Tề có người xem tướng chó rất giỏi.

Nhà láng giềng nhờ mua một con chó hay để bắt chuột.

Một năm trời mới mua được, bảo nhà láng giềng:

– Con chó này tốt lắm.

Người láng giềng nuôi con chó ấy mấy năm mà không thấy nó bắt chuột, bèn hỏi anh xem tướng chó. Anh này bảo:

– Con chó này tốt lắm đấy! Nhưng cái chí của nó là bắt hươu nai, cầy, cáo, chứ không muốn bắt chuột. Vậy, phải cùm chân nó lại!

Nhà láng giềng làm y theo lời. Quả về sau, con chó hay bắt chuột.

Lời bàn:

Bài văn này ở xã hội tự do, thì có thể cười được. Ở những xã hội độc tài, chắc chắn sẽ không thể cười, mà phải khóc to lên… mới được.

Là một con chó có tài bắt hươu, nai, cầy, cáo… mà bị “cùm chân” nên cam phận đi làm công việc bắt chuột, quả đáng thương hại lắm rồi! Nhưng, không ai “cùm chân” mình cả, mà lại tự ý “cùm chân”, chịu nhận lãnh vai trò bị “cùm chân” để được vinh hoa phú quý, thì thật không biết nên cười hay nên khóc?