Bạn không phải là người duy nhất bị bắt nạt. Bắt nạt là một vấn nạn toàn cầu.
Tôi là ước mơ của những kẻ bắt nạt, thật vậy.
Không tay. Không chân. Không khả năng tự vệ.
Sinh ra không có chân, không có tay mà chẳng rõ nguyên nhân tại sao, nhưng tôi cảm thấy mình may mắn ở nhiều điều khác.
May mắn lớn nhất của tôi là tôi có một gia đình hết mực yêu thương tôi, luôn giúp đỡ, động viên tôi. Trong những năm đầu đời, tôi được gia đình che chở và khích lệ rất nhiều. Nhưng khi bước ra khỏi sự chở che, bảo vệ của gia đình để đến với những sảnh lớp và sân chơi của trường tiểu học, tôi cảm thấy như thể tôi có treo hồng tâm trước ngực, ngụ ý rằng: “Hỡi những kẻ bắt nạt, nhắm vào đây này!” Tôi đã từng cảm thấy đơn độc trong nỗi khiếp sợ những kẻ bắt nạt, nhưng thực sự tôi không đơn độc. Và bạn cũng vậy.
Nếu bị bắt nạt, điều đầu tiên bạn cần phải hiểu là, những đợt tấn công, những trò trêu chọc, những hành động xấu xa của những kẻ bắt nạt nhằm vào bạn thực sự không phải vì bản thân bạn có vấn đề, không phải vì bất kì khiếm khuyết nào của bạn hay vì bất cứ chuyện gì bạn đã làm. Chính những kẻ bắt nạt mới là những người có vấn đề. Chúng bắt nạt bạn để cảm thấy bản thân mình khá khẩm hơn, để trút giận, để cảm thấy mình có uy hơn, hay thậm chí bởi vì chúng chẳng có việc gì khác để làm.
Tôi biết rằng điều đó nghe có vẻ không thỏa đáng, nhưng thực tế đúng là như vậy.
Khi ở tuổi mới lớn, tôi đã mất rất nhiều thời gian để cố tìm ra lý do tại sao những kẻ bắt nạt lại quấy rầy tôi. Thực sự là có một kẻ đã làm tôi ám ảnh suốt. Cậu ta bắt nạt tất cả mọi người, nhưng vì lý do nào đó, tôi cảm thấy mình bị xúc phạm ghê gớm. Tôi bị ám ảnh và muốn tìm hiểu động cơ của cậu ta. Cuối cùng tôi hiểu rằng cậu ta bắt nạt tôi không phải vì tôi có vấn đề. Chính cậu ta mới là người có vấn đề.
Chắc hẳn bạn cũng có một kẻ bắt nạt như thế, người cũng có ảnh hưởng tương tự với bạn ám ảnh bạn, làm bạn lo lắng và tra tấn những giấc mơ của bạn bởi bạn không hiểu nổi tại sao mình lại trở thành mục tiêu của chúng. Với quyển sách này, tôi sẽ giải phóng bạn khỏi gánh nặng của sự lo lắng, căng thẳng và sợ hãi khi bạn không may trở thành nạn nhân của một kẻ bắt nạt.
Động cơ của những kẻ bắt nạt bạn là gì? Không quan trọng.
Chính bạn mới quan trọng.
Sự an toàn và hạnh phúc của bạn quan trọng đối với tôi, với tất cả những ai yêu thương và thực sự quan tâm đến bạn, thế nên, thay vì chăm chăm tìm lý do tại sao những kẻ đó lại quấy rầy bạn, hãy tập trung vào việc giúp bản thân mình tìm lại cảm giác an toàn và hạnh phúc.
Việc đó nghe giống như một kế hoạch, đúng không?! Nhưng trước khi chúng ta bắt đầu, tôi muốn bạn biết rằng không có chiến lược nào tuyệt đối hoàn hảo để đương đầu với những kẻ bắt nạt. Và, dĩ nhiên, tôi không khuyên bạn sử dụng bạo lực, nếu bạn có thể tránh được chuyện này! Đừng bao giờ để một kẻ bắt nạt dẫn dụ bạn vào một cuộc ẩu đả. Nếu chúng tấn công bạn, hãy tự vệ và chạy đi càng nhanh càng tốt. Nếu bạn có bất cứ lý do gì để nghĩ rằng chúng sắp sửa làm hại thân thể bạn, bạn cần phải nói chuyện với người lớn, một người nào đó có thể giúp đỡ bạn trước khi điều đó xảy ra.
NẠN BẮT NẠT
Hiểu ngay từ đầu rằng nhiều người chia sẻ khó khăn với bạn trong việc đương đầu với vấn đề này là điều quan trọng. Thật buồn khi phải thừa nhận rằng nạn bắt nạt cũng phổ biến như bệnh cảm vậy. Tôi đã đi khắp thế giới nói chuyện với các bạn trẻ về chủ đề này. Ở bất cứ nơi đâu tôi đến, nạn bắt nạt cũng là một trong những chủ đề được đông đảo mọi người quan tâm nhiều.
Những học sinh tuổi mới lớn tại mọi trường học ở mỗi thị thành, mỗi đất nước đã nói với tôi rằng họ phải chịu đựng nỗi đau về thể xác lẫn tinh thần do bị bắt nạt.
Một bạn trẻ ở Trung Quốc kể với tôi rằng cậu đã định tự tử tám lần vì bị bắt nạt ở trường học. Sau một buổi diễn thuyết của tôi về nạn bắt nạt, một em gái người Hàn Quốc rất dễ thương ở Boise, Idaho đến gặp tôi và khóc. Em nói: “Ngày nào em cũng bị trêu chọc về gốc gác của mình bởi vì em là học sinh châu Á duy nhất ở trường.”
Tôi cũng đã nghe những chuyện tương tự từ những nạn nhân của nạn bắt nạt ở Chilê, Brazil, Australia, Nga, Serbia và khắp nơi trên thế giới.
Nạn bắt nạt tồn tại ở khắp mọi nơi và nó diễn ra dưới nhiều hình thức. Hầu hết chúng ta không lạ gì những kẻ bắt nạt hồi còn bé, những kẻ dọa đánh chúng ta, trêu chọc chúng ta, xúi giục bạn bè quay lưng lại với chúng ta. Người lớn thì trải nghiệm sự bắt nạt dưới hình thức quấy rối tình dục, hoặc phân biệt chủng tộc, tôn giáo, giới tính, hoặc bị bắt nạt vì những khuyết tật thân thể.
Những kẻ bắt nạt có thể là ông chủ, đồng nghiệp, giáo viên, huấn luyện viên, bạn trai, hoặc bạn gái – bất cứ ai lạm dụng quyền lực hoặc vị trí của họ.
Thật buồn khi phải nói rằng đôi khi cha mẹ cũng có thể là những kẻ bắt nạt. Tự tử là vấn đề nhức nhối của giới trẻ ở châu Á, và một phần của vấn đề này là nhiều bạn ở tuổi mới lớn phải chịu sức ép vô lý: phải đạt điểm cao nhất để có thể vào được ngôi trường danh tiếng nhất, kiếm được công việc tốt nhất với mức lương cao nhất. Tất nhiên, cha mẹ nào cũng muốn con mình học giỏi, nhưng khi các bậc phụ huynh chỉ dành tình yêu và sự che chở cho con mình khi chúng thành công trong mắt họ, thì đó lại là một kiểu bắt nạt.
Cũng có trường hợp cha mẹ dùng điếu thuốc lá đang cháy dở châm vào người con mình như một hình phạt khi cô bé không đạt được tiêu chuẩn mà họ đặt ra. Đó là một trường hợp cực đoan, nhưng tôi đã gặp những chuyện tương tự như vậy trên khắp thế giới.
Trải nghiệm thông thường nhất về sự bắt nạt là bị trêu chọc hoặc bị chế giễu vì “khác biệt” theo một cách nào đó. Tôi là một đứa trẻ điển hình về trải nghiệm đó. Trong phần lớn cuộc đời mình, tôi là thỏi nam châm hút những kẻ bắt nạt. Tôi đã phải chịu đựng những lời bình phẩm kinh khủng nhất mà con người có thể tưởng tượng ra do tôi thiếu chân tay. Tôi đã phải chịu đựng những trò đùa ác ý, thậm chí cả sự đe dọa hành hung.
VÌ THẾ, NẾU BẠN ĐANG BỊ BẮT NẠT, THÌ ĐIỀU ĐÓ THỰC SỰ GÂY TỔN THƯƠNG
Thời đi học, gia đình tôi đã chuyển chỗ ở đôi ba lần nhưng điều đó vẫn không giúp tôi thoát khỏi tình trạng bị bắt nạt. Ở Úc, chúng tôi chuyển từ đầu bên này đến đầu bên kia của đất nước, sau đó chúng tôi chuyển sang Mỹ và rồi lại quay trở về Úc. Mỗi lần chuyển đến trường mới, tôi không chỉ là đứa trẻ duy nhất không có chân không có tay mà còn thường là đứa trẻ duy nhất ngồi xe lăn. Khi chúng tôi chuyển đến Mỹ, tôi chiếm trọn cả 3 vị trí đầu tiên trong các tiêu chí bị bắt nạt: Tôi là đứa trẻ duy nhất ở trường không có chân tay, là đứa trẻ duy nhất ngồi xe lăn và là đứa trẻ duy nhất nói tiếng Anh giọng Úc!
Khác biệt ư? Tôi ư?
Đúng là trong đám đông, tôi luôn là người nổi bật nhất. Đúng là tôi thường là đứa học sinh mới không có bạn bè vì thế, tôi trở thành một mục tiêu dễ dàng hơn cả. Nhưng tôi sớm nhận ra rằng những kẻ bắt nạt sẽ tìm một lý do nào đó để quấy rầy bất cứ ai.
Chúng gọi những đứa trẻ thông minh là “lũ mọt sách”, những đứa có vóc người cao là “đám chân chim” và những đứa có vóc làm được và bạn cũng thế.
Để giúp bạn bắt đầu, tôi muốn gieo một ý nghĩ vào đầu bạn. Tất nhiên đây là sự kiểm soát tâm trí, vì vậy nếu bạn muốn ngăn chặn nó, thì đó là lựa chọn của bạn. (Điều này nghe có vẻ ngớ ngẩn, nhưng nếu bạn thấy ổn thì tôi cũng chẳng có vấn đề gì). Ý nghĩ tôi muốn bạn xét đến đó là, bị bắt nạt là một trải nghiệm khó chịu, nhưng nó cũng có thể là một cơ hội lớn.
Tôi biết bạn đang nghĩ gì: Chắc Nick vừa mới bị một con kangaroo đá vào đầu nên mới nghĩ thế! Không, đó chỉ là một con kangaroo nhỏ thôi. Nhưng tôi tin rằng bạn có thể biến kẻ bắt nạt mình thành một nguồn thúc đẩy để bạn vươn tới điều tốt đẹp của cuộc sống. Thay vì để cho địch thủ làm bạn phát điên, làm bạn buồn khổ, đeo bám bạn trong mọi ý nghĩ, phá hoại giấc ngủ của bạn, giẫm nát mọi ước mơ của bạn, tại sao bạn không xoay chuyển tình thế nhỉ?
BỊ BẮT NẠT LÀ MỘT ĐIỀU KINH KHỦNG NHƯNG ĐÓ CŨNG LÀ CƠ HỘI LỚN
Những kẻ bắt nạt muốn ngược đãi, lạm dụng bạn. Thay vì cho phép điều đó xảy ra, bạn có thể xem chúng như động cơ thúc đẩy mình. Hãy mạnh mẽ lên, hãy đứng vững và chiến thắng kẻ bắt nạt mình. Trong những trang tiếp theo, tôi sẽ giúp bạn xây dựng hệ thống phòng thủ để chống lại những kẻ bắt nạt. Đây là một quá trình xây dựng và tăng cường sức mạnh từ bên trong con người bạn, từ những ý nghĩ và cảm xúc sâu sắc nhất – trái tim và tâm hồn của bạn – đến cách bạn nhìn thế giới, cách bạn đi đến những quyết định và thực hiện những hành động. Bạn xây dựng hệ thống phòng vệ trước những kẻ bắt nạt mình bằng các cách sau đây:
1. Hãy ý thức một cách rõ ràng mình là ai để không kẻ bắt nạt nào có thể nói bạn thế này, thế nọ hoặc khiến bạn cảm thấy tồi tệ.
2. Chịu trách nhiệm về hành vi và hạnh phúc của bản thân mình để không kẻ nào có thể có uy quyền tối thượng đối với bạn.
3. Thiết lập những giá trị vững mạnh mà không kẻ bắt nạt nào có thể lay chuyển được.
4. Tạo nên vùng an toàn trong bản thân mình để có thể tìm thấy sức mạnh và sự thoải mái trong tinh thần.
5. Xây dựng những mối quan hệ bền chặt, để họ có thể đứng lên, giúp bạn đương đầu với những kẻ bắt nạt.
6. Học cách kiểm soát và điều khiển phản ứng của mình trước những cảm xúc nảy sinh khi bạn bị kẻ khác bắt nạt.
7. Phát triển nền tảng tinh thần để giúp bạn bình tĩnh và mạnh mẽ trước sự bắt nạt.
8. Nắm lấy cơ hội học hỏi từ trải nghiệm bị bắt nạt của mình để trở nên mạnh mẽ hơn, khôn ngoan hơn, tự tin hơn, có nhiều niềm tin hơn và được chuẩn bị đầy đủ hơn để đương đầu với bất cứ thách thức nào.
9. Tạo ra chiến lược phòng vệ để bạn có thể được chuẩn bị để đương đầu với những kẻ bắt nạt thuộc bất cứ loại nào; và
10. Trở nên thấu cảm để bạn có thể biết được nhu cầu của những người khác và giúp đỡ họ vượt qua khi bị bắt nạt.
Một khi tập hợp được tất cả những điều trên, bạn sẽ có một hệ thống phòng vệ của riêng mình trước những kẻ bắt nạt. Sau đó, bạn có thể cùng tôi diệt trừ tận gốc nạn bắt nạt để không ai khác phải chịu đựng nó nữa. Cùng với sự giúp đỡ của Chúa, chúng ta có thể chấm dứt nạn bắt nạt.
Chúng ta thường thấy chính những người bị bắt nạt lại trở thành những kẻ bắt nạt người khác. Đó là một vòng luẩn quẩn và một trong những mục đích của tôi khi viết cuốn sách này là trước tiên để giúp các bạn, những nạn nhân của nạn bắt nạt và sau đó các bạn sẽ giúp tôi và những người khác trên toàn thế giới đấu tranh để xóa bỏ vấn nạn này.
Chúng ta có thể làm được. Chúng ta có thể sát cánh bên nhau và làm cho thế giới này không còn nạn bắt nạt nữa. Trong năm 2012, tôi đã đến thăm một trường học ở Hawaii để nói về chủ đề bắt nạt. Khoảng một năm sau, thầy hiệu trưởng của trường gửi cho tôi một bức thư nói rằng chuyến thăm của tôi đã tạo ra thay đổi quan trọng ở trường học đó. Ông cho biết, sau buổi nói chuyện của tôi, trong suốt cả một năm tại ngôi trường đó, không xảy ra một vụ bắt nạt nào!
Bằng cách đọc cuốn sách này, bạn đang thực hiện bước đầu tiên của việc tham gia vào chiến dịch xóa bỏ nạn bắt nạt. Khi đọc xong, hãy cho những người khác mượn sách. Hãy chia sẻ những gì bạn học được từ cuốn sách này với các anh chị em, bạn bè, cha mẹ, thầy cô và với bất cứ người nào mà bạn nghĩ cuốn sách sẽ giúp ích được họ.
Nếu bạn đang ở tuổi mới lớn và đang phải chịu đựng sự bắt nạt dưới bất cứ hình thức nào, thì cuốn sách này sẽ giúp bạn hiểu rằng trò mà những kẻ bắt nạt đang chơi được thiết kế nhằm khiến bạn cảm thấy tồi tệ về bản thân mình để những kẻ đó có thể cảm thấy mình trội hơn. Hãy từ chối chơi trò đó. Thay vì để những kẻ bắt nạt cuốn mình vào trò chơi đó, hãy tin những người yêu thương bạn khi họ nói rằng bạn quan trọng đối với họ, và đối với Đấng Sáng Tạo. Bạn là đứa con của Chúa Trời, được tạo ra trong hình hài của Người. Bạn đẹp đẽ. Trên đời này, bạn là một người đặc biệt, có một không hai.
Nói như vậy không có nghĩa là bạn không có bất kỳ khiếm khuyết nào. Tôi muốn nói rằng cái đẹp nằm ở trong chính sự không hoàn hảo của chúng ta. Tất cả chúng ta vừa hoàn hảo lại vừa khiếm khuyết. Chúa Trời đã tạo ra chúng ta theo cách đó bởi vì cái đẹp nằm ở cả sự hoàn hảo lẫn sự không hoàn hảo.
Sau khi đọc cuốn sách này, bạn sẽ có thể đưa ra tuyên bố sau đây một cách rõ ràng và đầy tự tin:
– Những kẻ bắt nạt không thể làm tôi tổn thương hoặc định nghĩa tôi là ai bởi vì tôi đã tự xác định mình là ai. Tôi biết mình là ai và mình đang tiến đến đâu.
– Tôi không cho bất cứ ai cái quyền làm tôi cảm thấy tồi tệ. Tôi chịu trách nhiệm về hạnh phúc của bản thân mình.
– Các giá trị của tôi không thể bị lay chuyển. Tôi có kế hoạch cho cuộc đời mình và các giá trị đó sẽ dẫn dắt tôi.
– Sức mạnh của tôi bắt nguồn từ bên trong con người tôi và không kẻ bắt nạt nào có thể khiến tôi cảm thấy bất an.
– Tôi biết gia đình và bạn bè tôi sẽ luôn ủng tôi, sát cánh bên tôi cũng như tôi luôn ủng hộ và sát cánh bên họ.
– Tôi ý thức được những cảm xúc của mình, đặc biệt là sự tức giận và nỗi sợ hãi, và tôi kiểm soát được phản ứng của mình trước những cảm xúc đó để tôi có thể duy trì sự tích cực trong suy nghĩ cũng như trong hành động.
– Đời sống tinh thần của tôi vững chắc và đầy sức mạnh. Tôi biết tôi được tạo ra có chủ đích, và tôi được yêu thương vô điều kiện.
Chỗ nào tôi yếu, thì chỗ đó Đấng Sáng Tạo mạnh.
– Tôi luôn tìm thấy điều tích cực từ mọi thách thức kể cả sự bắt nạt.
– Tôi tận dụng mọi cơ hội để tìm đến với những người khác để giúp đỡ họ, đặc biệt là những người đang bị bắt nạt.
Hợp sức lại với nhau, chúng ta sẽ xây dựng hệ thống phòng vệ trước sự bắt nạt. Bạn sẽ cảm thấy mạnh mẽ hơn bao giờ hết và bạn sẽ được chuẩn bị tốt hơn để đối mặt với những thách thức mà cuộc sống có thể ném về phía bạn.
Tôi yêu quý tất cả các bạn.
Lưu ý của Nick cho chương 1:
– Bắt nạt là một vấn nạn toàn cầu vì vậy nếu bạn bị bắt nạt thì bạn không đơn độc – và có nhiều sự giúp đỡ dành cho bạn.
– Khi một kẻ bắt nạt quấy rầy bạn, thì đó không phải do bạn hay do bất kì khiếm khuyết nào của bạn mà đó là vấn đề của chính kẻ bắt nạt bạn. Vì thế, bạn không nên cảm thấy tự ti về bản thân mình.
– Không có một chiến lược duy nhất hoàn hảo nào để đối phó với tất cả những kẻ bắt nạt, vì thế, cách tốt nhất là bạn hãy phát triển một nguồn sức mạnh từ bên trong và những chiến lược dành cho mọi tình huống mà bạn có thể sẽ phải đối mặt.
– Nếu một kẻ bắt nạt tấn công bạn, hãy tự vệ đồng thời hãy cố gắng tránh xa kẻ đó càng nhanh càng tốt. Nếu bạn có một lý do nào đó để nghĩ rằng một kẻ bắt nạt sắp gây hại cho bạn về mặt thân thể thì bạn cần nói chuyện với người lớn hoặc bất cứ ai có thể giúp bạn trước khi điều đó xảy ra.