Muốn việc xem tivi trở thành một việc khoa học và vui vẻ, bạn phải nỗ lực làm tốt nghĩa vụ của một người dẫn đường đối với trẻ.

Xem tivi là lãng phí thời gian, ảnh hưởng đến thị lực, phân tán sự chú ý của trẻ đối với học tập, các phụ huynh có quá nhiều lí do để bắt trẻ rời khỏi màn hình tivi. Nhưng không biết bạn đã từng nghĩ, tuổi thơ của trẻ sẽ mất đi bao sắc màu nếu thiếu những bộ phim hoạt hình thú vị. Không có chương trình “Thế giới động vật” thần kì, chương trình “Tìm kiếm – khám phá” kì diệu, tầm nhìn của trẻ sẽ bị thu hẹp bao nhiêu.

Trong những năm tháng tuổi thơ của Đông Tử không hề có tivi. Đến khi hơn 20 tuổi, tôi mới xem tivi. Cho nên tôi cảm thấy trẻ em hiện nay rất hạnh phúc, có thể thưởng thức những chương trình tivi từ ngày sinh ra.

Biết việc tôi cho Y Y chơi thoải mái, cho Y Y xem tivi nhiều thời gian trong ngày, nhiều phụ huynh trợn tròn mắt: “Tại sao lại như vậy? Chúng tôi cấm còn không được…”.

Có rất nhiều lí do để các phụ huynh không cho trẻ xem tivi:

Đầu tiên, xem tivi làm lỡ việc học tập. Có đến 67% phụ huynh cho rằng “Vì việc học tập nên không cho phép trẻ xem tivi”; 90% phụ huynh cho rằng “Trẻ xem tivi nhiều ảnh hưởng đến học tập”. Hầu như tất cả mọi người đều quan niệm khi trẻ còn đang đi học nên tận dụng mọi thời gian để trẻ học tập, mà xem tivi mất rất nhiều thời gian, không nỡ dành thời gian để trẻ xem tivi. Theo điều tra, trẻ em hiện nay sau khi tan học không chỉ phải hoàn thành những bài tập cô giáo giao, mà có đến 60% trẻ phải hoàn thành những bài tập bên ngoài do cha mẹ giao. Ngoài việc này ra, còn phải tham gia đủ các lớp học thêm, xem tivi đã trở thành một việc quá xa xỉ. Hơn nữa rất nhiều phụ huynh kiên quyết cho rằng: xem tivi không nhận được điểm cao, xem tivi cũng không thể nhận được giấy báo vào đại học. Ngoài ra, các phụ huynh còn lo lắng, xem tivi làm trẻ quên đi việc học hành, nhiều trẻ hễ xem tivi là cắm đầu vào chiếc tivi đó, ngồi trước màn hình tivi không hề chớp mắt, quên ăn quên ngủ, làm sao mà không ảnh hưởng đến việc học tập?

Thứ hai, hiện nay có rất nhiều chương trình truyền hình không phù hợp với trẻ như phim bạo lực, phim tình cảm có cảnh nóng… ảnh hưởng xấu đến trẻ. Có một người bạn từng than phiền với tôi những cậu con trai 12 tuổi của mình có ước mơ trong tương lai trở thành một sát thủ. Bởi vì sát thủ trên tivi nhìn rất anh hùng. Trẻ xem tivi có ý nghĩ như vậy còn dám cho trẻ xem sao?

Thứ ba, xem tivi nhiều trẻ sẽ hâm mộ một cách mù quáng các nhân vật trong phim hoặc là các minh tinh nổi tiếng, rất nhiều trẻ bỏ nhà ra đi, bỏ bê việc học hành để đi tìm các nhân vật nổi tiếng đó.

Thứ tư, xem tivi liên tục trong thời gian dài sẽ khiến trẻ giảm sút thị lực, thể chất yếu, tinh thần mệt mỏi, thậm chí hình thành tính cách tự kỉ…

Đối mặt với nhiều vấn đề như vậy, điều đầu tiên các bậc phụ huynh làm là coi tivi là mầm mống gây ra những ảnh hưởng xấu, vì thế cách làm đơn giản là khống chế trẻ xem tivi. Theo thống kê, 27% phụ huynh hoàn toàn không cho phép trẻ xem tivi, 69% phụ huynh nhấn mạnh chỉ có thể xem những chương trình có ích, không được làm ảnh hưởng đến việc học, 4% phụ huynh cơ bản không quản lí việc xem tivi của trẻ.

Thực ra, vấn đề phát sinh không phải là lỗi của tivi mà là ở nhận thức sai lầm của cha mẹ. Chúng ta không những không nên tách rời trẻ khỏi tivi, ngược lại, là một người hiện đại, chúng ta càng phải tiếp cận tivi.

Kiến nghị của Đông Tử dành cho những người cha

Xã hội hiện nay, tivi đã trở thành nguồn cung cấp thông tin chủ yếu nhất trong cuộc sống của con người. Theo như phân tích của luận văn trong hội thảo quốc tế “Media và thanh thiếu niên trong tương lai” được tổ chức tại Paris, Pháp, trên toàn thế giới tỉ lệ người dân có tivi là 60%, tỉ lệ có tivi trong thành phố đạt 110%. Trong những điều tra của cuộc thảo luận này cũng phát hiện 83,3% phụ huynh dùng tivi như phương tiện truyền thông để cung cấp thông tin. Con số này nói với chúng ta rằng: Tivi ngày càng có mối quan hệ mật thiết với chúng ta.

Xã hội hiện đại là một xã hội thông tin, mà internet và tivi là phương tiện chủ yếu để chúng ta tiếp nhận thông tin. Khi internet vẫn chưa được phổ cập ở khắp nơi, tivi đã trở thành phương tiện cung cấp thông tin chủ yếu nhất.

Ngoài việc giúp chúng ta nắm bắt thông tin, tivi còn có thể là một phương tiện giúp chúng ta giải trí, giúp trẻ quan sát xã hội, mở rộng tầm nhìn, đạt được tri thức bằng trạng thái tinh thần vui vẻ thoải mái. Có thể nói tivi là một con đường học tập rất tốt.

Điều quan trọng hơn, trẻ cần được giải trí. Người lớn sau khi hết giờ làm việc có thể xem tivi, có thể đi hát, đánh cờ, đánh mạt chược, trẻ lẽ nào phải làm bài tập mà không được làm việc gì khác? Dưới áp lực của việc học tập thi cử, hoạt động vui chơi giải trí của trẻ ngày càng ít đi, dường như chỉ còn lại việc xem tivi, chúng ta thật sự không nên cướp đi quyền được xem tivi của trẻ. Vui chơi, giải trí, nghỉ ngơi chính là quyền lợi của trẻ, “Công ước quốc tế về quyền lợi của trẻ em” đã quy định rõ: “Trẻ em có quyền được vui chơi và thư giãn, tham gia các trò chơi và hoạt động vui chơi giải trí phù hợp với lứa tuổi của mình, và có quyền được tự do tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ”, vậy xem tivi không phải là một hoạt động văn hóa giải trí sao? Đương nhiên là đúng. Cho nên, trẻ em có quyền tham gia hoạt động này, chúng ta làm cha mẹ không có quyền cướp đi quyền được vui chơi giải trí của trẻ.

Xuất phát từ những điều này, việc chúng ta phải làm là làm thế nào để phát huy đầy đủ chức năng giáo dục của tivi, mà không phải chỉ vì có một vấn đề nhỏ xuất hiện, mà cấm trẻ không được xem tivi. Cấm trẻ không xem tivi là việc làm không thực tế, không khoa học. Nếu như không giải quyết vấn đề tận gốc, chỉ một mực cấm đoán trẻ, không chỉ vô ích mà còn dẫn đến những ảnh hưởng không tốt.

Tivi chỉ là công cụ, dùng nó như thế nào, mấu chốt là ở người sử dụng. Nếu có cách xem hợp lí, tivi chính là cánh cửa giúp trẻ học hỏi tri thức, mở rộng tầm nhìn.

Tivi là phương tiện học tập, có thể đem đến cho trẻ kiến thức, kinh nghiệm phong phú, đem đến niềm vui và sự mở mang tri thức, thế nên chúng ta phải cho trẻ xem tivi. Đương nhiên, điều tôi nhấn mạnh ở đây là, phải chú trọng việc hướng dẫn trẻ. Không phải là ủng hộ trẻ xem tivi là không quan tâm trẻ xem như thế nào, cho trẻ xem gì tùy ý. Bên trên tôi đã nói, sai lầm không phải ở tivi, mà chính là ở sự hướng dẫn, chỉ đạo, giám sát không đúng cách của cha mẹ.

Thử nghĩ xem, đối với những chương trình trẻ thích xem nhưng chúng ta lại không muốn trẻ xem, chúng ta sẽ phải xử lí như thế nào? Kiên quyết nghiêm cấm, can thiệp thô bạo; khuyên răn không có tác dụng, buông trôi bỏ mặc trẻ; hay là giảng giải cho trẻ, nói với trẻ tại sao mình không muốn trẻ xem… Quan sát kĩ chúng ta có thể thấy, rất ít người chọn cách làm thứ ba.

Một vấn đề khác là khi ba người trong gia đình cùng nhau xem tivi, đến những chương trình không phù hợp với trẻ, chúng ta sẽ phải làm như thế nào? Rất nhiều phụ huynh sẽ không do dự gì ngay lập tức đổi kênh, còn có một bộ phận nhỏ các phụ huynh sẽ nói với trẻ: “Đứng dậy, đi đọc sách!”, cũng có những phụ huynh có thái độ không quan tâm gì đến việc này, để trẻ xem cũng không sao.

Còn một vấn đề nữa, bạn có thường xuyên giúp trẻ lựa chọn những chương trình hay và bổ ích với trẻ không? Bạn có thường xuyên cùng trẻ xem tivi không? Bạn có biết những chương trình nào trẻ thích xem và những chương trình nào trẻ không thích xem không? Bạn có thường xuyên thảo luận với trẻ những chương trình tivi vừa xem xong không?…

Những vấn đề trên, bạn phải tự kiểm tra lại bản thân. Tôi dám nói, có rất nhiều phụ huynh lắc đầu, cảm thấy mình thiếu giám sát và hướng dẫn trong việc trẻ xem tivi.

Trước khi cho Y Y xem tivi theo ý mình, trước hết tôi phải dạy con biết cách xem tivi.

Đầu tiên, giúp trẻ đề ra thời gian biểu xem tivi. Cùng con xem báo truyền hình, căn cứ vào thời gian chiếu những chương trình mà con thích xem, sắp xếp thời gian cho con xem. Sau đó kẻ ra một thời gian biểu, treo trước bàn học của con. Con tự giác tuân thủ thời gian biểu, một thời gian dài sau con liền hình thành thói quen xem tivi đúng giờ, như vậy có thể tránh được việc xem tivi không điều độ, hơn nữa còn có thể tăng thêm tính mục đích của việc xem tivi. Đương nhiên thời gian biểu này có thể linh hoạt, chỉ cần tổng thời gian không thay đổi, thời gian cụ thể có thể căn cứ vào tình hình thực tế để quy định.

Ví dụ, trong một khoảng thời gian trên kênh thiếu nhi phát chương trình Y Y thích xem vào buổi trưa, như vậy thời gian biểu xem tivi của Y Y chuyển sang buổi trưa; nếu như buổi tối có chương trình Y Y thích xem, như vậy thời gian biểu xem tivi của con lại chuyển sang buổi tối. Hơn nữa, không nhất định là chỉ được xem tivi khi làm bài tập xong. Nếu như sau khi tan học về nhà thì có chương trình hay, tôi liền cho con xem. Con hào hứng xem xong chương trình, sẽ càng có hứng thú với việc học tập. Sau khi hình thành thói quen, Y Y rất tự giác, lúc nào xem tivi, lúc nào đọc sách, lúc nào vui chơi, Y Y tự mình có thể sắp xếp hợp lí, rất ít khi chúng tôi phải thúc giục.

Thứ hai, phải bồi dưỡng hứng thú của trẻ đối với những chương trình mang tính khoa học và hữu ích. Trẻ thường rất thích xem phim hoạt hình, điều này không thể phủ nhận được. Nhưng chúng ta không thể để trẻ lún sâu vào thế giới phim hoạt hình, như vậy ý nghĩa giáo dục của tivi sẽ không còn nữa. Ngoài phim hoạt hình, còn có rất nhiều chương trình trẻ có thể xem, như “Thế giới động vật”, “Tìm kiếm – Khám phá”…, chỉ cần hướng dẫn một cách khoa học, trẻ sẽ có hứng thú đối với những chương trình này.

Mỗi người có hứng thú với một chương trình tivi khác nhau, bình thường chúng ta phải chú ý tôn trọng hứng thú của trẻ, không thể đem sở thích của mình để ép buộc trẻ. Càng không thể vì cho rằng trẻ chỉ thích xem những chương trình mang tính chất giải trí, như vậy không phải là một sở thích hay, nên liền ngay lập tức can thiệp. Suy cho cùng, cho trẻ xem tivi, mục đích cơ bản là để trẻ vui vẻ và học tập, sự học tập kiến thức phải được xây dựng trên cơ sở vui vẻ tiếp nhận. Nếu những chương trình trẻ không có hứng thú, cho dù chương trình đó có nhiều kiến thức bổ ích như thế nào, trẻ cũng khó có thể tiếp thu được.

Thứ ba, nâng cao khả năng phán đoán của trẻ. Đài truyền hình cung cấp cho chúng ta rất nhiều chương trình, nhưng chúng ta không thể xem tất cả. Chúng ta phải biết lựa chọn chương trình nào phù hợp nhất với mình để xem. Vì vậy, hãy dạy trẻ cách lựa chọn chương trình, hiểu được chương trình nào phù hợp với mình, chương trình nào không phù hợp. Nhiều khi tôi và Y Y cùng xem tạp chí Truyền hình, khoanh lại những chương trình phù hợp với con hoặc con thích xem, sau đó ghi vào thời gian biểu. Hai là trong quá trình xem những chương trình truyền hình, học cách phán đoán và tiếp thu, những thông tin nào có ích cho bản thân, những thông tin nào là không cần thiết.

Đương nhiên, đối với những trẻ còn nhỏ, làm được như vậy là rất khó. Nhưng chỉ cần hướng dẫn trẻ từng bước từng bước một, khả năng phán đoán của trẻ sẽ ngày càng được nâng cao.

Cùng trẻ xem tivi là bởi vì, một là xem trẻ có thể trở thành chủ nhân của chiếc tivi hay không, có thể xem tivi một cách khoa học hay không, có thể trưởng thành lành mạnh nhờ màn hình tivi hay không, những điều này không thể tách rời sự hướng dẫn cẩn thận của cha mẹ; hai là, phần lớn các phụ huynh đều coi thường tầm quan trọng của việc cha mẹ cùng trẻ xem tivi, đặc biệt là đối với những phụ huynh có thời gian nghỉ ngơi ít ỏi, thường để con xem tivi một mình, thậm chí hi vọng tivi có thể là người bạn chơi của trẻ, để cho các phụ huynh có thể dồn mọi tâm trí vào công việc và đi kiếm tiền.

Không cho trẻ xem tivi là một sai lầm để mặc trẻ xem tivi cũng là một sai lầm. Muốn việc “xem tivi” trở thành một việc khoa học và có tác dụng giải trí, chúng ta phải cố gắng trở thành “người dẫn đường” của trẻ.

Cùng trẻ xem tivi có thể đạt được những mục đích sau:

Đầu tiên, làm tăng thêm tình cảm với trẻ, đồng thời có thể tận dụng thời gian cùng trẻ xem tivi để bước vào thế giới tâm hồn trẻ, hiểu được cảm giác nội tâm của trẻ, từ đó giúp ích cho sự giao lưu, tâm sự và hướng dẫn trong cuộc sống hàng ngày.

Thứ hai, có thể kịp thời loại bỏ những ảnh hưởng không tốt của những cảnh gây tác động xấu đến trẻ. Ví dụ như những cảnh bạo lực đánh giết nhau, chúng ta phải cùng trẻ thảo luận, nói với trẻ những gì là thiện, những gì là ác, những gì là điều tốt đẹp đáng được học tập, những gì là xấu xa cần phải phê phán, từ đó loại bỏ được những điều xấu xa có thể bước vào thế giới nội tâm của trẻ. Điều này yêu cầu chúng ta khi xem tivi cùng trẻ, không chỉ tập trung vào màn hình tivi, mà phải chú ý quan sát những biểu hiện của trẻ lúc xem tivi, chúng ta phải chú ý đến những biểu hiện của trẻ như quá sợ hãi hoang mang hay quá phấn khích, tức giận.

Thứ ba, có thể kịp thời giải đáp những vấn đề mà trẻ đưa ra. Một số chương trình tivi có ích, tri thức bao hàm trong đó rất nhiều, trong chốc lát trẻ không thể hiểu và lĩnh hội hết được, lúc đó có cha mẹ ở bên cạnh, trẻ có thể hỏi cha mẹ bất cứ lúc nào, để cha mẹ giảng giải. Lúc này cha mẹ phải kiên nhẫn ân cần giải đáp những câu hỏi của trẻ, như vậy, khát vọng tìm tòi và tinh thần ham học hỏi của trẻ mới được phát huy.

Thứ tư, có thể cùng trẻ thảo luận các chương trình tivi. Nếu như bạn không xem cùng trẻ, làm sao có thể cùng trẻ “bình luận” các chương trình truyền hình. Ngay cả việc trẻ xem chương trình gì bạn cũng không biết, trẻ thích xem chương trình gì bạn càng không biết, như vậy bạn và trẻ còn có thể nói chuyện giao lưu được gì. Cùng trẻ xem tivi có thể thảo luận với trẻ về một tình tiết, một cảnh quay bất cứ lúc nào, không chỉ nâng cao khả năng thưởng thức của trẻ, mà còn có thể nâng cao khả năng tư duy, khả năng biểu đạt…