không dám hỏi cha mẹ. Đặc biệt là trước mặt các bạn nam, cô bé không dám ngẩng đầu lên, không dám nhìn thẳng vào đối phương, không dám đứng thẳng lưng, ngay cả nói chuyện cũng lắp ba lắp bắp, như là vừa làm việc gì có lỗi. Cô bé vụng trộm mặc những quần áo bó ngực để che giấu sự thay đổi trên bộ ngực của mình. Có lúc, còn cố ý ăn mặc, để tóc, ăn nói, và có những cử chỉ… giống như một “cậu nhóc”.

A Kiệt bước vào lớp 7, gần đây cậu bé lại cảm thấy có chút không bình thường, tiếng nói thanh thoát vốn có của cậu bé lại biến thành giọng như vịt đực, mà buổi sáng thức dậy trên quần cậu có cái gì đó ướt ướt. “Có phải mình đã bị mắc bệnh gì? Tại sao mình như trở thành một người khác?”. Các bạn trai tụ tập nói với nhau, như vậy là A Kiệt dậy thì rồi. Nhưng dậy thì là cái gì? Sẽ có những thay đổi gì? Mỗi lần A Kiệt hỏi cha, cha cậu bé thường nói: “Đến lúc đó tự nhiên con sẽ biết”.

Giai Giai trong giờ học thể dục đột nhiên cảm thấy khó chịu, cô bé được mấy bạn nữ đưa đến phòng y tế. Sau khi kiểm tra bác sĩ phát hiện Giai Giai đã có kinh nguyệt. Bác sĩ nói với cô bé đây là hiện tượng bình thường, và nói rõ cô bé không còn nhỏ nữa, đã đến tuổi dậy thì. Nhưng Giai Giai nhìn thấy nhiều máu như vậy cảm thấy vô cùng hoảng sợ và cáu gắt: “Ra nhiều máu như vậy không phải sẽ chết sao?”.

Viết đến đây, tự nhiên làm Đông Tử nhớ đến câu chuyện của mình:

Do lúc nhỏ không hề được dạy dỗ bất cứ một điều gì về “giới tính”, cho nên lần đầu tiên mộng tinh làm tôi vô cùng hoảng hốt, nghĩ mình đã mắc bệnh gì, thời gian đó ăn ngủ không yên, nhưng lại không dám hỏi người khác. Mấy năm sau tôi mới biết đó là cái gì, thế là tôi nghĩ, sau khi tôi làm cha, nhất định phải nói với trẻ những thay đổi của tuổi dậy thì, giúp trẻ trải qua tuổi dậy thì một cách hạnh phúc, vui vẻ. Khi con gái 10 tuổi, ngoài việc để ở đầu giường con những cuốn sách có liên quan đến tuổi dậy thì, tôi còn giới thiệu cho con những kiến thức liên quan, đồng thời nói với con sau khi con có kinh nguyệt, cha sẽ chúc mừng con.

Vài ngày trước, con gái 12,5 tuổi của tôi đã xuất hiện kì kinh đầu tiên, vì được giảng giải cặn kẽ từ trước nên con gái tôi không hề thấy bối rối đối với những thay đổi đột nhiên của cơ thể, mà còn đón nhận nó rất thản nhiên. Tôi và mẹ Y Y còn tổ chức một bữa tiệc nho nhỏ trong gia đình để chúc mừng con bước vào giai đoạn trưởng thành.

Giải tỏa ưu phiền cho trẻ không phải là đợi trẻ buồn bã rồi chúng ta mới làm, mà phải làm tốt công tác dự phòng, giúp trẻ ít khi cảm thấy lo lắng, ưu phiền. Đương nhiên, sự chuẩn bị có tốt thế nào cũng không thể giải quyết triệt để mọi vấn đề, nên khi nảy sinh vấn đề chúng ta nhất định phải kịp thời giải tỏa mọi ưu phiền cho trẻ, như vậy bạn mới có thể trở thành một người cha tốt.